VAN DAG TOT DAG
Legeringsverdrag is
nu van kracht
Alleen Tsjechische troepen
bewaken de grenzen
WEU wil rode lijn tussen
NAVO en Warschaupact
KRAANTJE LEK"
wildrestauraut
WEU wil uit impasse raken
John Lennon gearresteerd
commentaar op actuele zaken
Vredesprijs voor een communist
Ratificatie in Praag en Moskou
Apollo-7 is weer
in andere baan
Heldengraf voor
gehangenen
Russische pers over
de Apollo-7
Rusland wijst
journalist uit
Weer zelfmoord
bij Westduitse
defensie
llMfli
amm
ZATERDAG 19 OKTOBER
isiis!
%Êwém I
:/-
Wij serveren voor U diverse bekende wildgerechten
o.a.
fa Hazepaté met cumberlandsaus
fa Wildsoep
fa Halve fazant met hazelnootsaus
fa Wildzwijncotelet St. Hubert
fa Hazerug „Belle Chasse"
Op aanvraag reerug, reebout en
watersnippen.
winterschotels
fa Capucijners Garni
fa Zuurkool met spek en worst \|*f
Harmei
Verschil
Kern
Er is internationaal een actie gaande
om de Nobelprijs voor de Vrede toege
kend te krijgen aan de Tsjechoslowaakse
communistische partijleider Dubcek, in
verband met zijn verdiensten voor het
behoud en de versterking van de wereld
vrede. De Belgische pater Pire, zelf een
Nobelprijs-winnaar, is het eerst op dit
idee gekomen en zijn gedachte is blijk
baar sterk aangeslagen bij prominenten
in tal van landen.
Uit zijn verband gerukt zou het feit,
dat de Nobelprijs zou worden toegekend
aan een communistische partijleider een
vreemde indruk moeten maken op allen
die leven in de veronderstelling dat de
wereldvrede in de eerste plaats bedreigd
wordt door het communisme. Wie zich
echter verdiept in de gang van zaken
van de laatste maanden ten aanzien van
de verhouding tussen de Sovjet-Unie en
Tsjecho-Slowakije, moet tot de conclusie
komen dat men moeilijk meer van „het
communisme" kan spreken en dat men al
evenmin ongeschakeerde beschuldigingen
van agressiviteit mag toedichten aan
communistische staten of staatslieden.
De bedreiging van de wereldvrede ligt
niet in een of andere ideologie besloten,
doch in situaties waarin bepaalde mach
ten elkander de hegemonie betwisten.
Een communist kan in een bepaalde
machtspositie wellicht beslissen over
oorlog of vrede, maar daarbij is slechts
zijn positie, niet zijn levensbeschouwing
beslissend. Als hij een beslissing neemt
die „vrede" betekent, is zijn communis
me al niet meer van enig belang.
Zo ongeveer is de redenering van pa
ter Pire, die zegt dat hij „weigert te kie
zen tussen politieke stelsels, als het gaat
om de vraag bij de gratie van wie of wat
de wereldvrede behouden en versterkt
wordt." Over Dubcek kan worden ge
sproken als een „pacifist", in die zin dat
deze politicus van zeer linksen huize
zich heeft ingespannen om in zijn land
ideologieën te verzoenen en tot een ze
kere synthese te brengen.
Dubcek heeft zijn liberalisatiepro
gramma niet gebasserd op afkeer van
Moskou of liefde voor Bonn, hij heeft het
statuut van de communistische partij in
Tsjecho-Slowakije dienstbaar gemaakt
aan een vrediger en soepeler samenle
ven in vrijer en veiliger verband. Dat is
een grote verdienste voor de vrede in
zijn eigen land, maar de betekenis van
die liberalisatie gaat natuurlijk ver over
de Tsjechische grenzen heen. De paci
ficatie tussen partij en volk door het weg
vallen van het politieel geweld bij po
litieke meningsverschillen waardoor
Tsjecho-Slowakije in verrassend korte
tijd vervuld werd van een verblijdende
sfeer van vrijheid en veiligheid voor
iedereen deed geen afbreuk aan de
machtspositie van de communistische par
tij, maar humaniseerde de partijappara
ten en deed zelfs haar aanzien stijgen.
Dubcek was bijna geslaagd in de be
wijsvoering dat het communistische
maatschappij-patroon de individuele vrij
heid van meningsuiting en critiek best
kon verdragen zonder ineen te storten.
Hij slaagde er zelfs in aan te tonen dat
een communistisch regiem geen geheime
politie nodig heeft, die „politieke afwij
kingen" aan den lijve afstraft. Tot die
zelfde conclusie zijn sommige niet- com
munistische landen nog niet eens ge
komen
Een tweede verdienste van Dubcek is
ongetwijfeld, dat hij bij de inval van de
Russen elk gewapend verzet wist te ver
mijden. Het lijdelijke verzet en de vrij
moedigheid van discussie die de Tsjechen
ontwikkelden tegenover de Russen, wa
ren vruchten van de liberalisatie. In
korte tijd had Dubcek zijn mensen ge
leerd dat men niet altijd op het slag
veld behoeft te sterven om zijn land te
verdedigen en te dienen.
In dit licht gezien behoeft een even
tuele toekenning van de Nobelprijs voor
de Vrede aan deze Tsjechische commu
nistische pacifist niet een soort van
„wraakoefening van het Westen" op de
Russische overval te zijn, maar een waar
achtig huldeblijk aan een verdienstelijk
man, die als politicus de vrede tot basis
van zijn gedragingen heeft gemaakt.
PRAAG (DPA/AFFP) Het
Tsjechoslowaakse parlement heeft
het Russisch - Tsjechoslowaak-
verdrag over de legering van Rus
sische troepen geratificeerd. Van
de 242 aanwezige afgevaardigden
stemden 228 voor, vier tegen en
tien onthielden zich. Het parle
ment telt in totaal 297 leden. Het
presidium van de Opperste Sovjet
heeft het verdrag eveneens be
krachtigd.
Alle militaire eenheden van de DDR,
Polen, Bulgarije en Hongarije en een
deel der Russische strijdkrachten zullen
op grond van het legeringsverdrag binnen
twee maanden na ratificatie van de over
eenkomst uit Tsjecho-Slowakije worden
teruggetroken. De achterblijvende Russi
sche eenheden zullen in speciale militaire
districten worden geconcentreerd. De
directe bewaking van de westelijke gren
zen zal ook in de toekomst alleen aan
de Tsjecho-Slowaakse strijdkrachten zijn
toevertrouwd.
lAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAüAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAmUMMIAAAAIUMUIAAAAAIMIAAAmUMyiAAAAAAAAAAAAAAAi
(Van onze correspondent)
PARIJS. De parlementariërs uit de
zeven landen van de Westeuropese unie
zes plus Engeland hebben in Parijs
gisteren een halfjaarlijkse zitting beslo
ten met een grondige gedachtenwisse.ling
over de wetenschappelijke en technolo
gische aspecten van de moderne oorlog
voering.
Speciaal de Westduitse minister van
Defensie, Schroder, toonde zich bijzonder
verontrust over de invasie in Tsjecho-
Slowakije. Hij rekende zijn gehoor voor
dat de Russen nu 42 divisies in Polen,
de D.D.R., Hongarije en Tsjecho-Slowa
kije op de been hebben.
Schroder was ook niet weinig onder de
indruk gekomen van de snelheid waar
mee de Russische troepen de Tsjechische
stellingen hebben, bezet. Hij achtte het
daarom voor de westerse mogendheden
een levensbelang hun troepen zo dicht
en zo paraat mogelijk bij de bedreigde
gebieden te houden.
Tot die bedreigde gebieden rekende de
secretaris-generaal van de NAVO, Brosio,
van zijn kant vooral Roemenië en zelfs
Joegoslavië. Mochten de Russen, aldus
Brosio, nu ook Roemenië onder de voet
willen lopen, dan zullen wij dat maar
heel kort voor de aanval weten. Een in
tensivering van de bewapeningswedloop
wees de secretaris-generaal van de
NAVO van de hand, omdat langs die
weg de spanningen nog maar hoger zou
den kunnen worden opgevoerd. Meer heil
zag hij in een maximale opvoering van
de paraatheid van de NAVÖ-troepen om
zo'n schok van een eventuele eerste aan
val onmiddellijk op te kunnen vangen.
De vergadering heeft tenslotte met al-
gemene stemmen een resolutie aangeno-
KAAP KENNEDY (DPA/AFP). De
Amerikaanse ruimtecabine ,,Apollo-7'
volgt sinds vrijdagmiddag een nieuwe
baan, waardoor zij veel hoger in de
ruimte komt. Gezogvoerder Shirra stel
de de hoofdmotor voor de vijfde maal xn
werking, waardoor de ruimtevaarders
weer „gewicht" kregen.
De „zwaartekracht", die door de ver
snelling ontstond, was ongeveer even
groot als op aarde. De vuurstoot duurde
66 seconden. Na veertig seconden ging
Shirra over op bediening met de hand.
Het ruimteschip is door de vuurstoot
in een sterk elliptische baan om de aarde
gekomen, met als laagste punt 165 kilo
meter en als hoogste 450 kilometer.
Daarvoor tijdens het begin van de hon
derdste omwenteling om de aarde, lag
de baan tussen 162 en 275 kilometer
hoogte.
Ongeveer tachtig percent van alle taken
is nu volbracht. Ook al zou tot een
voortijdige terugkeer moeten worden be
sloten, dan gaat de reis naar de maan
hoogstwaarschijnlijk toch door omdat de
Apollo-7 bewezen heeft goed te functio
neren.
De tweede trap van de Saturnus-4B,
die de Apollo-7 heeft gelanceerd, is van
ochtend in de atmosfeer boven de Indi
sche Oceaan teruggekomen en verbrand
men waardoor de NAVO wordt ver
I zocht Moskou voor te stellen tussen de
zetels van het Warschau-pact en de per
manente raad in Brussel een „rode tele
foonlijn" te installeren om de risico's
van nucleaire verrassingen of vergissin
gen te verminderen.
Dit heeft premier Oldrich Cernik gis
teren in de nationale vergadering in
Praag meegedeeld, aan het begin van het
debat over de Russisch-Tsjechoslowaakse
overeenkomst.
De toespraak van Cernik werd door
Radio-Praag direct uitgezonden. De pre
mier verbond de vertrouwenskwestie aan
het regeringsvoorstel tot ratificatie van
het verdrag, dat nu in werking is ge
treden.
De ratificatie door de vergadering tij
dens een korte zitting volgde op een
stormachtig debat in een gezamenlijke
zitting van de juridische commissie, die
van Buitenlandse Zaken en van Defensie
en Veiligheid.
De stemming was daar 42 voor en vier
tegen met twee onthoudingen.
De vergadering ontving meer dan twee
honderd resoluties en brieven van fa
brieken en werkplaatsen, waarvan er
veel tegenstanders waren van het legali
seren van buitenlandse legers op Tsjecho-
slowaaks grondgebied.
Maar instemming met het pact door
partijleider. Alexander Dubcek en zijn
populaire leiders stond al tevoren vast.
Zij zeiden dat Tsjecho-Slowakije niets
anders overbleef dan zich te onderwer
pen.
Tsjechoslowaakse woordvoerders zei
den dat de overeenkomsten en afspraken
omvatten:
Zeventigduizend Russische soldaten zul
len voor onbepaalde tijd in het land
blijven en in hoofdzaak gelegerd wor
den in Noord-Bohemen en om Praag,
Bmo en Bratislava.
De omvang van het Tsjechoslowaakse
leger, nu ongeveer 170.000 man, zal
verminderd worden in ruil voor betere
technische uitrusting.
De Russische geheime politie en mili
taire inlichtingendienst, die nu in
Tsjecho-Slowakije zijn, zullen met de
troepen meegaan die het land ver
laten.
De Sovjet-Unie zal dertig miljoen kro
nen betalen voor de schade die tot
nu toe door de bezetting is aange-
richt.
De Tsj echoslowaken zullen de Russi
sche eenheden levensmiddelen tegen
kleinhandelsprijs verkopen. De Russen
zorgen zelf voor de rest.
DJAKARTA (AP). Twee jeugdige
Indonesische mariniers, die door de rege
ring van Singapore als saboteurs zijn op
gehangen, zijn begraven op het helden
kerkhof te Djakarta.
In de hele hoofdstad stonden troepen
met machinegeweren klaar om aan on
geregeldheden het hoofd te bieden nadat
militante studenten aanvallen hadden
gedaan op de ambassade van Singapore
en andere gebouwen van de regering van
Singapore.
i^:'' i.
ADVERTENTIE
Al onze prijzen zijn incl. 15% bediening.
Voor uw tafelreservering telefoon 0 23 -41266
Reserveert U tijdig voor de komende KERSTDGEN
Beatle John Lennon en zijn Japanse
vriendin Joko Ono zijn gearresteerd,
heschulidgd van het bezit van mari
huana en van verzet tegen de politie.
Rechercheurs van Scotland Yard
arresteerden 't paar in een huis in
het westen van Londen. Het twee-
tal wordt morgen voorgeleid.
luuuinnnnnnnnn
DEN HAAG Nu de besprekin
gen, die de raad van ministers van
de Europese gemeenschappen dit
jaar heeft gewijd aan de toetreding
van Engeland, Ierland, Noorwegen
en Denemarken, op 27 september
een voorlopig dieptepunt hebben
bereikt, gonst het in de Westeuro
pese unie (WEU), die de zes plus
Engeland omvat, van verhalen over
activiteiten om uit de impasse te
geraken. Deze week is in het parle
ment van de WEU dat in Parijs
vergadert, een rapport aan de orde
geweest, dat de Nederlandse oud
staatssecretaris van Buitenlandse
Zaken, mr. M. van der Stoel, over
dit onderwerp had opgesteld. Vol
gende week maandag en dinsdag
zal in Rome in de ministerraad van
de WEU ongetwijfeld ook uitvoerig
worden gesproken over de denk
beelden die de Belgische minister
van Buitenlandse Zaken, Pierre
Harmei, hieromtrent koestert.
r In zijn rapport.
ingediend namens
de politieke com
missie van het
WEU-pari ement,
komt Van der
Stoel tot de con
clusie dat het mo
ment is aangeoro-
ken voor het bij
eenroepen van
een politieke con
ferentie van alle
hierin geïnteres
seerde EEG-ian-
den die om het
lidmaatschap heb
ben gevraagd, teneinde de nieuwe vor
men van samenwerking te scheppen
op terreinen die niet dodr de Europese
verdragen worden bestreken, met na
me de buitenlandse politiek, de defen
sie en de technologie. Het Benelux-
memorandum van 19 januari zou vol
gens de rapporteur een nuttige nasis
kunnen zijn voor een dergelijke con
ferentie. „Natuurlijk moet men er geen
twijfel over laten bestaan dat een dei-
gelijke samenwerking niet gericht zou
zijn tegen Frankrijk en dat Frankrijk
MR M. VD STOEL
P.A.
integendeel van harte welkom zou zijn
bij zo'n nieuwe poging als het bereid
zou zijn een positieve bijdrage te leve
ren.
Evenzeer moet men in het oog hou
den dat zulke nieuwe vormen van sa
menwerking niet op een zodanige ma
nier moeten worden georganiseerd dat
de toekomstige ontwikkeling van de
Europese gemeenschap daaronder zou
lijden. Het zou wenselijk zijn dat de
partners in zulke nieuwe regelingen in
een plechtige verklaring duidelijk ma
ken dat zij zich ten doel stellen deze
vormen van samenwerking onder te
brengen in de gemeenschap, zodra
overeenstemming is bereikt over de
uitbreiding daarvan", aldus Van der
Stoel.
De Britse onderminister van Buiten
landse Zaken, lord Chalfont, heeft in
Parijs reeds laten weten veel voor de
ze denkbeelden te voelen. Dat is niet
verwonderlijk, aangezien de Britse re
gering destijds ook positief heeft gerea
geerd op het Benelux-memorandum,
dat volgens Van der Stoel uitgangspunt
:ou kunnen zijn.
Chalfont liet zich eveneenns waarde
rend uit over de denkbeelden van Har
mei, die overigens alleen nog maar
in grote lijnen bekend zijn. De Belg is
van mening dat de zes plus Engeland
in de WEU de mogelijkheid moeten
onderzoeken om tot samenwerking te
komen op de ook in het rapport-
Van der Stoel genoemde gebieden als
mede op het terrein van de monetai
re politiek. Als Frankrijk ook in het
kader van de WEU iedere samenwer
king met Groot-Brittannië zou weige
ren, hoeft dat volgens Harmei voor de
anderen geen beletsel te zijn om toch
op bepaalde gebieden met de Britten
in zee te gaan.
Het WEU-verdrag laat ook de mo
gelijkheid open om andere landen, bij
voorbeeld de Scandinavische, hierbij te
betrekken. Er kunnen volgens de Bel
gische minister vele redenen zijn waar
om een land op een bepaald ogenblik
niet bereid is een volgende stap te
doen met de anderen. Dit mag echter
geen blijvende rem op de ontwikkeling
zijn, anders zou men de hoop op ver
dere Europese integratie wel kunnen
opgeven. „Geen enkele trein zou ooit
moeten wachten tot alle reizigers voor
het vertrek gereed zijn", zei Harmei
onlangs aan een perslunch in Brussel.
Een nogal aanvechtbare stelling,
maar de bedoeling is natuurlijk wel
duidelijk genoeg.
Op het eerste gezicht lijkt er niet
veel verschil te bestaan tussen het
rapport-Van der Stoel en de plannen
van de Belgische minister. Uit het
feit dat de Fransen in het WEU-par-
lement minder negatief hebben gerea
geerd op Harmels denkbeelden dan op
die van het rapport, zou men echter
kunnen opmaken dat Van der Stoel
wat verder is gegaan met de Belg.
Ook de waarschuwing van de Neder
lander, geuit bij het inleiden van zijn
rapport, dat aan de Belgische plan
nen gevaren zijn verbonden, kan in die
richting wijzen.
Het gaat er volgens Van der Stoel
om dat men het eerst eens moet wor
den over de principes van vormen
van samenwerking en dat daarna pas
in WEU-verband werkgroepen worden
opgericht. Blijkbaar is hij bevreesd
dat men ook in de WEU zal belanden in
oeverloos en vrijblijvend praten en
studeren, waarbij de Fransen dan wel
zullen zorgen dat men tot over de
oren in detailproblemen verstrikt
raakt.
De Nederlander wil kennelijk eerst
de samenwerking institutionaliseren,
hij wil om te beginnen een structuur
scheppen die concreet gestalte geeeft
aan de wil om tot zo breed mogelijke
samenwerking in Eiïropa te komen.
Die wil is bij vijf van de zes EEG-lan-
den en bij Groot-Brittannië aanwezig,
bij Frankrijk alleen op Franse voor
waarden.
De Fransen hebben herhaaldelijk
verklaard dat het scheppen van ge
meenschappelijke structure ngeen zin
heeft als er geen gemeenschappelijke
„politieke wil" bestaat. Op grond van
dit standpunt zullen zij dus niet mee
kunnen gaan met de opvatting van het
rapport-Van der Stoel. Daar blijft het
echter niet bij, want de Franse poli
tieke wil is in de ogen van Parijs de
alleenzaligmakende leer voor alle
Europeanen en dus dienen alle pogin
gen getorpedeerd te worden die zouden
kunnen beletten dat de gaullistische
haan koning kraait.
In een speciaal nummer van de In
ternationale Spectator van 8 oktober
komt een verkorte versie voor van
i analyse die de „Werkgroep voor
Europese politiek", samengesteld uit
jonge Europeanen van verschillende
nationaliteiten, heeft gemaakt van de
huidige crisis. In het gedeelte dat de
Franse politiek in de EEG behandelt,
wordt onder meer opgemerkt: „Het
zijn niet in de eerste plaats bijzondere
economische belangen die de Franse
positie bepalen. Veel meer wordt deze
bepaald door het belang bij de machts
verhoudingen in de gemeenschap; bij
de daarmee gepaard gaande mogelijk
heden met de inhoud van de gemeen
schapsbesluiten te manipuleren. Ten
slotte bij de met dit alles verbonden
mogelijkheid de politiek van Westeuro
pese staten in de geest van de eigen
conceptie te beïnvloeden. Deze concep
tie. die zich in de ogen van de aan
hangers niet beperkt tot het Franse
nationale belang, beoogt niets minder
dan een volledige herwaardering van
de rol van Europa in de wereld".
Hier wordt er terecht nog eens de
aandacht op gevestigd dat de economi
sche voordelen die de gemeenschap
aan de lid-staten biedt, door Frank-
rijks partners worden betaald met on
gewilde en passieve steun aan een
conceptie die niet de hunne is. „Met
de toetreding van Groot-Brittannië zou
den niet alleen de betrekkingen binnen
de gemeenschap van karakter mogen
veranderen maar ook de mogelijkheid
in het algemeen voor Frankrijk om
zijn buitenlandse politiek door te zet
ten".
Naar onze mening is men hierbij
de kern van de zaak beland, dat wil te
vens zeggen dat binnen de gemeen
schap geen vergelijk met Frankrijk
over toetreding mogelijk is (zoals ook
afdoende is gebleken) en dat men in
de WEU alleen iets zal kunnen berei
ken als werkelijk de bereidheid aan
wezig is zonder Frankrijk verder te
gaan. Voor de regering van de Duitse
bondsrepubliek zou dit echter beteke
nen dat zij het verder zou moeten
stellen zonder de door haar zo hooglijk
gewaardeerde en als onmisbaar be
schouwde steun van Parijs voor de
Duitse „Ostpolitik". Die prijs zal Bonn
ook nu weer te hoog zijn.
JOSOU (AP) De vlucht van de Apol
lo 7 heeft grote aandacht gekregen in
de Russische kranten. Vier belangrijke
Russische dagbladen publiceerden gede
tailleerde verhalen over de resultaten van
het ruimteproject en illustreerden het ge
heel met foto's van de drie astronauten
aan boord van hun ruimteschip. Het dag
blad van het leger noemde de beman-
ming „die dappere troika" en wenste hun
„een gelukkige landing op de aarde".
In een artikel van het communistische
jeugdblad Komsomolskaja Pravda werd
gezegd dat de vlucht „succesvol voort
gaat" en dat een van de astronauten
over de radio berichtte dat „alle syste-
I men perfect werken".
NEW YORK (Reuter). Rusland heeft
de correspondent van de New York Times,
Anderson, uitgewezen. Volgens het Rus
sische ministerie van Buitenlandse Zaken,
heeft Anderson zich schuldig gemaakt aan
handelingen die niets met de journalistiek
te maken hebben. Een van de redenen van
zijn uitwijzing was, dat Anderson ,een brief
van een onbevoegd persoon naar het bui
tenland had doorgegeven".
Eind augustus publiceerde de New
York Times een brief van de Russische
dichteres Natalia Gorbanevskaja, waarin
deze verslag deed van een enkele dagen
I tevoren op het Rode Plein gehouden de
monstratie, waarin zij en zes anderen
protesteerden tegen de invasie van de
Oostbloklanden in Tsjecho-Slowakije. De
Russen trokken het visum van Anderson
in toen hij zich met vakantie in Grieken-
I land bevond.
BONN (DPA). Een eerste luitenant
van het Westduitse ministerie van De
fensie, de 52-jarige Johannes Grimm,
heeft zich op zijn kamer in het minis
terie met een pistool van het leven be-
roofd.
Dit is de derde zelfmoord in de West
duitse strijdkrachten in de laatste tien
dagen. Op 8 oktober pleegde de vice-
voorzitter van de Westduitse geheime
dienst, generaal-majoor Horst Wendtland
zelfmoord. Van een andere hoge officier,
Hermann Lüdke, die bij het NAVO-
hoofdkwartier in Casteau werkzaam was
I geweest, werd dezelfde dag het lijk ge
vonden in het Eifel-gebergte. Het staat
vrijwel vast dat hij in een spionage-af-
faire verwikkeld is geweest en eveneens
zelfmoord heeft gepleegd.
Het ministerie van Defensie in Bonn
zei dat tegen Grimm geen enkele ver
denking bestaat. De gezondheidstoestand
van deze officier laat al enkele jaren
veel te wensen over, zo werd meege
deeld. Hij heeft zich van het leven be
roofd na een telefoongesprek met een
militaire arts, met wie hij voor vrijdag
middag een afspraak maakte.
Staking. Het personeel van de Europese
Economische Gemeenschap in Luxem
burg zal gedurende het weekeinde sta
ken, aangezien het minder loonsverho
ging heeft ontvangen dan de collega's
die in Brussel werken.
Slaapzaal ingestort. In een karmelietes-
seninternaat van Limonar, in Malaga,
zijn drie jonge meisjes overleden door
dat hun slaapzaal instortte. Een twin
tigtal meisjes werd ernstig gewond.
