Hadji Princen niet tevreden
over toestand in West-Irian
ORIGINELE CAMPING IN TURKIJE -
NU DEENSE „BODY-ART"
Nationale problemen in
VS allerminst opgelost
HAAR JOURNAAL
centrale
verwarm
PORSELEIN
A. MERKX
Leider Mensenrechten-instituut zag Soekarnopoera
In juni zijn 16 7
gevangenen naar
Java gezonden
IÈÈ^ÊÊÊëSÈÊË
Koetsierskapsel
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1968
13
Drie organisaties
Klachtenlijstje
1*
Blikje bier
NA PARTIJCONGRESSEN IN
MIAMI EN CHICAGO
Vietnam
Isolatie
T wijf el
Aardgas
Oliestookinstaflaties
Bedrijfsinstallaties
Luchtverwarming
Sprinklerinstallaties
Jj.% -s v
(Van onze correspondent)
DJAKARTA Voor de tweede keer binnen een maand is de vice-voor-
zitter van het Indonesisch Instituut voor de Verdediging van de Rechten
van de Mens, Hadji J. C. Princen, eind juli naar West-Irian gereisd. Op
verzoek van regeringsautoriteiten in Djakarta had hij van 18 tot 25 juli
al besprekingen gevoerd in de Westiriaanse hoofdstad Soekarnopoera.
Voordat hij opnieuw afreisde heeft Princen zijn bevindingen in Djakarta
besproken met minister van Buitenlandse Zaken Adam Malik en de nieuwe
territoriale commandant, brigade-generaal Sarwo Eddhie.
Princen heeft zich vanzelfsprekend voor
namelijk beziggehouden met de volks
raadpleging, die het volgende jaar onder
toezicht van de Verenigde Naties in West-
Irian moet worden gehouden. In de over
eenkomst tussen Indonesië en Nederland,
waarin dit is vastgelegd, wordt gespro
ken over de drie klassieke vrijheden
(van spreken, van vergadering en van ver
eniging), onderwerpen die het instituut
ook na aan het hart liggen.
Princen is allerminst tevreden terugge
keerd van zijn eerste bezoek. Van vrijheid
van meningsuiting kan men moeilijk spre
ken, zei hij ons, als papoea-intellectuelen
met een enigszins afwijkende mening ach
ter slot en grendel worden gezet. Wie niet
datzelfde lot wil ondergaan, zwijgt name
lijk onder zulke omstandigheden.
Het lag voor de hand dat Princen, die
onder Soekarno zelf vier en een half jaar
een politieke gevangene is geweest, van de
gelegenheid gebruik zou maken om poli
tieke gevangenen in West-Irian te bezoe
ken. In het kamp Ifar, dat tachtig kilo
meter van Soekarnopoera ligt, heeft hij
vier uur lang ongedwongen kunnen spre
ken met de 31 politici die daar gevangen
gehouden worden. In het bijzonder heeft
hij geruime tijd gesproken met hun lei
der, oud-gouverneur Bonay (de eerste door
Djakarta aangestelde).
Men kan, volgens Princen, drie opposi
tionele organisaties onderscheiden in West
Irian:
Ten eerste is er de Gerakan Papua
Merdeka, onder leiding van Bonay,
Anton Sybay en oud-djaksa (officier
van Justitie) Patipeme, die zich nu
alle drie in arrest bevinden.
Voorts is er de Gerakan Nasional Pa
pua onder leiding van Buas Kabiay
en Fred Atabu, die ook al gevangen
zitten.
4 En tenslotte de Gerakan Akan Hura-
Hara 17 augustus 1968, een subsersieve
organisatie die van plan is relletjes te
veroorzaken tijdens de viering van
de Indonesische onafhankelijkheidsda
op 17 augustus. Hoe effectief die laat
ste organisatie kan optreden, is niet
duidelijk. Het lijkt in ieder geval goed
haar niet te overschatten.
Eind juni zijn 167 politieke gevangenen
overigens naar Java gezonden. Waar zij
zijn ondergebracht in de beruchte gevan
genis van Pekalongan (berucht wegens
liet grote aantal sterfgevallen onder com
munistische gevangenen). Een voordeel
van die overplaatsing is dat zij dichter bij
Djakarta verblijven en dat dus het insti
tuut van Hadji Princen vermoedelijk meer
voor hen zal kunnen doen dan vroeger het
geval was.
Het voorstel om die politieke gevan
genen naar Java te brengen is indertijd
gegaan door hoofdredacteur Nono Anwar
Makarim van het Kami-studentenblad, die
het gebied begin mei heeft bezocht in ge
zelschap van onder anderen sultan Hamen-
gkoe Boewono. Er zouden zich ook nog
veertig gevangenen bevinden op het eiland
Biak. Princen heeft dat echter niet per
soonlijk kunnen onderzoeken.
De plaatselijke autoriteiten bleken wel
gevoelig voor voorstellen van Princen om
het lot van de geïnterneerden te verzach
ten. Zo heeft hij weten te bewerkstelligen
dat het eetgeld van drie Irian-roepiah per
dag is verhoogd tot tien. Hij heeft voorts
verzocht om de gewoonte 's avonds „zwa
re gevallen" de boeien om te doen (om
ontvluchten te voorkomen) te staken, ge
zien het buitengewoon slechte psycholo
gische effect van een dergelijke maatre
gel.
Overigens is het Princen bij terugkeer
in Djakarta gebleken, dat zowel minister
Malik als zijn speciale medewerker voor
de kwestie West-Irian oud-ambassadeur
in Den Haag Soedjarwo Tjondronegoro
beiden voorstander zijn van de onmiddel
lijke invrijheidstelling van Bonay.
In zijn gesprek met de laatstgenoemde
heeft Princen gemerkt dat van concrete
politieke ideeën geen sprake is. Men heeft
bijvoorbeeld nog geen constitutie voor een
onafhankelijk Papoea of kandidaten voor
een president of een vice-president om
maar te zwijgen van een economisch plan.
Op het klachtenlijstje van Princen ko
men de volgende punten voor:
1. Het Indonesische persbureau Antara
heeft geen correspondent in Sukamapoera.
2. De telexverbinding met Djakarta was
geruime tijd onderbroken door manke
menten aan de elektrische centrale van
Sukarnapoera.
3. Gouverneur Kasieppo is al enige
maanden ziek in Djakarta, vice gouver
neur Sarwono ontwikkelt geen initiatieven
(overigens wensen de Papoea's, dat deze
functie ook door een van hen wordt be
kleed en niet door een man uit Djakarta).
Een ook persoonlijk gevoeld ongerief was
tenslotte de slechte watervoorziening in het
hotel Negara, het voormalige gouverne
mentshotel in het voormalige Hollandia.
De goederenvoorziening is verbeterd. In
de winkels liggen weer luxe goederen, die
zo duur zijn, dat het meenemen naar
De origineelste camping heeft onge
twijfeld Turkije. Aan de Zee van
Marmora heeft men afgedankte
tramwagens gezet, die van 1867 tot
1966 in Istanboel hebben gereden.
Na deze eerbiedwaardige staat van
dienst staan ze nu aan het strand
en dienen als vakantiebungalows.
De huur is 70 cent per dag.
-1 w jm
Java geen voordeel meer kan opleveren.
Een blikje bier (heel lang niet meer ver
krijgbaar) kost acht Irian Barat-roepiah.
Dit bier wordt nu nog geïmporteerd, maar
hopelijk kan straks de Heinekens Bierbrou
werij in Soerabaja de produktie van bier
in blik (een noviteit voor Indonesië) be
ginnen, waarvan dan ook West-Irian kan
profiteren.
Op het politieke vlak toonde Princen
zich niet ingenomen met de resoluties van
de vertegenwoordigende lichamen van So-
rong, Manokwari en Biak, die zich uitspra
ken tegen de te houden volksraadpleging.
Het overwegende bezwaar is, dat deze ver
tegenwoordigers niet zijn gekozen, maar
benoemd. Men zal volgens Princen naar
een democratischer oplossing moeten zoe
ken.
|3|t|Ssss
(Van onze correspondent)
CHICAGO Nu de Republikeinse en Democratische partijcongressen
hun loop hebben gehad, rijst de vraag wat zij hebben bijgedragen tot een
oplossing van de even ernstige nationale als internationale crisis waarin
de Verenigde Staten zich bevindt. Zowel de Republikeinen als de Demo
craten hebben politici gekozen, die een behoudend, zo niet conservatief
beleid voorstaan. Er zijn aanwijzingen te over dat dit beleid niet in over
eenstemming is met de ideeën en gevoelens die onder het Amerikaanse
volk leven.
Wij hebben kennis kunnen nemen
van op-art, pop-art en waarom dun
nu geen body-art? Dit is wat de
Deense illustrator/cartoonist/foto
graaf Erik Schrader zich afvraagt.
Als men over enige fantasie be
schikt, zijn de mogelijkheden einde
loos.
Richard Nixon, de republikeinse kandi
daat, zal in de komende twee maanden
voor de presidentsverkiezngen in novem
ber, het "accent voornamelijk gaan leg
gen op de handhaving van „orde en
recht" in een Amerika, waar duizenden
geestelijk ontheemde jongeren en studen
ten nu al ruim twee jaar rebelleren en
protesteren tegen een bloedige en poli
tiek zinloze oorlog in Vietnam.
Nixon's opvattingen over het beëindigen
van de Vietnam-oorlog verschillen weinig
van die van dë huidige regering, dat wil
zeggen dat hij geen heil ziet in het staken
van de bombardementen op Noord-Viet-
nam voordat Hanoi een teken heeft gege-
van dat het zijnertijds daar iets tegenover
stelt.
Onder druk van president Johnson heeft
de Democratische Partij deze strakke
koers ook vastgelegd in het partijprogram
ma, ondanks fel en soms dramatisch ver
zet van een minderheidsgroep die niette-
in bij de stemming nog veertig per
cent van het totale aantal stemmen be
haalde. Vice-president Humphrey, die in
de afgelopen weken steeds meer in het
nauw werd gedreven over zijn vaak te
genstrijdige en in ieder geval wisselval
lige uitspraken daarover, zal zich onge
twijfeld in de komende twee maanden aan
deze regeringskoers houden.
Aangezien Richard Nixon een vrijwel
overeenkomstig standpunt inneemt, bete
kent dit dat de Vietnam-kwestie vermoe
delijk een ondergeschikte rol zal gaan
spelen in de verkiezingscampagne die voor
de deur staat. Het betekent ook dat de
duizenden jongeren die politiek ontheemd
zijn, zich meer dan ooit buitengesloten
zullen voelen.
Na de dood van Robert Kennedy en na
de nederlaag van senator McCarthy, zijn
deze jongeren overgeleverd aan zichzelf.
Het is niet aan te nemen dat hun protes
ten zullen luwen.
Integendeel. De ontwikkelingen de laat
ste maanden duiden erop dat zij zich be
ter dan ooit zullen gaan organiseren en
al naar gelang van hun overtuigingen en
hun voorkeur voor de te gebruiken me
thodes in toenemende mate passief of ac
tief verzet zullen gaan plegen.
EEN JONGE lector aan universiteit
van Iowa merkte tijdens het congres in
Chicago op dat de komende verkiezings
campagne weieens de eerste zou kunnen
zijn, waarbij beide kandidaten voor het
presidentschap de universiteiten op hun
tournees mijden, om niet geconfronteerd
te worden met de vijandigheden van
Amerika's jonge intellectuelen.
Als dit inderdaad het geval blijkt te
zijn, en dat is zeer wel mogelijk, dan
heeft de Amerikaanse partijpolitiek een
eerste aflevering van het bankroet ge
oogst dat iedere partij ten deel valt wan
neer het contact met 's lands intelligent
sia wordt verbroken.
De voortekenen van deze breuk, van de
ze isolatie van partijen van wat er on
der de bevolking gedacht en gezegd wordt
werden door beide partijcongressen van
de afgelopen maand duidelijk geïllu
streerd.
Het Republikeinse Congres in Miami-
Beach leek zich af te spelen in een
verguld aquarium. Spreker na spreker en
tenslotte Richard Nixon zelf, gaf er de
voorkeur aan een beeld te scheppen
van Amerika waaraan het al sinds lam
ge tijd niet meer voldoet. Het Amerika
van pais en vree, van zelfgenoegzaam
heid, van problemen die opgelost kunnen
worden door een goede toepassing van
de wet.
Terwijl de opstanden in negergetto's en
onrustbarende ontwikkelingen binnen de
negerbewegingen de aandacht vragen,
woonden 26 negerafgevaardigden het re
publikeinse partijcongres bij, en geen
van hen zal volmondig kunnen beamen
dat Nixon de hoop van de zwarte be
volking is.
Het democratische congres speelt zich
af in een dramatische atmosfeer die soms
twee stappen verwijderd leek te zijn van
een burgeroorlog. Maar het eigenlijke
drama bestond niet in de eerste plaats uit
het massale en massieve optreden van
gewapende agenten en soldaten, maar uit
de aanwezigheid van duizenden jongeren,
die het ervoor over hadden om van heinde
en ver naar Chicago te liften in de hoop
dat het partijcongres gedeeltelijk gehoor
zou geven aan hun opvattingen over de
toekomst van Amerika.
NIET ALLEEN verwierp de Democra
tische Partij echter een deel van het pro
gramma dat geen ruimte bood voor de
minderheidsopinie over Vietnam, maar
het wees bovendien de kandidatuur af
voor het presidentschap van de senatoren
McCarthy en McGovern, de enigen die
het vertrouwen van de jongeren hadden
kunnen winnen. Deze teleurstellingen, ge
voegd bij de gewelddadige gebeurtenissen
in Chicago van de afgelopen dagen
maken het twijfelachtig of Amerika in de
komende vier jaar voldoende verenigd
kan worden om de nationale crisis tot een
oplossing te brengen.
De programma's van zowel de republi
„DE CHINESE PORSELEINKAST"
heet de expositie dia tot 29 september
in het Amsterdamse museum Willet-
Holthuysen is te zien. Beeldig porse
lein uit China, dat in de 17de en 18e
eeuw naar Nederland werd gebracht.
BONTBEZITSTERS KUNNEN HUN
kostbare en dierbare pelzen in bewa
ring of bewerking geven bij een van de
veertig deelnemers van de Stichting
Bontwaarborg. Hun bezit is dan tegen
oneerlijke handelingen verzekerd. De
Nederlandse Huishoudraad (Anna Pau
lo wnaplein 7, Den Haag) heeft de con
sument hiermee willen beschermen te
gen diefstal en verduistering.
MEVROUW W. P. J. SCHIPPER uit
Heemstede ijvert voor de oprichting
van een Haarlemse afdeling van de
Nederlandse Weduwen- en Weduw-
naarsbond. Op vrijdag 13 september is
er in Amsterdam een ontmoetings
avond voor leden en belangstellenden
uit Amsterdam, Haarlem en omgeving.
Voor .een nieuwe afdeling in Haarlem
rijn vijftig leden nodig. Dus elke be
langstellende vrijdagavond op naar
café-restaurant Moderna aan het Leid
splein 19. Mevrouw Schipper is telefo-
aisch te bereiken onder nummer 023-
12192.
DE KLEINTJES DIE de kinderstoel
zijn ontgroeid en met de „grote men
sen" aan tafel mogen eten hebben nog-
il wat moeite boven de tafelrand uit te
komen. Een stapel kussens is geen
ideale oplossing, om van boeken maar
niet te spreken.
Een ondernemende Amerikaanse meu
beltabrikant heeft een lichte en op
vouwbare stoei ontworpen waarvan de
ritting omhoog kan worden gedraaid.
Heel iets anders dan de zware „direc-
j Deursstoel". Verder kan moeder de
stoel gebruiken om zittend te strijken
I if ander huishoudelijk werk te doen.
MUUUWUMAMUMUUMAMAIUUUUUIAAAAAAAAAAAAAAAAAM
Wie 's morgens laat opstaat en
vlug klaar wil zijn kan een der
gelijk kapseltje beter aan de kap
stok laten hangen. De weinige
koetsiers die wij nog bezitten zou
den er trouwens lyrisch van wor
den, al die zweepjes met strikjes.
Het ontwerp is van Jean-Louis
Saint-Roch uit Parijs.
keinse als de Democratische Partij ver
tegenwoordigen de handhaving van de
status quo in Amerika, en zij weerspie
gelen in dat opzicht meer wat de invloed
rijke partijbonzen willen, dan wat het
volk wenst. Geen van beide partijen
schijnt te hebben aangevoeld dat de status
quo niet langer voldoende is om de Ver
enigde Staten te regeren. Maar onder het
huidige en verouderde systeem, waarin
de kandidaten minder door het volk dan
door de bonzen gekozen worden, was een
progressiever benadering van Amerika's
problemen niet te verwachten.
En als de V.S. dan inderdaad in de ko
mende jaren een periode van grotere re
bellie tegen het gezag tegemoet kan zien,
dan is daar in ieder geval de troost dat
een vernieuwing van het partij-apparaat
en de manier waarop Amerika zijn leiders
kiest, door beide partijcongressen van dit
jaar aan de orde zijn gesteld.
ADVERTENTIE
VERWARMINGS- EN STOOKTECHNISCH BEDRI1F N.V.
BEVERWIJK
Laan der Nederlanden 2, Tel. (02510) 31247
Vestigingen te Apeldoorn en Bussum
VOOR UW VOLGENDE vakantie:
het grootste hotelconcern van Zweden
biedt gratis logies aan kinderen tot
twaalf jaar, zo wist onlangs Hotel-Re
vue te vertellen.
In alle zogenoemde „Riks-Sara-ho-
tels" mogen kinderen tot twaalf jaar
die met hun ouders reizen, kosteloos
logeren. Zelfs als het twaalf kinderen
onder de twaalf zijn, geldt het aanbod
voor alle twaalf maanden van het jaar
voor alle hotels van het concern.
HET HOUDT NIET op, na de bloe
men in onze oren nu hele bloemtakjes,
zo groot dat ze bijna het hele oor be
dekken. Dan kan meteen een gehoor
apparaat worden ingebouwd omdat ho
ren zo wel moeilijk wordt.
OPNIEUW IS EEN slip met bijpas
sende stretch-kousen op de markt ge
bracht. Vier Nederlandse kousenmer-
ken hebben nu gezamenlijk een set
ontworpen waarin een stretchbroekje
met rechte elastische pijpjes die de kou
sen keurig op hun plaats houden en de
bijbehorende kousen zijn verpakt.
Kousen ook los verkrijgbaar. Slip in
diverse kleuren zoals wit, bleu, rood,
korenblauw .en zwart.
ZE ZIJN ER nog steeds, de papri-
a's. Ter variatie een recept voor
ka's. Ter variatie een
paprikaragoüt:
200 gram kalfslappen, 2 paprika's, 1
ui, zout, tomatenpuree, lVz dl. water,
40 gram roomboter, sour cream (zure
room). Snijd het vlees in dobbelsteen
tjes en smoor dit samen met de ge
snipperde ui gaar in de boter. Snijd de
gewassen paprika in reepjes en bak
deze tenslotte nog even mee. Voeg de
tomatenpuree en het water toe en laat
hierin de massa gaar sudderen. Maak
tot slot de saus af met een half potje
zure room, aangemengd met een thee
lepel bloem. Even doorkoken en op
smaak afmaken met kruiden.
iivvvvvvvviivvvvvinmvinwvvtiwwvvvvvHvvw
