ELEKTRONICA TROEF OP PHOTOKINA 1968
GOED VOETENWERK
Haagse ambtenaren rebelleren
tegen het overheidsbeleid
Grote bezwaren tegen een
verhuizing naar Groningen
Flitscomputers nu ook
voor de kleine beurs
Boete en rijverbod
voor „barones'1
Reisbureau van NS
ANOF wil sneller
verlaging van de
leerlingenschaal
WOENSDAG 2 OKTOBER 1968
13
C om put er flits
Groter formaat
Techniek kent geen
grenzen
Rollei
m
Kodak
Agfa
Cassetteprojector
- PR.
Argumenten
Rebelse geest
Gesold
STEEDS INGEWIKKELDER CAMERA'S,
STEEDS EENVOUDIGER BEDIENING
(Van een onzer verslaggevers)
KEULEN Het bestaande tot aan het bijna vol
maakte verbeterd. In dit teken staat de tiende Keulse
Photokina. Het fotograferen en filmei/i wordt steeds een
voudiger. De Duitsers spreken over de huidige trend in
de fotografie als van het „fotografische ABC": automali-
sering, bedieningsgemak en color. Ja kleur vooral, want
meer dan de helft van alle opnamen wordt tegenwoor
dig op kleurenmaleriaal gemaakt. In 1955 was dat
kleurenaandeel nog maar 30 pet, nu bedraagt het 51 pet.
Automatisering en bedieningscomfort gaan overigens
hand in hand. Het eenvoudiger fotograferen is immers
vooral te danken aan het verschijnen van de camera's
met automatische belichtingsregeling (nu in vrijwel alle
prijsklassen). De vereenvoudigde filminleg, waarmee lal
van fabrikanten zijn gekomen (quick load systeem,
Kodapak, Agfa-Rapid en die fabriek ook met de 126-
cassette), zorgde ervoor dat ook de laatste moeilijkheid
werd weggenomen. Steeds meer camera's verschijnen
nu met het Kodapak-systeem. Cassette in de camera,
camera dicht, transporteren enknip. Eenvoudiger
kan het niet.
:S:f
DE FOTO-INDUSTRIE gaat door met
vergemakkelijken en verbeteren. Elektro
nische sluitersystemen met zo weinig mo
gelijk bewegende delen zijn nu aan de
orde. Kwamen ze twee jaar geleden al
voor in de duurdere vakcamera's, nu zijn
vele typen amateurtoestellen zelfs in de
goedkopere prijsklassen ermee uitgerust.
Dat daarbij ook de bestaande belich
tingsautomatieken steeds beter werden,
spreekt vanzelf. Wat destijds een uitzon
dering was, komt nu op alle halve of vol
automatische camera's voor.
Bij alles wat men deed om goed be
lichte foto's te verkrijgen, kon de flits-
apparatenindustrie natuurlijk niet achter
blijven. Ook hier weer, wat er was, werd
nog beter en nog lichter en nog kleiner,
maar er kwam ook wat nieuws: de elek
tronische computer-flitser. Rollei bracht
maanden geleden al als eerste de „Strobo-
matie 66" voor vakgebruik. Nu zijn ze er
al voor de amateurs van nog drie andere
fabrieken.
Geen gebreken meer met richtgetal,
diafragma en afstand. De flitser geeft
net zoveel licht af als het onderwerp
nodig heeft. De vierde flitsgeneratie is er,
na magnesiumpoeder, flitslamp en elek
tronenflitser, nu de computer.
In ultrakorte tijd geeft het apparaat
zijn flits af, vangt het reflecterende licht
weer op, vergelijkt via de computer de
filmgevoeligheid en lensopening en
„knijpt" dan het te veel aan licht af.
Heel simpel gezegd zo natuurlijk, maar
zo ongeveer gaat het in zijn werk. Bij
dichtbijopnamen komt men op deze ma
nier tot tijden van 1.130.000 tot 1.150.000
seconde. Het systeem werkt prima zo tus
sen 50 cm en 7 meter. Een „grapje" daar
bij is, dat de computerflitser zich niet van
de wijs laat brengen door „vreemd" flits
licht, een flitsje van de buurman dus op
hetzelfde onderwerp. Razend vernuftig en
toch betaalbaar voor de serieuze amateur.
Het grotere formaat schijnt overigens
weer op te duiken naast het kleinbeeld-
formaat: 6 x 6, 6 x7 en 5,6 x 8,1 cm: twee
Japanners en een Engelsman en alle drie
eenogige reflexen.
Ook schijnt er weer een markt te ko
men voor zoomlenzen voor kb-camera's.
Talrijke camera's zijn nu met zo'n varia
bele brandpuntlens te leveren. Voigtlan-
der was jaren geleden de eerste met zo'n
lens, maar toen was er weinig belangstel
ling voor.
De extreme groothoek blijkt ook popu
lair. Toch blijft alles op één beeld een
fotografisch bravourstukje. En de lang-
brandpuntspiegelobjectieven (betrekke
lijk korte lenzen met een lang brandpunt
door een spiegelsysteem) worden zowaar
betaalbaar.
De automatische diaprojectie gaat zo
snel vooruit, dat het moeilijk wordt een
projector met handbediening te vinden.
Super 8
En wat de smalfilm betreft. Het Super-
8 idee heeft gezegevierd. Dubbel acht lijkt
definitief voorbij. Het grote filmbeeld van
Super-8, het probleemloos inleggen door
de cassette, het niet langer spoelen keren
na het belichten van een halve film en
dus 15 meter ononderbroken filmen heeft
duidelijk getoond superieur te zijn. Ove
rigens zijn vele projectoren voor beide
systemen geschikt, zodat oude dubbel-
achtfilms niet ineens waardeloos zijn.
Veel nieuwigheden en toch weinig spec
taculair nieuws dus. De Photokina is ook
geen „Neuheitenmesse" meer, zei ons dr.
Kindermann, voorzitter van de vereniging
van de Duitse foto-industrie.
Niet vakbezoekers kunnen deze gigan
tische fototechnische expositie nog zien
van donderdag 3 tot zondag 6 oktober van
's morgens 9 uur tot 's avonds 6 uur.
KEULEN. Behalve aan de foto- en
Asahi Pentax brengt nu ook een
éénoogreflex in het middenformaat
die tien opnamen van 6x7 cm
maakt op een 120-rolfilm. Een ge
duchte concurrent voor de Hossel-
blad?
filmtechniek is op de Photokina ook grote
aandacht aan het fotograferen en filmen
zelf geschonken. Vijftien internationale
foto- en filmexposities tonen wat men met
fotografie bereiken kan. Er zijn niet min
der dan 1600 fotografische meesterwerken
tentoongesteld. Onder deze exposities zijn
twee wereldpremières De jeugdexpositie
getiteld „De rechten van de mens" en de
fototentoonstelling „De vrouw". Voorts is
in een groot vakatelier een aantal be
roemde fotografen aan het werk te zien.
Deze fotografen voeren onder toezicht
van het publiek enkele werkelijke op
drachten uit. Verder zijn er nog vele be
langwekkende filmvoorstellingen.
KEULEN. Er is geen fabriek op de
Photokina te vinden, die zijn assortiment
niet heeft aangepast aan de laatste mo
gelijkheden. Een opvallende verschijning
vonden we de Kowa-Six, een eenogige
reflexcamera in het 6x6 formaat, die een
geduchte concurrent lijkt te worden van
de Zweedse Hasselblad, de Japanse Zenza
Bronica en de Oostduitse Pentasix. Het
toestel is ook belangrijk goedkoper dan
zijn Zweedse en Japanse broers. Een af
zonderlijk klepje houdt ongewenst licht
van de film weg als de spiegel wegklapt.
Een fractie later volgt dit klepje. Fraai
geconstrueerd. In standaarduitvoering
heeft de Kowa-Six een 85 mm, 2,8 lens.
Sportzoekers, dakkantprisma's en tal van
andere handigheden zijn bij te leveren.
Asahi Pentax, een begrip waar het klein-
beeldreflexen betreft, kwam met een 6 x
7 uitvoering. Het toestel maakt 10 opna
men op een 120 rolfilm en 20 op de nieu
we 220 rolfilm. Het werkelijke negatief-
formaat is 55 x 69 mm. Er is een reeks
van objectieven bij te leveren van 35 mm
supergroothoek tot 1000 mm tele, alle van
het type Takumar. Er werd een elektro
nische sluiter gemonteerd. De standaard
lens is 105 mm.
De Britse firma Brooks zocht het in een
speciale groothoekcamera op het formaat
56 x 81 mm. Voor amateurs te beperkt in
mogelijkheden, voor beroepsfotogra
fen een handige bijcamera voor speciaal
werk.
Rollei-Werke presenteerde een nieuwe
eenvoudige reflexcamera (eenogig) met
verwisselbare lens en bestemd voor de
Kodapak 126 cassette (dus op het for
maat 28 x 28 mm). Het werd een compact
gebouwde camera, die technisch behoor
lijk wat te bieden heeft. De filmgevoelig
heid wordt automatisch (van de cassette
af) overgenomen door de belichtingsme
ter. De zoeker is voorzien van micro-
instelraster. Het standaardobjectief is een
Zeiss-Tessar 2,8-40 mm. Er zijn een tele-
en een groothoekcomponent bij te leveren
(80 en 28 mm).
Dan ontwikkelde deze fabriek verder
de computerflitser Strobomatic E 66 tot
een kleinere uitvoering de Strobomatic
E 55. Gewicht 450 gram, afmetingen 83 x
99 x 43 mm.
A
A
WÊÊMÊfMmmXkMl
Petri lanceert deze periscooplens
van 10,5 cm brandpunt en licht
sterkte f:4,5 voor fotograferen „om
een hoekje" of boven een menigte
uit. Handig voor Prinsjesdag en
Europa-Cuptribunes.
Ook Robert Bosch deed mee aan de
nieuwste flitstechniek en levert de Bauer
E 250. Metz noemde zijn computerflitser
Mecablitz 185 en Unomat doopte dit elek
tronische wondertje Unomat 7000.
Na dit zijsprongetje naar de flitstech
niek nog wat cameranieuws. Kodak ver
vaardigde een speciale reflexcamera voor
de Kodapakcassette en noemde dit toestel
„Instamatic Reflex".
Rollei kreeg dus niet het alleenrecht
voor een Kodapak-reflex. Ook hier weer
een elektronische sluiter. Alle objectie
ven van de Retina reflex kunnen op dit
toestel gebruikt worden.
Voigtlander maakte voor de Kodapak
126 een toestel dat Vitessa 126 ging heten.
De toevoeging „electronic" wijst ook hier
op de elektronische sluiter. Voorts bracht
deze fabriek een wondermooie groot
hoekcamera.
Nieuw van Kodak is verder een kleu
rendiafilm van 23 din in Kodapak-uitvoe-
ring (het is de Kodak High Speed Ek-
tachrome) dus nu ook met de Instamatic-
camera's kleurenfoto's maken bij slecht
weer.
Op filmgebied is Kodak met een Insta
matic M20 camera gekomen. Een spiegel
reflexzoeker met elektrische zoomlens en
natuurlijk met automatische belichtings
regeling.
Agfa toont haar Movexzoom S 2 met
een door transistoren geregelde belich
tingsautomatiek, de nieuwe geluidsprojec
tor Sonector S automatic, een nieuwe
kleurenfilm de Peruchrome Super 8 (in
clusief ontwikkelen tegen veel voordeli
ger prijs), een mini-elektronenflitser en
een goedkope laagvolt-projector voor kb,
Rapid en Kodapakformaat.
Bolex presenteert een nieuwe macro-
zoomcamera in klein formaat. De Bolex
7.5 met een brandpuntinstelling van 7,5
tot 21 mm. Zoomopnamen in het macro-
gebied; wonderlijk om te zien. Vooral de
„table-top" liefhebbers kunnen met deze
camera het hart ophalen. De opnamemo
gelijkheden met deze camera en het ob
jectief 1; 1,9-7,5-21 mm zijn zonder verder
toebehoren van 13 mm voor het lensfront
tot oneindig.
Bolex ontwikkelde bovendien een cas
setteprojector. Gebleken is dat het me
rendeel van de smalfilmers niet tot het
monteren van zijn films komt. Een lo
gisch gevolg daarvan is de ontwikkeling
van de cassetteprojector.
De Bolex Multimatic projecteert
smalfilms in cassettes. Dit is de toe
komst, zeggen ze bij Paillard. Want
slechts weinig amateurs monteren
hun films en dan is zo'n apparaat
een uitkomst.
Direct na het ontwikkelen gaat de film
in een cassette en dan kan men naar
hartelust projecteren. Vooruit, achteruit,
film overslaan, film herhalen, enz. alleen
door het indrukken van wat knoppen bo
ven op de projector, die er overigens een
beetje uitziet als een diaprojector, maar
het allerminst is.
De toekomst van de fototechniek?
Men spreekt hier van warmte
camera's en nóg meer toepassingen
van de elektrbnica. Nu al ziet men
met belangstelling uit naar de vol
gende Photokina: in 1970.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Een 69-jarige Amster
damse professor, die op 29 januari, ver
momd als vrouw, tijdens een dolle rit
door Den Haag een groot aantal aan
rijdingen veroorzaakte waarna hij tel
kens zonder te stoppen waarna hij tel
de Haagse rechtbank veroordeeld tot
200.- boete, een rijverbod van vijf jaar
en verbeurdverklaring van zijn auto. Het
heeft twee dagen geduurd voordat de
Haagse politie ontdekte dat de „barones"
een excentrieke hoogleraar was, die ook
al in de hoofdstad moeilijkheden met
het openbaar gezag heeft gehad.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. De Nederlandse Spoor
wegen hebben een reisbureau opgericht.
Trans N.V.. Bij dit bureau zuilen voor
lopig de bestaande reisaktiviteiten van de
spoorwegen worden ondergebracht.
De Algemene Nederlandse Vereniging
van Reisbureaus heeft bezwaar tegen het
nieuwe reisbureau. Zij meent dat de N.S.
zich niet op het terrein van de verkoop
van buitenlandse reizen moet gaan be
geven, omdat daarin in Nederland al vol
doende is voorzien.
- n r i j- TftrjtAAhmmnfuinnfirinnnnnnnnnniinnnnnnnifmnnnnnnnnnnnnn"""*""*""""""""","*""""""**"""1,l*"*"****A**
KAfMAAAAMMMWIAMIIWWWIlWWUMWMMUWUWWMUIIUUWMIlAIWIMMAAAAAAMUIAMMMUWIAAAAMMMUWMMMAAMWWMAfMAAAAAM*
1-7" T
DEN HAAG Het bestuur van de Al
gemene Nederlandse Onderwijzersfedera
tie (ANOF) heeft de Tweede Kamer ge
vraagd 24,6 miljoen meer te voteren
dan op de Onderwijsbegroting 1969 is uit
getrokken. teneinde eerder de margegetal
len voor 't kleuteronderwijs af te schaffen
en een aanloop te maken tot verlaging
van de leerlingenschalen voor kleuter
scholen en om eerder te beginnen met
invoering van de derde fase van verla
ging van de leerlingenschaal voor het ge
woon lager onderwijs en verdergaande
maatregelen voor dit onderwijs.
De ANOF verklaart, dat aan één van
de essentiële voorwaarden voor leerlin-
genschaalverlaging is voldaan nu er vol
doende kleuterleidsters zijn. De reserve
dient op vrij korte termijn te worden ge
plaatst. Als dat piet gebeurt, loopt de
aanmelding in de komende jaren verder
terug. Daardoor is weer voor jaren de
mogelijkheid uitgesloten tot verlaging
van de leerlingenschalen. Dat zal ook
het geval zijn als de afgestudeerde on
derwijzers niet meer geplaatst kunnen
worden.
Op de onderwijsbegroting is 6,1 mil
joen geraamd voor verlaging van leer
lingenschalen. De minimum-maatregelen
van de ANOF vergen totaal 30.7 rriil-
joen. Vierhonderd kleuterleidsters zouden
hierdoor reeds op 1 januari aan de slag
kunnen. Op 1 augustus volgend jaar zou
den duizend extra leidsters kunnen wor
den aangesteld als aanloop tot verlaging
van de leerlingenschaal.
De ANOF wenst voor het gewoon la
ger onderwijs verruiming van de klasse-
splitsingsnorm voor het eerste leerjaar
per 1 januari en niet, zoals de minister,
begin volgend schooljaar. Hiervoor zijn
550 onderwijzers nodig. Per augustus vol
gend jaar acht de ANOF het noodzake
lijk, dat 1500 extra onderwijzers kun
nen worden aangesteld voor verdere
maatregelen.
Het acht maanden oude katertje
Tatty drinkt nog steeds uit een fles.
Zijn bazin, mejuffrouw Mullins uit
Johannesburg, heeft hem met een
flesje grootgebracht nadat zijn moe
der hem in de steek had gelaten.
Hij pakt de fles stevig met zijn beide
voorpoten beet, gebruikt ook nog
een achterpoot en probeert zo de
rubber speen stuk te bijten.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG De ontstemming onder de ambtenaren van de Centrale
Dienst voor In- en Uitvoer, een van de twaalf rijksdiensten die uit Den
Haag moeten verdwijnen, is weer hoog opgelaaid. Uit de krant moesten de
175 personeelsleden vernemen dat zij in 1970 worden geacht te vertrekken.
Naar Groningen. Alleen van het laatste feit waren zij op de hoogte gesteld
tijdens een bijeenkomst in november van het vorig jaar. Het tijdstip heette
toen nog onbekend.
Zelfs voor de directeur kwam de nu plot
seling wel vastgestelde verhuisdatum als
een complete verrassing uit de bus. „Wat
ons verontrust in deze hele verplaat
singsgeschiedenis van rijksdiensten is
dat kennelijk al veel meer definitief is
dan de ambtenaren en zelfs de vakbon
den weten", deelde een personeelslid ons
desgevraagd mee.
Ontstemming heerste er al lang op de
dienst. Met name over het feit dat het
personeel nooit is duidelijk gemaakt
waarom de dienst zo nodig uit Den
Haag moet verdwijnen. Op een brief,
die naar de minister van Economische
Zaken werd gestuurd, kwam geen bevre
digend antwoord. Enkele weken geleden
heeft het personeel daarom een verzoek
schrift gericht tot de vaste Tweede-Ka
mercommissie voor de handelspolitiek,
waarin hef verzoekt te worden gehoord.
Het stelt hierin, dat het besluit van de
ministerraad om de centrale dienst voor
in- en uitvoer te verplaatsen zowel op
zakelijke gronden als uit overwegingen
van personeelsbeleid onjuist is geweest
en de indruk wekt overijld te zijn ge
nomen.
Als argumenten voor deze lijnrechte
critiek voert het personeel aan dat de
dienst, die een onderafdeling is van het
ministerie van Economische Zaken, voor
bijna negentig percent van zijn ambte
lijke en bedrijfscontacten is aangewezen
op de Randstad Holland. Verder wordt
de aandacht gevestigd op het feit, dat
de dienst sinds 1950 systematisch is in
gekrompen. In achttien jaar is het per
soneelsbestand teruggelopen van 1050 tot
175 man. „Er is geen aanleiding om te
verwachten dat deze daling tot staan zal
komen, wel dat overplaatsing naar Gro
ningen en overheveling van de taken van
de centrale dienst voor in- en uitvoer
naar het in Den Haag blijvende ministe
rie van Economische Zaken nog het hare
zullen bijdragen tot een verdere daling",
aldus de petitie. „Voor het opn'emen van
werklozen in de provincie kan behoefte
zijn aan zich uitbreidende of tenminste
stabiele diensten, niet aan inkrimpende
diensten", schreven de ambtenaren.
Het grote probleem in deze dienst is
vooral dat de gemiddelde leeftijd van het
personeel hoog ligt: rond de vijftig jaar.
Wegkomen is op die leeftijd erg moei
lijk. Dat blijkt wel uit de vacatures, die
de rijkspsychologische dienst voorhanden
heeft voor ambtenaren. Voor die openval
lende functies wordt de leeftijd zeer vaak
gesteld op rond 35 jaar.
Overigens is de rebelse geest al eerder
vaardig geworden over de ambtenaren
bij de dienst van de centrale dienst voor
in- en uitvoer. Zij waren het, die enkele
maanden geleden een memorandum op
stelden voor alle ambtenarenorganisaties.
Daarin bepleitten zij een billijke regeling
voor alle ambtenaren die door een over
plaatsing werden bedreigd. Zij stelden
dat de overheid zich zou moeten laten
leiden door het vrijwilligheidsbeginsel.
Zij drongen aan op een regeling, die ook
recht zou doen aan die ambtenaren die
wel kunnen, maar niet willen verhuizen
op zeer persoonlijke gronden.
De ambtenarenbonden, die zeer positief
tegenover het memorandum stonden, heb
ben zich echter nauwelijks voor die wen
sen ingespannen, menen de opstellers van
het geschrift.
Of al die rebellie enige zin heeft? Op
de centrale dienst voor in- en uitvoer
meent men van wel.
„We willen niet dat er met ons wordt
gesold. En aan die indruk kunnen wij ons
niet onttrekken. Er wordt door de over
heid een onoirbaar personeelsbeleid ge
voerd bij die overplaatsingen. Er is geen
openheid, geen overleg. Voor alle ambte
naren die ons mogelijk in de toekomst
zullen volgen bijten we het spits af".
Wat men persoonlijk van dat „gesol"
van de overheid ondervindt, zijn soms
maar kleine dingen, die het leven overi
gens aardig onaangenaam kunnen maken.
Het niet weten waaraan toe te zijn heeft
zijn terugslag op veel ambtenaarsgezinnen.
Een voorgenomen verhuizing in Den
Haag wordt uitgesteld, want misschien
wordt het straks Groningen. Een vloer
kleed is eigenlijk aan vernieuwing toe. De
aankoop wordt op de lange baan gescho
ven. Straks in de nieuwe woning is het
misschien te klein, of te groot. Hoe moet
het met „grote" kinderen, die een vriendje
of verloofde hebben in Den Haag? Hier
blijven op kamers in Den Haag
of mee naar Groningen, Apeldoorn of
Heerlen? En wat te doen als je als
man wel verhuizen wilt, maar je vrouw
er niets voor voelt?
Dat is een greep uit de kleine, maar o
zo belangrijke dingen waarover honder
den ambtenaarsgezinnen zich de laatste
maanden het hoofd breken. „Als veel
werklozen in de probleemgebieden al niet
willen verhuizen naar een omgeving waar
w e 1 werk is, waarom zou dat dan om
gekeerd ook niet voor ons opgaan? Amb
tenaren zijn toch ook mensen?", is een
veelgehoorde hartekreet.
