Investering van tweehonderd
miljoen gulden noodzakelijk
Bouw binnen twee jaar
Drie jaar
Mobiloil
Animo van chemische
industrie nog hiein
■elna
ENGEL
Alleen in de
smookhokken
wordt gerookt
jry
Veertig-urige
werkweek voor
havenwerkers
wm
13
DINSDAG 24 SEPTEMBER 1968
-
Él©
-
DE VERFIJNDE NAAIMACHINE
Uw adviseur vóór en na de koop
PRINS BERNHARD OPENDE VANDAAG MOBIL-RAFFINADERIJ
(Van een onzer verslaggeefsters)
t
IJMOND Vandaag heeft prins
Bernhard, in tegenwoordigheid van
ruim zeshonderd gasten uit Neder
land, Europa en Amerika de Mobil-
raffinaderij geopend. Deze raffinaderij
zal als tweede basisindustrie naast
Hoogovens een gigantische industriële
ontwikkeling in het Noordzeekanaal-
gebied teweegbrengen. In het Streek
plan voor dit gebied zijn 1500 hec
taren gereserveerd voor deze expan
sie, die 15.000 nieuwe arbeidsplaatsen
op zou leveren. Tot nu toe lijkt de
animo van de chemische industrie om
zich hier te vestigen echter niet zo
groot als verwacht werd en manifes
teert zich een duidelijke voorkeur
voor het Europoortgebied. De teleur
stelling hierover richt zich op Mobil.
Ten onrechte volgens de Mobil-
directie.
Tijdens een vorige week gehouden pers
conferentie merkte deze directie op: ,,In
de .benadering van het effect van de Mo
bil-raffinaderij is er van Amsterdamse
zijde een „slippertje" gemaakt. De che
mische industrie is steeds in één adem
genoemd met de Mobil-raffinaderij. Zo
werd Mobil genoemd in direct verband
met de 1500 hectaren gereserveerd indus
trieterrein en in direct verband met de te
scheppen werkgelegenheid voor 15.000
mensen. Maar wij kunnen slechts als im
puls, als dynamo fungeren. Zelf hebben
wij ten hoogste 250 mensen nodig en de
raffinaderij beslaat slechts 69 hectaren,
terwijl wij optie hebben op een terrein
van ruim honderd hectare. Er is te wei
nig verschil gemaakt tussen de directe en
de eventuele indirecte betekenis van Mo
bil", aldus de directie van de raffinaderij.
Op de vraag of Mobil zelf actief betrok
ken is bij het werven van chemische in
dustrieën gaf de directie een tamelijk
ontwijkend antwoord: „Mobil Raffinade
rij is een afzonderlijke maatschappij die
verantwoordelijk is voor de produktie van
de raffinaderij. Mobil Chemical is weer
een andere maatschappij die zich mis-
:;T;' -
Buizenstelsels en pijpleidingen be
heersen het beeld van Mobil Raf
finaderij. Op de achtergrond het
laadstation voor de grote tankers
met de op en neer bewegende
„armen".
f,'*
HM
- A-"-
11 november 1965:
Amsterdamse gemeenteraad geeft
vergunning voor bouw raffinaderij.
28 juni 1966:
Ontwerp-wet pijpleiding Rotter
dam-Amsterdam door Eerste Kamer
goedgekeurd.
12 september 1966:
Eerste paal geslagen.
26 maart 1968:
Tanker „d'Artagnan" levert eerste
ruwe olie af bij de raffinaderij.
4 april 1968:
„Tama Maru" (80.000 ton) levert
eerste ruwe olie af bij terminal in
Europoort.
24 september 1968:
Officiële opening raffinaderij Am
sterdam door prins Bemhard.
Mvwwvwwwwwwwwwywwwwwwwvywwiw
schien wel met de werving bezig houdt".
Maar daarover kon deze directie niets
meedelen.
„Wat zijn de gevolgen voor Mobil als
er geen chemische industrie volgt?" Op
deze vraag antwoordde de directie van
Mobil Raffinaderij: „Onze verwachtingen
zijn de laatste maanden al bevestigd. Wij
hebben succes. Dat succes zal andere in
dustrieën misschien bewegen zich ook hier
te vestigen". Geen direct antwoord op de
vraag, maar er valt uit af te leiden, dat
vestiging van chemische industrie in de
nabijheid geen voorwaarde is voor het
succes van de raffinaderij.
De vraag of er enige zakelijke verhou
ding bestaat tussen de zwavelwaterstof-
fabriek Progil en Mobil werd ontkennend
beantwoord. Wel werd opgemerkt dat
Mobil zwavel maakt.
Op het feif, dat de directie van Mobil
Raffinaderij aan de gemeente Amsterdam
verwijt, dat men te vaak een direct ver
band heeft gelegd tussen Mobil en de che
mische industrie die het gevolg zou zijn
van de vestiging van de Mobil-raffina
derij in het Noordzeekanaalgebied, wil
len wij nog even terugkomen. We vonden
in ons archief namelijk een perscommu
niqué dat ons op 20 november 1965 drie
jaar geleden dus door Mobil is ver
strekt. Hierin werd zeer duidelijk door
Mobil zelf verband gelegd tussen de eigen
vestiging en de chemische industrie. We
laten de inhoud van het communiqué let
terlijk volgen, waarbij we vooraf willen
opmerken, dat de daarin genoemde plan
nen voor de stichting van een ethyleen
fabriek niet verder zijn uitgewerkt. Kort
nadat Dow Chemical de vestging van een
ethyleenfabriek bij Terneuzen bekend
maakte, kon men bij Mobil vernemen
dat de bouw van de ethyleenfabriek bij
Een luchtfoto van het totale raffi
naderijcomplex. Op de achtergrond
de Zaanstreek. Rechtsboven schepen
in het dok van de Amsterdamse
Dok en Scheepsbouw Maatschappij.
Op de voorgrond de tanker „d'Ar
tagnan", welke de eerste ruwe olie
afleverde.
de Mobil-raffinaderij niet door ging. Hoe
veel waarde Mobil aan de stichting van
een ethyleenfabriek voor de ontwikkeling
van de chemische industrie hechtte kan
men in het onderstaande, in het najaar
van 1965 door Mobil verstrekt perscom
muniqué lezen. Dit luidt:
„Een deel van de lichte frakties die
door de raffinaderij worden geproduceerd,
de zogenoemde olefinen, kunnen door mid
del van een kraakproces worden gesplitst
in drie andere produkten: ethyleen,
propyleen en butadieen. Deze onverzadig
de koolwaterstoffen, waarvan ethyleen de
belangrijkste is, zijn onontbeerlijke grond
stoffen voor de vervaardiging van onder
andere plastics, synthetische vezels en
synthetisch rubber. Dit kraakproces vindt
niet plaats in een raffinaderij, dich wordt
verricht door een aparte petro-chemische
fabriek, die in uiterlijk weinig verschilt
van een raffinaderij. Gezien de nauwe
verwantschap tussen de beide produktie-
processen, zal een petro-chemische fa
briek bij voorkeur dicht bij een raffinade
rij worden gebouwd. Het afzetgebied van
ethyleen en dergelijke bevindt zich daar
waar industrieën zijn gevestigd die ethy
leen als grondstof nodig hebben. Ook voor
deze industrieën is het om zowel techni
sche als economische redenen aantrekke
lijk zo dicht mogelijk bij de grondstoffen-
leverancier de petrochemische fabriek
gevestigd te zijn. Hierdoor is de concep
tie ontstaan van het project zoals dat
thans wordt voorbereid voor het 1500 hec
tare grote terrein in het westelijk haven
gebied van Amsterdam: de vestiging van
een raffinaderij, gevolgd door de vesti
ging van een petrochemische fabriek (de
zogenoemde olefinenkraker), die op haar
beurt weer een aantal zelfstandige fabrie
ken als afnemers om zich heen krijgt.
Mobil Chemical Company is na diep
gaande onderzoekingen tot de conclusie
gekomen dat de toekomstige vraag naar
ethyleen een van de „steunpilaren"
van de petrochemische industrie in de
komende vijf jaren zal verdubbelen en in
de daarop volgende vijf jaren nog eens
Nadat in principe overeenstemming was
bereikt tussen Mobiloil N.V. en de instan
ties van het rijk, de provincie en de ge
meente Amsterdam voor de vestiging
van 'n raffinaderij en een pelro-chemische
industrie in het Amsterdamse havenge-
gebied, heeft Mobil Chemical de Bechtel
Corp. aangetrokken voor het maken van
een ontwikkelingsplan voor het gehele in
dustriële complex. Het plan dat Mobil
Chemical, vooruitlopend op een officiële
beslissing betreffende de ontwikkeling van
het industriële gebied voor eigen rekening
heeft doen samenstellen, zal binnen niet
al te lange tijd aan het gemeentebestuur
van Amsterdam kunnen worden voorge
legd. De kosten, verbonden aan het samen
stellen var) dit conceptplan, zullen dan on
geveer een miljoen gulden bedragen. De
bouwkosten voor de petro-chemische fa
briek voor de vervaardiging van ondermeer
ethyleen worden geraamd op ongeveer
175 miljoen gulden.
Intussen is Mobil Chemical in voortdu
rend contact met bedrijven over de gehe
le wereld, die, als mogelijke toekomstige
afnemers van de petrochemische fabriek,
een uitbreiding van hun produktie in
Noordwest-Europa overwegen. De voor
uitzichten zijn veelbelovend. Nadat een
definitief plan voor het petrochemische
complex is goedgekeurd zal Mobil Chemi-
De aan- en afvoer van de ruwe olie
en half- en eindprodukten voor deze raffi
naderij vormen een verhaal op zichzelf.
De ruwe olie uit het Midden-Oosten en uit
Libië komt niet bij de raffinaderij aan
maar in Rotterdam Europoort. Mobil
heeft daar een „terminal" gebouwd: een
eindpunt voor de mammoettankers, negen
gigantische opslagtanks met een gezamen
lijke inhoud van niet minder dan 350.000
ton alsmede het beginpunt van een vijf
entachtig kilometer lange pijpleiding naar
de Amsterdamse raffinaderij. De pijplei
ding is eigendom van de Nederlandse
Pijpleiding Maatschappij N.V., waarin het
rijk en gemeente Amsterdam elk voor de
helft deelnemen. Door deze pijpleiding kan
zo nodig twintig miljoen ton ruwe olie
per jaar worden gepompt. De terminal zal
ongeveer vijftig mammoettankers per jaar
ontvangen
Na verwerking in de raffinaderij wor
den half- en eindprodukten afgevoerd
per schip, per tanktruck en per trein. Op
het raffinaderij terrein is voor de behan
deling van schepen een speciale kade ge
bouwd. Hier kunnen tankers tot tachtig
duizend ton terecht, die voor transport
naar het buitenland, in hoofdzaak naar de
Scandinavische landen, zorgen. Voor de
binnenvaart-tankschepen zijn er vier stei
gers voor schepen tot 2000 ton.
Op de aanlegsteigers bevinden zich „olie-
elevatoren" die de tankers snel van hun
lading voorzien: het zijn ingenieuze con
structies, die zich automatisch richten
naar het niveau van de olie in de tanker.
Naarmate dit stijgt stijgen de „armen"
van de installaties mee- Het laden ge
schiedt automatisch via de centrale con
trolekamer. Voor de afvoer over land
kunnen tanktrucks terecht bij een al even
ingenieus laadstation.
Mobil beschikt over een tankervloot
gedeeltelijk eigen bezit en gedeeltelijk va
rend in „lang-charter" waarvan twee
derde der tankers groter is dan 45.000 ton.
Een interessante ontwikkeling blijkt uit de
bestelling van drie zogenoemde combina
tie-carriers ;schepen welke zijn ingericht
zowel voor vervoer van olie als van erts.
(Van een onzer verslaggeefsters)
IJMOND Op het terrein van de Mobil-raffinaderij ziet men niets van
de grondstoffen en niets van de produkten. Die stromen door een ingewik
keld buizennet, worden door een aantal hooggespecialiseerde technische
apparaten gepompt en vervolgens in tanks opgeslagen. De aangevoerde
ruwe olie is dan verdeeld in een aantal fracties zoals gas, benzine, petro
leum en lichte en zware oliën. Dit geschiedt door verhitting, fractionering
en afkoeling van de olie. De verschillende produkten die uit de fractioneer-
torens komen volgen alle hun eigen weg door een serie van raffinaderij-
apparaturen, teneinde het beoogde produkt te verkrijgen. De benzine wordt
bijvoorbeeld door een platina omvormer geleid, waar door middel van een
katalytisch proces onder hoge druk een hoog octaangetal wordt verkregen.
Een katalytische ontzwavelingsinstallatie verwijdert door middel van
waterstof zwavel uit de benzine en lichte oliën. Een andere installatie
zorgt voor het verwijderen van gas uit de benzines en oliën. Een zwavel-
fabriek verzamelt uit de vloeistoffen verwijderde zwaveldelen en maakt
dit tot een verkoopbaar produkt, namelijk vloeibare zwavel. Aan het einde
van het raffinageproces bevinden zich menginstallaties, waarin de ver
schillende produkten onderling kunnen worden gemengd.
Daarmee kan de noodzaak tot het varen ia
ballast vervallen. Hei zijn grote schepen
van niet minder dan 450.000 ton dwt.
Voor de afvoer van produkten per trein
is een speciaal spoorlijntje aangelegd, dat
evenwijdig aan de kade van de Australië-
haven, achter de steigers langs de raffina
derij loopt. Hoewel deze vorm van trans
port nog geen grote omvang heeft aange
nomen, is in de toekomst een belangrijke
uitbreiding te verwachten.
De capaciteit van de raffinaderij is vier
miljoen ton per jaar. Dat komt overeen
met de inhoud van een trein van ongeveer
185.000 tankwagons met een gezamenlijke
lengte van 1650 kilometer. Dat is een af
stand Amsterdam-Madrid.
UTRECHT. In de sociale geschiede
nis van ons land zal 1 oktober 1968 als
een belangrijke dag worden geboekstaafd.
Op die dag wordt de eerste CAO voor
een belangrijke bedrijfstak van kracht,
waarin de 40-urige werkweek is vastge
legd. Ongeveer 20.000 werknemers in de
grote havens profiteren ervan.
De werktijd in de havens wordt op
1 oktober teruggebracht van 41)4 tot 40
uur per week verdeeld over vijf dagen
van acht uur. Deze arbeidstijdverkorting
kan worden gezien als een uitvloeisel van
de diep ingrijpende veranderingen in het
zeetransport (containerschepen en -ha
vens), die vorig jaar tot een zekere ver
mindering van de werkgelegenheid dreig
den te leiden.
cal in staat zijn meer definitieve overeen
komsten aan te gaan met potentiële afne
mers. Daarna zal het mogelijk zijn een
juiste analyse van de afzetmogelijkheden
en de te verwachten marktpositie te ma
ken. Spoedig na de officiële goedkeuring
van het ontwerp en het bouwplan van de
petrochemische fabriek hoopt Mobil Che
mical met de bouw te beginnen", aldus de
Mobil-mededelingen van drie jaren gele
den.
ADVERTENTIE
Dealer voor
Haarlem en
omstreken
GROTE HOUTSTRAAT 181 HAARLEM
Roken is binnen de hekken van de
fabriek absoluut verboden, maar de
ervaring heeft geleerd dat gecontro
leerd rookgenot meer effect heeft
dan een rookverbod. Daarom heeft
Mobil op verscheidene plaatsen een
soort abri's geplaatst, zeven bouw-
iverkjes van hooguit drie meter in
doorsnee met vier „appartementen"
waarin banken zijn geplaatst. Rook-
lustigen kunnen dat deel van het
„smookhnk" gebruiken waar de
wind geen vat heeft op de branden
de sigaret. Om de huisjes zijn knal
gele cirkels op het asfalt getrokken.
Buiten die cirkel mag men niet
roken.
