VAN DAG TOT DAG
PLEIDOOI VOOR STERKE
DERDE MACHT
„Machtsevenwicht
is precair", zegt
in wereld
Oe Thant
Israëliërs in
hinderlaag
Normalisatie is geen antwoord
het
komt terug
M
(Ook in de damesmode!)
STOUTENBEE
commentaar op actuele zaken
ermee
Koude oorlog wordt verhevigd
Politiebewaking
Parijs
Britten vragen
Frankrijk om
opheldering
JP
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1968
3
in
Drie groepen
Radicale minderheid
Dubbel salaris
Uitzichtloos
Bewapend?
Daarom vindt u in de
kollekties van Stoutenbeek
verschillende nieuwe
vestkostuums, zoals dit
model, gemaakt van
origineel Schotse Donegal
Tweed, met sportieve
leerceintuur voor
f 198,-
Breestraat 65 - Beverwijk
Houtplein 10 - Haarlem
Langestraat 79 - Alkmaar
De verkeersonveiligheid, die jaar
in jaar uit stijgende dodencijfers veroor
zaakt en onvoorstelbare rampen brengt
over duizenden gezinnen, heeft deze week
in de Kamer intensieve belangstelling
ondervonden. Naar aanleiding van de
Verkeersnota en de opmerkingen over
verkeersvoorzieningen in de begroting
van minister Witteveen hebben verschil
lende volksvertegenwoordigers zich uitge
sproken voor drastische (of minder dras
tische) verbeteringen op dit gebied.
Dat is niet de eerste keer. In Nederland
sukkelt men al tientallen jaren met het
probleem, hoe men enig soelaas kan bren
gen in de situatie. Toch blijven de cijfers
onrustbarend stijgen en worden de Ne
derlandse wegen steeds duidelijker een
grotesk slagveld, waar velen hun leven
verliezen.
Dat het wegennet tekort schiet dat
vele wegen een te geringe capaciteit en
een te onveilige vorm hebben dat ge
lijkvloerse kruisingen nog in de meer
derheid zijn op punten waar zij niet meer
verantwoord kunnen worden dat de
verkeersopvoeding van de Nederlandse
automobilist om te huilen is het is al
lemaal al zo vaak in alle toonaarden ver
kondigd, maar het chronische gebrek aan
middelen tempert voortdurend de voort
gang van de wegenbouw en de aanleg
van kunstwerken. Toch is dit geldgebrek
zeker niet de enige oorzaak van de chao
tische toestand.
Meer dan éénderde van het aantal doden
per jaar ten gevolge van verkeersonge
lukken valt binnen de gemeentegrenzen
De snelwegen eisen hun tol, maar ook de
verkeersgebieden binnen de steden zijn
onveiliger dan zij zouden moeten zijn
Dat is niet uitsluitend een gevolg van
geldgebrek. Er komt ook een grote mate
van ondeskundigheid en laksheid aan te
pas. In sommige steden doet men maar
wat. Daardoor ontstaan situaties, die om
ongelukken schreeuwen. Petities van om
wonenden, acties van oudercomités en
scholen, staking van schoolbezoek zelfs
moeten eraan te pas komen voordat er
gens met kunst en vliegwerk een situatie
wordt gereorganiseerd, die doden heeft
gekost doordat eenvoudig op onverant
woorde wijze gevaar was geschapen.
Dit scheppen van gevaar door het for
meren van verkeerssituaties binnen een
gemeente valt buiten elk toezicht van
rijkswege. Gemeentebestuurders die geen
enkele scholing op het gebied van het
verkeer hebben genoten, beslissen in za
ken van leven en dood op de weg. Ieder
een kent dergelijke levensgevaarlijke en
irritante verkeerspunten in eigen stad
maar de gemeentebesturen houden zich
met belangrijker dingen bezig. Toch is
leven of dood voor de meeste mensen een
heel belangrijk ding. En het zou tijd wor
den dat de gemeenten zich niet langer de
verantwoordelijkheid voor dodelijke on
gelukken op de hals halen, maar deskun
dige gemachtigden aanstellen die begin
nen met een forse streep te halen door
alle stedelijke verkeersabsurditeiten. Dat
zou al heel wat helpen en wellicht niet
eens zoveel geld kosten.
En al kost het veel geld de mensen
en kinderen die dag in dag uit in weer en
wind op brommers en fietsen de hinder
lagen van de verkeersdood moeten pro
beren te ontwijken, vormen een belang
rijk deel van de gemeentenaren. Zij heb
ben er recht op dat hun leven beveiligd
wordt, en niet door een gebrek aan be
langstelling in de waagschaal gesteld.
Wat uw eigen stad betreft, geachte le
zer: het kan geen kwaad als u eens een
verkeerssituatie die om verbetering
roept, onder de aandacht van gemeente
bestuur, politie en pers brengt. Dat laat
ste hoort er wel bij, want er zijn wel eens
gevallen waarin de stem van de enkeling
geen weerklank vindt op officiële
bureaus. In zo'n geval biedt de krant
gastvrijheid en bemiddeling.
Het gaat om een zeer kostbaar gemeen
schappelijk goed, het leven van mede
mensen, en om een zeer kostbaar bezit
van elke mens apart, zijn eigen leven. Op
de snelwegen zijn de fouten en gebreken
vaak gemakkelijker aan te wijzen dan in
het gecompliceerde stadsverkeer. Dege
nen die dagelijks op de weg zijn, weten
vaak beter waar de schoen wringt dan de
bestuurders die achter de bureaus zitten
Daarom kan wellicht in de kring van een
Stedelijke samenleving een beter, efficiën
ter en sneller contact tussen bestuur en
publiek worden bereikt speciaal op het
gebied van de verkeerssituatie. Dat de
tijd dringt en dat de offers al veel te hoog
zijn, is iedereen wel duidelijk.
De bereidheid tot democratisering, tot
meer openheid van beleid en tot directer
discussie met de burgerij is bij de rijks
overheid groeiende. In de stedelijke ge
meenschap zal die bereidheid zich niet
mogen bepalen tot vriendelijkheden en
gezellige bijeenkomsten, maar moet zij
leiden tot praktische oplossingen op kor
te termijn op de meest urgente gebieden
van stedelijk samenleven. Het verkeer is
daarvan zeker het dringendste onder
werp. Het is daarom te hopen dat de bur
gerij zich niet uitsluitend tot buurman of
kennis richt met haar bezwaren en cri
tiek, maar loskomt in het openbaar. De
krant is ervoor, die openbaarheid volledig
te bevorderen en te steunen.
NEW YORK (AFP en Reuter). „De
jongste gebeurtenissen in Tsjecho-Slowa
kije hebben aangetoond hoe precair het
machtsevenwicht tussen de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie voor het behoud
van de vrede in de huidige wereld is."
Dit heeft de secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, Oe Thant, verklaard
aan een lunch, hem door corresponden
ten bij de V.N. aangeboden.
Elke plotselinge verschuiving in het
voordeel van de ene partij, in militair of
politiek opzicht, leidt noodzakelijkerwijs,
tot een krachtige reactie van de andere
partij, aldus Thant, die van mening was
dat het ingrijpen van de Sovjet-Unie in
Tsjecho-Slowakije in de komende maan
den tot een verheviging van de koude
oorlog zal leiden.
,Wat ook de "motieven waren", ver
klaarde hij, „ik kan niet nalaten op te
merken dat het optreden een gevoel van
onrust en onveiligheid in de wereld heeft
teweeg gebracht, dat enige tijd zal blij
ven bestaan".
Een haag van politiemannen stond
gisteren voor de medische faculteit
in Parijs opgesteld, om studenten
die examen wilden doen te bescher
men tegen demonstrerende mede
studenten.
De secretaris-generaal zag in deze om
standigheden de duidelijke noodzaak van
een krachtige derde macht welke „de
stem van het geweten der mensheid" tot
uiting zou kunnen brengen- Een dergelij
ke derde macht zou erop moeten hame-
TEL AVIV (AFP en Reuter). Zes
Israëlische militairen, onder wie een
luitenant-kolonel zijn gesneuveld en vier
gewond toen een Israëlische patrouille in
een hinderlaag van Arabische guerrilla
strijders viel op ongeveer vijftien kilo
meter ten westen van de Jordaan. De
groep van de verzetsstrijders bestond uit
vijf man. Zij werden allen gedood.
In de Jordaanse hoofdstad Amman is
uit gezaghebbende bron vernomen dat
vandaag een poging van de Israëliërs is
verijdeld om via de Koning-Hoessein m ug
vierhonderd vluchtelingen uit de Gaza-
strook te deporteren. Jordaanse functio-
narissen hadden de vluchtelingen niet toe
gelaten.
Het Internationale Rode Kruis en de
bevelhebber van het V.N.-waarnemers-
korps, luitenant-generaal Odd Bull, zïjn
gewaarschuwd en hun aandacht is geves
tigd op de mogelijke ernstige ontwikke
lingen in het gebied van de brug, zei men.
ren dat het voor het behoud van de vre
de nodig is steeds meer gebruik te maken
van het apparaat der Verenigde Naties.
Ongelukkigerwijze is er zelfs in de derde
wereld geen regering bereid zich door een
andere instantie te laten vertellen wat zij
behoort te doen of haar soevereiniteit en
vrijheid van handelen in welk opzicht ook
te laten beperken. „Het enige wat de we
reld kan redden is de visie van een men
selijk ras dat één familie vormt en dat
woont in een wereld die één ondeelba
re eenheid is".
Thant herhaalde dat een eenzijdig be
sluit van de Verenigde Staten om een ein
de te maken aan de bombardementen op
Nood-Vietnam en aan alle vijandige ac
ties tegen dit land, de enige manier is om
de besprekingen in Parijs met vrucht op
gang te brengen en de weg te openen
naar ernstige onderhandelingen die tot een
vreedzame regeling van het conflict kun
nen leiden.
LONDEN (AFP) De Britse minister
van Buitenlandse Zaken, Stewart, heeft
de zaakgelastigde van Frankrijk in Lon
den, André, verzocht opheldering te ver
schaffen over een uitlating, die zijn Fran
se collega Debré maandhg tijdens een
bijeenkomst met de diplomatieke pers
heeft gedaan.
Volgens bevoegde Britse kringen gaat
het om een gedeelte van een verklaring
van Debré waarin deze zou hebben ge
zegd dat „de nauwe banden tussen Groot-
Brittannië en de Verenigde Staten op
technologisch terrein een hinderpaal vor
men voor de Europese technologische
zelfstandigheid".
Volgens genoemde kringen heeft mi
nister Stewart zich over deze uitlating
verwonderd en in dit verband de aan
dacht gevestigd op de recente overeen
komst tussen de Franse vliegtuigfabriek
Dassault en de Amerikaanse L.T.V. Aero
space Corporation in Dallas. Vorig jaar
trok Dassault zich terug uit het gezamen
lijke Frans-Britse project voor de bouw
van een vliegtuig met verstelbare vleu
gels.
ADVERTENTIE
(Door Ludek Pachman)
PRAAG Tsjecho-Slowakije beleeft thans zijn normalisatie. En als
er ooit een begrip is geweest waaromtrent verschil van menmg heeft
bestaan dan is het wel dit, omdat het tennaastebij alles kan omvatten:
van volledige collaboratie met de bezettingstroepen tot het streven hun
snelst mogelijke aftocht te bewerkstelligen. Normalisatie levert dan
ook in het huidige Tsjecho-Slowakije omstandigheden op, die de mensen
na de uren en dagen van hun hoogste vertwijfeling overleveren aan de
onzekerheid. En temidden van alle ongewisheid vormt het laatste punt
van de overeenkomst die de Tsjechoslowaakse politieke leiders m Mos
kou onder dwang moesten sluiten een toppunt van cynisme: zij hebben
zich verplicht de vriendschap met de Sovjet-Unie ten eeuwigen dage
te zullen koesteren en verdedigen.
Intussen buigen de Tsjechoslowaken
zich over de miljardenschade die door
de Sovjet-invasie is aangericht. Aan
vankelijk verklaarden de Russen bij
herhaling dat zij al de vernielingen,
die door de „broederlijke hulpverle
ning" waren ontstaan, zouden vergoe
den. Tegenwoordig valt uit de Russi
sche perscommentaren een andere op
vatting te destilleren: de aanspraken
op schadevergoeding zijn geheel on
gegrond. Aangezien Tsjechoslowaakse
contra-revolutionairen de militaire
hulpverlening noodzakelijk hebben ge
maakt, moeten zij de schade ook
maar zelf dragen.
Niettemin vormt het herstel van de
schade slechts een gering deel van de
Tsjechoslowaakse economische vraag
stukken. Een van de belangrijkste
voorwaarden ter bestendiging ,van de
economische toestand was het verkrij
gen van kredieten uit westelijke lan
den. Aan andere oostblokstaten is het
wel toegestaan die te aanvaarden, doch
aan Tsjecho-Slowakije niet. De conse
quente liberalisering van de economie,
zoals die door prof. Ota Sik was ont
worpen, wordt teruggedrongen en bin
nenkort zal van deze hervormingsplan
nen, die van de hele liberalisering
zo'n integrerend deel uitmaakten, nog
slechts een gemutileerde romp over
blijven.
De politieke leiders van Tsjecho-Slo
wakije zijn niet eensgezind. Alle schijn
bedriegt wat dit aangaat. In het poli
tieke leven van Praag vallen drie
richtingen te onderscheiden. Ten eer
ste zijn er de realisten, tot wie men de
overgrote meerderheid van de leiden
de persoonlijkheden mag rekenen:
Svoboda, Dubcek, Cernik, Smrkowsky
bijvoorbeeld. Zij erkennen de overeen
komst van Moskou als een feit, willen
aan de voorwaarden voldoen en bin
nen het raam van het mogelijke, ook
van de tegenpartij eisen dat zij haar
verplichtingen (helaas slechts enkele
en dan ook nog zeer vage) nakomt.
In hun opvatting heeft de Sovjet-
Unie weliswaar in militaire zin een
topprestatie geleverd, doch politiek
een zware nederlaag geleden. De te
genwoordige situatie kan dan ook
slechts als een tijdelijke worden aan
gemerkt, omdat de Sovjet-politiek voor
een tweesprong staat.
De Sovjets kunnen verder gaan op
de weg van het genadeloze geweld, de
huidige Tsjechoslowaakse leiders ten
val brengen en een volledige bezetting
tot stand brengen. Een veroordeling in
morele zin door de rest van de wereld
verontrust sedert de inval de Russen
nauwelijks meer.
Zij kunnen ook uitzien naar een mo
gelijkheid om zich eervol terug te
trekken en die is, in de gedachtengang
van de realistengroep uitsluitend met
steun van Tsjechoslowaakse zijde mo
gelijk. Het normalisatie-proces kan
dus worden beschouwd als een poli
tiek die de tegenpartij behulpzaam is
bij het redden van haar gezicht.
De tweede groep politici zou men de
radicalen kunnen noemen. Zij vormen
een „overigens veelbetekenende" min
derheid.
Het akkoord van Moskou wijzen zij
als een met geweld afgedwongen voor
schrift geheel af. Ze zijn dan ook in
de huidige omstandigheden slechts
bereid voor geweld te zwichten. Elk ini
tiatief in andere zin beschouwen zij
als collaboratie en zij verzetten zich
dan ook ten sterkste tegen de hou
ding van de Slowaakse partijsecreta
ris Gustav Husak. Hij betoogt dat de
radicalen geen idee hebben hoe zij
hun doel kunnen bereiken en dat zo
doende hun houding uitzichtloos is.
De radicalen daarentegen stellen
vast dat van de Sovjets, naar de his
torische ervaring leert, nauwelijks ge
nade of begrip te verwachten is. Hun
voorbeeld is dan ook de politicus Fran-
tisek Kriegel, die in Moskou, als eni
ge van de Tsjechoslowaakse delegatie,
weigerde om de overeenkomst te sig
neren, hoewel de Sovjets hem praktisch
met de dood bedreigden.
Juist met het oog op de veranderin
gen, die zich wellicht ooit elders in het
oostblok zullen voltrekken, menen
de radicalen dat zij nu niet mogen zwij
gen. Want zwijgen betekent een nieu
we duisternis, een lange periode van
veronachtzaming der morele waar
den, van angst, vertwijfeling, aanpas
sing en triomf der hielelikkers.
Tenslotte, volledigheidshalve, de
groep der collaborateurs, lieden bij
voorbeeld, die na een lange vakan
tie op de Krim naar Tsjecho-Slowakije
zijn teruggekeerd om de draden der
vriendschap tussen Tsjecho-Slowakije
en de Sovjet weer op te vatten.
Tot hen behoort bijvoorbeeld een
journalist, die wel hoofdredacteur van
een in de Tsjechische taal verschij
nend Sovjet-dagblad wilde worden,
doch die geen redactie bij elkaar kan
krijgen hoewel hij tweemaal zoveel
salaris biedt als bij normale kranten
wordt betaald. Naar waarheid moet
echter worden vastgesteld dat deze on
belangrijke groep niet identiek is met
die der conservatieven uit de periode
tussen januari en augustus. Behouden
den uit die tijd hebben in vele ge
vallen uit het Sovjet-ingrijpen hun les
getrokken.
Persoonlijk acht ik het streven van
de groep der realisten hopeloos. De
mensen rond Brezjnev weten precies
wat zij willen. Cernik heeft tijdens zijn
jongste bezoek aan Moskou opnieuw
een ultimatum voorgelegd gekregen.
Onze regering zal spoedig in een dood
lopende straat geraken. Of zij vervult
alle Sovjetwensen of zij wordt ten val
gebracht.
In het erste geval is zij niet langer
een regering, maar wordt zij door het
volk verlaten en gehaat. Toen Cer-
nik's regeringsverklaring aan het par
lement werd voorgelegd bleven niet
minder dan 96 leden uit protest thuis.
De Tsjechoslowaakse intellectuelen
bevinden zich in een beklagenswaardi
ge positie. Zij mogen en kunnen niet
polemiseren en moeten zwijgen onder
de stroom van scheldwoorden, leugens
en belachelijke argumentatie in de pu-
bliciteitsorganen van de bondgenoten.
Deze anti-humanistische en bijna on
menselijke propaganda wordt in vijf
landen bedreven. Slechts uit Hongarije
klinkt zij nog enigszins gedempt.
Maar waf men in de D.D.R. produ
ceert laat de conclusie toe dat Goebbels
woorden „Duizendmaal herhaalde leu
gens worden tenslotte waarheid" daar
goed verstaan zijn.
Steeds opnieuw proberen de Sovjets
hun these van een „contra-revolutie"
gewapenderhand te bewijzen. Er zou
den wapenopslagplaatsen in Praag en
in andere steden zijn gevonden. Maar
die opslagplaatsen waren geenszins ge
heim, zij het wel goed afgesloten, om
dat daar de wapens van de volstrekt
legale arbeidersmilitie werden be
waard. Hoe de Sovjet-propaganda
werkt mag blijken uit nog een voor
beeld: tussen 21 en 28 augustus heb
ben buitenlandse soldaten in het ge
bouw van de academie van weten
schappen te Praag kisten naar binnen
gedragen. Kort daarop werd „in de na
bijheid van het Nationale Theater dan
ook een „fascistisch centrum" ont
dekt.
ijinnrrnnnninivir.nnfTrr-ii-1
Vest
