Opticiën werd een kruisvaarder Van viiftien kaPellen en de vernielers
f-
C Inja van Kerk en Vrede
./Tsjecho-Slowakije" nog
na
heeft het
drukker
Wachten op wonderen van
padre Pio van Pieralcina
Ds. v. d. Heuvel
over Humanae
Vitae
Evangelische lectuur is gericht tegen
alle troep die op de markt komt"
v> r J
f\ n
Conferenties
Centraal Bond
in conferentie
Kerkganger
Minister Schut
ZATERDAG 5 OKTOBER 1968
Erbij
16
Boterham
Optiekwinkeltje
Neergezet
(Van onze correspondent)
ALMELO Zendeling Koos Verkouter (43 jaar)
is een innemende man met een open blik en een rappe
tong. Een onverstoorbare blijheid en een onbeperkt
godsvertrouwen stralen uit zijn ogen. Enkele dagen
geleden is hij met vrouw en kinderen in Almelo neer
gestreken om van daaruit zendingsarbeid in heel ooste
lijk Nederland te gaan verrichten. Niet dat hij iedereen
agressief komt bekeren zoals een Billv Graham. Even
min komt hij één kerk of sekte verkopen om onder
tussen de andere af te kraken. Koos Verkouter komt
alleen evangelische lectuur aan de man brengen.
Daartoe heeft hij het kapitaaltje dat
hjj bezat in een klein winkeltje gesto
ken. Met eigen handen heeft hij het
pand een opknapbeurt gegeven en ver
volgens ook geheel eigenhandig
als boekhandel ingericht. Honderden
stichtelijke werkjes, bijbels, wand-
spreuken, bijbelse dagboeken, roman
netjes over bekeringen en zendings
werk, grammofoonplaten met psalm
gezang en niet te vergeten zondags
schoolboekjes liggen en staan er uit
gestald. Alles onder het motto „Evan
gelische Lectuur Kruistocht".
Vorige week heeft hij de winkel of
ficieel geopend. Tal van geestelijke
voorlieden nodigde hij uit, maar al
leen de leidslieden van de pinksterge
meente gaven acte de présence. „Er
heeft al iemand gezegd, dat het een
pinksterwinkeltje aan het worden is,
maar dat willen we per se niet. Ieder
een is hier welkom, maar deze men
sen komen tot dusver het meest. Ze
slepen alles weg".
Goede handel dus in de E.L.K.
kiosk. Maar geen dik belegde boter
ham voor zendeling Verkouter. Alle
winst is namelijk voor de organisatie,
die in 33 landen van de wereld boe
ken in de handel brengt met een evan
gelische strekking. En de medewerkers
van de E.L.K. leven van hetgeen sym
pathisanten hun toestoppen. Daar zijn
zij tevreden mee. „Wat noodzakelijk
is, komt vanzelf", zegt zendeling Ver
kouter, wiens echtgenote officieel zen
delinge is van de E.L.K. „Als wij zon
der geld zitten, gaan we gewoon op
de knietjes. Heer, zeggen wij dan, wij
zijn in uw dienst, dan moet u ook
voor ons zorgen. Dat lijkt wel een
beetje brutaal maar het is toch zo.
De Heer heeft ons geroepen en hij zal
ons ook onderhouden. Dat geloven we
en dat weten we ook. We hebben wei
eens bijna zonder eten gezeten en al
tijd als de nood het hoogst was kwam
de redding vanzelf. Dan was het een
cheque van honderd gulden of gewoon
eten".
Hij denkt er ook geen moment aan
om een paar dagen handwerk te gaan
verrichten om aan geld te komen als
de portemonnaie leeg is. „Dat is ons
ook nog nooit overkomen. Er zijn zo
veel mensen die met dit werk sym
pathiseren, dat er altijd te eten is.
Een gok? Nee hoor. We vertrouwen
dat God in onze behoefte zal voorzien
en dat gebeurt ook".
Zestien jaar lang had Koos Verkou
ter aan de Schiedamseweg in Rotter
dam een goed beklante optiekwinkel.
Twee jaar geleden deed hij de zaak
Het Idoc te Rome, dat voorheen als
informatie- en documentatiecentrum
voor de naconciliaire r.k. kerk gefun
geerd heeft, is omgezet in een „Oecu
menisch Persbureau". Dit is te Rome
bekend gemaakt tijdens een perscon
ferentie in het centrum aan de Piazza
Navona.
Op die conferentie voerde ook het
woord de directeur van het voorlich
tingscentrum bij de wereldraad van
kerken, ds. A. H. van den Heuvel, her
vormd predikant uit Nederland. Ds. Van
den Heuvel besprak de merkwaardige
paradox, die zich sinds het verschijnen
van de encycliek „Humanae Vitae"
heeft voorgedaan. Aan de ene kant
heeft zij de oecumenische beweging
geen goed gedaan door het eenzij
dig optreden van de paus, die zich niet
gehouden heeft aan de conciliedecre
ten, waarin collegialiteit en wederzijds
overleg tussen hem en de bisschoppen
wordt voorgeschreven. Ook met ande
re kerken is geen overleg gepleegd te
gen de wens en de ontwikkeling na het
concilie.
Van de andere kant heeft de ency
cliek juist de oecumene bevorderd door
dat duidelijk gebleken is, dat vele
rooms-katholieken het met de uitspra
ken van de paus niet eens zijn en
zich scharen aan de zijde van tegen
standers.
„Het is opmerkelijk", zo zeide ds.
Van den Heuvel, „dat er eigenlijk
geen typisch protestantse reacties op
de encycliek bestaan. Toch heeft het
feit dat vele katholieken zich in hun
verzet aan de kant van de protestanten
stellen, die in het algemeen genomen,
het gezag van de paus niet erkennen,
plotseling een heel nieuw oecumenisch
aspect opgeleverd".
ineens van de hand. Toen was hij er
van overtuigd, dat hij op de verkeer
de weg was en dat hij als zendeling
van de Evangelische Lectuur Kruis
tocht aan de slag moest. „De Evan
gelische Lectuur Kruistocht is interker
kelijk". zegt hij maar als we vragen
welke kerken er dan in samenwerken
is het antwoord „geen enkele" en
maakt hij er „bovenkerkelijk" van. In
elk geval zijn het vogels van diverse
pluimage, die voor de E.L.K. werken.
Het echtpaar Verkouter is hervormd
en blijft het ook. „Ik kom uit een ge
reformeerde-bondsnest maar ik wil me
zelf geen etiket opplakken", zegt hij.
Piekerend over het doel van zijn le
ven, zijn bestemming op aarde en „de
wil van de Heer" kwam Koos Verkou
ter er op een gegeven moment toe
met zijn echtgenote een zendings-
avond van de E.L.K. in Rotterdam
bij te wonen. Het werd een openba
ring voor hem. „Mijn vrouw en ik
kregen beiden, zonder dat we er over
praatten, het idee: dat is iets voor
ons. Ze hadden alleenstaanden maar
ook echtparen nodig voor het zendings
werk. Voor iemand, die het niet zelf
beleeft, is het misschien moeilijk te be
grijpen, maar het ging van een leien
dakje. We werden in Amsterdam opge
leid.
Gedurende zeven weken daarna
hebben we in Engeland ons licht op
gestoken en toen kwam het moment dat
we ergens neergezet zouden worden.
Het werd Twente. Deze streek ligt mij
bijzonder na aan het hart, want ik
ben hier in de oorlog ondergedoken
geweest. We hebben hier nu naast
Amsterdam de eerste zendingspost
van de E.L.K. in Nederland. In Lim
burg en in Rotterdam komen ook win
kels, evenals in Antwerpen. Dat reke
nen we ook maar tot Nederland.
Ongeveer zes jaar geleden is de
Christian Literature Crusade van start
gegaan. Het werd een wereldwijd zen
dingsgenootschap met als doelstelling
de verspreiding van de evangelische lec
tuur. De verspreiders worden zendelin
gen genoemd. Er zijn er nu al 380,
die in 33 landen werkzaam zijn. De
zendelingen beijveren zich weliswaar
ongelovigen tot gelovigen te maken,
maar zij oefenen geen aandrang uit
op de keuze, die de bekeerde maakt
uit de vele kerkgenootschappen die er
zijn. „Als iemand zich bekeert, zeggen
wij „Prijs de heer", maar wij geven
geen kerkelijke richting aan", zegt
Verkouter. De meeste bijbels en boe
ken worden per post verkocht. De Am
sterdamse E.L.K.-kiosk verkoopt ze
ventig percent van de omzet per post.
Tal van kopers wonen in het oosten
van het land en het ligt voor de hand,
dat de twee zendelingen Verkouter
het eerst deze mensen gaan bezoeken.
Zorgen over de toekomst hebben zij
bepaald niet. Enerzijds heeft Koos
Verkouter zijn vakmanschap als za
kenman, anderzijds de wetenschap
dat „De Heer een volledig plan voor
ons heeft".
Roken beschouwen de heer en me
vrouw Verkouter als zondig, maar
verder zijn er geen taboes. „Wij mo
gen in feite alles. Hoe dichter wij reëel
met de Heer leven hoe minder pro
blemen er voor ons zijn over wat mag
en wat niet mag".
Leest hij dan wel eens een niet stich
telijk boek? „Heel graag zelfs", zegt
hij. „Ik mag 's avonds graag 'n ontspan
nende detective lezen". Veel tijd zal
hij daar niet voor hebben, want „de
velden zijn wit om geoogst te worden,
maar de arbeiders zijn weinig". Al
le kerken wil hij gaan helpen met lec
tuurvoorziening via colportage en
boektafels in kerkgebouwen. Het wordt
een ware kruistocht. Evangelische lec
tuur levert geen bestsellers en opla
gen van honderdduizend of meer op,
maar „het is tegengif", zegt Koos
Verkouter, „voor de massale hoeveel
heid troep, die als lectuur op de
markt komt".
Boven de laatste kapel van de beroemde kapellenweg in Saas-Fee. Het laatste
stuk van deze weg ligt boven de „Feeschlucht", een diepe inzinking, waardoor
het water van de gletschers zich een weg zoekt naar het Saasdal. De steile rotsen
waarboven de Kapellenweg is aangelegd, worden door de gidsen gebruikt voor
oefeningen en demonstraties. Maar de foto toont dat zich ook boven de kapel
nog steile rotsen verheffen. De kapel is op een plateautje gebouwd, zodat de deel
nemers aan bedevaarten en processies een plaats kunnen vinden. Want het in
terieur van de kerk, dat ook al uit een eigenlijke kerkruimte en een voorportaal
met banken bestaat, is op dergelijke hoogtijdagen nog te klein. De onderste foto
geeft een triest beeld van de strijd tegen vandalen: een weggehaald offerblok en
een opschrift van mensen die het verschil tussen kerken en openbare water
plaatsen blijkbaar niet kennen.
(Van onze redacteur geestelijk leven)
In Saas-Fee, door vele kenners het
„betoverendste bergdorp" in de Alpen
genoemd, is een van de grootste attrac
ties de Kapellenweg. Uit het in het
Saasdal gelegen Saas-Grund slingert
een rotspad omhoog langs een steile
wand naar Saas Fee aan de voet van
de gletschers. Langs het pad zijn vijf
tien kapellen gebouwd, gewijd aan de
vijftien geheimen van de rozenkrans.
De beelden, door een onbekende mees
ster in lang vervlogen tijden gemaakt,
worden door hekwerken beschermd,
maar toch zijn er verschillende zwaar
beschadigd of omgevallen.
Voor de toerist, die zich ten doel
heeft gesteld deze tocht te maken, is
dat een ernstige desillusie. Hij kan
duidelijk zijn hoe er stokken zijn ge
bruikt om door de spijlen heen de
beelden omver te gooien en hij vraagt
zich af hoe mensen dit kunnen doen.
Maar zo vreemd is het niet, want deze
barbaren treft men overal aan. Toen
wij de tocht maakten, arriveerden we
tenslotte bij het einddoel van de tocht,
die voor velen een pelgrimage is: een
bekoorlijke kapel uit 1747. waar de
processies plegen te eindigen. Een
kerkje met een prachtig rococo-orgel,
dat tegen de rotsen ligt, en waaronder
het gesteente steil afvalt. Tegen de
gevel hing een bord: „Helft uns dieses
Kleinod erhalten!" Het bekroonde een
offerblok, althans de plaats waar eens
een offerblok had gehangen. Het was
in arren moede weggehaald omdat het
toch telkens werd gelicht.
Enkele dagen later kwamen we weer
langs de kapel. En toen bleek dat er
barbaren zijn die trots zijn op hun
werk. Nu geen beeldenvernielers of
offerblokkenlichters, maar gewoon
toeristen, die met enorme rode letters
even te kennen hadden gegeven, dat
ze er waren geweest. Landgenoten van
de besmeurders uit „Utrecht, Holland"
deden, beschaamd, onmiddellijk pogin
gen het opschrift weg te krabben, het
geen na moeizaam werk lukte. Enkele
dagen later t roffen we een groep
Utrechtse bergbeklimmers bij een
berghut. Toen ze verdwenen waren, lag
de grond bezaaid met lunchpapieren
en lege flessen. De Zwitserse gids
ruimde alles op, voor hij hen achterna
ging. Hij was het wel gewend, zoals
ze het in Saas Fee gewend zijn dat
groepen Nederlandse jongeren op de
weg blikjes bier drinken of op de trap
pen van de dorpskerk hun etensresten
achterlaten. Maar of het voor onze
naam zo goed is
llsiill
BAARN. De kracht van het argu
ment, het vrijwel ontbreken van colla
borateurs en solidariteit vormen een
doeltreffend verzet zonder wapens. Het
pragmatisch pacifisme van de Tsjecho-
slowaken heeft aangetoond dat geweld
loosheid wel degelijk een effectief wa
pen kan z(jn. Naast het geweld in Viet
nam, het Midden-Oosten en Biafra is
het Tsjechisch voorbeeld een niet te
onderschatten lichtpuntje in de door
de gezamelijke kerken georganiseerde
vredesweek.
C. Inja uit Baarn, leider van het vre
desbureau van Kerk en Vrede en de
doopsgezinde vredesgroep en geeste
lijk verzorger van de dienstweigeraars:
„Na Tsjecho-Slowakije is de animo
om dienst te weigeren toegenomen.
Toen Vietnam door ander nieuws werd
verdrongen nam die animo sterk af.
De commissie wereldwijd werk voor
oecumene en zending van het Christe
lijk Jongeren Verbond (Singel 58, tel.
020-222833) te Amsterdam houdt 19 en
20 oktober een Najaarsweekend op de
Ernst Sillem Hoeve. Binnen belang
stelling voor de ontmoeting Islam-
christendom wordt daar aandacht be
steed aan Egypte.
Oecumenisch Pastoraal Centrum
(Dorpsstraat 1, tel. 08800-1873) te Hem
men (bij Zetten): 19-20 oktober thema
samenkomst „woord en toon": Het
kerklied, met medewerking van Jan
Jongepier, cantor-organist te Purmer-
end. Idem: 7-8 december. Het Kerstlied.
Voorts 26-27 oktober Bijbelse zielkun
de, met aandacht voor Christus als pas
tor, de mens in tweestrijd en de
biecht. Medewerker: pastoor N. J. M.
Vendrik.
De Centraal Bond voor inwendige
zending en christelijk maatschappelijk
werk te Amsterdam houdt 1-2 novem
ber te Arnhem zijn 49-ste jaarlijkse
conferentie. Thema: Van Mensenrech
ten in een mensenwereld. Medewer
kers: prof. dr. J. Verkuyl te Amster
dam en de heer J. van den Brink, lei
der Philips fabricage proefcentrum te
Utrecht.
Commissie Kerk Overzee van de
Ned. Zendingsraad (Pr. Hendriklaan
37) te Amsterdam, in samenwerking
met De Keijenberg te Renkum: 18-19
oktober en 25-26 oktober conferenties
Spanningen in Afrika over werken in
ontwikkelingslanden, met medewer
king van ds. J. M. Hoekstra en ds. A.'
de Haan en onder andëren huisvrouwen
met ervaringen in Afrika.
De Tsjechen hebben voor een nieuwe
impuls gezorgd".
Is het Tsjechische voorbeeld uniek
in de wereldgeschiedenis
Inja (een vage glimlach): „In 375
voor Christus vielen de Romeinen de
stad Tusqulum aan. Ze trokken met
veel machtsvertoon binnen. De inwo
ners van de stad reageerden niet. Ze
bleven gewoon hun land bewerken, hun
waren verkopen. Het leven ging door
of er geen Romeinen waren. Ze de
den niet bevreesd, niet verwonderd.
Ze hadden alleen geduld. Er was een
hardnekkige vrede".
Is hij teleurgesteld in de Rus
sen?
Inja: „Ik ben teleurgesteld omdat de
Tsjechen niet de kans hebben gekre
gen het westen te laten zien dat com
munisme en vrijheden wellicht samen
kunnen gaan. Het zou een uitdaging
zijn geweest. Dat zou een grote ont
spanning tot gevolg kunnen hebben ge
had. Dan zou ook de gedachte van een
vredesweek wat meer algemeen zijn
geworden, namelijk dat het evangelie
wat anders is dan verdeling in machts
blokken. Misschien hadden dan meer
mensen naar het evangelie durven
luisteren. Misschien was dan de rede,
het gesprek, het doordenken op de
voorgrond getreden. In plaats van de
alles verlammende angst het alles ver
lammende wantrouwen".
Op 1 en 2 november 1968 houdt de
Centraal Bond voor Inwendige Zen
ding en Christelijk Maatschappelijk
Werk op „De Pietersberg" te Ooster-
beek de 49ste conferentie.
Het thema van deze conferentie is:
„Van mensenrechten in een mensen
wereld".
Op de eerste conferentiedag worden
twee lezingen gehouden: „De rechten
van de mens en ontwikkelingshulp",
door prof. dr. J. Verkuyl, hoogleraar
aan de Vrije Universiteit te Amster
dam.
„Ontwikkelingshulp en de rechten
van de mens", door de heer J. van den
Brink, leider van het Philips Fabricage
Proefcentrum te Utrecht.
Op de tweede conferentiedag wordt
in discussiegroepen en forum de pro
blematiek uitgewerk. Professor Ver
kuyl zal een samenvatting geven.
Nadere inlichtingen kunnen worden
aangevraagd bij het bureau van de
Centraal Bond voor Inwendige Zen
ding, Stadhouderskade 137, Amster-
dam-1008, tel. 020 - 72 64 10/73 37 57.
Gelooft u in de Russische angst
voor het Duitse revanchisme?
Inja: „Ik geloof niet dat het om
het revanchisme ging, maar dat de
Russen bang waren dat de door de
Tsjechen gepropageerde liberalisatie
ook zou overslaan naar Rusland".
Er zijn mensen die beweren dat
de NAVO moet worden versterkt om
dat het Warschau Pact agressief is,
een bedreiging vormt voor wat het
vrije westen wordt genoemd.
Inja: „Dat is een waanzinnige kreet.
Het Warschau-pact is juist ver
zwakt doordat het geen besloten bond
genootschap meer vormt".
inrainnnnnnnnnnnnnnnnnnnimjiium
(Van onze correspondent)
ROME. Bij de begrafenis van de
in Italië en ook daarbuiten zeer ver
eerde padre Pio van Pieralcina hebben
zich te San Giovanni Rotondo hysteri
sche tonelen afgespeeld.
De .gebedsgroepen" van padre Pio,
een organisatie die ruim zeventien mil
joen leden telt. verspreid over de
gehele wereld, zijn het er toch mee
eens dat het Vaticaan uiterst bedacht
zaam te werk gaat voor er een defini
tieve uitspraak wordt gedaan over de
stigmaten van de Capucijner monnik
en voor er een proces tot heiligver
klaring kan worden geopend.
De vroegere vice-president van
Euratom, prof. Medi, een der vurigste
aanhangers van padre Pio, verklaarde:
„Wij wachten met de grootste kalmte
en vol vertrouwen de gebeurtenissen
af, daar wij er zeker van zijn dat de
genen, die tenslotte hun oordeel moe
ten uitspreken, uit den hoge zullen
Van één mijner collega's wordt ver
teld, dat hij bij het vervullen van een
vacaturebeurt in juli behalve het kerk
bestuur slechts één kerkganger aan
trof. Toen de predikant zijn toespraak
begon met: „Gemeente.kwam er
een stem uit de kerk: „Zegt u maar
Post domniee!" (Uit: Rotterdams vrij
zinnig hervormd kerkblad).
worden verlicht. Zoals padro Pio zijn
leven lang door het licht van de Heili
ge Geest werd bijgestaan".
Ondertussen heeft de burgemeester
van San Giovanni Rotondo, tevens di
recteur van het inmmense ziekenhuis
dat daar werd gebouwd met de mil
jarden die uit heel de wereld toe
stroomden, verklaard, dat vier dagen
na de dood het stoffelijk overschot
van de monnik nog volkomen intact
was en dat er geen spoor was van
enige lijkenlucht.
Hoe groot de verwarring is, blijkt
ook uit het feit dat honderden perso
nen beweren dat bij de laatste mis die
de monnik heeft opgedragen, hij
precies zoals hij vijftig jaar lang deed
wollen wanten aan de handen droeg
om de wonden op zijn handen te ver
bergen.
Uit foto's blijkt thans dat hij juist
die laatste keer voor het eerst die
wanten niet droeg, waarmee hij, naar
zijn volgelingen menen, te kennen wil
de geven dat dit zijn laatste mis was
en dat hij zijn dood zag naderen. Het
geheim der stigmaten kon op die dag
worden onthuld.
Nog altijd vertoeven te San Gio
vanni Rotondo meer dan honderddui
zenden pelgrims, die van heinde en
ver zijn toegestroomd, onmiddellijk na
het bericht dat „de heilige" was ge
storven. Zij wachten op nieuwe won
deren.
Alle voorwerpen, die op welke wijze
dan ook in aanraking zijn geweest met
het lichaam van padre Pio. worden als
waardevolle reliquieën aan de gelovi
gen uitgedeeld.
DEN HAAG. Het totaal aantal ge
subsidieerde kerkgebouwen in de pe
riode van 18 februari tot 11 juni 1968
bedraagt: 470. In de jaren 1964 tot
en met 1967 was daarmee aan subsi
die gemoeid 55-318.634 gulden en van
1 januari tot 11 juni van dit jaar
4.560.180 gulden. Totaal 59.878.814 gul
den.
Dat deelt minister Schut (Volkshuis
vesting en ruimtelijke ordening) mee
in antwoord op vragen van het so
cialistische Tweede Kamerlid drs. H.
M. Franssen. De verschillende kerkge
nootschappen hebben tot nu toe slechts
in een beperkt aantal gevallen kerkge
bouwen voor gezamenlijke rekening en
gebruik gesticht.
Gevallen waarbij uitsluitend een deel
van het kerkgebouw tegen vergoeding
aan een ander kerkgenootschap in huur
of mede-gebruik is afgestaan onttrek
ken zich volgens minister Schut aan
de waarneming. De indruk bestaat dat
het daarbij niet gaat om een groot
aantal gevallen. In de laatste tijd
neemt het aantal kerken bestemd voor
meervoudig gebruik toe.
Bij de totstandkoming van de wet
premie kerkenbouw is, zo deelt de mi
nister mee, het beginsel van de or
ganisatievrijheid van de kerkgenoot
schappen, dat intrinsiek voortvloeit uit
de scheiding tussen staat en kerk, meer
malen met klem naar voren gebracht.
De hoogte van de premie is uitslui
tend afhankelijk van de grootte en de
aard van het te. stichten kerkgebouw.
Minister Schut meent, dat het invoe
ren van een verschil in subsidie met
het oog op de aard van het gebruik,
voor de overheid een bemoeiing met
de zaken der kerkgenootschappen zou
meebrengen, die als hinderlijk of zelfs
discriminerend zou worden ervaren.
Het scheppen van een bijzondere zij
het ook gunstige regeling voor die
vorm van bouwen en exploitf en zou
volgens minister Schut immers impli
ceren, dat de overheid bemoeienis zou
krijgen met de interne organisatie der
kerkgenootschappen.
