HOOGOVENS GEEFT PERSONEEL
KOSTBAAR BOEK CADEAU
f
Schelvisvangsten gaan in
komende jaren stijgen
Speciale weekend occasionshow
automobielbedrijven ZENTVELD VAN BREEMEN
■r- met 2 geweldige stunts
STUNT 1
STUNT 2
Album van leven en werken in Midden-
Kennemerland door de eeuwen heen
Mogelijk maximum
twintigduizend
ton of meer
f*
m
DE GROOTSTE (GRIT) ROL
2e worstmaker
of slager/worstmaker
F VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1968 A
9
Negentig kastelen
Onuitputtelijk genoegen
Met de schop
De vrouw voort
het woord
s;
-
Examens
Tuurlijk is voor een Tiener 't montuur belangrijk:
WMMMWA
Klapbessen
GRATIS EEN AUTORADIO
Voordeel voor U 250.—
J. DE WINDSTRAAT 2 -
BEVERWIJK - zijstraat t.o.v. ALKMAAR5EWEG 210 - TELEF. 02510-33050
(Van een onzer redacteuren)
I den. Aan wandelen hadden onze voorou
ders geen hekel. In 1762 strandde een pot-
IJMUIDEN Alle personeelsleden vis tussen Zandvoort en Wijk aan Zee.
van de jubilerende Koninklijke Hoog- Honderden Amsterdammers namen de
on 9tanlfahripkpn nv te trekschuit naar Haarlem en kuierden
ovens en btaaltabneken n.v. te yandaar naar het strand om de walvis op
IJmuiden hebben vandaag lei ëe~ het droge te aanschouwen,
legenheid van het vijftigjarig bestaan Het was toen nog mogelijk via het IJ
van de onderneming een schitterend naar Beverwijk aan de Wijkermeer te va-
uitgevoerd jubileumboek ontvangen: ren. In 1702 werd bij de Assendelverdijk
tt J jr in de Meer nog een schildpad gevan-
„Hart van Kennemerland waarin gen en omstreeks die tijd waren er in
drs. J. van Venetien de geschiedenis Beverwijk nog twee walvisvangstrederij-
van het Midden-Kennemerland van tjes gevestigd. De kaart zag er toen zo
oertijd tot heden vertelt. „Album van anders uit dat we ons die tegenwoordig
J w.jiniet meer voor ogen kunnen halen. Grote
leven en werken m Midden-Kenne-1 binnenmeren met open verbinding naar
merland door de eeuwen heen zo zee jn Midden Kennemerland lagen behal-
noemt de samensteller in de onder- ve Beverwijk en Velsen, Wijk aan Zee en
titel zijn werk, waarvan illustraties Wijaan Duin en de Zandpoort, terwijl
J,j, j IJmuiden nog niet bestond. Velsen heeft
het hoofdbestanddeel vormen. de Zandpoorf opgeslokt en Wijk aan Zee
heeft nog een poosje Wijk aan Zee en Duin
Het werk, dat in een fors formaat is mt- geheten voordat Wijk aan Duin in de ver-
gegeven is grafisch verzorgd door Marl geteihgyj verdween. De Breesaap, die ve-
Kempers, die er een ambachtelijk juweel jen aneen ujt de overlevering kennen, was
van heeft gemaakt. Hij heeft geen goed- een duinvlakte ten noorden van 't Noord-
kope oplossing gezocht voor het drukken zeekanaal \yaar nu de Hoogovens liggen,
van kleur, maar de voorgeschreven volg- aan graven van het Noordzeeka-
orde in de tijd aangehouden en de kleuren
geplaatst waar ze behoren. Uit druktech
nisch oogpunt is dat een meesterwerk,
waarbij vergissingen in de plaatsing van
de afbeeldingen bijna niet te voorkomen
zijn. Ook in dit boek is een verwisseling
aan te wijzen: de afbeeldingen op de blad
zijden 159 en 160. Lof verdient ook de
correctie die zo zorgvuldig is gebeurd dat
ons maar één zetfout is opgevallen. Tegen
het einde van dit jaar komt een kleine
oplage in de handel ten gerieve van lief
hebbers die geld over hebben voor dit
prachtige boek. Hoveeel 't werk moest kos
ten kon men ons nog niet vertellen.
De illustraties maken het werk tot een
rijk bezit. Men vindt er plattegronden in
en landkaarten, oude prentbriefkaarten en
tekeningen, prenten, aquarellen en schil
derijen, etsen en litho's, foto's en hout-1
gravures, alsmede enkele documenten.
Bijvoorbeeld het enig bekende hand-1
schrift van Sint Willebrord, dat dateert
uit 728. Rond 700 liet de Ierse zendeling
Engelmundus op aanstichting van Wille
brord een kerkje bouwen in Velsen, waar
sporen van bewoning zijn gevonden uit
het jaar 1000 voor Christus. Omstreeks 50
na Christus moeten de Romeinen er een
vlootstation hebben gehad, getuige de res
ten van een castellum.
Afbeeldingen uit de jaren voor 1600 zijn
er vrijwel niet. Uit dat jaar dateert de I
oudst bekende prent van de ruïne van
Brederode, een van de zestig tot negentig I
kastelen die Noord-Holland rijk is geweest
en waarvan er maar negen in min of meer
ruïneuze staat zijn overgebleven. Op de
kastelen volgden de landhuizen van de
rijke kooplieden en regenten van Amster
dam en uit die periode zijn de platen
overvloedig. Nog moeilijker moet de keus
zijn geweest uit de tijd na de opening van I
het Noordzeekanaal toen ook de fotografie j
gemeengoed begon te worden. Een op
merkelijke prent is een oorlogstafereel uit
het midden van de 17de-eeuw waarop men
een Duinkerker kaper ziet die door drie I
Hollandse oorlogsschepen op het strand
is gejaagd tussen Wijk aan Zee en Egmond
aan Zee. De Duinkerkers hebben hun schip I
met boten verlaten en vluchten de duinen
in, achtervolgd door de bemanning van
de Hollandse schepen die in drie boten aan
komen. De opschriften op deze tekening
zijn ook merkwaardig: „Wijck op Zee heeft
130 huizen of daaromtrent" „Duinkerker
aan strand gejacht deb 3 april 1641 op de j
middach" en „Drij oorlogsschepen staten-
volck" Zowel bij Egmond als bij Wijk aan
Zee is een vuurbaak getekend („vierboet")
noordelijk van Wijk aan Zee bovendien een I
duinovergang „De Rel" en zuidelijk een j
„Put".
Het is een onuitputtelijke bron van ge
noegen al bladerend namen tegen te ko
men waarvan men nu begrijpt waarvan
daan ze zijn gekomen en ook te merken
dat er niets nieuws is onder de zon. De
problemen van luchtverontreiniging, be
lastingen en stank waren in het oog van
de burger even drukkend als tegenwoor
dig. Er stond ver buiten de bebouwde kom
van Beverwijk aan de Grote Houtstraat
een kalkoven, vermoedelijk daarheen ver
bannen vanwege het vervuilen van de
lucht, getuige een klaagzang uit 1628 over
de stank van de kalkovens bij Haarlem.
In Beverwijk werd eens accijns op bier
gelegd ten behoeve van de restauratie van
de Hervormde kerk en in 1405 was het
dragen van een lakens pak verplicht voor
Beverwijkers ter instandhouding van de
stedelijke lakenindustrie.
naai was het een vruchtbare streek, die
evenwel door de wateronttrekking door het
nieuwe kanaal, herschapen werd in een
dorre woestenij. Daarmee zijn twee ele
menten genoemd die leven en werken in
Midden-Kennemerland het ingrijpendst
hebben veranderd. Het kanaal dat Am-
De werkzaamheden aan de zuid-
pier van het Noordzeekanaal. Zo
vlot als de bouw van de sluizen
vorderde, zo moeizaam verliep het
werk aan de beide hoofden die de
buitenhaven zouden omsluiten. De
aanvankelijk gevolgde werkmetho
den bleken volstrekt ontoereikend
te zijn: de pieren waren niet bestand
tegen de zware najaarsstormen en
werden herhaaldelijk zwaar be
schadigd. Ten koste van zeer veel
geld heeft men de moeilijkheden op
den duur kunnen overwinnen. In
december 1878 waren de beide
hoofden eindelijk gereed.
sterdam voor de ondergang bewaarde,
maar dat IJmuiden niet maakte tot wat
men ervan had verwacht en de Hoogovens
die boven het kanaal een Nederland we
zensvreemde expansieve industriële on
derneming vestigde, waaraan stad en land
zich ingrijpend hebben moeten aanpassen.
Wie kan zich nog indenken dat de geul
voor het gehele kanaal met de schop is
gegraven totdat er voldoende ruimte was
voor een baggermolen om aan het werk te
gaan en dat de duinenrij geheel met de
hand is doorgraven omdat er nog geen
machines waren om een dergelijk karwei
te klaren. Als men leest over de tegen
slagen van wind en water die de aanleg
onnoemelijk vertraagden, dan verbaast
men zich er over dat het werk ooit tot
stand is gekomen met de primitieve mid
delen waarover men de beschikking had.
Die geschiedenis is als gevolg van schaal
vergroting zozeer vaderlandse geschiede
nis dat de auteur hierover meer beeld
dan verhaal kan geven. Uit zijn vertel
ling over het verleden geven ten slotte
nog het oordeel weer dat Le Francq van
Berkhey in 1775 neerpende over de Ken-
nemer bevolking om onze lezers in de ge
legenheid te stellen na te gaan of zijn ty
pering nu nog met de werkelijkheid over
eenstemt.
Hij schetst onze bewoners als sterk,
breed, gedrongen en welgevormd, met een
karakter dat meer ernstig genoemd mag
worden dan innemend. De schrijver vindt
hen wat langzaam, enigszins droefgees
tig, niet erg spraakzaam en vrij traag in
hun besluiten, maar als het moet moedig
en onverzettelijk. Op het punt van zaken
doen staan zij hun mannetje„In koop
en verkoop valt het niet licht hen te be
dotten". Een treffend verschijnsel, dat ook
door andere auteurs wordt opgemerkt:
Zelden komt men, in Kennemerland, by
het eene of andere huisgezin, of de vrouw
voert „er het woord". Op godsdienstig ge
bied waren de Kennemers vrij van dweep-
'v;
~"».A
-WW»'
Het Aspumer tolhek, waardoor wij
Heemskerk verlaten, omstreeks
1900. Rechts voor het tolhuis langs
loopt de Communicatieweg naar de
Zaanstreek. De tol werd opgeheven
in de nacht van 4 of 5 mei 1925.
zucht en van onverdraagzaamheid jegens
anderen: „Ten aanzien hunner geneigd
heid tot den Godsdienst, betoonen ze zig
noch voorbeeldig, noch sterk berispelyk;
en ze zyn voortal niet haatdragend tegens
de eene of de andere secte".
Alle huidige en gepensioneerde perso
neelsleden, in totaal 22.000, hebben een
exemplaar ontvangen. De schrijver en
samensteller drs. J. van Venetien is le
raar aardrijkskunde aan de professor mr.
S. Vissering scholengemeenschap voor
Atheneum en HAVO. De algehele voor
bereiding en samenstelling werden ver
richt door een werkcommissie onder
voorzitterschap van de heer F. W. E.
Spies, oud-bedrijfsdirecteur van Hoog
ovens.
BLOEMENDAAL Geslaagd voor het
eindexamen 3e leerkring 1968, de dames:
J. G. Baudewijns-deBruin, Haarlem; H.
Dorgelo, Beverwijk; A. J. Duyverman,
Santpoort: W. van den Heuvel, Aerden-
hout; F. Ch. Jansen, Haarlem; A. W. Kots,
Overveen; M. C. M. Molijn, Zandvoort;
B. C. M. Pouwer, Wormerveer; J. N. van
Rietschoten, Heemstede; E. F. Rip, Hoofd
dorp; A. Tempelaar, Haarlem; D. Walda,
Velsen-Z.; E. H. Kruyff, Haarlem.
De heren: Ch. Boekei, Haarlem;
J. de Bree, Beverwijk; J. A. Bruinekool,
Heemskerk; R. Cannegieter, Haarlem; D.
v. Dalen, Haarlem; Th. Doevedans. Haar
lem; A. J. C. Geurts, Haarlem; J. G. Key-
zer, Hillegom; N. P. J. Kousemaker,
Overveen; A. N. Louwen, IJmuiden; G.
Th. Meijer, Heemskerk; C J. Molenaar,
Bakkum; J. W. de Pater, Zandvoort; W.
Seinstra, Heemstede; Ph. Sollman, Castri-
cum; D. van der Tang, Hoofddorp; J. M.
Voorzanger, Bloemendaal: J. C. van Vu
ren, IJmuiden; D. C. v. Wijngaarden,
Hoofddorp; J. Th. Zuidam, Haarlem.
De paardetram staat bij het Bad
hotel gereed om de rit naar Bever
wijk te beginnen. In 1924 moest de
dienst worden opgeheven. De ge
meente Beverwijk had eerder ge
weigerd de verlopen concessie te
verlengen, waarna de tram nog
enige tijd de verbinding met Wijk
aan Zee heeft onderhouden vanaf
het Westerhoutplein in Wijk aan
Duin. De concurrentie tegen de
autobus was echter niet vol te
houden.
Het nieutve
vervoermiddel
stelt zich in
dienst van het
vistransport.
De foto is
gemaakt aan
het begin van
de Prins
Hendrikstraat
bij de vishal.
ADVERTENTIE
Op Art, Pop Art, IN'of OUT, *t speelt een grote rol.
Maar de grootste rol speelt Grit, wel te verstaan
Mr.Opticièn GRIT.Grit weet wat voor soort montuur
tieners wensen, maar hij weet ook welke glazen je
op-art, pop-art bril moet hebben, opdat jij je rol goed
mee kunt spelen!
Ga daarom met een genist hart naar GRIT!!
Mr. Opticièrt
W
IJMUIDEN - KENNEMERLAAN 92 - TELEFOON 15072
(Van een verslaggever)
IJMUIDEN. In de herfst die zater
dag begint haalt de schelvis van de jaar
klas 1967 de minimum maat. Tot de zo
mer van 1969 zal zij echter meer na- dan
voordelen veroorzaken. De aanvoercijfers
zullen aanzienlijk stijgen in 1969 en het
maximum zal in 1970 worden bereikt. Dit
zal waarschijnlijk boven de 15.000 ton lig
gen, maar het is niet onmogelijk dat het
meer dan 20.000 ton wordt.
De toename van de vangst hoeft niet
alleen in de centrale en noordelijke Noord-
ADVERTENTIE
Om nog even bij Beverwijk te blijven:
zijn bewoners droegen vroeger de bij
naam „klapbessen", ontstaan in de tijd
dat het Wijker boertje met zijn tuinbouw-
produkten een bekende verschijning was
op de Amsterdamse markt. De Wijker boe
ren brachten de vrucht van hun warmoe-
zerijen overigens ook naar de Zaanstreek
een afstand die ze veelal te voet overbrug-
ADVERTENTIE
Voor IJmuiden direct gevraagd
en een jongen, die in het vak wil worden
opgeleid.
Vakkleding vrij goed salaris prettige
werkkring zaterdags vr.
Maar een afspraak voor een onderhoud.
TELEFOON 0 2560 - 8606.
Wanneer U tijdens deze show een gebruikte auto
koopt, krijgt U van ons
gemonteerd met ANTENNE, SPEAKER, enz.
Wanneer u tijdens deze show een gebruikte auto
koopt krijgt u een proefperiode van drie dagen rijden.
Voldoet de auto binnen deze drie dagen dan toch niet
aan uw verwachtingen dan mag u een andere auto
uitzoeken.
De prijs van de proefauto wordt dan door ons met uw
nieuwe keus verrekend.
Vrijdag 13 sept. 19.00—22.00 uur
Zaterdag 14 sept. 10.00—19.00 uur
Zondag 15 sept. 10.00-17.00 uur
De bekende BOVAG - ANWB garantie wordt
meegegeven. Ruime financieringsmogelijkheden
meegegeven, rsuime TiriaiicierinyaiuuyenjMiouou nnrr1! Iril
zee verwacht te worden, maar ook in de
zuid, beneden de 54.30 graad zal waar
schijnlijk weer meer schelvis gevangen
worden.
Tot deze conclusie komt drs. N. Daan
van het Rijksinstituut voor Visserijonder-
zoek in IJmuiden.
De bioloog van het RIVO meent dat
met het bereiken van de minimum maat
een voldoende economische waarde is ge
waarborgd om aanvoer op de markt te
rechtvaardigen. Hij herinnert aan wat in
1964 is gebeurd. De sterke jaarklasse van
1962 was toen twee jaar oud en de schel
vis had een gemiddelde lengte van 32 cen
timeter, dus ruim boven de maat. Toch
werd 70 tot 80 percent van deze jaarkla»
overboord gezet, omdat de markt in de
ze tijd overvoerd werd met kleine schel
vis en de marktprijzen in geen verhou
ding stonden tot de hoeveelheden strip-
werk om al deze. weliswaar kleine maar
toch bovenmaatse, schelvis te verwer
ken.
Het gebruik van een grotere maaswijd
te dan 7,5 centimeter, die de Internatio
nale Visserijconventie voorschrijft voor
het vissen op rondvis, zou toen noodzake
lijk geweest zijn.
In het maandblad Visserij van het mi
nisterie van Landbouw en Visserij wordt
er nog eens op gewezen, dat elke verspil
ling van vis of het ondermaatse of
bovenmaatse is in de toch al overbe-
viste Noordzee te betreuren is. Het vissen
met te nauwe mazen op rondvis in top-
schelvisjaren betekent bovendien een aan
zienlijke belasting van de hoeveelheid on-
produktief werk aan boord, zoals: het
binnenhalen van een waardeloze vangst,
extra sorteerwerk en wegwerken van de
afval, waarbij dan nog komt het gevaar
voor schade aan het net door te grote
vangsten.
Is het nu beslist noodzakelijk onder
maatse en kleine bovenmaatse schelvis
om hals te brengen?
Ingeval de visser doelbewust op rond
vis uit is en beseft dat op de gekozen vis
grond de kans op haring of makreel mi
niem is, moet hij een wijdere kuil aan
slaan, al naar de vraag op de markt.
Daarmee worden ook enorme hoeveelhe
den werk bespaard. Het veranderen van
kuil vergt niet bijzonder veel tijd. extra
sorteerwerk wel; de vangst van markt
waardige vis zal met een wijdere kuil
toenemen.
Schippers die in de komende jaren, nu
de sterke schelvisjaarklas 1967 in de vis
serij komt, blijven doorvissen met een
haringkuil, terwijl zij op rondvis uit zijn,
bewijzen zich zelf en vooral hun beman
ning een bijzonder slechte dienst.
