VAN DAG TOT DAG
Europese parlementariërs
trachten in Engeland
ELDO-project te redden
Nieuw hoogtepunt in strijd
verjaring oorlogsmisdaden
Activisten in
Frankrijk
roeren zich
PRESBURG
Tsjecho-Slowakije bracht NAVO bijeen
11
Astronauten voor de televisie
commentaar op actuele zaken
Israel wil Straat
van Tiran houden
Güde: Onze idioten halen in Moskou de rommel op
Hoog percentage
Westduitsers is
tegen verlenging
Europees gesprek
over ruimtevaart
in Bad Godesberg
Saigon herhaalt:
„Geen gesprek
met Vietcong"
„M 0 L E N D IJ K"
DINSDAG 12 NOVEMBER 1968
3
IEDERE DAME IS VERWEND
MET EEN PERMANENT
VAN SALON
Santpoorterplein 1 - Tel. 60643
Veel Amerikanen voor
wijziging kiesstelsel
Beperkte schaal
Weer acuut
Heinemann
„Hervorming of boem"
Binnenkort opent
geheel nieuwe schoenenzaak,
HAARLEM - Grote Houtstraat 29
Agenda
Groot-Brittannië
O pzeggingstermijn
IS
kaas
uit het
vuistje
de k van
kindervuist,
zo gauw
gevuld
„Politik-a" verboden
Minister-president De Jong heeft de
Tweede Kamer een aantal verrassende
argumenten voorgelegd, die als excuses
moeten gelden voor het feit dat de
NAVO-leiding te laat op de hoogte kwam
van de Russische inval in Tsjecho-Slo
wakije. Het eerste argument: men wist
wel dat er Russische troepenconcentraties
plaatshadden aan de grenzen van Tsje
cho-Slowakije, maar men achtte het on
waarschijnlijk dat de Sovjet-Unie tot in
terventie in dat land zou overgaan. Twee
de argument: het daadwerkelijke besluit
van Moskou om tot een inval over te
gaan werd pas kort voor de invasie ge
nomen. Derde argument: men is ervan
uitgegaan dat de troepenbewegingen niet
tegen de NAVO gericht waren. Vierde
argument: binnen de militaire organisatie
van de NAVO werd de normale waak
zaamheid betracht.
Conclusie: de normale waakzaamheid
van de NAVO is helemaal geen waak
zaamheid, want men wist eenvoudig niet
wat er aan de hand was voordat de Rus
sische troepen al in Praag aan het ontbijt
zaten. Nog een conclusie: de Russen kun
nen vlak bij de westgrenzen zoveel troe
pen concentreren als zij willen, maar als
men in het Westen de indruk heeft dat
zij niets tegen de NAVO-landen in de zin
hebben, behoeven de militaire leiders van
de NAVO niet te weten dat er geconcen-
teerd wprdt. Een verdere conclusie: als de
Russen werkelijk boze bedoelingen koes
teren tegen het Westen, zullen zij zo spor
tief zijn het besluit daartoe ruim tevoren
te nemen, zodat de Westelijke inlichtin
gendiensten op hun gemak maatregelen
kunnen nemen om de militaire leiding
van de NAVO uitgebreid op de hoogte te
«tellen.
Het is beschamend dat minister-presi
dent De Jong bereid gevonden is het ge
brek aan paraatheid bij de NAVO op deze
manier te verdoezelen. Dat was trouwens
helemaal niet nodig geweest, want eind
van deze week wordt in Brussel een
NAVO-vergadering gehouden waar zal
worden vastgesteld dat die paraatheid zal
moeten worden opgevoerd, terwijl intus
sen al koortsachtig gewerkt wordt aan
verbetering van het waarschuwingssys
teem en de paraatheidsstelling.
Dat er iets grondig mis was ten tijde
van de Russische invasie, is niet alleen
duidelijk gebleken maar ook binnen de
NAVO feitelijk vastgesteld. Waartoe dan
die Kamerverhalen, die de critische zin
van de volksvertegenwoordigers geweld
aandoen en het parlement de indruk zou
den kunnen geven dat het er niet toe
doet wat er verteld wordt, als er maar
iets verteld wordt?
Intussen kan de Kamer zich prepare
ren op nog meer NAVO-verrassingen, om
dat minister Luns geweigerd heeft haar
tevoren in te lichten over de mate waar
in hij van plan is nieuwe eisen tot ver
hoging van NAVO-verplichtingen ^e ac
cepteren. De Amerikaanse delegatie heeft
al laten doorschemeren dat men de Wes
telijke bondgenoten een langere diensttijd
en een hartige verhoging van de defensie
begrotingen wil opdringen. Of die langere
diensttijden en die vele miljoenen gul
dens extra de paraatheid van de NAVO
zullen opvoeren en de veiligheid van de
Westelijke landen ten goede zullen ko
men, zal de Tweede Kamer wel nooit te
weten komen. Men krijgt langzamerhand
het gevoel dat de hermetische insluiting
van kleine landen in defensiepacten de
politici aan beide kanten van de scheids
lijn autoritaire macht verleent om tegen
de achtergrond van een oorlogsdreiging
ongehinderd de instrumenten te bedienen
die in verbinding staan met alle elemen
taire gegevens der samenleving, zoals de
economie, de politieke en sociale struc
tuur en de welvaartsregeling, waarbij de
democratische inspraak met louter mili
taire argumenten wordt verhinderd.
(Van onze correspondent)
LONDEN. Terwijl men op de Eldo-
conferentie in Bad Godesberg tracht dit
door de Britse financiële moeilijkheden in
het gedrang gekomen Europese ruimte
object te redden, brengt de commissie
voor wetenschap en technologie van de
Assemblee van de Raad van Europa op
het ogenblik zijn eerste bezoek aan
Groot-Brittannië kennelijk om dit land
tot andere gedachten te brengen inzake
de Europese samenwerking op het gebied
van de ruimtetechnologie.
De Britten die destijds het ELDO-pro-
gramma (voor de Organisatie van een
Europese lanceerinrichting) mogelijk
maakten, toen de Britse „Blue Streak"-
raket als militair object op een dood
spoor was geraakt, maar als een schakel
bij de lancering van satellieten zou kun
nen worden gebruikt, moesten wegens
geldgebrek ook ELDO de rug toekeren.
Zij blijven nog slechts tot 1971 aan het
project meedoen.
Begin van dit jaar liet de Britse rege
ring weten dat het plan voor een Euro
pese televisie-relaysatelliet (die voor de
ADVERTENTIE
JERUZALEM (AP). Israel heeft
vandaag voor het eerst officieel te ver
staan gegeven dat bij een eventuele vre
desregeling in het Midden-Oosten het er
op zal staan de veroverde Straat van Ti
ran te behouden.
In een rede voor het Israëlische parle
ment herhaalde premier Levi Esjkol eerst
dat Israel rechtstreekse vredesbesprekin
gen met de Arabische staten blijft eisen.
Daaraan voegde hij deze belangrijke zin
toe: „Vrije doorvaart voor onze schepen
door het Suezkanaal en de vrije vaart in
de Straat van Tiran zijn voorwaarden
voor de vrede".
WASHINGTON (Reuter) Met grote
meerderheid zijn de Amerikanen voor af
schaffing van het systeem waarbij de
president via een college van kiesmannen
wordt gekozen Men wil het staatshoofd
rechtstreeks laten kiezen.
Dit blijkt uit een onderzoek door het
bureau Louis Harris. Van de ondervraag
den sprak 79 percent zich voor en elf per
cent tegen genoemde wijziging uit. Tien
percent had geen uitgesproken mening.
Eurovisie van grote betekenis zou kun
nen zijn) economisch onverantwoord
werd geacht. Men spreekt nu van een
televisiesatelliet die binnen tien jaar een
dozijn televisieprogramma's rechtstreeks
in de huiskamer kan brengen zonder tus
senkomst van een grond-ontvangststation.
De Europese parlementariërs zijn nu
drie dagen in verwoede discussies gewik
keld met Britse ministers, kamerleden,
hoge ambtenaren en industriëlen. De
vurige overtuiging van de commissie is,
dat hoewel het uitgesloten is dat Europa
met de VS op ruimtegebied zou kunnen
wedijveren, en om te voorkomen dat de
Verenigde Staten op dit gebied totaal
gaan domineren een Europees ruimte
programma op beperkte schaal dient te
worden ontwikkeld, waarbij men zich
wil concentreren op de telecommunicatie
satellieten.
(Van onze correspondent)
BONN De strijd om de verjaring
van oorlogsmisdaden heeft een nieuw
hoogtepunt bereikt met een uitlating
van dr. Max Güde, die zes jaar lang
de hoogste openbare aanklager was
van de Westduitse Bondsrepubliek.
In een gesprek met een redacteur van
het weekblad „Der Spiegel" zei Güde:
„Als de Russen twintig jaar lang met
boze bedoelingen bewijsmateriaal
weigeren af te geven, dan is dat een
verbeuren van verdere rechten. Maar
onze „idioten" reizen er dan toch nog
heen en halen de rommel op".
Met de „idioten" doelde Güde op de
leider van de centrale voor de opsporing
van oorlogsmisdadigers in Ludwigsburg,
die kortgeleden met een aantal medewer
kers in Moskou was. Want tenslotte had
den deze Duitse autoriteiten te elfder ure
nog recht van inzage gekregen in althans
een deel van de tijdens de tweede wereld
oorlog door de Russen buitgemaakte
archieven.
De leider van de centrale voor de opspo
ring van oorlogsmisdadigers, Rückler en
de met hem in het instituut samenwer
kende officieren van justitie, hebben nu
een aanklacht tegen Güde ingediend we
gens belediging. Ze spreken van een
„dolkstoot" die hen is toegebracht Bo
vendien lieten ze weten en dat is in het
Westduitse strafrecht een onomstreden
zaak dat de term „verbeuren van rech
ten" („Verwirkung") geen enkele bete
kenis binnen de grenzen van deze mate
rie bezit.
De kwestie van de verjaring is weer
acuut geworden, omdat na 31 december
van het volgend jaar geen nieuwe geval
len meer op gang kunnen komen. Mate
riaal dat na die datum tot vervolging
aanleiding zou kunnen geven, moet on
verrichter zake weer worden opgeborgen,
omdat dan verjaring van oorlogsmisda
den zal zijn ingegaan. In 1965 was de
kwestie van de verjaring een van de be
langrijkste politieke problemen.
De toenmalige minister van Justitie trad
zelfs af, omdat hij het er niet mee eens
was dat de verjaring werd opgeschort.
Na een historisch debat in de Bondsdag
werd toen besloten de termijn waarbin
nen vervolgingen konden plaatsvinden
weliswaar niet te verlengen maar om het
tijdstip waarop de termijn was ingegaan
naar een later tijdstip te verschuiven.
Men ging toen niet meer uit van het ein
de van de tweede wereldoorlog, maar van
het ontstaansmoment van de Bondsrepu
bliek.
In 1965 was al 63 percent van de man
nen en 76 percent van de vrouwen tegen
de verlenging van de termijn waarbin
nen oorlogsmisdadigers vervolgd konden
worden. Nu is dat percentage beslist nog
hoger.
Een symptoom van het onbehagen is
met name de uitlating van dr. Güde die
des te zwaarder weegt, omdat Güde af
gezien van zijn vroegere functie, op het
(Van onze correspondent)
BONN. In Bad Godesberg nabij
Bonn wordt vandaag en morgen de derde
wereldruimteconferentie gehouden. Van
Nederlandse zijde is een omvangrijke de
legatie aanwezig onder leiding van staats
secretaris De Koster van Buitenlandse
Zaken.
Deze conferentie, die voor het eerst in
1966 in Parijs en vorig jaar in Rome
plaats had, is een jaarlijks terugkerende
ontmoeting van regeringsfunctionarissen
uit 12 Europese landen plus Australië. Ie
der van deze deelnemende landen is lid
van één van de drie Europese organisa
ties die zich met de wereldruimte bezig
houden.
Dit zijn de ELDO (de Europese Organi
satie voor de Ontwikkeling en de bouw
van raketten voor Ruimtevaartuigen), de
ESRO (De Europese Organisatie voor
het Onderzoek van de Wereldruimte) en
de CETS (de Europese Conferentie voor
Telefoonverbindingen door middel van Sa
tellieten).
Voor ieder land speelt daarbij een rol
of de nationale industrie van opdrachten
binnen hun ontwikkelingsprogramma zal
worden voorzien. Gisteren spraken de le
den van de ELDO al in Bonn met elkaar.
Van de ELDO maken de leden van de
EEG met uitzondering van Luxemburg
en met inbegrip van Groot-Brittannië deel
uit. Doel van de conferentie van gisteren
was, na te gaan wat er met het oog op
1971 moet gebeuren als de Britten uit de
ELDO zullen gaan.
ogenblik voorzitter is van de bijzondere
commissie voor strafrecht in de Bonds
dag.
Het is de vraag of de huidige Bonds
regering de kwestie tot na de verkiezin
gen van de nieuwe bondsdag in de zomer
van 1969 kan opschuiven. Het zou 'n ver
kiezingsthema zijn waarmee geen van de
politieke partijen graag in zee zou gaan.
Een openlijke voorstander niet alleen
van een opschuiving, maar zelfs van een
algehele opheffing van de verjaring van
oorlogsmisdadigers is de huidige West
duitse minister van Justitie Heinemann.
Hij is tevens de sociaal democratische
kandidaat voor het bondspresidentschap.
De verkiezing van een nieuwe bondspresi
dent zal begin volgend jaar plaatsvinden.
(Van onze correspondent)
PARIJS Zeker twee initiatieven
doen de Franse politie sedert kort vrezen
dat de activisten in Frankrijk van het
linker- of rechterfront de koppen weer
hebben opgestoken.
Zes prefecten ontvingen bijvoorbeeld
de afgelopen dagen pakketjes waarin ex
plosieven zaten verpakt, plus mededelin
gen van een „organisatie van werkge
vers" die een hervorming van het belas
tingstelsel eiste. „Hervorming of boem",
zo luidde de leuze, die weinig aan duide
lijkheid overliet.
Diezelfde presentjes zijn ook naar en
kele kranten verzonden die niettemin
nog minder invloed dan de prefecten
kunnen uitoefenen op een herziening
of juister verminderingvan de belas
tingen die de nieuwe organisatie dan
blijkbaar voorstaat. Gelukkig hebben de
explosieven tot dusver nog geen slacht
offers gemaakt.
Enkele jaren geleden werd bij een
soortgelijke attentie evenwel de vrouw
van een Franse prefect gedood.
Voor de drie Amerikaanse ruimte
vaarders, die vorige maand hun
succesvolle vlucht met de Apoll.o-7
maakten, zijn de mediscYfie onder
zoekingen nog niet afgelopen. 7e
kregen evenwel toestemming in
een Amerikaans televisieprogramma
vragen te beantwoorden. Van links
naar rechts: Walter Schirra, Donn
Eisele en Walter Cunningham.
ADVERTENTIE
die tweemaal zo groot geworden is
met speciale attracties en voordelige openingsaanbiedingen.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL „Duitsland, Berlijn, het Middellandse-Zeegebied zijn on
zekerheden die zich voegen bij die welke in Europa heersen na de ge
beurtenissen in Tsjecho-Slowakije. Al die elementen van een ingewik
kelde en verontrustende toestand zullen worden onderzocht en afge
wogen door de ministers van de landen van de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie die deze week in Brussel bijeenkomen. Ik wil niet op
hun analyse en hun oordeel vooruitlopen, maar ik meen voor mijzelf
dat er geen reden is tot speciaal optimisme, noch tot de noodzaak zich
uitermate te verontrusten".
Aldus de secretaris-generaal van de
NAVO, Manlio Brosio, in een toe
spraak, die hij gisteren heeft gehou
den voor de Assemblee van de NAVO,
een vergadering van parlementsleden
uit de NAVO-landen, die deze week in
Brussel bijeen is. Van donderdag tot
en met zaterdag zal ook de Raad van
Ministers van de organisatie bijeen
komen.
„Wij moeten op een onzekere toe
stand antwoorden met redelijke, soe
pele en doeltreffende maatregelen
geen paniek en geen bewapeningswed
loop", aldus Brosio.
DAARMEE neeft de secretaris-gene
raal tegelijkertijd vel uiteengezet wat
de agenda van de NAVO-ministerraad
van de tweede helft van deze week zal
bevatten. Men reeft die zoveel moge
lijk willen ontdoen van allerlei rou
tinekwesties. Hoofdpunt blijft: het ge
beuren in Tsjecho-Slowakije. Het lijkt
niet waarschijnlijk dat men daarbij
van de politieke doelstellingen zoals
die in het zogenoemde plan van Har
mei (de Belgische minister van Bui
tenlandse Zaken) zijn vastgelegd. :-al
afwijken.
Tweede punt is de toestand in het
Middellandse Zee-gebied. Het is geen
militair geheim dat er in kringen van
de NAVO toch wel bezorgdheid be
staat over het steeds toenemende aan
tal Russische vlooteenheden in dat ge
bied. Een eerste direct antwoord op
die Russische aanwezigheid is de ope
ning op 21 november van het Atlanti
sche hoge commando voor de lucht-
bewaking in het Middellandse Zee-ge
bied in Napels. Bovendien nemen nu
Franse vlooteenheden deel aan de
vlootmanoeuvres in de Middellandse
Zee en dat is waarschijnlijk een nuttig
gevolg van De Gaulles bezorgdheid
over hetgeen afgelopen zomer rondom
Tsjecho-Slowakije is gebeurd.
Tenslotte zullen de ministers dan
zeker lang spreken over de financiële
en economische consequenties van het
op peil houden van de NAVO-strijd-
krachten. Bijna geen van de landen
houdt zich namelijk aan de planning,
die ieder jaar opnieuw wordt vastge
steld. Die achterstand zal nu wellicht
vrij snel worden ingelopen.
Zoals gemeld zou een en ander ons
land zeker één miljard gulden kosten
en voor andere landen staan uiteraard
navenante bedragen op het spel. Het
zal zeker een van de meest besproken
problemen van de NAVO-ministerraad
worden.
Onze correspondent in Londen te
kent hierbij aan: De Britse regering
heeft besloten Engelands NAVO-strijd-
krachten opnieuw uit te breiden. Deze
Britse bijdrage de derde van dit
jaar zal morgen door de chef van
Brosio
de Britse defensiestaf, luchtmaarschalk
sir Charles Elworthy, op de NAVO-
bijeenkomst in Brussel worden aange
kondigd.
Deze conferentie wordt ook in Lon
den beschouwd als één van de belang
rijkste NAVO-vergaderingen in de af
gelopen twintig jaar.
Verwacht wordt dat de Britse mi
nister van Defensie, Denis Healey een
plan zal indienen dat nauwere samen
werking tussen de Europese NAVO-
leden beoogt.
Dit wordt beschouwd als een stap
van vitale betekenis ten opzichte van
Groot-Brittannië's nieuwe Europese en
defensiepolitiek, die zich van het Ge
menebest afwendt en zich op Europa
concentreert.
Tegelijkertijd zal Engeland zijn
stem toevoegen aan die van de andere
NAVO-partners in eer> waarschuwing
aan de Sovjet-Unie om geen geweld
meer te gebruiken zowel binnen- als
buiten het Warschau-pact.
VERWACHT wordt dat Engelands
nieuwe bijdrage aan de NAVO zal be
staan uit vlooteenheden en vliegtuigen,
bestemd voor de Middellandse Zee.
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken, Michael Stewart, zal voorts in
Brussel trachten alle NAVO-leden te
verenigen in een verklaring dat zii het
bondgenootschap in de afzienbare toe
komst niet zullen verlaten. Dit acht
de Britse regering noodzakelijk omdat
van volgend jaar af elk van de vijftien
leden het bondgenootschap met één
jaar opzeggingstermijn de rug kan toe
keren.
wwvwwvwwwwwwwwwww<<www^^
SAIGON (AP). De Zuidvietnamese
regering heeft de hoop op een spoedige
hervatting van de Parijse vredesbespre
kingen de bodem ingeslagen door nadruk
kelijk de voorwaarden te herhalen, die
Hanoi heeft afgewezen.
Op een persconferentie zei de minister
van Voorlichting Ton That Thien, dat de
regering in Saigon aan de conferentietafel
nimmer op voet van gelijkheid zou willen
onderhandelen met het Nationale Bevrij
dingsfront (de Vietcong).
Thien zei, dat de erkenning van het
Nationale Bevrijdingsfront in Parijs in
feite zou neerkomen op de erkenning
van drie Vietnams in plaats van de hui
dige twee. ..Wij zullen dat nimmer aan
vaarden" aldus Thien.
Het Noordvietnamese blad ,Nhan Dan'
heeft de VS verweten dat zij hun oor
logsinspanning in Zuid-Vietnam op
voeren.
ADVERTENTIES
PRAAG, (DPA) Het weekblad van
het centrale comité van de Tsjechosio-
waakse Communistische Partij .Politika"
mag gedurende vier weken niet verschij
nen. Dit is in Praag bekendgemaakt. Men
vermoedt, dat nog meer tijdschriften door
een dergelijke maatregel getroffen zullen
worden.
