VERSLAG VAN
EEN ZOMER
In de grootste stad van Brazilië
bestaan schrille contrasten
PANDA EN DE IMP
POLLE, PELL! EN PINGC)
4
igestipt
dat own oakiéy t>te pqj-'s L doodis-ie...
fi
Ons vervolgverhaal
MAANDAG 30 SEPTEMBER 1968
6
SCHIJN BEDRIEGT IN SAO PAOLO
A utowegen
r
7^
Heet
daar
butler
rookt
Brandaris
„Julie en Jim
Kees Stip
Die butler
heeft gelijk!
Omdat Brandaris
goed zwaar is.
32)
De volgen de dag stond ik vroeg op
en ontplooide ik een angstwekkende
activiteit. Ik controleerde de loon
lijsten, keek de boeken na en het
scheelde weinig of ik was begonnen
met vernieuwingen in te voeren. Het
werd me ten enenmale duidelijk dat
werk een afschuwelijke ondeugd, een
verdoving kon worden. De dove op
zichter stond perplex over mijn plot
selinge energie. Bij een van mijn
inspectietochten in de omgeving van
het kamp had ik een plaats ontdekt,
die me ideaal leek voor het bouwen
van een stal en voor een beter tegen
de koude beschut onderkomen van
de peones. Ik begon ogenblikkelijk
met het terrein op te meten.
Toen ik 's middags terugkwam,
zag ik bij de ingang van een mijn
gang een afgrijselijk toneel: een dy-
namietpatroon was in de hand van
een der peones tot ontploffing geko
men. De linkerhand en een gedeelte
van zijn onderarm waren erdoor weg
gerukt. Boven zijn ogen zag ik een
gapende wond in zijn voorhoofd. Het
bloed spoot te voorschijn als bij een
fontein. Zijn kameraden trachtten te
vergeefs de bloedstroom te stelpen.
Toen ze me zagen zeiden ze geen
woord. Ze zagen me slechts met kou
de blikken aan. Ik voelde me angstig
worden: Het leek me alsof ze me met
hun blikkep beschuldigden.
Ik snelde naar de barak. De opzich
ter zat op zijn stoel te slapen. In zijn
handen hing een opgevouwen krant.
De verbandkist! schreeuwde ik hem
in het oor, terwijl ik hem wakker
schudde. Waar is de verbandkist.
Hij schoot verschrikt overeind. - De
verbandkist? Die was er niet er was
alleen een flesje mercurochroom. Hij
stak zijn verminkte hand omhoog.
Toen was er ook geen verbandkist.
Zonder me verder met hem te bemoe-
en holde ik naar buiten. Het dichtst
bijzijnde kamp was een uur van ons
verwijderd. Heen en terug betekende
dat twee uur. In koortachtige haast
zadelde ik mijn muildier. De opzich
ter, die me was achterna gelopen en
naar de gewonde was gaan kijken,
kwam terug op het moment dat ik
mijn zadelriem vastgespte.
Hij legde zijn hand op mijn schou
der en zei:
Niet meer nodig.
Ik draaide me om. Hij keek me
alleen maar aan. Misschien verbaas
de hij zich over de uitdrukking op m'n
gezicht, misschien had hij ook mede
lijden met me, hij sprak in ieder ge
val geen woord. Voor het eerst zag ik
dat hij zich bezorgd voelde.
Tja, zulke dingen gebeuren soms,
zei hij ten slotte, waarna hij zich om
draaide en terugliep naar de barak.
Tijdens het middageten zaten we
als stommen tegenover elkaar en aten
gebakken aardappelen. Mijn keel leek
opeens toegeschroefd. Ik kon geen hap
meer naar binnen krijgen. Ik sprong
op, haalde mijn koffer te voorschijn en
smeet er mijn spullen in.
Wat ga je doen? vroeg de opzich
ter. Ik gaf er geen antwoord op.
Een half uur later was ik op de
terugweg naar San Gabriel.
Een Peruaanse roman door
Julio Ramón Ribeyro
HOOFDSTUK XI, GESPREKKEN
MET DEZE EN GENE.
Toen ik in San Gabriel aankwam
was het hoofdgebouw stralend ver
licht. Op de patio wemelde het van
bedienden, die dranken aandroegen
en van mensen die ik niet kende.
Het leek alsof men zich voorbereidde
op een grote fiesta of een gevecht.
Iedereen had het zo druk dat men
mijn komst niet eens opmerkte.
Toen ik mijn kamer binnenstapte
zag ik Felipe, de eerste bekende. Hij
stond voor de spiegel zijn snor bij te
knippen. Ik had hem nooit anders dan
in zijn werkplunje gezien. Nu droeg
hij 'n elegant grijs pak. Mijn verschij
nen verraste hem en kwam hem blijk
baar ongelegen.
Zo? Ben jij er ook weer? vroeg
hij, me van het hoofd tot de voeten be
kijkend. Daarna ging hij weer verder
aan de verzorging van zijn snor, zon
der nog een woord te spreken. Hij
scheen opgewonden. Dat was hij ook
in Trujillo dikwijls geweest. Voor een
nachtelijk avontuur.
Wat is er aan de hand? Wie zijn
al die mensen?
Wat bedoel je met „al die men
sen?" Het is binnenkort oogsttijd en
dan is er altijd meer verkeer op de
weg. We hebben twaalf gasten. Hij
trok zijn neus op.
Zou je niet eerst een bad nemen?
Je stinkt een uur tegen de wind in.
Met deze woorden zette hij zorgvul
dig zijn vilten hoed op en verdween.
Hij had gelijk. Ik was in het kamp
vervuild geraakt. Al was de zon on
der. het was nog aangenaam warm.
Ik besloot het advies van Felipe op te
volgen.
De hygiënische inrichting van de
hacienda was niet erg modern. Wan
neer iemand een bad wilde nemen,
dan moest hij dat bijtijds te kennen
geven, zodat er een paar emmers
heet water gereed gezet konden wor
den. Die werden in een houten kuip
gegoten. In het begin had ik me een
paar keren aan die omslachtige en
komische procedure onderworpen.
Maar op den duur had ik de methode
toch te dwaas gevonden en was ik me
gaan baden in de rivier.
Toen ik door de achterpoort naar
buiten ging naar de rivier botste ik
tegen Alfredo aan. Hij kwam juist te
rug van een van zijn eenzame wandel
tochten. Hij omhelsde me en zei dat
hij mee zou gaan. Hij was ontzaglijk
mager en maakte een nog humeuriger
indruk dan anders. Ik herinnerde me
de diefstal. Ik probeerde iets erover
aan hem te ontlokken. Maar hij zweeg
koppig. Toen ik de opmerking plaats
te dat zijn huiswerk heel goed was ge
weest werd hij razend en wilde er van
door.
Je hebt gezworen dat je het pakje
niet zou openmaken. Jij hebt geen eer
gevoel, schreeuwde hij.
Ik greep hem bij de arm vast en
hield hem tegen. Hij volgde me tegen
spartelend en in verbeten zwijgen.
(W >rdt vervolgd)
(Van onze correspondent)
SAO PAULO. Aan de zuidelijke rand
van Brazilië's grootste stad, Sao Paulo,
liggen dicht bij de luchthaven Co-
gonhas de schitterende wijken Willa
Alexandra en Brooklyn. Daar wonen
vooral buitenlanders, onder wie Neder
landers, Duitsers en Zwitsers. Stokoude
„favelas"-krottenwijken waar nog
houten hutten staan wijken in Sao
Paulo steeds meer voor moderne villa
buurten. De grond kost ongeveer honderd
nieuwe cruzeiros iets meer dan tachtig
gulden per vierkante meter.
Voor de bouw zelf geeft men 150.000 cr.,
ongeveer 125.000 gulden uit. De rode
leemaarde vormt een fraai contrast met
de groene, rode of lila tropische planten,
die welig groeien. Plant een twijg van
een gummiboom zonder wortel in de aar
de, en na drie jaar reikt hij tot het dak.
Men noemde Sao Paulo niet voor niets
al jaren geleden de „snelst groeiende stad
van de wereld". De huidige prefect. Faria
Lima, heeft wonderen verricht in de drie
jaar dat hij zijn ambt bekleedt. De heu
velachtige reuzenstad lijkt op een grote
bouwplaats. In enkele weken zijn tal van
straten geasfalteerd. Alleen de postbodes
komen nog altijd niet in de voorsteden.
In drie maanden tijds werden diepe voren
in de heuvels getrokken en viaducten ge
bouwd. Een grote autoweg loopt nu over
een afstand van 12 km van de luchthaven
Cogonhas naar het centrum van de stad.
Langs de vroeger stinkende rivier Pin-
heiros, waar tot dusver slechts geïmpro
viseerde houten barakken tussen het
struikgewas stonden, zijn aan beide
oevers twaalf meter brede autowegen
aangelegd. Zij horen bij de nieuwe „Anel
Roviario", een wegenring die over een
afstand van 60 kilometer rond de stad
loopt en aansluiting geeft op alle uitvals
wegen. Spoedig begint ook de aanleg van
een metro.
Er worden ook scholen gebouwd en
kinderspeelplaatsen en parken aangelegd,
maar niet in hetzelfde tempo als de we
genbouw. Er is op deze punten in de snel
groeiende stad dan ook nog altijd een
groot tekort. De gebouwen zijn impone
rend. Een nieuw glaspaleis herbergt de
luchtvaartmaatschappij „Vasp", een hy
permodern blok met een voorgevel die
aan een betonnen netwerk doet denken,
huisvest het parlement. Een ander bij-
INCASSO WEEKABONNEMENTEN
Da Incasso van het abonnementsgeld
Iedere week kost veel tijd en moeite,
aan u en aan onze bezorgers
Er zijn twee mogelijkheden om het
ongemak in dit opzicht te vermijden
a. Overgang op een kwartaalabonne
ment
b. Betaling aan de bezorger voor een
periode van 45 weken. U krijgt
dan een door de bezorger onder
tekend ontvangstbewijs. Misver
stand over de betaling is daardoor
uitgesloten.
Het resultaat voor u Minder geloop
naar en gebel aan de deur; in uw wijk
daardoor een vlottere bezorging Voor
de bezorger minder last. Probeert u
het eens.
DE ADMINISTRATIE
"T"Til
16- Ik heb de hoofdkraan persoonlijk af kunnen zet
ten", zei Jollipop. „Maar er is veel overlast ont
staan. En nu komt u met een doosje aan!". „De cude
meneer in het bos zei dat deze Imp heus een goed hulp
je is," verklaarde Panda. „Echt waar! Het laatste
woord, zei hij „Ik ben bang dat wij ons iets laten
aansmeren, door een handige beunhaas," sprak Jollipop,
terwijl hij zijn meester misnoegd naar binnen volgde.
„En dat met de rommel van de waterleiding! Het is
hier een bende, meneer Panda, en wat u hebt meege
bracht lijkt me een radio toe en het is nog maar de
vraag of hij het doet." Dat wilde Panda ook graag wat
weten. Hij draaide aan het linkerknopje zodat het appa
raatje ging zoemen, en zei: „De elektriciteit is kapot.
Kan je dat even maken?" Daarop drukte hij op het an
dere knopje en tot zijn grote schrik sprong de Imp
meteen uit zijn hand, terwijl er armpjes en beentjes uit
het toestelletje klapten.
VOORUIT MAAR JE MOETJE ONTSPANG
NEN - LOSJES IN DE KNIEËN
"0 DENK JE WERKELIJK DAT JE MIJ
NOU JA, ZO LOSJES HOÉFT OOK
WEER NIETj i
KUNT LEREN ROLSCHAATSEN,
POLLE
2781-A
ADVERTENTIE
s
zonder gebouw is het „ziekenhuis voor
gezichtsoperaties".
In de wijk Pinheiros is met particulier
kapitaal een „winkelcentrum" gebouwd.
Het lijkt op een zelfstandige stad waar
alleen de kefk aan ontbreekt. Roltrappen
leiden van de met palmen begroeide park-
aanleg naar honderd zaken. Zij zijn voor
een groot deel gebouwd met voorgevels
als van eigenaardige miniatuurhuizen:
een boetiek als een oud-Franse villa, een
kinderkledingzaak als een poppentheater,
een banketzaak als een huisje uit het
zwarte woud en een luxueuze kappers
zaak als een paleis uit de koloniale tijd.
Het is mode om hier na een bezoek
aan een van beide kolossale bioscopen
in een propvolle zaak kaas uit alle de
len van de wereld met rode wijn te ge
bruiken. Er is een Chinees restaurant en
een Chinees is ook eigenaar van de Fran
se zaak Julie en Jim", in de beneden
stad zijn populaire bierkelders en ijszaken
Als je deze overdaad ziet, zou je je niet
in een ontwikkelingsland maar in een
welvaartsland wanen, heb ik bij een be
zoek aan de stad tegen mijn vrienden ge
zegd „Schijnbedriegt", zeiden ze
Het minimumloon van de ongeschoolde
arbeiders bedraagt honderdvijftig cruzei
ros ongeveer 125,- per maand. Met dit
loon kunnen zij alleen in de „favelas"
wonen of in de armenbarakken, die een
minimum aan woongenot geven maar door
de excentrische ligging een nieuw pro
bleem veroorzaken: de reiskosten van
werk naar huis. Koffie kost nog geen gul
den per kilo en de bananen die in het
wild groeien ongeveer een kwartje per
dozijn.
Maar rijst, bonen en suiker, de ande
re bestanddelen van het voedselpakket
zijn in verhouding tot het minimumloon al
te duur, om van melk (per liter onge
veer veertig cent) en vlees (twee gulden
per kilo) maar te zwijgen.
„Maar ook het budget van de midden
stand is niet meer voldoende voor de se
cundaire levensbehoeften die vroeger van
zelf spraken: voor vakantie of een goe
de specialisatie. Er hebben meer mensen
werk dan vroeger", zei een ingenieur
met wie ik sprak, „maar de inkomens
zijn lang niet zo gestegen als de kos
ten voor levensonderhoud".
De allure van de stad komt haar be
woners niet ten goede.
Ik weet niet hoe je knipperlicht in
geluid omzet en dat weer in letters,
maar dit geknip geeft aan dat er op
klaarlichte dag lampen van tegenlig
gers kort en fel oplichten. De meneer
achter het stuur zegt een woord dat
gemakkelijker in letters is weer te ge
ven maar om het mooi te houden doe
ik dat niet.
Enkele tegenliggende automobilisten
hebben inmiddels hun geknipper ver
gezeld doen gaan van het met gesprei
de vingers opsteken van de rechter
hand. In Breemortels „Handwoorden
boek van de Nederlandse Gebarentaal"
vinden we dit gebaar in de eerste druk
van 1884 beschreven als een aandui
ding van het begrip: „Ik heb ze alle
vij nog goed bij elkaar". Dertig jaar
later, als het rijwiel gemeengoed is
geworden, vinden wij le tweede ver
meerderde druk uitgebreid met een
variant: Hetzelfde gebaar met twee
handen uitgevoerd in de betekenis van:
..Kijk mij eens, ik kan al los rijden"
Maar wij zullen op een derde druk
moeten wachten waarin de tegen
woordige betekenis van dit handge
baar in dat standaardwerk wordt ver
ankerd: „Pas op, je mag hier niet har
der dan vijftig en de politie ligt op de
loer".
Om de politie zijn loer terug te
draaien heeft de gewaarschuwde heer
het rempedaal ingetrapt en de wijzer
van zijn snelheidsmeter tot beneden
het toegestane maximum gebracht. Met
de onschuld van het schaap en ook
bijna met de snelheid daarvan passeert
hij het zichtbare deel van het vangnet,
dat de politie voor hem gespannen
heeft.
De lach van de triomf besterft echter
op zijn gezicht wanneer hij ziet dat de
politie aan de linkerkant van de iveg
staat opgesteld en alleen het verkeer,
dat hem tegemoetkomt, controleert.
Het woord waarmee hij zijn gevoelens
uidrukt is nog in geen enkel hand
woordenboek te vinden. Hier wordt hij
volkomen nodeloos in zijn snelheid en
daarmee in zijn broodwinning belem
merd. Want tijd betekent geld. De auto
is zijn brood en zelfs wanneer het zijne
overeenstemming vertoont met pain
de luxe betekent dit dat hij er nog
harder mee moet rijden om het brood
beleg daarmee in overeenstemming te
brengen. Hij trapt het gaspedaal dus
diep in om de verloren tijd te herwin
nen, niet alleen in zijn eigen belang,
maar ook in dat van de verkeersvei
ligheid, want bijna alle botsingen had
den vermeden kunnen worden als één
van de betrokkenen door sneller te
rijden het fatale punt wat eerder was
gepasseerd. De meneer scheurt zich dus
weg uit ons gezichtsveld en keert pas
terug in de krantekolom waarin de
uitzonderingen op deze regel staan in
gelijst.
De kwestie van het knipperen is ac
tueel geworden nu de rechter in Haar
lem een knipperaar met vijf gulden
heeft beboet. Dat gaat te ver. Een de
mocratie waar je elkaar niet voor de
politie mag waarschuwen is geen knip
voor de neus waard!
ADVEK1 UNTIE
AUEEN HAD DIE Po
tts een verdobbe-
UN6S-CLAUSUL6
6EVAL. VAN DOOD
ooor eeN
6EIUK!
M06ECIJK.
TOCH BÉN IK OVERTUIGD MAAR MORS
MÉT VOORBEDACHTE RADE
NAM.
EN DAT GEEFT ZIJN
weduwe Her recht op
SNEUE UITBETAUN6
l_EFf
4ll|Wuwi$
HET SPIJT ME VOOR
O, HOUY, MAAR HU
OVERLEED INDER
DAAD TENGEVOLGE
EEN ONGE
LUK.
MAAR IK
ZAL BEI/VIJZEN
DATHET
ONGELUK
l«v. s;
12 54.
1254. NOG STEEDS vol zelfvertrouwen
keek Billy Fok toe, hoe na de verkiezin
gen de melkbus werd leeggestort op de
stenen. De openbare telling kon een aan
vang nemen. Het zou de laatste officiële
daad zijn van de vroegere burgemeester
de telling moest aantonen, wie de nieuwe
burgemeester zou worden.
„Ik natuurlijk", dacht Billy Fok. Hij
had wel gezien, dat de mensen hem bij
de stemming eigenaardig aankeken, maar
hij meende, dat zij nu al zo'n ontzag voor
hem hadden, dat zij schuw waren gewor
den.
De burgemeester maakte persoonlijk de
stembiljetten open.
„Oma Fok", las hij voor. Billy Fok lach
te toegeeflijk. Hij vond het toevallig, dat
het eerste briefje juist het stembiljet van
oma was. die natuurlijk op zichzelf had
gestemd. Maar met stijgende verbazing
hoorde hij. hoe briefje na briefje werd
opengemaakt en hoe de burgemeester tel
kens weer eentonig dezelfde naam noem
de: „Oma F.k oma Fok oma Fok
oma Fok.
