VAN DAG TOT DAG
Praten met Ian Smith enige
hoop voor Britse regering
Antwoord van Salisbury is
gisteren binnengekomen
Hermann Ltidke was
een spion
wellicht
STEEKSPEL IN GRIEKENLAND
„SITAKUND"
IN BRAND
achtergrond
commentaar op actuele zaken
De geschiedenis die zich herhaalt
Weer kind van
Britse zesling
overleden
Anti-Amerikaanse
betogingen
in Japan
„FEARLESS' -VOORSTELLEN IN LAGERHUIS
Openbare aanklager in Karlsruhe:
Opnieuw een
zelfmoord in Bonn
Bondsrepubliek
laat Reimann
weer toe
Marathonloop
van een hond
telegrammen
WOENSDAG 23 OKTOBER 1968
3
Bij
reumatische pijnen,
spit, neusverkoudheid,
verstuikingen en
winterhanden.
42.50
PHILIPS
Magische formule
Karamanlis
Tegen bureaucratie
5- v - -
De ontwikkelingen in Tsjechoslowakije
worden gekenmerkt door twee verschijn
selen, die symptomen zijn van een lang
zame verslechtering van de situatie voor
de „Dubcek-stroming": dat betreft in de
eerste plaats het openlijk optreden van
een collaboratiegroep, die met de steun
van de Russen in de rug probeert de
partij-apparatuur en de regeringsposten
te „zuiveren" van liberale elementen. In
de tweede plaats treedt een versnelde
emigratie op, die doet denken aan een
massale vlucht van opvarenden van een
zinkend schip.
Het tijdstip waarop Dubcek het veld
zal moeten ruimen, lijkt niet ver meer.
Minder krachtige, minder overtuigde fi
guren dan hij zouden waarschijnlijk in
de heersende situatie al eieren voor bun
geld hebben gekozen. De volharding van
deze Tsjechische hervormer is echter uit
zonderlijk gebleken. Hij heeft in dat op
zicht al verscheidene vuurproeven door
staan.
De verzwakking van de basis, waarop
hij steunt is echter in volle gang. Niet
dat hij de sympathie van de bevolking
verliest, maar met sympathie en bloernen-
hulden kan geen politicus zich handhaven,
als de tegenstromen ondergronds de
fundamenten van zijn macht loswoelen.
De massale uittocht uit het land berooft
hem trouwens van vele aanhangers, w ant
het zijn u'teraard niet zijn tegenstanders
die het land de rug toekeren. Het zijn
bovendien de meest waardevolle en meest
invloedrijke figuren die in een dergelijke
situatie elders het meest welkom zijn en
het dus gemakkelijker dan anderen kun
nen klaarspelen, zich met hun gezin in
het buitenland te vestigen. Zodra de fer
vente conservatieve communisten erin
zullen slagen weer een deel van hun
vroegere macht te herwinnen, zal aan
die emigratie waarschijnlijk met krachtige
maatregelen een einde worden gemaakt.
Dat de uittocht zulke massale vormen
aanneemt, duidt er dan ook op dat velen
het vertrouwen in een behoud van de
liberalisatie hebben verloren en z'ch
haastig in veiligheid stellen, voordat de
valkooi dichtklapt.
Als de geheime staatspolitie in Tsjecho
slowakije straks weer zal zijn „gerehabili
teerd" en opnieuw aan haar lugubere
arbeid kan gaan, heeft zij de beschikking
over een schat van documentatie uit de
periode van de „vrije dagen", toen nie
mand meer een blad voor de mond nam
en een vloed van critiek op de oude com
munistische methoden losbrak. Pers, radio,
televisie, maar ook het gewone contact
tussen mensen waren in die dagen vrij
moedig en openhartig.
Het zal niet moeilijk zijn, de „contra
revolutionaire" elementen op te sporen
en de Tsjechische samenleving voor de
zoveelste maal te „zuiveren" van de anti's,
opdat het land weer volgzaam en dog
matisch :n het Oosteuropese bloc kan
worden ingepast.
Opnieuw hebben de Tsjechen dan het
behoud van de internationale vrede met
hun onafhankelijkheid betaald. Als zij
terugdenken aan Hitler, Stalin, Dalacaer
en Chamberlain zal de zegswijze „De ge
schiedenis herhaalt zich" misschien een
bittere waarheid voor hen worden. Voor
de rest van de wereld houdt die zegs
wijze echter al een even bittere waar
chuwing in. De opoffering van Tsjecho
Slowakije in 1939 voorkwam tenslotte de
tweede wereldoorlog niet. De Duitse aan
val op Polen deed immers tóch de emmer
overlopen Er is nu nóg een land dat zich
heeft losgeworsteld uit de Oosteuropese
beklemming, maar dat de dreiging van
een nieuwe slavernij voelt naderen:
Joegoslavië. En ook Roemenië is dodelijk
ongerust.
De dreigende waarschuwing van de ge
schiedenisles uit het verleden geldt overi
gens evenzeer voor de Sovjet-Unie, die
zich bij de huidige stand van de militair-
technische ontwikkeling in een even
kwetsbare positie bevindt als de rest van
Europa en de beschaafde wereld. De ge
schiedenis herhaalt zich vaak. ongetwij
feld, maar niet altijd wordt zij bepaald
door krankzinnigen. Daar ligt een over
weging die enige hoop geeft. Nu de oor
log in Vietnam op een einde lijkt te lopen,
is er een kans dat men zich op de toppen
van de politieke macht tot een nieuwe
bezinning zet. Misschien dat de duizenden
doden van Vietnam en de verloren vrij
heid van Tsjechoslowakije toch iets
nieuws hebben toegevoegd aan de ge
schiedenis, zodat zij zich bij haar her
halingen althans kan bedienen van
nieuwe, betere denkbeelden omtrent het
nut en de consequenties van geweld.
ADVERTENTIE
Overal waai' warmte helpt,
helpt de geneeskrachtige
warmte van Philips Infraphil
beter.
infrapliil
geneeskrachtige
warmte die
diep doordringt
BIRMINGHAM (Reuter) Dinsdagavond
is weer een van de kinderen van de Britse
zesling overleden. De zesling werd op
oktober in Birmingham geboren. Twee zijn
er al eerder gestorven. Het meisje, dat gis
teren is overleden, had ademhalingsmoei
lijkheden. Twee meisjes en een jongen zijn
nu nog in leven.
TOKIO (AFP) Bij de heftige anti
Amerikaanse betogingen, die maandag in
de voornaamste steden van Japan heb
ben plaats gevonden, blijken in totaal 618
mensen te zijn gewond en 913 gearres
teerd.
Premier Eisakoe Sato heeft meegedeeld
dat de wet tegen ongeregeldheden in al
le strengheid tegen de manifestanten zal
worden toegepast.
De leiders van de studentenorganisa
ties die de betogingen op touw hebben
gezet verklaarden zich voldaan over de
resultaten. Zij noemden de acties van
maandag een „voorsproefje" van hetgeen
er zal worden gedaan om verlenging van
het Japans-Amerikaanse veiligheidsver
drag in 1970 te voorkomen.
(Van onze correspondent)
LONDEN In het dinsdagavond gehouden sombere, weinig uitzicht
biedende Lagerhuisdebat over Rhodesië draaide alles om de vraag of het
regime-Smith al of niet kan worden vertrouwd, aangenomen dat het de
deur voor verdere onderhandelingen openlaat. Terwijl het debat plaats
vond wachtte Londen op het officiële antwoord van Salisbury op de Britse
voorstellen, uitgewerkt aan boord van het oorlogsschip „Fearless" in Gi
braltar. Premier Wilson deelde aan het einde van het debat mee dat liet
antwoord van de regering-Smith enkele minuten tevoren was ontvangen,
maar dat dit natuurlijk eerst moest worden bestudeerd.
ting aan boord van het schip slechts een
komedie was. Zij die dit denken kennen
Smith niet, aldus Wilson.
De premier legde er ook de nadruk op
dat de Britse voorstellen pas werkelijk
heid kunnen worden indien zij door de
Rhodesische bevolking als geheel zijn
aanvaard. Dit betekent herstel van vol
ledige politieke uitingsvrijheid en vrijla
ting van de politieke gevangenen.
Het Lagerhuis keurde de „Fearless'
voorstellen met 177 tegen 56 goed. Een
deel van de labourfractie en de libera
len stemden tegen, terwijl de conserva
tieven zich van stemming onthielden om
dat ze het nog te vroeg achtten om een
eindoordeel over de nog niet in een de
finitieve vorm gegoten voorstellen uit te
spreken.
ADVERTENTIE
1597
WILLEM BARENTSZ.
OVERLEEFT NOVA ZEMBLA.
KOUD KUNSTJE MET
HARTVERWARMENDE "VLEK".
Wel wis en waarachtig was in die tijd
"Vlek" er al. Van 1550 af wordt "Vlek"
volgens hetzelfde oude recept uit zuiver
graan gestookt. Ook die extra zachts
jonge jenever "Vlekje". De goedkoopste
van alle merkjenevers. 10.25 per liter.
ANNO
1550
Misschien was premier Wilson wel blij
dat hij de beslissing van het Rhodesische
kabinet nog niet behoefde te onthullen om
dat hij dan nog feller door een groot deel
van zijn fractie zou zijn bestookt dan nu
reeds het geval was. Want de regering,
daarbij gesteund door de oppositie, wil
ook thans nog zo lang mogelijk met Smith
doorpraten door minister zonder porte
feuille Thomson naar Salisbury te stu
ren zolang er tenminste nog een kansje
op een vergelijk bestaat, hoewel iedereen
daar een hard hoofd in heeft.
Maar indien ook de allerlaatste poging
mislukt moet Engeland volkomen machte
loosheid bekennen, behalve dan dat het
verder vertrouwt op economische sanc
ties, hoewel deze in de eerste plaats mi
sère voor de Afrikaanse bevolking bete
kenen. Zonder de sancties zou Smith niet
naar de conferentietafel zijn gekomen,
maar velen, onder wie de vroegere ge
menebestminister en labourlid Arthur
Bottomley, menen dat Smith overigens
weinig van de extremisten verschilt.
Bottomley noemde Smith een landver
rader met wie eenvoudig niet kan worden
onderhandeld. Want Smith's enige doel is
en blijft een zo lang mogelijke voortzet
ting van de blanke overheersing. Het pro
bleem is uniek omdat Rhodesië nooit
rechtstreeks door Londen is bestuurd. Het
is al meer dan veertig jaar een zelfbe-
sturende kolonie.
De conservatieve oppositie, die in een
magische formule als Rhodesië aanvaard
baar zal zijn, steunt de regering, maar
zeventig Labourleden, ongeveer een derde
van de fractie met inbegrip van de lin
kervleugel, en de liberalen zijn fel tegen
de „Fearless"-voorstellen, die de libera
le leider Jeremy Thorpe als een terug
val beschouwt vergeleken met de „Tiger"
ontwerpconstitutie van twee jaar gele
den.
In zijn slotspeech maakte premier Wil
son duidelijk dat de Britse regering wat
haar aanbod aan het regime-Smith be
treft in redelijkheid het uiterste heeft be
reikt en niet verder kan gaan. Wilson
verklaarde onomwonden dat het onwaar
is dat Londen en Salisbury, voordat de
besprekingen op de „Fearless" begon
nen, onderhands tot overeenstemming
zouden zijn gekomen en dat de ontmoe
HMM
(Van onze correspondent)
BONN Schout-bij-nacht Her
mann Lüdke, die kort geleden dood
in een bos bij Trier werd aangetrof
fen, heeft wellicht voor vreemde vei
ligheidsdiensten gewerkt en daarbij
militaire geheimen prijsgegeven.
Dit heeft gistermiddag in Karlsruhe de
hoogste openbare aanklager in het land,
Generalbundesanwalt Martin, meegedeeld.
Martin achtte het „niet uitgesloten" dat
de marine-officier, die jarenlang plaats
vervangend chef van de afdeling logi
stiek op het NAVO-hoofdkwartier is ge
weest, spionage-activiteiten heeft ontwik
keld.
Tegelijkertijd achtte Martin deze ver
denking echter nog niet overtuigend be
wezen, zodat er geen aanleiding bestaat
voor een officiële aanklacht.
Nadrukkelijk wees Martin qr op dat er
hier geen sprake kan zijn van een „twee
de geval Wennerström" (de hoge Zweed
se officier, die een hoog betaalde spion
ter.
Aan boord van de nog altijd bran
dende 15.500 ton metende Noorse
olietanker Sitakund heeft zich een
nieuwe explosie voorgedaan. Zoals
bekend is ligt de tanker brandend
voor de Engelse zuidkust bij 'le
badplaats Eastbourne. Onder de be
manning zijn vele gewonden, drie
mannen worden vermist.
(Van onze correspondent drs. Frans van Hasselt)
ISTANBOEL Kort voor het grondwetsreferendum van 29 septem
ber werd de kwijnende Griekse perswereld verrijkt met een nieuw dag
blad: Nea Politia. Nea betekent nieuw en Politia is een woord dat het
midden houdt tussen maatschappij en staat De foto's van Papadopoulos
in dit blad waren nog wat groter, zijn speeches werden er nog wat
breder in uitgemeten, de „revolutie" van 21 april werd er nog wat jube
lender in verheerlijkt dan in de al bestaande bladen. En de Atheerise
krantenlezer werd er plotseling aan herinnerd dat de junta tot dan toe
eigenlijk geen eigen spreekbuis had bezeten.
mmI
Gemakshalve werd tot voor kort de
„Eleftheros Kosmos" (vrije wereld)
gewoonlijk het junta-dagblad genoemd,
maar het is insiders bekend, dat de
hoofdredakteur daarvan, de oud-com
munist Savas Konstandopoulos, geen
overtuigd aanhanger is van Papado
poulos c.s. Bij het losbarsten van de
staatsgreep van 21 april 1967 zat hij te
wachten op een andere klap, die de
„eigenlijke junta" aan de macht zou
brengen: de uiterst-rechtse vleugel
van de (op dat moment regerende)
rechtse radikale unie, heren als Rodo-
poulos, Frondistis en Pipinelis.
Toen het echter de kolonels bleken
te zijn die de staatsgreep hadden aan
gedurfd en niet de rechtse politici,
koos Konstandopoulos na een dag aar
zeling eieren voor zijn geld en ging
met de nieuwe, onverwachte wind
mee. Allengs kwam hij te gelden als
„junta-ideoloog". Een slaafs pennelik-
ker van de kolonels werd hij echter
niet en bij invoering van volledige
persvrijheid zou hij waarschijnlijk wel
het gewicht, dat hem nog rest. in
de schaal leggen voor een terugkeer
van de oud-premier en oprichter van
de radikale unie, Karamanlis, al zal
het de vraag zijn of deze daarvan ge
diend zal zijn.
Van de bovengenoemde extreem
rechtse politici, die in april 1967 de boot
misten, is alleen Pipinelis naderhand
tijdens de nijpende Cyprus-crisis
tot de kolonelsregering toegetre
den. Als minister van Buitenlandse
Zaken treedt hij tegelijkertijd op voor
de belangen van de koning. Het ake
lige dagblad „Vradini" (avondkrant)
heeft meer sympathie voor hem dan
voor de „kolonels en ziet van tijd tot
tijd kans een royalististische bijklank
of naklank?) in haar kolommen te
mengen. Het nog veel stuitender
avondblaadje „Estia" (haard) blijft,
bij alle lof waarmee het de kolonels
en vooral Pattakos omgeeft, toch in
laatste instantie de excentrieke recht
se politicus Markezinis toegedaan
(bijgenaamd „de eeuwige opvolger")
en zou weer gretig op diens naam
terugvallen zodra de ban op het noe
men van voormalige politici zou wor
den opgeheven.
Het ochtendblad „Akropolis" en het
avondblad „Apogevmatini" („middag
krant") samen één groot concern vor
mend dat profijt heeft getrokken uit
het wegvallen van de bladen van me
vrouw Vlachou, ziet kans van tijd tot
Premier Papadopoulos
tijd te laten doorschemeren dat het
maar één politicus terugwil: Kara
manlis en nog eens Karamanlis. Deze
„doorschemeringskansen" ten opzich
te van de Papandreou's worden het
Papandreou-gezinde Vima-Nea-concern
niet geboden, maar alle lezers weten
toch waar ze met dit totaal gebrei
delde en ontredderde concern aan toe
zijn.
Zo kan men dan sinds kort de „Nea
Politia" de eigenlijke juntakrant noe
men. De (qua opmaak bepaald niet
revolutionaire) krant draagt het hare
bij aan het wat spookachtige steekspel
dat, men zou kunnen zeggen „aan
gene zijde van de persvrijheid", sinds
het holle „ja" van 29 september wordt
iogevoerd. De Nea Politia" heeft na
melijk een wat radikalistisch, progres
sief gewaadje gekozen. Het staat vol
met kreten als „Permanente reform",
„Meer revolutie, elke dag een nieuwe
revolutie" (van Mao afgeluisterd?) en
„En nu een revolutie in de lonen!"
Bladen als „Vradini" en vooral de
„Estia", die de 21ste april altijd als
een burgerlijke triomf heeft afgeschil
derd, moeten van zulke leuzen niets
hebben. De „Estia" zoekt het voor al
les in een strijd tegen de bureaucra
tie, waarin het zelfs even de broer
van de diktator, Konstandinos Papa
dopoulos („secretaris-generaal bij het
ministerie van de minister-president")
betrok. En toen de „Vradini" van
haar kant kort na het referendum er
voor pleitte dat nu alle politici met
een links en liberaal verleden uit het
politieke leven gebannen zouden wor
den, kwam de „Nea Politia" met een
fel tegengeluid: en waarom niet ook
de politici met een rechts verleden?
Het is mogelijk dat de „Nea Politia"
wordt gedreven door een bepaalde ra
dikale vleugel binnen het huidige re
gime, waartoe lieden als minister van
Arbeid Vojatzis, minister van Sociale
Zaken Patras, minister van Landbouw
Mathaiou („sla alle uitbuiters het
hoofd af') en regeringswoordvoerder
Byron Stamatopoulos behoren. De
door de „Estia" zo ostentatief gepre
zen Pattakos zou dan het middelpunt
van een conservatief tegenwicht tegen
deze „reformistische" vleugel kunnen
zijn. Maar voor alles lijkt hier toch
sprake van een spiegelgevecht in de
schaduw van de allesoverheersende
dictator Papadopoulos, wiens uitspra
ken soms naar de ene, dan weer naar
de andere richting overhellen, maar
wiens persoonsverheerlijking met de
dag heviger wordt. „Het Griekse volk",
zo zei Stamatopoulos kort na het refe
rendum, „heeft George Papadopoulos
als een waarlijk nationaal leider er
kend".
voor de Sovjet-Unie bleek te zijn en tot
levenslang werd veroordeeld)
Martin wees er nog nadrukkelijk op
dat er tussen de dood van Lüdke en die
van de vice-president van de Westduitse
binnenlandse veiligheidsdienst, Wend-
landt, volgens de huidige stand van het
onderzoek geen verband bestaat. Ook zou
er geen verband zijn tussen de dood van
Lüdke en de recente zelfmoord van
„Oberstleutnant" Grimm, die op het mi
nisterie van Defensie in Bonn werkzaam
was.
Hiermee blijkt de reeks van zelfmoor
den nog niet ten einde te zijn. Gisteren
is in Bonn bekendgemaakt dat op 15 ok
tober „Oberregierungsrat" Hans Hein-
rich Schenk van het ministerie van Eco
nomische Zaken de hand aan zichzelf
heeft geslagen. Met nadruk wijst het mi
nisterie politieke motieven bij de zelf
moord van de hand. Ook Grimm zou aan
depressies hebben geleden.
Wanneer er inderdaad geen politieke
mptieven achter de twee laatste zelf
moorden schuil gaan, kan men op zijn
minst beweren dat de Bonner lucht bij
zonder depressief schijnt te werken.
Enige jaren geleden leed het ministe
rie van Buitenlandse Zaken onder een
zelfmoordgolf. Enige ambtenaren spron
gen uit het rapm y£p> hun werkkamer en
vielen in de tuiïi vóór' hef gebouw te plet-
(Van onze correspondent)
BONN. Max Reimann, voorzitter
van de sinds 1956 in West-Duitsland ver
boden communistische partij, mag de
bondsrepubliek weer betreden. Een straf-
senaat van het „Bundesgerichthof" (de
Westduitse hoge raad) in Karlsruhe ver
klaarde gisteren dat Reimann's strafba
re handeling is verjaard.
Al veertien jaar was een bevel tot in
hechtenisneming van kracht tegen Rei
mann, die werd beschuldigd van „de voor
bereiding van een landsverraderlij ke ac
tie". Reimann vluchtte toendertijd naar
Oost-Berlijn, waar hij sindsdien woont.
De naam van de nu zeventig jarige Rei
mann kwam weer in het nieuws door de
oprichting van de „Duitse communisti
sche partij" (DKP), kort geleden in
Frankfort. Niets staat nu meer de komst
van Reimann in de weg, als binnenkort
de eerste partijdag van de DKP in het
Ruhrgebied wordt gehouden.
TURIJN (AP) In deze dagen van
Olympische records heeft een vijfjarige
Duitse herder, Lassie, iets gepresteerd
dat meer was dan een marathonloop. De
hond heeft in vier maanden meer dan
twaalfhonderd kilometer gelopen op zoek
naar zijn baas. De baas, Pancrazio Sco-
rano, had Lassie achtergelaten in Brindi-
si in de hiel van de Italiaanse laars, toen
hij op bezoek was bij zijn ouders in deze
Zuiditaliaanse havenplaats. Scorano ging
terug naar zijn werk in Turijn en kreeg
daar vier maanden geleden bericht van
zijn ouders dat Lassie was weggelopen.
Maandag stond Lassie, vermoeid en ver
magerd, op zijn baas te wachten op de
drempel van diens appartement in Turijn.
1
Boissier overleden. Leopold Boissier,
voormalig voorzitter van het interna
tionale comité van het Rode Kruis, is
te Genève overleden aan de gevolgen
van een val van zijn paard.
Botsing. In Rio de Janeiro is het dinsdag
tot een botsing gekomen tussen politie
en studenten, die protesteerden tegen
de arrestatie van zevenhonderd studie
genoten in Sao Paulo wegens het hou
den van een clandestien congres van
de verboden nationale studentenbond.
Eén student vond de dood, velen wer
den gewond.
Griekse gevangenen. Het Griekse kolo
nelsbewind heeft 84 mensen, die naar
eilanden in de Aegeïsche zee waren
verbannen, weer in vrijheid gesteld.
Onder hen waren drie vroegere Griekse
kabinetsleden en een politicus.
