Recht van initiatief machtig wapen voor Tweede Kamer Al in 1814 ingesteld Hervormde Toneelgroep met ,Spel met een droom" DDD ALGRAVOLKSVER TEGENWOOR Dl GING GROSSIERDERIJ IN AMENDEMENTEN99 HAARLEMS DAGBLAD IJMUIDER COURANT BEVERWIJKSE COURANT O DINSDAG 12 NOV EM B F. R 196 8 Zelden eerste stap Gang van zaken Minister zwijgt Houding senaat Broodje eten HAY LNBh klCH LN Jan van Dam Kort nieuws Eindelijk helemaal geen puistjes en pukkels meer Zeg, waarom spaar jij niet bij de AMRO Bank? Waarom zou ikl Nou, omdat ze bij de AMRO Bank voor iedereen de handigste en voordeligste spaarvorm zoeken. Wat bedoel je daarmee? Nou, bij de AMRO Bank zijn er meerdere spaarrekeningen. Er is een spaarrekening bijvoorbeeld waarvan je steeds geld kunt opnemen met 4 procent rente. Maar er is ook een spaarrekening waarop je je geld wat langer laat staan met 6 procent. Zes procent? Ik krijg er vier. Zeker omdat ik maar een klein spaardertje ben. En ik dan? Bij de AMRO Bank doet de grootte van het bedrag er niets toe. En weet je wat zo fijn is, je hebt meteen een bank. Meteen een bank? Ja, want we sparen er niet all&n, we hebben er ook geld geleend toen ik een wasmachine wou hebben. 't Is reuze handig. Arnold heeft er een bankrekening. Even wat anders: zie jij Marja nog wel eens? (Van onze correspondent) DEN HAAG De Tweede Kamer heeft twee belangrijke rechten die de Eerste Kamer mist: zjj kan verande ringen aanbrengen in wetsvoorstellen die een minister heeft gedaan (recht van amendement) en zij kan zelf wetsvoorstellen opstellen en die aan hangig maken (recht van initiatief). Van het eerste recht maken de Tweede- Kamerleden veelvuldig gebruik. Senator Hendrik Algra heeft de volksvertegen woordiging niet ten onrechte eens „en grossierderij in amendementen" genoemd. Van het recht van initiatief wordt slechts hij hoge uitzondering („verbazend spora disch", zei hetzelfde Eerste-Kamerüd) werk gemaakt. De Kamer heeft dit recht sedert 1814. Sindsdien zijn zegge en schrijve drieën dertig initiatiefwetten in het Staatsblad terecht gekomen, dat wil zeggen één op de bijna vijf. Bekende voorbeelden zijn: het kinderwetje van Van Houten (1874), dat een eind maakte aan kinderarbeid, en de Wet-Marchant (1919), waardoor het al gemeen vrouwenkiesrecht tot stand kwam. De laatste tijd is op dit terrein enige verbetering merkbaar. Onlangs heeft D'66 een initiatiefwet ingediend omtrent de bevoegdheid van rijschoolhouders. De Politieke Partij Radicalen heeft een wets voorstel aangekondigd over het spaar loon. Tijdens het vorige parlementaire jaar werden twee initiatiefwetten inge diend. Ben van mej. Goudsmit (D'66) over tussentijdse verkiezingen in Groot- Groningen (verworpen) en één van ïr. Van Rossum (S.G.P.) die de watertoevoer voor landbouwgronden regelde. Dat laat ste voorstel haalde zonder veel moeite oe eindstreep. Toen de Kamer eind juni op reces ging, maakte voorzitter Van Thiel niet zonder trots melding van deze initia tieven. Het is niet zo onbegrijpelijk dat de Tweede Kamer sléchts zelden zelf de eerste stap zet op het pad der wetgeving. Een regering die zich zelf serieus neemt, zal meestal wel komen met wetten die noodzakelijk zijn, zeker als daartoe door de regeringspartijen de wens wordt te kennen gegeven. Alleen als een minister op pijnlijke wijze in gebreke blijft, zal het parlement in actie komen. Meestal komt die actie dan van een der oppositiefracties. Een moeilijkheid voor een volksvertegenwoor diger is dat hij in tegenstelling tot ren minister niet beschikt over een staf die het vele voorbereidende werk kan verrichten dat aan de wetgeving is ver bonden. ^rof. dr. B. de Goede noemt in zijn amusante boekje „Aan de hand van de Grondwet" het recht van initiatief „een machtig wapen van de Staten-Generaal, maar voor een volksvertegenwoordiger, die niet over een ambtelijk apparaat be schikt dat in het struikgewas der wetten- makerij de weg kan vinden, tamelijk moeilijk te hanteren". In de vorige eeuw kampten de Tweede- Kamerleden nog met een bijzonder pro bleem, waarover prof. J. T. Buys schrjjft in zijn driedelig werk „De Grondwet": een initiatiefwet die in de Tweede Kamer was aangenomen, werd in de senaat ver dedigd door de minister op wiens terrein dat wetsvoorstel lag. Niet zonder reden merkt hij op, dat van zo'n bewindsman ,.zo al geen openlijke bestrijding, dan toch zeker geen warme ondersteuning was te verwachten". In de loop van de parlemon taire geschiedenis zijn verscheidene initia tieven van de Tweede Kamer mede daar door gestrand op het „neen" van de se naat. Sinds 1887 worden wetsvoorstellen van een Tweede-Kamerlid in de senaat door dat lid zelf verdedigd. De gang van zaken bij de parlemen taire behandeling van een initiatiefwet is vrijwel gelijk aan die van een wet cie door een minister wordt aanhangig ge maakt. Deze is in grote trekken als volgt: de wet wordt ontworpen op het departe ment van de betrokken bewindsman en vervolgens besproken in de ministerraad De Raad van State geeft er zijn advies over, waarna de minister haar met een memorie van toelichting bij de Tweede Kamer indient. Deze Kamer behandelt het wetsvoorstel eerst schriftelijk in een commissie en maakt haar mening erover aan de minister bekend in de vorm van een voorlopig verslag, dat meestal een grote hoeveelheid vragen en opmer kingen bevat. De bewindsman reageert daarop met een Memorie van antwoord en soms ten nota van wijzigingen. Hierna beperkt de Tweede-Kamercommissie zich doorgaans tot het schrijven van een^jenkele regels tellend eindverslag, waarna de tijd is aan gebroken voor de openbare (mondelinge) behandeling door de voltallige Kamer. Tijdens dat debat verdedigt de minister zijn werkstuk en kan de Kamer wijzi gingen voorstellen en aannemen. Wordt de wet aangenomen, dan wordt zij naar de Eerste Kamer gezonden, die haar op ongeveer dezelfde wijze schriftelijk en mondeling behandelt. Wordt de wet tok hier gunstig onthaald, dan wordt zij voor zien van de handtekeningen van de be trokken minister en de koningin en zorgt de minister van Justitie voor afkondiging in het Staatsblad. Een initiatief-wetsvoorstel wordt door het Kamerlid aan de voorzitter van de Kamer aangeboden, die ervoor zorgt dat liet bij de betrokken commissie terecht komt voor de schriftelijke behandeling. De verschillende memories worden nu uiteraard door het Kamerlid verzorgd evenals de verdediging in het openbaar. Hetzelfde gebeurt in de senaat. Als bei de Kamers zich met het voorstel hebben verenigd (waarbij de Tweede Kamer amendementen kan indienen), geeft de Raad van State er nog zijn oordeel over, waarna het ter ondertekening aan de mi nister wordt voorgelegd. Deze hoeft er naar vrijwel algemeen wordt aangenomen niet per se zijn goedkeuring aan te hechten. In de geschiedenis is het twee maal voorgekomen dat een minister zijn handtekening weigerde, waardoor alle parlementaire moeite tevergeefs gedaan bleek. Hij geloofde overigens dat de senaat wat dat betreft soepeler en hoffelijker is geworden en meende de leden van de Tweede Kamer dan ook te kunnen aan raden wat meer zelf met wetsvoorstellen te komen, die dan naar hij beloofde in de senaat „een geplaveide weg" zouden vinden. Op dit ogenblik, aldus de beer Algra, moet van ae Tweede Kamer wor den gezegd: „Zij kan uitstekend contro leren en verbeteren, maar initiatieven ontmoeten wij hoogst zelden van haar". ,In het moderne bedrijfsleven is dat een zeer ongunstige beoordeling", aldus de senator. Bij de behandeling van een initiatief wet komt de regering er nauwelijks aan te pas. Tijdens de debatten geeft de mi nister wie het aangaat meestal wel van zijn belangstelling blijk door naast liet indienende Kamerlid achter de regerings tafel plaats te nemen, maar hij voert daarbij niet het woord. Zijn houding is er een van „wait and see" zegt dr. E. van Raalte. F.r zijn uitzonderingen op deze ongeschreven regel geweest. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd een wet ingediend tot afschaffing van de slavernij op het eiland Sint Maar ten. Voorgesteld werd om iedereen die zijn slaven de vrijheid moest geven ren schadeloosstelling van f 200 uit te kert-n. „Teveel", vond de Kamer en bracht dat bedrag bij amendement terug tot f 30. Een stroom van protesten en adressen van belanghebbenden was van deze dras tische ingreep het gevolg. De regering kwam in grote verlegenheid. Zij kon niets meer uitrichten, want het parlement had gesproken. Om het kabinet de helpende hand te bieden, diende het Tweede- Kamerlid Cool een initiatiefwet in om het bedrag te verhogen tot f 100, een voorstel dat met vlag en wimpel de finish pas seerde. De toenmalige minister van Koloniën, stak in beide Kamers zijn vreugde daar over niet onder stoelen of banken. De historie vermeldt ook een ge zal waarbij een minister niet verheelde dat hij het met een initiatiefwet hartgrondig oneens was. Dat was in 1884, toen het Kamerlid Rutgers van Rozenburg met een initiatief kwam over het waterpeil 4n het Merwedekanaal van Amsterdam naar Gorkum. Zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer liet een mokkende minister Van den Bergh (Waterstaat, Handel en Nijverheid) in duidelijke bewoordingen blijken dat hij niets in het wetsvoorstel zag. Zonder succes, want beide Kamers zeiden „ja" en de bewindsman moest het hoofd wel buigen. Zoals gezegd mist de Eerste Kamer l et recht van initiatief (in de „Proeve van een nieuwe Grondwet", die in 1966 door enkele staatsrechtgeleerden werd ge publiceeró, wordt aan de Eerste Kamer wél het recht van initiatief toegedacht), maar medewerking van de heren sena toren is onmisbaar om een initiatiefwet in het Staatsblad te krijgen. Deze mede werking is niet altijd van ganser harte gegeven. In de tachtiger jaren van de vorige eeuw diende het Tweede-Kamerlid Ree kers een wetsvoorstel in om het vissen met een bepaald soort netten (moord kuilen) in de Zuiderzee te verbieden. De Eerste Kamer voelde er niets voor.. Twee jaar later waagde Reekers opnieuw maar botste weer op een krachtig „neen" van de senaat. Niet van zijn stuk te brengen kwam hij twee jaar later weer met zijn voorstel. Toen ging ook de Eerste Kamer akkoord en prees daarbij de heer Reekers om diens vasthoudendheid. In 1922 diende het Tweede-Kamerlid Victor Rutgers een wet in, die door zijn mede-volksvertegenwoordigers werd aan genomen, maar in de senaat met één stem meerderheid werd afgewezen. Na drieën eenhalf jaar was de samenstelling van oe Eerste Kamer zodanig gewijzigd, dat Rut gers succes voor zijn wetje dacht te kun nen behalen. De heren senatoren toon den zich over deze driestheid danig ge pikeerd en verwierpen het voorstel met een flinke meerderheid. „Niet omdat we het ermee oneens zijn, maar omdat - het niet juist is ons een wetsvoorstel te laten behandelen dat wij pas kort geleden heb ben verworpen", aldus de Eerste Kamer. „Als het van de regering was gekomen zouden wij hebben voorgestemd, maar dit kan niet". Een merkwaardige moeilijkheid van protocolaire aard deed zich voor toen de Eerste Kamer zich in de dertiger jaren beraadde over de Crisis-Pachtwet van liet lid van de Tweede Kamer Ebels, die deze initiatiefwet samen met Oud in de senaat verdedigde. Toen de lunchpauze aanbrak stond men voor de vraag: waar moeten de beide heren blijven? In de ministers kamer was gezien hun status niet mogelijk. Boven de eetkamer van de senatoren stond fijntjes „alleen voor leden". Senaatsgriffier Beelaerts van Blokland bracht uitkomst: hij nodigde de Tweede-Kamerleden uit om in zijn kamer een broodje mee te eten. Deze en andere anekdotes uit de ge schiedenis van het recht van initiatief diste senator Hendrik Algra op, toen de Eerste Kamer het wetje van ir. Van Ros sum behandelde. Bij die gelegenheid zei de grijze parlementariër: „Als wij cat alles nagaan, dan kan ik mij voorstellen dat de Eerste Kamer er ook wel enige schuld aan heeft dat het initiatief zo vaak achterwege blijft". Per vlot de Rijn af. De 70-jarige vlotter Joseph Querbach uit Mainz heeft met drie vlotgenoter. de ruim 400 kilometer tussen zijn woonplaats en Waalwijk in 2Vè week afgelegd op een vlot. Zij za ten in een hut op een 2500 boomstam men bestaand vlot van 160 meter lengte dat door een sleepboot werd geduwd. De firma De Regt uit Sassenheim had de palen besteld. Uitbreiding NPJC. De stichting Neder lands Politiek Jongeren Contactraad, het overkoepelend lichaam van de po litieke jongerenorganisaties Arjos, CHJO, FJG, JOVD en KVPJG, welke stichting zich bezighoudt met de staats burgerlijke vorming van jongeren, is thans uitgebreid met de communisti sche jongerenorganisatie ANVJ, met het jongerencomité PPR en met de PSP- jongerengroep. Aangekomen schepen op zaterdag 9-ll-'68: Dorsetbrook van Bristol; Blisworth. Huil; Tor Hollandia, Immingham; Tower Venture, Roch- ford; Ethel Everard, Londen, Amstelstroom, Huil; Teunlka, Shoreham voor IJmuiden; Res Nova, Great Yarmouth voor IJmuiden; Jacob Teekman, Montrose voor IJmuiden, Lizard, Leixoes voor Zaandam; Dromon, Long Beach; Boekanier, Great Yarmouth; Afrika, Antwer pen; Lady Glaudine, Cont. Plat. Henfield, Shoreham; Ceta, Scarboraugh; Riet, Londen, Tweelo, Londen; Audacia, St. Valery; Martha Friesecke, Londen voor IJmuiden; Drittura, Londen voor IJmuiden; Gazelle, Boston voor Zaandam; Buka, Londen; Wotan, Dagenham; Port Talbot, Londen; Nordlicht, Par; Tor Ang- lia, Gotenburg; Phoenix, Ipswich, Philetas, Hamburg. Aangekomen zondag: Havelland van Bremen; Vedette, Dundee; M. Gerkens, Hamburg; Usa- ramo, Antwerpen; Saxen, Skoghall; Lady Glau dine, Cont. Plat; Dependance, Londen voor Zaandam; Kulmerland, Bremen; Marius Nielsen, Canada voor Velsen; Don Carlos, Harwich; Ne derland, Selby; Steyning, Londen voor IJmui den; Dicky, Swansea; Viking, Rochester; Dovre- fjell. Bale Comeau; Dania, Kopenhagen; Hada 2, Par; Prudentia, Fhir; Weimar, Bremen; Jetty, Skutskaer; Tubo, Par; Hondsbosch, Londen voor Zaandam; Noordborg, Ullvandei Capetan Lemos, Monrovia voor IJmuiden; IJstroom, Grangemouth; Kyma, Tarragona. Aangekomen maandag: Hannes Fesefeldt van Poole; Margareta, Skoghall; Texelstroom, Liver pool; Litania, Hamina; Barken. Hamina Vertrokken zaterdag: Claus naar Londen van IJmuiden; Keizersveer, Drammen; Ulysses, Guyanas; Lustrous. Londen; Willy Huber, Ge nua; Pagenturm, Cont. Plat van IJmuiden; Cor Hogo, Antwerpen; Augusta, Newcastle; Eos. Southampton; Laarderkerk, Hamburg, Rosema- rie Everhard. Birkenhead; Audry Johanna, Trolhattan van IJmuiden; Veritas, Londen; Beppie, Londen; Edelgard, Rotterdam van Be verwijk; Tor Hollandia, Gothenburg, Daheim, Aalborg; Pertinence, Newcastle, Waverstroom, Rotterdam; Tower Venture, Rochford: Jean-E, Londen; Lady Glaudine, Cont. Plat; Regen- stein, Bremen; Keynes, Southampton; Delta, Palermo van IJmuiden; Heluan, Rotterdam van Velsen; Botnia, Odense van IJmuiden. Vertrokken zondag: Dorsetbrook naar Man chester; Rijnstroom, Shoreham; Tor Anlia, Im mingham; Else Skou, Bilbao: Blisworth, Lon den; Eemland, Hamburg- Nordfels, St. Domingo; Tonja, Bergen van IJmuiden; Viline, Dagenham; Martha Friesecke, Londen van IJmuiden; Lan- rick, Leith van IJmuiden; Eemstroom Felix- towe; Smit Lloyd 4, Cont. Plat van IJmuiden. Vertrokken maandag: Permjles naar Kalinin grad van IJmuiden. (Indien achter de haven van herkomst of be stemming geen nadere aanduiding volgt, be tekent dit, dat het betreffende schip van of naar Amsterdam is gegaan.) Maandag te IJmuiden aangekomen: Platte, van Philadelphia; Drenthe, Hazina, Beverwijk; Lenie, Sömas, Beverwijk; Uranus B., Colches ter; Mentor, Antwerpen; Hermann Helene, Sanviken; Job, Norrsundby; Bakala, Dakar; Markborg, Delfzijl, IJmuiden; Eemshorn, Londen, IJmuiden; Alca, Hazina, Velsen; Berkelstroom, Bordeaux; Bourgogne, Rotterdam; Jubilence. Londen; Eemstroom, Felixtowe; Serooskerk, Antwerpen. Maandag van IJmuiden vertrokken: Bonny, naar IJstad, IJmuiden; Boekanier, Graet Yar mouth; Hertha, Appledore, IJmuiden; Prinses Margriet, St. Hellier; Wotan, Dagenham; Ask, Rotterdam; Don Carlos, Dagenham; Saxen, VELSEN De ongeveer tien jaar geleden gestorven Nederlandse auteur Hans Nesna heeft het amateurtoneel een groot aantal stukken nagelaten, dat voor deze categorie altijd een uiterst dankbaar speelobject is ge weest. Zijn „Spel met een droom" bijvoorbeeld is ook in Kennemerland reeds door verscheidene verenigingen opgevoerd en dat niet alleen met vol ledige instemming van het publiek, maar ook tot groot genoegen van de spelers. Deze wederzijdse voldoening komt wellicht voort uit de nogal melodramatische structuur van het stuk, waardoor de acteurs tot sterke speelscènes in staat worden gesteld, welke op hun beurt door de toeschou wers meestal met een onmiskenbare aandacht worden gadegeslagen. ZO WORDT in „Spel met een droom" zoals bekend de tragiek van de molenaars dochter Suzanne behandeld, die haar ge hele jeugd in de waan heeft verkeerd dat haar vader vroeger door zijn knecht is vermoord, waardoor deze zich wederrech telijk in het bezit van de molen heeft kunnen stellen. Door wraakgevoelens ver teerd keert zij later als jonge vrouw op de molen terug, met de bedoeling de vroe gere knecht tot een huwelijk te verleiden, om hem aldus het leven tot een hel te kunnen maken. In deze satanische opzet slaagt Suzanne volkomen, maar als de man vervolgens aan haar wreedheid ten onder is gegaan komt zij tot de schokken- Trollhatten; Eos, Hamburg; Dania. Rotterdam: Gazelle, Boston, Zaandam. Dinsdag te IJmuiden aangekomen; Enbla. van Stockholm; Ilias, Rotterdam; Ares, Rotter dam; Annalise Wüpper, Patenimie; Lady Clou- dine, Noordzee Dinsdag van IJmuiden vertrokken: Lizard, naar Rotterdam. Zaandam; Ethel Everard, Lim- merick; Zuiderkerk. Lissabon; Congokust, Rot terdam. (Indien achter de haven van herkomst of be stemming geen nadere aanduiding volgt, be tekent dit, dat het betreffende schip van of naar Amsterdam is gegaan.) de ontdekking hem altijd ten onrechte te hebben verdacht. EEN NAVRANT gegeven dus, dat in de verte wel eens aan het werk van August Strindberg herinnert, welke tendens ook bij de recente opvoeringen door de Her vormde Toneelgroep uit IJmuiden in het Hervormd Jeugdgebouw duidelijk op de voorgrond is gekomen. Wellicht zou re gisseur Paul van Ginkel de natuurlijk heid hebben bevorderd, wanneer hij de spelers in stijl en reageren een zekere matigheid had aanbevolen, maar in ieder geval heeft het publiek met volle teugen van hun opvattingen genoten. IN DIT OPZICHT waren Geertje Schriever-Wolthuis en Engel Gravemaker als het deerniswekkend echtpaar volko men aan elkaar gewaagd en vooral de tragische figuur van Suzanne verkreeg op deze wijze emotioneel-dramatische ac centen. Zij werden gesecondeerd door een goed gespeelde harteloze huishoudster van Rie Everink, een sympathieke kunst schilder van Theo Keirsgieter en een grappig getypeerde Schram van Piet Kalk- hoven. Met Joep de Haan, Gré de Haan- Maasland en Leni Klinkenberg in de overige rollen kan aldus door de Her vormde Toneelgroep op een geslaagde opening van het seizoen worden terug gezien, welke spelers en regisseur driemaal een hoogst erkentelijk publiek heeft be zorgd. Hulp voor school. Nederland draagt f 1,3 miljoen bij voor een middelbare school in Ghana. De school, die plaats zal bie den aan 350 leerlingen moet in 1973 klaar zijn. De congregatie van de Broe ders van de Onbevlekte Ontvangenis heeft 1,6 miljoen voor de school be schikbaar gesteld. WEEKABONNEMENTEN dienen uiterlijk op woensdag te worden betaald, daar de bezorgers op donder dag moeten afrekenen. DE ADMINISTRATIE Dank zij DDD. Want DDD bestrijdt bacteriën diep in de huid, activeert de bloedsomloop en desinfec teert. Daarom zijn nu uw wangen, uw voorhoofd, uw kin weer gaaf, is uw huid weer glad en heerlijk zui ver. Wat een fijn, gezond, zeker gevoel. DDD Crème: voor *s nachts en voor overdag. DDD Vloeibaar: diep reinigend. DDD Zeepom de werking te ondersteunen. Met de Philips cassette-haardroger hoeft u niet stil te zitten. Met de handige draag band kunt u zich tijdens het drogen gemakkelijk verplaatsen. Opberg ruimte voor slang, hoes en snoer in droger zelf. Met temperatuur- regelaar 69.®5 Tijdelijke geschenkpremie 20.- FA. KAASENBROOD Grote Houtstraat 131 HAARLEM tlke dag nieuws uit uw stad en uw streek binnen- en buitenland radio en T.V. sport kunst feuilleton elke maandag de bijlage „Sportief" elke zaterdag de bijlage „Erbij" Voor een proefabonnement belt U 0 23 - 1 52 95 belt U 0 2550 - 1 54 37 belt U 0 2510-2 65 46 Wie van de twee is de volleerdste spaarster?

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1968 | | pagina 11