Griekse volksverhuizing aan
vooravond van referendum
m
„Ontspanni:
zal worden
George Wallace, een fenomeen (I)
voortgezet"
Laat reumatische pijn
geen kans krijgen
Burgerlijk
Wetboek:
Neerslag van
Streng bewaakte
stemlokalen
Nee-briefjes in
zwart opschrift
Enkele bommen in
Athene ontploft
Cohn-Bendit voor
Duitse rechter
President De C
de moraal
Voorzitter Franse
Senaat treedt uit
protest af
in Bonn:
L J
3
ZATERDAG 28 SEPTEMBER 1968
Propaganda
Controle
Incident bij Jordaan
„Drie keer vermoord
versterkte werking.
Macht
Opzienbare successen
V riendschapsverdrag
Krejeer een eigen sfeer met
materialen die een gevoel van
warmte en geborgenheid
geven. Met zorgvuldig ge-
selekteerde meubelen van
o.a. Poul Kjaerhoim, Martin
Visser en Agne Jacobson.
Biezondere hoppety's,
't goede glas, ovenvast aarde
werk en kostbare stukken, die
wonen tot een ontspanning
maken. Ga eens naar Sunart:
de inspirerende „Goed
Wonen" zaak met zijn be
kwame adviseurs.
(Van onze speciale verslaggever)
ATHENE Ruiin 5Yz miljoen
Grieken stemmen morgen over een
nieuwe, door de junta van premier
Papadopoulos geïnspireerde grond
wet. Achtduizend rechters en lagere
employés van rechtbanken zullen de
supervisie uitoefenen over een stem
ming die allang een uitgemaakte zaak
is. Eén van de voornaamste junlalei-
iers, minister van Binnenlandse Za
ken Pattakos, heeft gisteren nogmaals
duidelijk laten weten dat het regime
overtuigd kan zijn van een royale
meerderheid.
Op een persconferentie gaf de minister
Jen demonstratie van het systeem dat
oij de stemming zal worden toegepast. In
de streng bewaakte stemlokalen (de
Atheense politie is sinds kort met pisto
len uitgerust) waar niet zal mogen wor-
ien gesproken, zullen vijf kiezers tege-
:ijk worden toegelaten. In elk lokaal ligt
jen stapel briefjes met het blauwe op
schrift „nè" („ja") en een stapel met
het zwarte opschrift „oichi" („nee").
De kiezers, die verplicht zijn te stemmen,
hebben de vrijheid één- of twee briefjes
nee naar het stemhokje te nemen en
laar in een enveloppe te doen, alvorens
iet in de stembus wordt gedeponeerd.
De beschuldiging dat deze gang van za-
<en de laatste actie is in een campagne
/an intimidatie, omdat immers iedereen
iie niet spontaan een stembriefje met het
ipschrift „nè" van de stapel neemt een
lotentiële tegenstemmer is, werd door
uinister Pattakos verontwaardigd van de
land gewezen. Volgens meer dan vijf
niljoen reacties die de junta al heeft ont
vangen, is „historisch bewezen" dat het
volk weet wat het wil, aldus de bewinds-
nan, die verklaarde dat daarom nu het
•eferendum (als een onderdeel van de
.revolutie" die Griekenland doormaakt)
can worden gehouden.
Inmiddels heeft vandaag de propagan-
la, die wellicht zonder precedent is, haar
loogtepunt bereikt. De kranten, die op-
Iracht zouden hebben gekregen elke dis-
:ussie over de grondwet te vermijden,
naken uitvoerig melding van de uitleg
lie minister Pattakos op zijn conferentie
;af van het begrip vrijheid: „De werke-
ijke betekenis is dat het volk weet wat
iet wil" hetgeen tijdens deze verplich-
;e stemming alleen „ja" kan betekenen.
Premier Papadopoulos houdt voor radio
jn televisie vandaag een laatste rede
voering, waarin het volk op de vanzelf
sprekendheid van die daad zal worden
gewezen. Er is in Athene waar muren en
Pattakos
ramen allang beplakt zijn, nu ook prak
tisch geen auto meer waarop niet een bil
jet met het opschrift „nè" is bevestigd.
Radio en televisie dienen nauwelijks een
ander onderwerp dan de propaganda en
in de bioscopen wordt voortdurend een
grammofoonplaat gedraaid, die ook al
oproept tot „nè"-stemmen.
Omdat iedereen verplicht is te stem
men in het district waaruit hij afkomstig
is. heeft dit weekeinde een complete
volksverhuizing plaats. Minister Pattakos
erkende gisteren dat velen zo'n vijfhon
derd kilometer moeten reizen om hun
stem uit te brengen.
Kritici van de regering zijn ervan over
tuigd dat deze maatregel is genomen om
dat het de controle van de kiezers zo ef
ficiënt mogelijk maakt en bovendien om
dat het feit, dat tallozen de gelegenheid
krijgen tegen een tot de helft gereduceer
de prijs naar hun woonplaats te reizen,
van betekenis kan zijn in de psychologi
sche beïnvloeding, die er borg voor staat,
dat de junta morgen een grote meerder
heid behaalt.
TEL AVIV (Reuter). Israëliërs en
Jordaniërs hebben een artillerieduel over
de Jordaan gevoerd dat een uur heeft ge
duurd. De beschieting met onder andere
mortieren en bazooka's had plaats in de
omgeving van Oemm Sidra. Aan Israëli
sche zijde vielen geen slachtoffers.
Bij Karameh in het Jordaandal werd
één man gedood en veeertien gewond toen
een trekker op een mijn liep.
De buitenlandse pers, sterk vertegen
woordigd in Athene, heeft gisteren tijdens
de persconferentie van Pattakos ervaren
dat zij niet in elk opzicht serieus wordt
genomen, ondanks de grote kosten die het
regime er voor over heeft gehad om voor
imponerende faciliteiten te zorgen. Van
verzet tegen de junta kan geen sprake
zijn (de Grieken zijn ervan overtuigd dat
de geheime politie in dit land onder vori
ge regimes al tot de best georganiseer
de ter wereld behoorde), desondanks zijn
in de nacht van donderdag op vrijdag op
enkele plaatsen in de stad bommen ont
ploft.
Toen de correspondent van het Britse
persbureau Reuter, bij wiens bureau een
bom explodeerde Pattakos erop atten
deerde, dat hij van al te nabij wist dat de
explosies werkelijk hadden plaatsgehad,
luidde het antwoord van de bewindsman
in eerste instantie, dat de correspondent
dan had moeten worden gearresteerd,
omdat iedereen die zich zo nabij een bom
explosie bevindt, verdacht is. Geruchten
over een complot tegen premier Papado
poulos, die in Athene de ronde doen,
noemde de minister „de wens, die de va
der van de gedachte is".
„Ikzelf ben", zei hij, „In de buitenland
se pers al drie keer vermoord. De pre
mier zal blijven leven".
Zonder te twijfelen aan de afloop, die
voor de junta slechts een bevestiging kan
zijn van haar macht over de Grieken,
wacht Athene op de uitkomst van het re
ferendum, die morgen enkele uren
na middernacht bekend zal zijn.
FRANKFORT (Reuter). In Frank
fort is de uit Frankrijk afkomstige stu
dentenleider Daniel Cohn-Bendit voor dt
rechter verschenen om zich te verantwoor
den voor zijn aandeel in de felle stu
dentendemonstraties van afgelopen zondag
Toen werd aan president Leopold
Senghor van Sengal de vredesprijs var
de Westduitse boekenbeurs uitgereikt. On-
,.nuae uanny ae siuo.ememeio.er
Daniel Cohn-Bendit in de beklaag
denbank van de rechtbank in Frank
fort. Rechts zijn verdediger Hein-
rich Hannover.
BONN (DPA en AFP) Frankrijk zal
zjjn op ontspanning gerichte politiek voort
zetten, ondanks de Russische inval in Tsje-
cho-Slowakije „hoe verderfelijk deze
ook mag zijn". Dit h eeft president De
Gaulle van Frankrijk gisteravond gezegd
ADVERTENTIE
Dat kan eindelooe pijn doen m botten
en spieren, die reumatische pijn. U kunt
die pijn bestrijden. Zet een flacon Togai
bij uw bord. Neem bij iedere maaltijd
twee tabletten. Hiermee bestrijdtu reu
matische pijn. De Togal-fabriek bracht
een combinatie van belangrijke be
standdelen in één tablet bijeen. Deze
middelen versterken eikaars werking.
Vandaar dat Togal snel en langdurig
werkt Die langdurige werking is spe
ciaal belangrijk. Togal helpt ook bij ver
koudheid, griep, migraine en hoofdpijn.
TOGAL 1.00-2.50-8.8
anaaannaaaaMeeeaaeeMeeM...»—1rr.ïï-..1f.^n1r|nn|lrn|inrflnnnr)nnfvnnnnnnn(inf|nnnnnnrifn.^r...-.-........»..««a««.»«a«>«»aaaaaaaaaaaaaai
(Van onze correspondent)
WASHINGTON In het vliegtuig onderweg naar het republikeinse
partijcongres in Miami Beach wendde een Amerikaan van een jaar of
45 zich tot mij en uitte spontaan zijn woede en ergernis over de „Af
braak van Amerika" door langharige hippies, gewelddadige negers,
dienstweigeraars en protesterende studenten. Hij besloot zijn verhaal
met de mededeling dat hij in november zou stemmen op George Wallace,
de racistische ex-gouverneur van Alabama, die met zijn eigen partij
deelneemt aan de presidentsverkiezingen. Mijn medepassagier bleek
niet de eerste de beste te zjjn. Hij was een hoge functionaris in het
Pentagon.
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG. Over anderhalf jaar
la het uit met het primaat van de man in
het huwelijk. De Tweede Kamer heeft deze
week de bepaling geschrapt dat de man
het hoofd is van de echtvereniging. In
1956 toen het eerste boek van het nieuwe
burgerlijk wetboek in de Tweede Kamer
behandeld werd was er nog een veel ge
doe om dit artikel. Het bleef staan. Maar
bij de behandeling van de invoerings
wet deze week in de Kamer wipte de
meerderheid van de Kamer het artikel
zonder veel bezwaren overboord. De ge
lijkstelling van man en vrouw moest, zo
was de overheersende redenering, nu ook
maar in het Burgerlijk Wetboek tot uit
drukking komen. Als ook de Eerste Kamer
de invoeringswet heeft aangenomen en het
eerste boek van het nieuwe B.W. van
kracht wordt, hebben de mannen in de
„echtvereniging" evenveel (of even wei
nig) te vertellen als de vrouwen. Tegen
die tijd zal het wel 1970 zijn, zodat de
mannen nog even de baas kunnen spelen.
De ontwikkeling van de juridische posi
tie van de mannelijke echtgenoot is een
aardig voorbeeld van de normsverande-
ring die zich in een tijd van zelfs twaalf
jaar kan voltrekken. In het eerste boek
zijn meer van die voorbeelden aan te
wijzen. Dat is niet zo vreemd want het
personenrecht, dat daarin wordt behan
deld is eigenlijk niet meer (maar ook niet
minder) dan de weerslag van wat de
mensen in een bepaalde periode vinden.
Zo is het met het personenrecht altijd ge
weest meer dan met de andere gebieden
van het recht. Voorschriften inzake huwe
lijk, bepalingen over de vraag met wie
iemand wel en niet mag trouwen, de
positie van de kinderen, de procedure van
de huwelijkssluiting zijn door de eeuwen
heen aan veranderingen onderhevig ge
weest.
Wie de huwelijkswetgeving door
de eeuwen heen bekijkt neemt kennis van
een flink stuk interessante geschiedenis,
waarbij steeds weer blijkt dat de regels in
overeenstemming moesten zijn met wat
de mensen aanvaardbaar achtten. Waren
de regels dat niet dan slaagde geen wet
gever erin ze daadwerkelijk toe te pas
sen. De eerste die zich met die moeilijke
materie bezighield, de Romeinse keizer
Augustus, heeft dat al gemerkt. Toen de
Romeinse burgers het wat losser gingen
nemen met de huwelijksmoraal probeerde
de keizer daaraan paal en perk te stellen.
Hij schreef een soort trouwplicht voor.
Wie niet volgens de voorgeschreven regels
trouwde zou niet kunnen erven. De regels
waren niet erg populair en raakten dan
ook steeds meer in hef vergeetboek. De
christelijke kerk in de vroege middel
eeuwen ondervond later wat Augustus ook
al ondervonden had: je kunt de mensen
geen huwelijkswetgeving opdringen die ze
niet willen.
De echtelijke trouw en de niet ontbind
baarheid van het huwelijk waren welis
waar voorname leerstukken maar het
heeft eeuwen geduurd voordat daar iets
van in de wetten te merken was. Soms
waren er drieste wetgevers die echtschei
ding zonder meer verboden maar al snel
moesten ze de voorschriften terugnemen
omdat de mensen zich er toch niet aan
hielden. Pas aan het eind van de Middel
eeuwen komen ideaal en ganbare moraal
wat meer met elkaar in overeenstemming
maar dat is dan ook de tijd waarin er zo
iets als huwelijksregisters ontstaan zodat
de administratie een soort ondersteuning
wordt van de wettelijke voorschriften.
De mogelijkheden om via de wetgeving
de huwelijksmoraal te verbeteren bleven
beperkt. Echtscheiding bijvoorbeeld was
in de zeventiende en achttiende eeuw al
leen maar mogelijk op grond van kwaad
willige verlating van meer dan vijf jaar.
In de praktijk werd deze zware eis heel
vaak omzeild doordat de rechter de be
wering dat er sprake was van kwaadwil
lige verlating accepteerde zonder dat er
bewijs werd aangevoerd. De rechter,
moest wel, wilde hij de ontwikkeling van
bet concubinaat niet in de hand werken
In onze tijd kennen wij iets dergelijks:
Overspel wordt geaccepteerd als echt
scheidingsgrond ook als er geen bewijs van
dat overspel wordt geleverd. De praktijk
is ruimer dan de wet. De rechters ac
cepteren „de grote leugen", omdat ze wel
weten dat het weinig zin heeft een mis
lukt huwelijk in stand te houden. En mis
lukte huwelijken zullen blijven voorkomen
wat er ook in de wetten staat.
Zoals het met de echtscheiding ging zo
ging het ook met andere zaken.
Onze normen liggen anders dan die van
sommige Middeleeuwse wetgevers. Nog
een vraag die in andere tijden anders be
antwoord werd: mag een gescheiden man
hertrouwen met zijn voormalige schoon
zuster? Nee, zegt het oude B.W Ja, zegt
het nieuwe B.W. De overweging dat de zus
van de echtgenote misschien eerder in
het huwelijk gaat stoken als zij huwe
lijksvooruitzichten heeft was in de vorige
eeuw doorslaggevend nu niet meer.
Jean-Etienne-Marie Portalis, de voor
naamste samensteller van de Code Civil
het wetboek dat grote invloed had op
ons burgerlijk wetboek heeft eens ge
zegd dat de wetboeken der volken de
neerslag zijn van de eigentijdse moraal
en dat men ze niet echt maakt. Minister
Polak had deze week in de Tweede Kamer
hetzelfde kunnen zeggen.
PARIJS (Reuter en AFP) De voor
zitter van de Franse Senaat, Gaston Mon-
nerville, heeft bekendgemaakt d at hij
zich volgende maand niet herkiesbaar
ztelt.
Hij heeft deze functie 21 jaar bekleed.
De in Guyana geboren, nu 71-jarige Mon-
nerville is een tegenstander van president
De Gaulle. Hij gaat heen uit protest te
gen het plan van de president om de Se
naat zijn wetgevende rol te ontnemen en
in een zuiver raadgevend lichaam te ver
anderen.
Ik vroeg hem waarom hij op Wal
lace zou stemmen. „Ik heb gister
avond naar hem op de televisie
gekeken", zei hij, „en wat die man
zegt is me uit het hart gegrepen".
Volgens de laatste publieke opinie-
cijfers zijn er miljoenen Ameri
kanen die er zo over denken en die
in november hun stem op de 49-
jarige George Corley Wallace zul
len uitbrengen. Hun aantal is zo
groot dat de beide andere kandi
daten voor het presidentschap,
Richard Nixon en vice-president
Hubert Humphrey, zich ernstig
ongerust maken over de stemmen
die zij aan Wallace kwijt zullen
raken.
Hun ongerustheid is niet ongegrond.
Want, hoewel er meer dan een won
der moet gebeuren om George Wallace
in Het Witte Huis te plaatsen, zijn
verkiezingscampagne kan hem van
invloed op de verkiezing van de vol
gende president verzekeren, die in
geen verhouding staat tot het aantal
)p hem uitgebrachte stemmen. Dat
kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer de
wedloop tussen Humphrey en Nixon
met zo'n minimaal verschil eindigt
(doordat Wallace stemmen van Hum
phrey, maar vooral van Nixon zal
ontnemen), dat het kiescollege de be
slissende stem krijgt.
Het kiescollege, dat op 16 december
George Wallace
lijeenkomt. bestaat uit afgevaardig
den van alle staten. Tezamen hebben
zij 538 stemmen. Iedere staat heeft een
aantal stemmen, dat gelijk staat aan
het aantal zetels, waarmee het in het
Amerikaanse congres is vertegenwoor
digd. Het systeem is zodanig, dat alle
stemmen, die een staat in het kiescol
lege heeft, uitgebracht moeten worden
op de kandidaat die in d i e staat het
grootste aantal stemmen behaalde.
Wie de meerderheid van 270 stemmen
krijgt, is dan de president van de V.S.
f
George Wallace zou net genoeg
stemmen van het kiescollege kunnen
krijgen om Nixon of Humphrey van
het vereiste aantal van 270 af te hou
den. Daarin schuilt niet alleen zijn
kracht, maar ook de opzet van zijn
campagne. Want dit zou betekenen dat
hij op dat punt kan besluiten de op
hem uitgebrachte stemmen „over te
doen" aan een van de twee andere kan
didaten, en hij zal dat natuurlijk niet
doen zonder bepaalde eisen en voor
waarden te hebben gesteld.
Het is niet onjuist te zeggen dat Wal
lace, mocht het tot een onbeslissende
stemuitslag in het college komen, de
gene is die eigenhandig de volgende
president van de V.S. kiest. Dat is
:ijn macht, zijn invloed, en dat is waar
>p hij aanstuurt.
George Wallace, die gouverneur van
Alabama was van 1963 tot 1967 en die,
toen hij zichzelf niet meer kon opvolgen
de teugels overgaf aan zijn verleden
jaar overleden vrouw Lurleen, kent
het klappen van de presidentiële ver-
kiezingszweep. Ook in 1964 deed hij mee
als kandidaat voor het presidentschap,
maar hij trok zich terug toen de repu
blikeinen de conservatieve Barry Gold-
water als hun kandidaat benoemden.
Wallace en Goldwater hebben veel in
hun opvattingen gemeen, en de voor
malige gouverneur van Alabama be
greep dat hij met het voortzetten van
zijn campagne het Goldwater toen
alleen moeilijker kon maken.
weinigen herinneren zich dat Wal
lace in de voorverkiezingen van 1964,
voordat hij zich terugtrok, opzienba
rende resultaten boekte. In Wisconsin
kreeg hij toen bijvoorbeeld 34 percent
van het totale aantal door de democra
ten uitgebrachte stemmen, in India
na dertig, en in Maryland 43 per-
jent. Deze uitslag duidde op z'n minst
ïan dat Wallace's ideeën aansloegen
bij een groter aantal Amerikanen dan
voor mogelijk werd gehouden.
Deze ideeën komen er voornamelijk
op neer dat de Amerikaanse „kleine
man" te weinig aan zijn trekken komt,
te weinig zeggenschap heeft in de na
tionale en zelfs lokale regering. En
met deze „kleine man" bedoelt Geor
ge Wallace alleen de blanke, want hij
is de enige nationale kandidaat die
zich openlijk niets gelegen laat liggen
aan de neger. Tenslotte was het Wal
lace, die. toen hij gouverneur was,
lijfelijk de integratie van de universi
teit van Alabama probeerde tegen te
houden door de ingang voor negers te
blokkeren.
In zijn verkiezingstoespraken hamert
hij steeds weer op dezelfde aambeel
den. Hij zegt dat de integratie van de
scholen ongedaan moet worden ge
maakt. Hij valt het hooggerechthof
aan als een college van staatsgevaar
lijke mannen, die met hun klassieke
beslissing van 1954, toen zij de integra
tie van alle scholen gelastten, het land
tot op de rand van de chaos brachten.
Hij vindt dat de federale regering te
veel macht heeft, en hij voorspelt dat
wanneer niet snel veranderingen wor
den aangebracht de miljoenen „klei
ne luiden" bezit van „hun" blanke
scholen zullen nemen.
George Wallace is in Europa alleen
te vergelijken met zulke figuren als
boer Koekoek in Nederland, of Pouja-
de in Frankrijk, en misschien nog het
meest met een mengsel van beiden.
Wallace is echter een gevaarlijker
demagoog, die kundig met de vooroor
delen van zijn toehoorders weet te
manipuleren en dat ook zonder scru
pules doet. Maar zoals Koekoek en
Poujade spreekt hij de kleinste mid
denstanders aan. Zij zien in hem de
man die durft te zeggen wat zij alleen
maar denken, die opkomt tegen een
overheid die alleen wordt begrepen
als een „supermacht" die erop uit is
hun vrijheden te beknotten. Hij ver
tolkt en bevestigt hun diepste angsten.
Met een nadenkend gezicht zit
D/rnn 11'* rJ/> o"fn rl n antsy an J m r)
geveer 1.500 mensen protesteerden
deze prijsuitreiking omdat zij het Sene
galese staatshoofd als een dictator be
schouwen.
De 24-jarige Cohn-Bendit werd geboeid
de rechtszaal binnengevoerd waar met
hem 25 andere studenten terechtstonden.
t j 1
in een tafelrede in de ambtswoning van
de Westduitse bondskanselier.
De president veroordeelde in scherpe
termen de bezetting van Tsjecho-Slowa-
kije. Hij vond het „ongehoord" dat een
vreemde mogendheid troepen het land had
laten binnentrekken. West-Duitsland ii
rechtstreeks bij deze interventie betrok
ken, aldus De Gaulle, maar hij vond het
een historische gebeurtenis „dat Frank
rijk en Duitsland in een dergelijke toe
stand topoverleg houden en het met el
kaar eens zijn".
„De houding die Frankrijk al vele jaren
voor het heden en voor de toekomst heeft
ingenomen is niet veranderd door de hui
dige gebeurtenissen", zo betoogde de
Franse president. Men moet over de ge
beurtenissen heen kijken naar de toe
komst, en de toekomst is de vrede. De
vrede vereist een evenwicht met een zeer
vitaal en zeer vreedzaam Duitsland en een
Europees Europa. „Onze politiek is er een
van ontspanning en wij zullen ons niet
door de gebeurtenissen van heden laten
weerhouden om deze naar vermogen voort
te zetten".
„Ik ben er niet zeker van of Duitsland
en Frankrijk altijd hebben gedaan wat ge
daan moest worden. Wij moeten bestude
ren wat wij samen kunnen doen, maar de
richting hiervoor is voor eens en altijd
vastgelegd en daar moeten wij trouw aan
blijven", zo besloot hij.
President De Gaulle was tot vanmorgen
in Bonn voor overleg met bondskanselier
Kiesinger in het raam van het Frans-
Westduitse vriendschapsverdrag. Voor de
ze besprekingen die tweemaal per jaar
plaatsvinden, had het Franse staatshoofd
zijn ministers van Buitenlandse Zaken en
Financiën Debré en Ortoli meegeno
men.
ADVERTENTIE
ont
dek
Lid van "Goed Wonen" Breestraat 76,
Beverwijk. Telefoon (02510) -25141.
Maandag gesloten. Parkeerruimte? Volop!
Opblazen. De Vietcong is erin geslaagd
ten noorden van de Amerikaanse mari
niersbasis Da Nang door te dringen tot
een brandstofopslagplaats. Twee benzi
netanks werden opgeblazen.
Salazar. De gezondheidstoestand van de
79-jarige dr. Salazar, die vrijdag als
premier van Portugal is opgevolgd door
dr. Marcelo Caetano, is niet veranderd.
