VAN DAG TOT DAG
VN-rapport beschuldigt
Nigeriaanse militairen
Humphrey
jaarlijkse top
ISRAËLISCH VREDESPLAN
Negen punten voor blijvende
vrede bij VN ingediend
Manoeuvres op
grote schaal
van NAVO
Zonde
Executies
in Cuba
1
Nasserisme in Zuid-Amerika
Overmorgen Apollo-ruimtereis
commentaar op actuele zaken
Bereid troepen tot veilige grenzen terug te trekken
Moelele krijgt
geen gratie
Populariteit van
Labour gestegen
Sovjetrussische
ruimtebom
beproefd?
WOENSDAG 9 OKTOBER 1968
3
V er klaring
MONTEVIDEO De staats
greep in Peru, die op 3 oktober
een eind heeft gemaakt aan het
bewind van president Belaunde,
werpt een scherp licht op de sle
pende crisis van de democratie in
Latijns-Amerika. Van de tien sta
ten in het zuiden van het continent
worden er nu vijf (Argentinië,
Brazilië, Peru, Bolivië en Para
guay) door militairen geregeerd.
Spannend verleden
Schandalen
Nasserisme
de Tissot PR 516 met
extra schokbrekers
eg
amm
Het kabinet-De Jong kan gerust zijn,
er gebeurt tijdens deze algemene beschou
wingen niet veel bijzonders. Het ant
woord dat premier De Jong morgen (don
derdag) aan de Kamer zal geven hoeft
niet veel moeite te kosten. De politieke
kopstukken hadden gisteren wel veel te
vertellen maar ze praatten vooral tegen
elkaar en weinig tegen het kabinet. De
oppositie heeft nog het meest haar best
gedaan om er een dialoog tussen kabinet
en volksvertegenwoordiging van te ma
ken. Zowel de heren Den Uyl als Van
Mierlo kwamen met fundamentele cri-
tiek, maar hun opmerkingen bleven vaak
zo algemeen dat de regering er nauwe
lijks op in zal gaan. Dat is begrijpelijk.
Beide oppositiewoordvoerders verweten
het kabinet een tekort aan visie op lange
termijn. Het kabinet bestreed dat en zo
wordt het debat al snel een welles-nietes-
discussie.
Het regeringsgezinde blok was aardig te
spreken over het regeringsbeleid. Natuur
lijk was er hier en daar "wel critiek
over het optreden inzake Biafra, over de
inkomenspolitiek van het kabinet maar
de opmerkingen waren zo goed op elkaar
afgestemd dat er voor de oppositie nau
welijks een vinger tussen te krijgen was.
Interessant werden de discussies pas
toen de politici over elkaar gingen praten.
De eerste die zijn politieke tegenstanders
fors in de tang probeerde te nemen was
de A.R.-woordvoerder Biesheuvel. Hij
haalde een mooi Frans citaat aan waarin
gezegd wordt dat alle politieke partijen
zich een beetje minder met zichzelf en
een beetje meer met de publieke zaak
zouden moeten bezighouden en begon
daarna uitvoerig over andere politieke
partijen. Samenwerking tussen de par
tijen dat was voor hem voorwaarde
voor de bestuurbaarheid van het land.
En zo kwam hij tot een scheiding tussen
partijen die wel willen samenwerken om
te regeren en partijen van wie dat niet erg
duidelijk is: De P.v.d.A., D'66 en de
P.P.R. Vooral D'66 moest het ontgelden:
het meest onzindelijke denkpatroon is de
wens dat alle andere ontploffen.
De heer Biesheuvel gaf aan zijn betoog
een aardige draai door te zeggen dat het
weigeren van regeringsverantwoordelijk
heid door de P.v.d.A. en D'66 zijn partij
zou dwingen met de V.V.D. verder te re
geren. Maar, zo voegde hij eraan toe, het
is enghartig te veronderstellen dat ver
nieuwing bij samenstelling met de
V.V.D. helemaal onmogelijk zou zijn.
Toch waren de opmerkingen van de heer
Biesheuvel, ondanks het sarcasme waar
mee hij ze overlaadde, eigenlijk een ver
kapte uitnodiging om de samenwerking
met de confessionele partijen open te
houden. De A.R.P. wenst een open par
tijformatie en wil niemand op voorhand
uitsluiten van regeringsverantwoordelijk
heid.
De heer Toxopeus (V.V.D) maakte van
zijn opmerkingen over anderen een mooi
nummer: De A.R.P. wil wel met de P.P.R.
praten, maar de A.R.P. praat al met de
K.V.P. Hoe kunnen nu èn de heer Bies
heuvel en de heer Aarden beiden vrien
den van de heer Schmelzer zijn? „Ook de
heer Schmelzer is toch niet van beton,
hè?" Ook de P.v.d.A. spaarde hij niet
(een permanente teach-in) evenmin als
D'66 (het paradepaard van deze partij,
de gekozen premier, is wat kreupel ge
worden).
Ook de C.H.U., ditmaal bij monde van
drs. Tilanus, richtte het vuur op de poli
tieke concurrentie: de progressieve con
centratie is een hersenschim. D'66 heeft
voor de politieke establishment gekozen,
de P.v.d.A. isoleert zich als zij niet met
de K.V.P. wil samenwerken.
Een scherpe analyse kwam gisteren
van drs. Aarden, fractieleider van de
P.P.R., die zijn spreektijd gebruikte om
de meningsverschillen in de regeringscom
binatie uit te buiten. Omdat dit kabinet
niet eensgezind is, zo was zijn redenering,
is de heer Biesheuvel in feite de leider
van dit kabinet geworden. (Ook de heer
Van Mierlo was al tot die conclusie ge
komen.) Biesheuvel kan leider blijven
zolang de heer Toxopeus dat goed vindt,
Schmelzer en Tilanus volgen wel. Aarden
herinnerde aan de uitspraak van Schmel
zer die vorig jaar zei dat er tijdens de
rit van het kabinet best ministers ver
vangen zouden kunnen worden. Hij
noemde een paar ministers, die zijns in
ziens intussen wel aan vervanging toe
waren: Luns, Schut en Roolvink.
Vandaag hebben de financiële specialis
ten in de Kamer het woord. Verrassende
politieke uitspraken-zijn ook in dit twee
de deel van het debat nauwelijks te ver
wachten. Morgen kan het spannender
worden want dan zullen de fractievoor
zitters eikaars opmerkingen gaan beant
woorden. Maar van enige spanning ten
aanzien van het kabinetsbeleid kan nau
welijks sprake zijn.
VWVWWWWWWWVWWWWWWWWWWVWWWVWW*#Wl#WVWWVWir»#WWVWWWWWWWWWl#
lAMWMAMWUUWMMMWUUUWUUWUUUWWMIIMUUUUUUWIIWUUIAAAAAAAMl/WIMIilAAAAAAAAAAAAAAAMWUIAMWIAAAIWSAM
LAGOS (AP). Nigeriaanse militai
ren hebben „opzettelijk en zonder pro
vocatie" acht dagen geleden in de pas ver
overde Biafraanse plaats Okigwe twee
medewerkers van het Rode Kruis en twee
Engelse zendelingen doodgeschoten.
Dit is de conclusie in een rapport van
de V.N. over de moord, dat vandaag is
verschenen en waarin staat dat de dode
lijke schoten van drie a vijf meter af
stand zijn gelost door militairen, wier
commanderende officier „ofwel niet be
reid of niet in staat was het incident te
voorkomen". Deze officier, zo is van de
zijde van het federale leger verzekerd,
zal berecht worden.
De Nigeriaanse regering heeft Canada
toestemming gegeven om vliegtuigen te
lenen aan het internationale Rode Kruis
om hulpvluchten uit te voeren naar het
hongerende Biafra, zo heeft de Canadese
eerste minister Pierre Elliott Trudeau
bekendgemaakt.
Tijdens een bliksemactie in de sector
Opoboazoemini hebben de Biafraanse
troepen minstens driehonderd Nigeriaan
se soldaten gedood, zo wordt gezegd in
een militair communiqué, dinsdag gepu
bliceerd in Oemoeahia, de laatste stad
van enige betekenis in Biafra, die nog in
handen van de Biafraanse strijdkrachten
is
De Biafranen, aldus het communiqué,
hebben bij deze actie ook een grote hoe
veelheid munitie buitgemaakt.
WASHINGTON. (DPA) De demo
cratische kandidaat voor het Amerikaan
se presidentschap, Hubert Humphrey
heeft zich in een rede in Washington
voorstander getoond van jaarlijks terug
kerende topconferenties tussen de Ver
enigde Staten en de Sovjet-Unie. Hij noem
de als een voordeel van vooraf vastgestelde
regelmatige topbijeenkomsten, dat deze dan
kunnen worden gevrijwaard voor de pu
bliciteit en de hooggespannen verwach
tingen, die anders dergelijke conferenties
omgeven. Humphrey legde er de nadruk
op dat zulke topbijeenkomsten pas zou
den plaatsvinden na overleg met de West-
europese bondgenoten.
KINS J ASA. (AP) President Joseph
Moboetoe heeft het verzoek om clemen
tie van de voormalige Kongolese opstan
delingenleider Pierre Moelele afgewezen.
De voormalige rebellenleider zal met de
kogel ter dood worden gebracht. Hem
zijn moord, verkrachting, roof met wa
pengeweld en rebellie ten laste gelegd
Het vonnis is geveld door drie hoge
officieren. De beklaagde mocht zich niet
laten bijstaan door een advocaat.
(Van onze correspondent)
NEW YORK (Reuter) Israel
heeft in de algemene vergadering van
de Verenigde Naties aangeboden zijn
bezettingstroepen uit Arabisch ge
bied terug te trekken tot aan „perma
nent veilige en erkende grenzen", d'e
in de plaats moeten komen van de
huidige bestandsgrenzen.
Dit aanbod was vervat in een uit negen
punten bestaand „vredesprogram". door
Israels minister van Buitenlandse Zaken,
Abba Eban, aan de algemene vergade
ring voorgelegd. Eban legde er echter de
nadruk op dat de vaststelling van „veilige
en erkende grenzen" een onderdeel moet
vormen van een geheel van maatregelen,
gericht op het scheppen van een blijvende
vrede.
De negen punten van het vredesplan
zijn:.
Vestiging van dfe vrede op basis van
onderhandelingen en vastlegging van de
vredesvoorwaarden in een formele over
eenkomst.
Vaststelling van veilige en erkende
grenzen.
Regelingen voor de veiligheid, waar
onder een verklaring van beide partijen
dat zij niet tot de aanval zullen overgaan.
„Open grenzen, zoals West-Europa die
kent", met havenrechten voor Jordanië
aan de Israëlische Middellandse zeekust.
Vrije scheepvaart door het Suezkanaal
en de Golf van Akaba.
Internationale initiatieven voor de op
lossing van het vluchtelingenvraagstuk.
Een speciaal statuut voor de heilige
plaatsen in Jeruzalem.
De erkenning door Israel en de Ara
bische landen van eikaars soevereiniteit
Regionale samenwerking.
Eban meende dat de Egyptische minis
ter van Buitenlandse Zaken, Mahmoed
Riad, en hij het eens moeten worden
over een gemeenschappelijke verklaring,
waarin staat dat het Suezkanaal en de
Golf van Akaba internationale waterwe
gen zijn en als zodanig openstaan voor
schepen van beide landen.
Wat het vluchtelingenvraagstuk betreft,
stelde Eban voor een conferentie te hou-
ADVERTENTIE
1670
JOHANNES VERMEER
(STILLE GENIETER) SCHILDERT
ZIJN BEROEMDE STILLEVEN:
"VLEK MET GLAS".
Wel wis en waarachtig was in die tijd
"Vlek" er al. Van 1550 af wordt "Vlek"
volgens hetzelfde oude recept uitzuiver
graan gestookt. Ook die extra zachte
jonge jenever "Vlekje". De goedkoopste
van alle merkjenevers. 10.25 per liter.
ANNO
1550
den van de landen van het Midden-Oosten
en vertegenwoordigers van de regerin
gen van die landen die hulp aan de vluch
telingen verschaffen, met het doel een
vijfjarenplan op te stellen ter oplossing
van dit vraagstuk.
Deze conferentie zou moeten worden
gehouden voor de eigenlijke vredeson
derhandelingen. De oplossing van het
vluchtelingenvraagstuk moet echter deel
uitmaken van een reeks maatregelen, ge
richt op het scheppen van een blijvende
vrede en de inschakeling van de vluchte
lingen in het produktieve leven. Bij de
vredesbesprekingen zou men moeten stre
ven naar een gemeenschappelijke aanpak
van de kwestie der hulpbronnen en com
municatiemiddelen, dit om te pogen de
grondslagen te leggen voor een gemeen
schap van soevereine staten in het Mid
den-Oosten.
Eban drong weer aan op rechtstreekse
onderhandelingen tussen Israel en de
Arabische landen. Intussen blijft Israel
bereid over bepaalde belangrijke kwesties
met deze landen van gedachten te wisse
len via V.N.-bemiddelaar Gunnar Jarring.
BRUSSEL. (AP) Generaal Lyman
L. Lemnitzer, bevelhebber van de Atlan
tische strijdkrachten, heeft de grootste
manoeuvres van de NAVO in twee jaar
aangekondigd. Hij verwees daarbij niet
naar de Russische invasie van Tsjecho-
Slowakije. De oefening. „Fallex 68" ge
heten, zal van 16 tot 25 oktober, twee
maanden na die invasie, worden gehou
den.
Behalve het opperbevel van Lemnitzer
zullen ook de twee andere grote militaire
commando's van de NAVO er bij betrok
ken zijn: het Atlantisch commando on
der de Amerikaanse admiraal Ephraim
Holmes, gestationeerd in Norfolk, Virgi
nia, en het commando van het Engelse
Kanaal onder admiraal sir John Bush.
In de bekendmaking wordt gezegd, dat
er in Europa op beperkte schaal ma
noeuvres die de werkelijkheid zo dicht
mogelijk benaderen, zullen worden ge
houden en ook vliegoperaties op kleine
schaal.
In Bearsden, een voorstad van Glas
gow, zijn dinsdag vijf vaten whisky,
waarvan de inhoud overeen kwam met
die van ongeveer achttienhonderd fles
sen, van een vrachtauto gevallen en
leeggestroomd.
Onder het toeziend oog van de poli
tie moest de brandweer de kostelijke
inhoud van de vaten in het riool wer
ken. Er werd scherp op gelet dat om
standers niet zelf hun heupfles gingen
bijvullen.
HAVANNA (AP) Twee Cubanen, die
schuldig zijn bevonden aan brandstichting
in een textielpakhuis in de provincie Ca-
mague, zijn door een vuurpeloton geëxe
cuteerd.
De twee mannen, Heriberto Gonzalez
Ramos en Ramon Amadornavarro, waren
leiders van een groep, „Nationaal Bevrij
dingsfront" geheten. Vier medeplichtigen
zijn veroordeeld tot gevangenisstraffen
variërend van 15 tot 30 jaar- Deze twee
executies zijn de eerste, die de regering
van Fidel Castro dit jaar bekendgemaakt
heeft.
LONDEN (AP) De Britse Labour-
regering van premier Wilson is op het
ogenblik populairder dan op enig ander
moment sinds november 1967, zo blijkt uit
een opiniepeiling, die gisteren was gepu
bliceerd.
De voorsprong van de Conservatieve
Partij op Labour is gedaald tot 7,5 per
cent (10 percent in september en 15 in
augustus). Volgens de Gallup-opiniepei-
ling zou op het ogenblik als volgt gestemd
worden: 46,5 percent voor de Conserva
tieven, 39 percent voor Labour, 10 per
cent en 4,5 percent voor andere partijen.
BERLIJN. (AFP). De directeur
van het station voor waarneming van
kunstmanen, dat in West-Berlijn is geves
tigd, Harro Zimmer, heeft dinsdag mee
gedeeld dat is waargenomen dat de Rus
sen met hun kunstmaan „Kosmos 244",
die op 2 oktober werd gelanceerd, een
„ruimtebom" hebben beproefd.
Aan het eind van de eerste omwente
ling, op 2 oktober tegen 16.00 uur Neder
landse tijd, werd een gedeelte van de
kunstmaan losgelaten dat ongeveer vier
ton woog. Dit deel werd versneld in de
richting van Midden-Kazakstan geleid, de
kunstmaan zelf verbrandde op 3 oktober
in de atmosfeer. Men kon niet vaststellen
of het deel een enkel- of meervoudig doel
had.
MUWWUyWMIMMyUIMWWWWMWUWyUUIAIWMMMIMMIl
jmnnnnnnnnnnnnnnri
(Van onze correspondent)
In Peru heeft het leger aan de lo
pende band gecomplotteerd, in 1931,
1936, 1948 en 1962 ging het er vooral
om de APRA (de Amerikaanse revo
lutionaire volksalliantie) te verhinde
ren aan de macht te komen. De op
richter van die alliantie, dr. Raul
Haya de la Torre, was begonnen als
een linkse revolutionair. De officieren
hebben hem nog altijd niet vergeven
dat hij in 1962 heeft geprobeerd een
kazerne te bestormen.
Inmiddels is Haya de la Torre
net als Romulo Betancourt in Vene
zuela al lang een energieke partij
ganger van de Verenigde Staten ge
worden, die hem zoveel mogelijk on
dersteunen. Hij was de tegenspeler van
de nu verjaagde president Fernando
Belaunde Terry, hetgeen een van de
redenen is geweest waarom het leger,
toen Belaunde in 1963 werd gekozen,
met deze politicus sympathiseerde.
Belaunde woonde in zijn jeugd, sa
men met zijn vader, meestal in het
buitenland de langste tijd in Frank
rijk en de Verenigde Staten. In een
interview, dat ik eens met hem heb
gehad, noemde hij zijn politieke ver
leden „ongemeen spannend". Door een
serie avonturen bracht hij zichzelf met
grote koppen in de wereldpers. Hij
werd bijvoorbeeld in 1950 door de
toenmalige president, dr. Prado, naar
het voor Lima liggende gevangenis
eiland El Fronton gedeporteerd. Toen
een van zijn vrienden met een motor
boot naar het eiland kwam, zwom Be
launde hem tegemoet. Hij werd ech
ter niet bevrijd, omdat de vriend had
moeten beloven hem alleen een be
zoek te brengen.
Belaunde, die eruit ziet als een ele
gante bonvivant en door tal van jonge
vrouwen wordt vereerd, had vooral
als doel gekozen de politiek en econo
misch nog onvolledig geïsoleerde India
nen in te passen in de samenleving
van het moderne Peru. Volgens zijn
tegenstanders is hem dat in geen enkel
opzicht gelukt.
In ieder geval is hij echter de sterk
ste drijfveer geweest voor de ontslui
ting van tropische oerwoudgebieden.
In het kader van de veelbesproken re
gionale integratie zou een weg dwars
door het oerwoud, die Argentinië, Bo
livië, Peru en Paraguay dichter bij
elkaar moet brengen, snelle economi
sche ontwikkelingen moeten bevorde
ren. Voorts is onder zijn bewind de
uitvoering begonnen van een aantal
projecten, waardoor in tien jaar tijds
1.3 miljoen hectaren nieuw land voor
landbouw beschikbaar moet komen.
Belaunde Terry kan er zich tenslotte
op beroepen dat het aantal studenten
onder zijn bewind is verdubbeld. An
derzijds heeft hij echter (net als Frei
in Chili en Gestido in Uruguay) ge
tobd met het probleem dat zijn partij,
de Accion Popular, niet over een meer
derheid in het parlement beschikte.
Terwijl de economie zich in de be
ginperiode van Belaunde's ambtster
mijn gunstig ontwikkelde, leidden veel
te hoge staatsuitgaven en de daling
van de grondstoffenprijzen in het
voorjaar tot een ernstige crisis, die
men juist meende voorgoed te hebben
overwonnen. Tegelijkertijd werd zijn
regime gecompromitteerd door een se
rie schandalen met name smokkel-
schandalen.
In dit kader pasten ook onthullingen
over een verdrag, waarmee Belaunde
een eind maakte aan een tientallen
jaren durend conflict met de „Inter
national Petroleumcompany", een
dochteronderneming van „Standard
Oil of New Jersey". In het kort ko
men zij erop neer dat Belaunde Terry
wordt verweten dat hij de Noord-
amerikaanse oliemaatschappijen te
vergaande concessies heeft gedaan en
het land aan hen heeft uitgeleverd.
Bij deze „morele crisis" kwam het
verval van de regeringspartij. Midden
volgend jaar dienden volgens de
grondwet nieuwe presidentsverkiezin
gen te worden gehouden. Daarvoor had
de „Accion Popular" haar secretaris
generaal, Edgardo Seoane (die boven
dien eerste vice-president van de re
publiek is) kandidaat gesteld. Seoane,
die wist dat dr. Haya de la Torre
weer voor de APRA zou kandideren,
was het niet eens met het olieverdrag
en de economische politiek. Bovendien
geloofde hij alleen kans op verkiezing
te hebben als hij zich zou distantiëren
van de impopulaire executieve. Dan
zouden namelijk de linkerzijde en de
christendemocraten bereid zijn hem te
steunen.
Het verval van de regeringspartij
bereikte, vooral door deze situatie, een
zodanige graad, dat de „Belaundistas"
en de „Seoanistas" soms slaags raak
ten om het bezit van de partijlokali
teiten. Dit heeft eens geleid tot relle
tjes in de straten van Lima.
Óp de dag voor de staatsgreep had
Belaunde Terry een geheel nieuwe re
gering gevormd, waarbij hij kenne
lijk ingegaan was op bepaalde ver
langens van de APR, die hem name
lijk in het parlement steunde bij deze
verandering. Men kan dus niet zeggen
dat door de partijcrisis een anarchie
was ontstaan, die de officieren nood
zaakte om het „machtsvacuüm" op te
vullen en de orde te herstellen.
De generaals, die enkele dagen eer
der hun eerbied voor de grondwet had
den uitgesproken, verklaarden na de
coup in een manifest van hun revolu
tionaire regering: „Machtige inheem
se en buitenlandse economische krach
ten en hun onwaardige Peruviaanse
medeplichtigen oefenen onbelemmerd
de politieke en economische macht uit
en verhinderen.de uitvoering van
ingrijpende structurele hervormingen,
om zo de bestaande oneerlijke sociale
en economische ordening in stand te
houden". De generaals beloofden een
„dynamische nationale ontwikkeling".
Deze „nationaal-revolutionaire" ten
dens bespeurde men ook bij het ten
val brengen van president Goulart
door Castelo Branco in Brazilië en bij
het afzetten van Illias door Ongania
in Argentinië. Verder is het interes
sant dat de Peruviaanse generaals een
paar dagen voor de coup hadden deel
genomen aan de achtste conferentie
van de Amerikaanse legers in Rio de
Janeiro, waar de these opgesteld werd
dat de strijdkrachten de taak hebben
de nationale ontwikkeling te stimule
ren. Al bekijkt men proclamaties van
dit soort in democratische Amerikaan
se kringen niet slechts met scepsis,
maar vaak bepaald met afschuw, de
„nasseristische" tendens die er vooral
onder de jongere officieren heerst, valt
niet weg te cijferen.
Overigens heeft men bij de vele
staatsgrepen in Peru (en niet alleen in
dat land) de ervaring opgedaan dat de
parademars een slechte begeleidings-
muziek is bij de ontwikkeling van een
staat.
Drie Amerikaanse ruimtevaarders
zullen overmorgen een ruimtereis
om de aarde van elf dagen maken.
Het wordt de eerste vlucht van een
Apollo-ruimteschip. Van links naar
rechts: Walter Schirra, Walter Cun
ningham en Don Eisele.
ADVERTENTIE
1ISSOI
De Tissot PR 516 is een echt
horloge voor de actieve man
die zwemt, golft, tennist,
paard-en autorijdt.Het uur
werk heeft schokbrekers en
iszwevend" in de kast op
gehangen. Daardoor eerst
echt onbreekbaar.
Automatisch met datum, in
staal of doublé f 198en f 200.-
Zonder datum, met hand
opwinding f 135.- en f 137.-
Executie. Radio Havana heeft bericht dat
maandagavond twee Cubanen zijn ge-
executeerd, nadat zij wegens brand
stichting in een pakhuis in de provin
cie Camaguey ter dood waren veroor
deeld.
Aartsbisschop. Gouverneur Digo Nilo
Coelho van de staat Pernambuco heeft
de regering gevraagd aartsbis
schop Dom Helder Camara in hechtenis
te nemen, zo heeft het blad Correio da
Manha bericht.
Postzegels op de kop. Een blokje van vier
postzegels uit Newfoundland, dat on
dersteboven is gedrukt, heeft op een
veiling in Bazel 221.000 Zwitserse
francs opgebracht.
Zesling. éen baby van de Engelse zesling,
Lynne, is geopereerd. Lynne is er zeer
ernstig aan toe.
