GOUD VOOR SKIFFEUR WIENESE
„Het duurde een vreselijke tijd voordat
ik besefte dat ik gewonnen had"
Goud en twee maal zilver
maakten van Nederland
roeinatie nummer één
PIET VAN DER KRUK
record op cognac
Maria Gommers: „Dit brons is
al meer dan ik verwachtte"
Wegploeg
Japan in halve
finale voetbal
Al drie
zeilkampioenen
bekend
Olympisch
basketbal
OLYMPISCH
PROGRAMMA
15
Fransen floretkampioen
(Van onze speciale verslaggever)
MEXICO. Voor het eerst sinds
ier en veertig jaar. Toen de 26-
iarige Amsterdammer Jan Wienese op
het erepodium stond, toen het goud
daar ivas, en de vlag en het Wilhel
mus, toen realiseerde men zich pas
hoe lang het geleden was, dat Neder
landse roeiers goud op de Olympische
Spelen wonnen. 1924. Parijs. en
daarna nooit meer, totdat Jan Wiene
se uiterst „zuinig", niet meer in staat
tm te sprinten maar niettemin met
een voor een Olympische roeifinale
ongekende voorsprong finishte. Wiene
se: het duurde een vreselijk tijd.
voordat ik eindelijk besefte, dat ik ge
wonnen had. Ik was eerst alleen maar
moe. vreselijk moe".
En de winnaar van dat merkwaardi
ge goud, dat pas na twaalf jaar werd
afgestaan door de fabuleuze skiffeur
lvanov,, verder: „het ging er maar
om, dat ik Meissner in de derde vijf
honderd meter voorbij kwam. Ik moest
dus vrij dicht bij hem blijven. Dat
lukte. Toen ik eenmaal was gepas
seerd kwam het consolideren. Maar
dat was moeilijk.Ik kreeg lood in
mijn benen. Ik moest echt de slagen
gaan tellen.: dertig voor de laatste 250
meter. En een sprint had ik niet meer"
Maar een sprint hoefde de jacht
naar goud niet meer te onderstrepen.
In de hitte die zinderde óver het scha
vot, waarop de gouden medaille van
Jan Wienese extra glans kreeg, toen
hij door NOC-voorzitter Van Karne-
heek werd overhandigd, zullen mis
schien de gedachten van Wienese zijn
teruggegaan naar die koude, door re-
jen overspoelde dagen van het natio
naal kampioenschap in het toen zo
grijze Amsterdam. Wienese: „Ja, het
was eigenlijk die verloren race van
toen. tegen Harry Droog. Toen besefte
k. dat er het een en ander mis was.
Voor die tijd geloofde ik, dat het alle
maal wel zou lukken en dat er maar
één echte wedstrijd zou zijn, die Olym
pische finale. En toen kwam Droog me
verslaan. Ik moest me opnieuw con
centreren, ik ontdekte dat ik fouten
maakte vooral waar het mijn tempo
betrof en ik ben toen diep over de zaken
gaan nadenken, ledereen zei ook, dat
het belachelijk was, dat ik midden in
mijn voorbereidingsperiode zomaar op
vakantie naar Spanje ging, zes we
ken. Maar achteraf is dat toch echt wel
erg goed geweest, geloof ik
Coach Koen Visscher, arts in Am
sterdam, vult dat aan: „Je vraagt je
op dat moment af of zoiets goed is, zo'n
vakantie.Maar aan de andere kant
het is een skiffeur. En dat zijn jon
gens die je toch voor een groot deel
hun eigen gang moet laten gaan. Ik
greep alleen in, als het echt fout zou
worden uitgevoerd. Visscher besprak
met Wienese ook vrijdagavond uitge
breid de taktiek, die zou worden uit
gevoerd: „Er waren twee grote con
currenten, Meissner en Hill. Wat Meiss
ner betreft, Jan moest gewoon de moed
hebben om hem de eerste duizend me
ter zeker een halve lengte of misschien
nog wel iets meer te laten gaan. Dan
zou hij toeslaan. En als hij voorsprong
had, zou hij zich toch leeg moeten
roeien. Helemaal kapot. We hebben af
gesproken, dat hij als een groot kam
pioen over de finish zou gaan". Wat op
ille punten uitkwam. Nooit is een skif
feur met zoveel voorsprong winnaar
geworden op de Olympus. En vrijwel
nooit zal een atleet zo uitgeput zijn
geweest als Jan Wienese, die niette
min „een ongelooflijke conditie" (Vis
scher) bezat. Jan Wienese wilde bij
„zijn" goud geen hulp van de zuur-
stoffles hebben. Hij hing volkomen uit
geput in zijn boot, gebaarde wat zwak
jes en wilde ook geruime tijd later nog
niets weten van een ceremonie protoco-
laire. Zo uitgeput was Jan Wienese,
'n zijn „gelukstruitje"een oud versle
ten, oranje-tricot.
Wienese wordt gefeliciteerd door
prinses Irene.
MEXICO. Zelfs de oudgedienden
twijfelden. Werd het laatste goud door
de Olympische roeiploeg in 1924 in Pa
rijs veroverd Of was het vier jaar eer-
werd in Antwerpen?Alleen de recht geaar
de Laga-roeiers konden antwoord geven.
„In 1924", zeiden ze met een nog merk
bare trots, „in Parijs door Rosingh en
Van Beijnen, de Laga twee zonder stuur
man".
In het Nederlandse kamp hadden overi
gens zaterdag na de Olympische roeifina-
les alleen de journalisten enige belang
stelling voor de statistiek, de officials en
roeiers zelf leefden in de roes van de
triomf. Daar was alle reden voor. Niet
alleen bracht Jan Wienese na een gran
dioze race, waarin hij toonde dat zijn
optimisme uit het nabije verleden geen
Luyncnburg kwam 250 meter voor
de finish in grote moeilijkheden.
Hij moest door een medisch team
uit de boot gehaald worden.
grootspraak was geweest, voor het eerst
sinds 1924 Nederland goud bij de roei-
regatta. Van Nes en Suselbeek zorgden
voor een zilveren medaille bij de gestuur
de tweeën en Droog en Van Dis verrasten
zelfs coach Van der Meer door eveneens
als tweede door de finish te gaan. De
race van de ongestuurde tweeën, waarin
Nederland een bronzen meradille ontging,
doordat Luynenburg op 250 meter van
de finish in grote moeilijkheden kwam,
was vergeten. „Als je met vier boten
in de finales zit", stelde chef d'equipe
Van Wimersma Greidanus nuchter vast,
„dan is er altijd wel een race waarin
het tegenzit".
Van Nes en Suselbeek hebben bij de ge
stuurde tweeën het uiterste geprobeerd
om de Italiaanse Europese kampioenen
Baran en Sambo achter zich te kunnen
houden. De race scheen grote perspectie
ven voor Nederland te hebben. Temeer
daar de Italiaanse twee een matig seizoen
achter de rug heeft. Baran en Sambo ha-
den echter de omstandigheden mee. „Nor-
maal heb je op deze baan wind mee",
zei een uiterst vermoeide Hadriaan van
Nes nadat de boot was weggeborgen, „en
uitgerekend nu hebben we wind tegen.
Dan zijn die Italianen juist op zijn sterkst.
Onder andere omstandigheden hadden ze
geen kans gehad". De tegenstand was
inderdaad ongewoon fel. Met een kleine
lengte voorsprong op 500 meter van de
finish leefde er hoop op de tweede gou
den medaille in de Nederlandse harten.
De langdurige aanval van Baran en Sambo
brak echter het verzet van de Neder
landers. Suselbeek moest uit de boot wor
den getild en langdurig worden gemas
seerd. Freek van der Want nam zijn
plaats in bij de ereceremonie. Pas daar
na kregen de fotografen de kans het
„echte" plaatje te maken van de zilve
ren Nederlandse twee.
De Proteus-Willem III combinatie ver
raste op deze zonnige zaterdag iedereen
Zelfs hun coach. Een derde of vierde
plaats scheen het hoogst-bereikbare voor
de Nederlandse dubbel 2. Harry Droog
en Leendert van Dis weigerden echter
zich een figurantenrol te laten opdrin
gen. Ze gingen in de strijd vanaf de eer
ste meter. En met succes. Halverwege de
race lagen zij nog steeds in eerste positie
Ook het 1500 metermerkteken passeerden
zij als eersten. Toen kwam de venijnige
eindspurt van de Russen Sass en Timo-
shinin. Meter na meter won het Russi
sche duo.
MEXICO. Het Franse heren-floret
team heeft na een spannende strijd tegen
Rusland de gouden medaille veroverd.
De Franse schermers versloegen de
Olympische kampioen van 1964, Rusland
met 9-6.
(Van onze speciale verslaggever)
MEXICO Piet van der Kruk over
zijn nieuwe Nederlands record (487.5kg):
„Ik moest. Ik moest bewijzen dat het
NOC gelijk had met mij te selecteren.
Jawel, het NOC, want meneer Dokkum
en meneer Paulen hebben dat gedaan.
Dat was het enige doel: die mensen een
prestatie aanbieden. En daar is dat re
cord voor".
Piet van der Kruk over gewichtheffen in
een Olympisch toernooi en wat je daarbij
allemaal kan denken: „Als je die staaf
ziet liggen speelt er van alles. Weet je
wat ik dacht, bijvoorbeeld? Aan thuis,
aan alle mensen die ik ken. En aan
Bram. Dat is Bram Charité. Die had nog
een telegrammetje gestuurd: Veel geluk
en sterkte. Fijn, zoiets. Bram heeft het
allemaal zelf ook meegemaakt. In Lon
den, brons. Hij is een beetje miskend,
vind ik".
Piet van der Kruk over de voorberei
ding voor zulk een toernooi: „Je mag
gerust weten hoe moeilijk het allemaal
geweest is. hier. Die zenuwen, man die
zenuwen. Van alles gebeurt er met je.
Ik kreeg ruzie met dokter Mosterd. Het
ging om een massage, die ik niet op tijd
kon krijgen, omdat iedereen zat te wach
ten en er was maar één masseur. Nou,
ik vreselijk boos. Achteraf begrijp ik hoe
die situatie in elkaar heeft gezeten. Al
lemaal weer bijgelegd natuurlijk. Maar
ik bedoel maar
Piet van der Kruk heeft nog meer il
lustratie: „Je bent zo alleen Je mag het
dorp niet uit. Alleen maar laffe limonade
drinken. Ik lust best eens een pilsje, niet
te gek natuurlijk, maar tochen
geen ontspanning. Alsmaar denken aan
die kilo's die je omhoog moet brengen.
Geen stilstand, daar bovenin je voelt
gewoon hoe ze over je denken: daar
komt die grote Van der Kruk, die gooit
straks wel weer vreselijk veel kilo's om
hoog. Maar het gaat niet alleen om die
biefstukken en die omvang. Gewichthef
fen is iets heel anders. Dat is geestelijk
werk net zoveel als lichamelijk. En dan
kom je daardoor soms scheef te zitten.
Zei ik een keer twee dagen niks tegen
meneer Hovens hier, de ploegleider. Ach
teraf denk je: hoe heeft die man dat zo
prachtig op kunnen vangen? Ik was de
kamer uitgerend. Ik ben een solist, een
kluizenaar voor een wedstrijd". Hovens:
„Dat weet ik, Piet, dat weet ik, ik be
grijp het helemaal".
Piet van der Kruk over de kleine din
gen die er toch moeten zijn om alles
goed te maken: „Ik ben een paar dagen
bijna met geen stok de eetzaal in te krij
gen geweest. Ik vond daar de lucht op
eens zo vreselijk. En dan moest ik cognac
hebben. Daar til ik nou eenmaal op: een
deel cognac en drie delen sinaasappelsap
vóór de wedstrijd. Met die ruzie met
dokter Mosterd.Ik zat in mijn rats
of ik die cognac nou wel kreegGe
lukkig kwam het in orde".
Piet van de Kruk nog eens over het
wedstrijd verloop: „Fijn, voor al die men
sen, die me een kaartje stuurden, en
brieven. Ik dacht, als ik hier afga, dan
is dat voor al die lieve mensen ook een
afgang. Die mensen die je vertrouwen
als je voor zo'n klos staat. Dat vertrou
wen mag niet beschaamd. Al is het van
wildvreemden".
Piet van der Kruk: „Nou.er zijn
er een paar afgegaan. Ik ben negende,
zeg, negende. Ja, op de Olympische lijst
dan. Want die Russen konden natuurlijk
niet allemaal komen, zo moet je dat ook
zien. Nee, geen negende op de wereld-
lijst. Maar toch.
De Rus Shabotinski was de sterkste
man van het toernooi.
De Nederlanders moesten hun aanspra
ken op het goud opgeven. Ze verrasten
echter de Amerikanen door hun strijdlust
volkomen. „Als we konden sprinten", zei
coach Van der Meer, met een meer
dan tevreden lach op zijn gezicht, „waren
we Olympisch kampioen geweest. Maar
zo is het toch ook goed".
In het Nederlandse kamp was inmid
dels al vrijwel vergeten, dat de wedstrij
denreeks in Xochimilco verre van gun
stig was begonnen. De twee zonder stuur
man van Nereus behoorde tot de grote
favorieten voor een medaille. Temeer
daar de rugblessure van Stokvis geheel ge
nezen was en ook Luynenburg hersteld
scheen van zijn griep. In het zicht van
de finish sloeg het noodlot echter toe.
De aanval van de Oostenrijkers en de
Denen werd Luynenburg te veel. Hij kon
de rug niet meer strekken en kromp in
een van pijn. „Dat zo iets moet gebeu
ren", luidde het commentaar van chef
d'equipe Greidanus, „een paar minuten
later had hij vrijwel geen last meer".
Lang niet alle landen zullen met vreug
de terugzien op de wedstrijden reeks van
Xochimilco. De Russen allerminst. Met
slechs 1 gouden en 1 bronzen medail
le zijn zij de grote verliezers van het
toernooi geworden. De Westduitsers wa
ren amper succesvoller met een eerste
en een tweede plaats. De overwinning van
Karl Adams „Deutschland Achter" in het
hoofdnummer vergoedde echter veel. Ze
ker nu op de dag van de finale een zieke
roeier moest worden vervangen.
MEXICO. De Nederlandse ploeg, die
woensdag in de individuele wegwedstrijd
zal starten, bestaat uit Fedor den Hertog,
Harrie Jansen, Jan Krekels en René
Pijnen. Eerste reserve is Joop Zoete
melk, tweede reserve Leen de Groot.
MEXICO De grootste verrassing in
de kwartfinales van het Olympisch voet
baltoernooi was ongetwijfeld de overwin
ning, die het goed spelende Japan behaal
de op een sterker geacht Frankrijk. De
Aziaten wonnen met 3-1.
Titelverdediger Hongarije had meer
moeite dan werd verwacht tegen Guate
mala, 1-0. Bulgarije had geluk tegen een
zich fel verzettend Israel. De verlenging
(na 1-1) bracht geen doelpunten, zodat
het lot moest beslissen. Bulgarije was
de gelukkige. Mexico stapte als vierde de
halve finale binnen. Spanje werd met 2-0
verslagen.
MAANDAG 21 OKTOBER
21.3024.30 boksen (voorronden).
17.00 wielrennen, finales tandem; finale ploe-
genachtervolging.
20.00 paardesport.
15.3024.00 turnen, verplichte oefeningen
dames.
17.30 hockey, West-DuitslandMexico; Japan
België; FrankrijkArgentinië; India
Oost-Duitsland; PakistanKenia; Austra
liëNederland; SpanjeNieuw Zeeland;
Groot-BrittanniëMalakka
17.0024.00 zwemmen, finale 100 m vlinder
slag dames en heren, finale vier maal
200 m estafette heren.
15.30 schieten.
19.00 zeilen.
17.00 volleybal.
17.00 waterpolo, NederlandItalië.
TV-REPORTAGES:
Nederland 1 07.30-09.00 zwemmen en
samenvatting in kleur. Nederland 2 Ned.
programma en herhaling kleur. Neder
land 1 23.3001.40 wielrennen finales
tandem en ploegenachtervolging; zwem
men, halve finale 100 m rugslag heren;
finale 100 meter vlinderslag heren en
dames.
ACAPULCO Het eerste goud in de
Olympische zeilregatte is verdeeld. Met
nog één wedstrijd te zeilen zijn de Rus
sische Finzeiler Valentin Mankin, de
Zweedse gebroeders Sundelin in de 5,5
meter klasse en de Amerikaanse draken-
zeiler Friedrichs reeds zeker van de
Olympische titel. Ze behoeven maandag
in de zevende en laatste race van de
wedstrijdenreeks in de baai van Acapul-
co maar te starten om met Olympische
lauweren te worden getooid.
Voor Nederland kwam er ook dit week
einde vanuit de idyllische jachthaven aan
de Stille Oceaan geen opwekkend nieuws.
Voor de meest-aanvaardbare prestatie
zorgde nog FD-zeiler Ben Verhagen. Een
veertiende en een vijfde plaats, behaald
bij zwakke tot matige wind, heeft hem
in de algemene rangschikking weinig
winst gebracht. Ook de 42-jarige garage
houder uit Rotterdam zal temidden van
de naamlozen eindigen in zijn derde
Olympische regatta.
Cor Groot heeft zaterdag even voor eni
ge hoop in de Nederlandse harten ge
zorgd. Als tweede rondde de drakenzei-
ler uit Aalsmeer de eerste boei. De ve
teraan van de ploeg koos in het tweede
kruisrak van de Olympische driehoeks-
baan niet de juiste slagen en viel terug
tot in de twaalfde positie. In het laatste
kruisrak ging de Nederlander de verte
genwoordiger van Mexico nog juist voor
bij. Zondag deed hij het al niet beter.
Als dertiende ging hij door de aankomst-
lijn. Boudewijn Binkhorst, lichtweerzeiler
bij uitstek, heeft het afgelopen weekein
de alle gelegenheid gehad zijn positie te
verbeteren. Zijn start was zaterdag veel
belovend, doch ook Binkhorst ging ten on
der in het tweede kruisrak. Zondag wa«
de verrichting van de Nederlandse Finn-
zeiler helemaal onder de maat. Hij werd
drieëntwintigste.
(Van onze speciale verslaggever)
MEXICO. Er was, onmiddellijk na
die finish, na die schitterende eindsprint
(wie had eigenlijk gezegd dat Maria
Gommers niet sprinten kon?) alleen
maar de blijdschap. Op de baan, waar
het brons gevonden was, op de tribunes,
waar de vondst werd bejubeld. Maria
Gommers stak haar hand op, en nog
eens en nog eens. Een bronzen me
daille. Maria Gommers wil trouwens
zelden een bespiegeling wagen aan zulke
zaken, de sport betreffende. Maria Gom
mers (29 jaar oud) is erg nuchter. Ook
als ze eindelijk, na al die uren in het
stadion na de ceremonie, na de confron
tatie met de wereldpers, zegt: „Ik had
op niets gerekend. Ik ging er van uit,
dat al die anderen zich in de series had
den gespaard en dat ik op vollekracht
had moeten lopen om me te plaatsen.
En die eindsprint eerder beginnen? Ik
hou er niet van om aan zulke dingen
te denken. Je kan zoiets altijd wel zeg
gen, na elke race. Nee, dit brons is al
meer dan ik verwachtte".
Wat wel ongeveer klopt, gezien het
beeld van de race: tweehonderd meter
voor de finish leek ze volmaakt kans
loos. Maria Gommers: „Ik heb vrij voor
zichtig gelopen. Dat moest wel. Ik moest
de klap vermijden. Als je hier die klap
krijgt dan heb je meteen loden benen-
De luchtik moest er natuurlijk wel
voor zorgen dat er niet een te groot
gat viel. En dat viel tegen, toch nog. Ik
had nog grote moeilijkheden om er bij
te komen, na zeshonderd meter. En toen
dat lukte, moest ik naar buiten, naar de
vrije baan, om er nog alles uit te kunnen
halen".
En daarmee is dan door Maria Gom
mers wel zo ongeveer alles verteld van
haar bronzen race. Praten over de voor
bereiding, de spanning („Ik heb vannacht
niet geslapen, maar ik was toch niet
overmatig gespannen, gewoon, zoals al
tijd") mondt vervolgens uit in een toch
wel erg duidelijke aanhankelijkheid ten
opzichte van de man, die haar sinds
anderhalf jaar begeleidt, masseert, met
haar praat: Sjeng Collard, ook een Lim
burger, ook uit Stein. Sjeng Collard, de
wielermasseur, die bij wijze van uitzon
dering en met toestemming van de me
dische staf („dat was nu eenmaal zo,
direct nadat we hier kwamen, dus heb
ben we dat zo maar gelaten") de atlete
behandelt, een taak. die men voor alle
andere sportlieden angstvallig voorbe
houdt aan de „echte" masseurs: de fysio
therapeuten. Maar goed, Maria Gom
mers won brons en dat niet in het minst
door toedoen van Sjeng Collard: „Ik heb
'4,
«4
Maria Gommers is door andere leden
van de Nederlandse ploeg op de
schouders genomen. Rechts L ia
Louer, Hilly Gankema, Marjan
Ackermans.
heel veel aan hem te danken. Anderhalf
jaar geleden kwam ik bij hem. Gewoon,
omdat ze me dat hadden aangeraden en
omdat ik stijf was. Van dat moment
hebben hij en mijn trainer Ben
Kusmic, die zo'n keer of vier, vijf vanuit
Holland adviezen seinde, me begeleid.
Dat is geweldig gegaan. Sjeng Collard
dan, masseerde haar na een slapeloze
nacht en een landerige ochtend „Ik
lag tot bij twaalven op bed" begeleid
de haar vervolgens tot bij het stadion,
waar ze vijftig minuten ging inlopen en:
„drie kwartier voor de wedstrijd heeft
hij me met nog een massage losge
gooid".
Feit was. dat Maria Gommers op dat
moment volkomen perfect op haar race
was ingesteld: „Ik wist wat voor tempo
het zou worden. Dat was voor mij hoog
genoeg. Ze zeggen wel. dat ik een tem
poloopster ben, maar daar staat tegen
over, dat ik dat wel goed in de gaten
moet houden want ik kom langzaam op
gang en dat kan op een 800 meter wel
eens te langzaam zijn. Dat heb je gezien
in die race, met dat gat, dat viel. Ik
was nog net op tijd op gang om dat
te kunnen dichten." Wat weer een ver
wijzing inhoudt naar haar 1500 meter:
„Mijn specialiteit. Volgend jaar op de
Europese kampioenschappen is dat mijn
race. Dat ik aan de top kwam op de
800 meter komt ook doordat die 1500 m.
verleden jaar officieel werd voor dames
dat heeft gestimuleerd.
Ik kwam er ook door in de Nederlandse
ploeg. En dat stimuleerde ook". Een ver
klaring tevens, dit laatste, voor het feit
dat Maria nu pas, na zeven jaar atletiek,
doorbrak. En: „op de 1500 meter ligt het
tempo lager, logisch. Hier heb ik er ook
voordeel van gehad, dat ik langere tem
polopen doe dan andere meisjes. Ik heb
hier in Mexico ook wel eens een dag
acht kilometer gelopen. Dat doet nie
mand".
Het wereldrecord op de achthonderd
meters is in Mexico niet gesneuveld, hoe
wel Madeleine Manning, die in de finale
vrijwel voortdurend op kop heeft gelopen
er zeer dicht bij was- De Amerikaanse
finishte na twee minuten en negentiende
seconde, slechts 0,4 seconde boven het
wereldrecord van Vera Nikolic, de Joe
goslavische favoriete, die in $e halve
finales na driehonderd meter uit de baan
stapte.
Madeleine Manning, een 20-jarige stu
dente in de sociologie was er van over
tuigd dat zij als eerste vrouw ter wereld
onder de twee minuten had kunnen
lopen, wanneer zij op het laatste recht
stuk wat meer tegenstand had gehad.
„Doris Brown of Maria Gommers had
mij die prikkel kunnen geven. Ik heb
nog even gekeken waar Doris bleef,
maar zij was al te ver achter en om
dat ik die Nederlandse toch wel vreesde
ben ik maar zo hard mogelijk doorge
gaan. Van de hoogte hier heb ik totaal
geen hinder ondervonden. Wij hebben
met onze damesploeg in Los Alamos ook
op hoogte getraind en dat is een groot
voordeel gebleken. Bovendien geloof ik
niet in de verhalen over mindere pres
taties op hoogte".
MEXICO De V.S. Rusland en Bra
zilië verzekerden zich dit weekeinde van
een plaats in de halve eindstrijd van het
Olympisch basketbaltoernooi. Indien zich
in de laatste wedstrijden geen verrassin
gen meer voordoen, zal Joegoslavië zich
bij deze basketal-grootmachten voegen.
