VAN DAG TOT DAG
OE THANT DRINGT AAN OP
GESPREK VAN GROTE VIER
BELANGRIJKE
te VEILING
PERZISCHE
TAPIJTEN
Guerrillastrijd in Latijns-Amerika
Om gevaar van
kernoorlog af
te wenden
Wiggins volgt
Ball in de
VN op
Kunstzaal van de H.K.B.
commentaar op actuele zaken
Marcello Caetano
nieuwe premier
van Portugal
Sleutel tot vrede in handen van supermachten
Schulden van VN
T s j echoslowaken
in Oostenrijk
moeten zich
melden
t®l«gram*!8n
VRIJDAG 27 SEPTEMBER 1968
3
Na jarenlang bewind
van Salazar
Staats jeugd-leider
M at iging
HAARLEM
Zaterdagmiddag 2.30 uur
TEMPELIERSSTRAAT 35 - HAARLEM
A larm
Venezuela
Bestrijding
WEEKABONNEMENTEN
Antonio de Oliveira Salazar, de dood
zieke premier en dictator van Portugal,
is een van de weinige alleenheersers in
de twintigste eeuw die niet door geweld
maar door leeftijd en ziekten van de
troon werden gestoten.
Het was inderdaad een troon, waarop
Salazar sinds 1932 heeft gezeteld en zijn
regime vertoonde alle kenmerken van een
absoluut vorst, ofschoon hij zich beschei
den „premier" bleef noemen. Door de
revolutionair maarschalk Gomez in 1926
tot minister van Financiën benoemd, was
Salazar op het zwakste punt van de Por
tugese samenleving, de economie, een
ware „redder der vaderlands". Maar in
ruil voor een economische sanering des
lands moesten de Portugezen een dicta
tuur aanvaarden, die hen beroofde van
hun politieke en levensbeschouwelijke be
wegingsvrijheid. Salazar gaf Portugal een
grondwet die gebaseerd was op het cor
poratieve staatsidee. Die corporatieve
lichamen werden ingekapseld in een
streng reglement van staatsorde, waarin
de parlementaire vertegenwoordiging tot
een schijnvertoning werd gemaakt. De
dictator hield zijn autoritaire bewind in
stand met een oppermachtige en sterk ge
disciplineerde politie-organisatie, die het
betrekkelijk kleine land overdekte met
een net van binnenlandse spionage.
De PIDE, zoals de geheime politie van
Portugal heet, heeft zich een treurige
faam verworven door inqUisitoire wreed
heden en eigenmachtige gevangen
nemingen. zonder dat daaraan een justi
tieel apparaat te pas kwam.
De Portugese samenleving is oer
conservatief, al is dat de laatste jaren
onder invloed van het toeristenbezoek
wel enigszins veranderd. Er heersen feo
dale opvattingen, vooral bij de adellijke
families en de geestelijkheid. Salazar heeft
zijn bewind gericht op een nauwe ver
standhouding tussen regering en kerk,
waarmee de opleving van revolutionaire
bewegingen in het land gemakkelijk kon
worden tegengegaan.
Toch kan men niet zeggen dat het be
wind van Salazar enkel onheil over Por
tugal heeft gebracht. De levensstandaard
is er zeer behoorlijk voor alle groepen
van de bevolking, althans voor degenen
die zich gehoorzaam buigen voor de
dwang van de Eenheidspartij van Salazar.
Portugal is lid van de NAVO sinds 1949
en heeft dus ook het Handvest aanvaard,
waarin de rechten van de mens en de
grondvrijneden van het individu worden
gegarandeerd. Zijn regering lijkt als twee
druppels water op die van een orthodox
communistisch land, met het enige ver
schil dat de gezaghebbende groepen niet
uit de arbeiders- en boerenstand, maar
uit de hoge militaire kringen en de land
adel zijn gerecruteerd.
De koloniale politiek van Salazar is in
vijftig jaar onveranderd gebleven. Hij be
schouwt de koloniën als provincies van
Portugal en onderdrukt iedere onaf
hankelijkheidsbeweging met militair en
politieel geweld. De manier waarop Sala
zar zijn regime heeft uitgeoefend is in alle
opzichten lijnrecht in tegenspraak met
alle voorwaarden, waaraan een land moet
voldoen om de leuzen en doelstellingen
LISSABON, (Reuter en AP) Marcel
lo Caetano is gisteren tot premier van
Portugal benoemd als opvolger van An
tonio de Olveira Salazar, die ernstig ziek
is.
President Americo Thomas deed de aan
kondiging in een televisie-toespraak die
het eind betekende van een ongeveer 40-
jarige periode waarin Salazar de macht
had in Portugal.
Salazars opvolger is een 62-jarige con
servatieve advocaat.
In zijn jeugd was Caetano een openlijk
bewondenaar van Mussolini. Later was
hij de voornaamste theoriticus van de
corporatieve staat van Salazar en jaren
lang is hij de rechterhand en protégé van
Salazar in de regering geweest.
Zelfs zijn persoonlijkheid lijkt in vele
opzichten op die van Salazar. Hij wordt
beschreven als humeurig, achterdochtig
en onverdraagzaam.
Caetano was al Salazars medewerker
toen deze nog aan het begin stond van
zijn politieke loopbaan. Toen Salazar mi
nister van financiën was, werd Caetano
zijn adviseur. Later kreeg hij van de re
gering opdracht, een hervorming van het
gemeentelijke bestuur voor te bereiden.
Van 1940 tot 1944 was hij commissaris
van de „Mocidade Portuguesa", de Portu
gese staatsjeugd, aan de prganisatie waar
van hij een groot aandeel heeft gehad.
Zijn volgende functie was die van mi
nister van Koloniën en ook op die post
voerde hij hervormingen uit.
De nieuwe Portugese premier was ook
enige tijd rector van de universiteit van
Lissabon. In deze functie heeft Caetano
een conflict met het bewind van Salazar
gehad. Hij legde deze functie neer toen
de politie studenten van de universiteit
verhinderde, Caetano te spreken te krij
gen over hun klachten.
van de NAVO enige inhoud te geven.
Niettemin staat Portugal nu al sinds 1949
in de rij der NAVO-landen in de bres
voor „de democratie, de vrijheid en de
westelijke beschaving". In militair op
zicht levert het een bescheiden bijdrage
tot dit bondgenootschap, doch zijn stra-
egische ligging maakt het land bijzonder
geschikt als hoeksteen in de Middellandse-
Zeedefensie, temeer waar Spanje voor
lopig nog aan de linie van verdedigers
der vrijheid ontbreekt.
Als Salazar sterft in ieder geval
komt hij niet meer terug op de „troon"
zal er in Portugal weinig veranderen. Zijn
opvolger, dr. Marcello Caetano, is door
het leger naar voren geschoven en neemt
de bevoegdheden over, die de corpora
tieve constellatie van de staat en de auto
ritaire grondwet hem automatisch ver
lenen. De politie staat onder sterke lei
ding van enkele figuren die nauwe con
tacten met de Eenheidspartij en het leger
onderhouden. Het front van de dictatuur
tegenover het onmondige Portugese volk
blijft ook na het wegvallen van Salazar
gesloten. De revolutionaire stromingen in
het land, die onder bijzonder moeilijke
omstandigheden werken, zullen misschien
in deze wisseling aan de top het sein zien
om nieuwe activiteiten te ontwikkelen.
Voorlopig echter blijft in Portugal de
„verplichte rust" ongestoord voortduren.
NEW YORK (AP) De secre
taris-generaal van de Verenigde Na
ties, Oe Thant, heeft een veroordeling
uitgesproken over wat hij noemde de
verouderde geweldmethoden van de
grote mogendheden. Hij stelde on
middellijke besprekingen van de
Grote Vier voor om het gevaar van
een kernoorlog af te wenden.
Zijn opmerkingen waren vervat in de
inleiding op zijn jaarlijks rapport aan de
Algemene Vergadering van de 125 bij de
V.N. aangesloten landen en bevatten
scherpe critiek zowel op de Verenigde
Staten als op de Sovjet-Unie.
Hij uitte de beschuldiging, dat deze
beide grote mogendheden al te geneigd
zijn, geweld te gebruiken om interna
tionale problemen op te lossen en betoog
de: „Als men deze neiging niet in haar
tegendeel doet verkeren en het beginsel
van non-interventie in de vrije lotsbe
stemming van landen niet in ere wordt
hersteld, ziet de toekomst van de inter
nationale vrede en veiligheid zelf er wel
zeer donker uit".
„De wereld heeft dringend behoefte aan
beëindiging van de ouderwetse maar ge
vaarlijke tactiek de problemen van deze
tijd op te lossen door middel van de ge
weldmethoden van de jaren dertig", al
dus Thant.
Thant hernieuwde zijn pleidooi voor
staking van de Amerikaanse bombarde
menten op Noord-Vietnam en gaf uiting
aan de hoop, dat de Sovjet-Unie „zo vlug
mogelijk" haar troepen zal terugtrekken
uit Tsjecho-Slowakije: „Dit zou in het
belang zijn van de onderlinge goede wil
en van de internationale vrede en veilig
heid".
Hij deed op alle regeringen een beroep,
om in woord en daad matiging te be
trachten. Oe Thant gaf uiting aan de be
zorgdheid, dat de haviken in vele landen
uit het gebeurde in Tsjecho-Slowakije
moed zouden putten en er steun in zou
den vinden voor hun standpunt, dat niet
moet worden gestreefd naar coëxistentie
of een vergelijk met de socialistische
landen en dat dientengevolge de stem
men van liberalisme en progressieve ge
dachten in vele delen van de wereld tot
zwijgen zullen worden gebracht.
„De beide super-mogendheden hebben
de sleutel tot de vrede van de wereld in
handen", zei Thant. „Het wordt hoog tijd,
dat de grote militaire mogendheden zich
realiseren, dat de huidige superieure mi
litaire macht, waarop zij zo zwaar steu
nen en die ze geneigd zijn zo vrijelijk te
gebruiken, op zichzelf een ernstig en al
omtegenwoordig gevaar is".
Thant verkfaarde zich ervan bewust te
zijn, dat zijn rapport een somber stuk is,
maar hij voegde eraan toe. dat hij niet
gelooft, dat een luchtig optimisme onder
de huidige internationale omstandigheden
gerechtvaardigd zou zijn.
Hij betreurde wat hij noemde „een
WASHINGTON (Reuter en AP) Pre
sident Johnson van de Verenigde Staten
heeft het aftreden aangekondigd van
George Ball als de Amerikaanse gedele
geerde bij de Verenigde Naties. De hoofd
redacteur van de „Washington Post"
James Russell Wiggins is als z(jn opvol
ger benoemd.
Ball is maar drie maanden in functie
geweest. Zijn benoeming is pas twee da
gen geleden door de Senaat goedgekeurd.
Op een persconferentie waarop hij zijn
ontslag bekend maakte voer de 58-jarige
Amerikaanse diplomaat opnieuw fel uit
tegen de in een „ontwerp-resolutie" ver
vatte oproep van VN-secretaris-generaal
Oe Thant, om de bombardementen op
Noord-Vietnam te staken. Evenals begin
deze week onmiddellijk na de verklaring
van Thant, zei Ball dat de opmerkingen
van de secretaris-generaal geen enkele
bijdrage hebben geleverd voor het goed
verloop van de Amerikaans-Noordvietna-
mese onderhandelingen in Parijs.
De 64-jarige Wiggins, die nog nooit een
openbare functie heeft bekleed, is al twin
tig jaar werkzaam bij de „Washington
Post". Als hoofdredacteur heeft hij vaak
de Vietnam-politiek van president John
son verdedigd.
Boven George Ball, de aftredende
Amerikaanse gedelegeerde (boven),
en zijn opvolger J. Rrussell Wiggins.
NEW YORK, (Reuter) Met de fi
nanciële toestand van de volkenorga
nisatie is het niet anders gesteld dan
met de toestand in de wereld. De onbe
taalde rekeningen zijn opgelopen tot
het recordbedrag van 260,7 miljoen
dollar, 18,5 miljoen dollar meer dan in
1967. Het bedrag in kas 7,6 miljoen
dollar en de op korte termijn opeis
bare investeringen zijn samen nog niet
eens voldoende voor de begroting van
één maand.
Oe Thant riep de Algemene Verga
dering op, snel en op effectieve wijze
die financiële positie van de VN te sa
neren.
ernstige achteruitgang van de normen van
de internationale ethiek".
„Het overheersende pessimisme met be
trekking tot de internationale toestanden
en de recente ernstige en betreurenswaar
dige gebeurtenissen in Europa moeten
niet worden aangegrepen als motieven
om het streven naar vrede in Vietnam te
vertragen", aldus de secretaris-generaal
van de V.N.
(Van onze correspondent)
WENEN. Tijdens de bezetting van
Tsjechoslowakije is de Oostenrijkse rege
ring niet zo rustig en kalm geweest als
zij de bevolking door toespraken wilde
wijsmaken. Vooral op 24 en 25 augustus
is de regering Klaus zonder enige twijfel
radeloos geweest.
Ofschoon de regering in Wenen nog
altijd bezorgd is over de aanwezigheid
van een groot aantal Russische troepen
ten noorden van het land, blijft de bevol
king rustig.
De Oostenrijkse politie houdt zich nu
met de vraag bezig wat er met de 15.000
Tsj echoslowaken moet gebeuren, die zich
als toeristen of als vluchtelingen in Oos
tenrijk ophouden. Het wemelt in Wenen
nog altijd van Tsjechische auto's en bus-
Nadat de vluchtelingen van de regering
en de bevolking de grootst mogelijke
steun hebben ondervonden, wil de politie
nu toch graag weten wie van het asiel
recht gebruik maakt. Daarom moeten all®
Tsjechoslowaakse staatsburgers in Oos
tenrijk zich tot 30 september melden.
Slechts de helft van hen heeft dit tot nu
toe 'gedaan.
ADVERTENTIE
te houden in de
alwaar bij opbod geveild worden
235
Voorts een keurcoilectie CHINESE TAPIJTEN.
Gegarandeerd uitsluitend 1ste klas tapijten, zodat teleurstellingen zijn
uitgesloten.
Als volgt te omschrijven
GROTE TAPIJTEN enige bijzonder fijngeknoopte Kirman-, Te-
briz-, Sarouck-, Ispahan- en Ghoum-tapijten in diverse afmetingen.
Verder Herez-, Afghan-. Mahal- en Spartatapijten in maten tot
ruim 300 x 400 cm.
KLEINE TAPIJTEN: een groot assortiment tapijtjes en kleedjes
geschikt voor salon, hall en foyer, verder lopers, kussens.
BELANGRIJK
Deze collectie tapijten wordt geveild in opdracht van The Europ-Asiatic
Warehouse in Nederland gevestigd te Haarlem.
Betreffende goederen hebben gediend voor diverse tentoonstellings- en
expositiedoeleinden.
Wegens fiscale afschrijving worden deze fraaie Oosterse tapijten thans
tegen
ZEER AANTREKKELIJKE PRIJZEN GEVEILD
VEILING: ZATERDAGMIDDAG 2.30 UUR.
KIJKDAG: ZATERDAG van 11 tot 2.30 UUR
Deurwaarder: C. G. van Haaster
Veilingdirectie: A. H. Ineke,
erkend veilinghouder.
(Van onze correspondent)
MONTEVIDEO Sinds Fidel Castro met zijn getrouwen Cuba ver
overde en zijn avontuur als voorbeeld stelde aan het Zuidamerikaanse
continent, voelen de regerende generaals en politiechefs in Latijns-
Amerika zich in hun regime bedreigd. Na de mislukte staatsgreep van
„Che" Guevara en de verlammende kloof tussen de Moskou- en Peking-
communisten scheen het gevaar geweken: maar op vele plaatsen steekt
het nu weer de kop op.
De Boliviaanse president en lucht
macht-generaal René Barrientos heeft
verklaard, dat hij zelf het commando
zou nemen in de strijd tegen de gue
rilla's. „Che" Guevara's tweede man,
„Inte" Pedro ,is via Havanna weer naar
Bolivië teruggekeerd en heeft in de twee
grootste steden van het land manifes
ten laten uitdelen, die de richtlijnen
voor verdere strijd vormen. Het be
vrijdingsleger moet in het tropengebied
Beni (bij Puerto Branco) opgeleid
worden: dezelfde groep schijnt zich
echter ook op het grondgebied van
Peru te bewegen, waar zij vier dagen
lang het landgoed Durand bezette en
plunderde. Andere guerilla-haarden
zijn de Boliviaanse Andes, vooral Cus-
co, waar een aanzienlijke wapensmok
kel ontdekt werd.
De Argentijnse geheime dienst is
ook in staat van alarm: een naaste me
dewerker van Inti Pedro, de Equa-
dorse vrijkorpssoldaat Nelson Delgua-
do Rodriguez, die kapitein Nelson ge
noemd wordt, zou in de Boliviaanse
stand Santa Cruz de la Sierra, waar
onlangs de vergadering van Latijns-
Amerikaanse ministers van Buiten
landse Zaken plaatsvond, zijn hoofd
kwartier hebben opgeslagen, en van
daaruit persoonlijke contacten met
Salta en andere Noordargentijnse pro
vinciehoofdsteden gelegd hebben.
Omdat tegelijkertijd de door de po
litieke politie bewaakte leidende Cas-
tro-aanhangers uit hun land verdwe
nen zijn, vermoedt men dat dit ver
band houdt met plannen voor een op
stand van de guerrillatroepen in Ar
gentinië, Bolivia, Chili en Paraguay.
Ondanks geruststellende verklarin
gen zijn de politiek zeer verschil
lende gekleurde groepen in Colum
bia, die sinds 15 jaar na de burgeroor
log actief zijn, geenszins tot rust ge
komen. Nog steeds zijn in Columbia de
zogenaamde „Exercitio de Liberacion
Nacional" (ELN) het „nationale be
vrijdingsfront" en de „Fuerzas Arma-
des Revolucionarias Columbiana"
(FARC) de Codumbiaanse revolutio
naire strijdkrachten, actief.
ELN is op Peking georienteerd ter
wijl de FARC, onder leiding van de
bekende nationale held Tirofijo, Castro
volgt. De ELN heeft pas in een hinder
laag een legerpatrouille in Noord-Co-
lumbia aanzienlijke verliezen toege
bracht, terwijl de FARC na de ontvoe
ring van een rijke grootgrondbezitter,
waarvoor een losgeld van ongeveer een
kwart miljoen werd geëist een bloe
dig gevecht met het Columbiaanse le
ger heeft gehad.
IN VENEZUELA gaan de guerrilla's
van de „Fuerzas Armadas de Libera
cion Nacional" (FALN) nog verder.
Het Venezolaanse leger heeft in april
en mei in de bergstreken ten westen
van Caracas de „operatie Tenaca" uit
gevoerd zonder echter de guerrilla's
geheel te kunnen uitschakelen. In Ve
nezuela wordt ook een sterke opleving
van de zogenaamde stadsguerrilla ver
wacht, zoals die zich nu en dan met
spectaculaire ontvoeringen en aansla
gen in de hoofdstad van Guatamala
manifesteert.
In de Venezolaanse hoofdstad Ca
racas is door de arrestatie van een
koerier de jonge Duitse Gisela Richter
een internationale terreurorganisatie
opgerold. Hoewel maar in zeldzame
gevallen bewezen kan worden dat de
vrijkorpssoldaten, wapens en geld van
uit Cuba worden gestuurd, bestaat er
nauwelijks twijfel over dat Havanna
het centrum van de guerrillabeweging
is. Bij de komende conferentie van~het
leger van de O.A.S.-staten komt de
vorming van een gemeenschappelijk
leger en een internationale generale
staf niet meer ter sprake.
TOCH IS de bestrijding van de guer
rilla's in het O.A.S.-gebied verzekerd:
in een kamp aan het Panama-kanaal
hebben meer dan 30.000 Latijns-Ame
rikaanse officieren uit verschillende
landen een speciale opleiding ter be
strijding van de guerrilla's gekregen.
Er worden daar ook Noord-Amerikaan-
Se troepen, die per vliegtuig aankomen,
in reserve gehouden.
De organisatie van de Amerikaanse
Staten heeft weliswaar geweigerd om
het verdedigingsapparaat tot een offi
cieel orgaan te maken: maar niettemin
hebben de generaals van alle Ameri
kaanse staten nauw contact. Ook be
staat een nauwe samenwerking tussen
de geheime diensten van de Latijns-
Amerikaanse staten.
Sonde-5. Een woordvoerder van de Rus
sische informatiedienst in de Indisch®
stad Bombay heeft bekend gemaakt dat
het Russische ruimtevaartuig Sonde-5 d®
volgende week naar Bombay zal worden
gebracht.
Onweer. Drie mensen zijn nabij de Turks®
stad Istanboel door de bliksem gedood.
Het zware onweer ging gepaard met
hevige regenval, waardoor overstromin
gen ontstonden.
Gestrand. De besprekingen tussen de
Verenigde Staten en Spanje over de her
nieuwing van hun defensieverdrag zijn
gestrand.
Arrestaties. In Djakarta zijn de laatste
dagen ongeveer veertig communisten
gearresteerd.
Protest. Zwitserland heeft bij de voorzit
ter van de Raad van Europa in Straats
burg geprotesteerd tegen het feit dat
een Frans gaullistisch raadslid een de
legatie van vrouwelijke Frans-spreken
de separatisten uit de Zwitserse Jura te
woord heeft gestaan.
Neutraliteit. De Zuidvietnamese regering
heeft laten weten dat VN-secretaris-ge-
neraal Oe Thant van de van hem ver
wachte neutraliteit is afgeweken door
aan te dringen op stopzetting van alle
Amerikaanse bombardementen op
Noord-Vietnam.
xxxxxxxxionoocinnoooooooociooocxiooewooooooooonoBBBeeoeotMt
dienen uiterlijk op woenidag te worde®
betaald, daar de bezorgen op donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
