Val van kabinet-Cals: moord
met voorbedachten rade"
i>
De Mantelspecialist
Daf-dealer
betrouwbare
inruilauto
garantie
swilrési
KNIPSELKRANT
Prof. Hooykaas
van HOFNAR
vraag uw winkelier
100% tabak
Vondeling: KVP-bestuur wilde al
in de zomer naar nieuwe regering
Beslissing inzake
partij vernieuwing
is al gevallen"
Regen
R.K. aannemers
eens met fusie
CONTROLE
Ontploffing bij
„Petrochemie"
Israëlisch plan:
repatriëring van
Arabieren
Twintig ton
hennep in brand;
verkeer gestremd
99
Deze perfekt
afgewerkte
wintermantel
in prachtige kwaliteit
heeft een shawlkraag
vanToscaanslam
Wintermantels en
mantelpakjes
mantels 49,95
Bontmantels
WOENSDAG 20 NOVEMBER 1968
13
en kost bij ons slechts
met of zonder bont
■y van 59,95 tot en
met 89,95
Terlenka
met "Borg"
voering 59,95
extra mooi en
uiterst voordelig
Haarlem: Grote Houtstraat 180
Opvolger Luns
Partijvernieuwing
Ga naar de
voor een uiterst
tot en met gecontroleerde
en let op dit
garantie-vignet
HÉr*
Coupon
van Doome's Automobielfabrieken N.V.
Nieuw-Links
Eis van 2000 boete
voor kamerverhuur
op de walletjes
Niet op de hoogte
10 stuks f.2r Jkk
V erleden
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG In het boek „Nasmaak en voorproef" van dr. A. Von
deling, waaruit we gisteren het hoofdstuk over het koninklijk huis in
tegraal publiceerden, wordt ook uitvoerig ingegaan op de val van het
kabinet-Cals; door dr. Vondeling bestempeld als een „moord met voorbe
dachten rade".
De veranderde houding van de K.V.P.
ten opzichte van het kabinet-Cals was
voor Vondeling een verrassing. Pas begin
ok'. ber hoorde hij van Cals dat er grote
onrust bij de K.V.P. was. De premier had
dat vertrouwelijk uit de fractie gehoord
„niet van Schmelzer", zoals Vonde
ling met nadruk schrijft. Vondeling liep
de begroting nog weer eens na, „maar ik
bleef de overtuiging houden dat de
opstelling volkomen verantwoord was."
Achteraf werd het hem duidelijk dat de
K.V.P.-fractie helemaal geen prijs meer
stelde op behoorlijk overleg. Vondeling
wijdt nogal wat scherpe woorden aan het
optreden van de financiële specialist van
de K.V.P., drs. Notenboom, die onver
wachts met een zeer gedetailleerd verhaal
kwam. „Notenboom had moeten weten
dat je met zulke cijfers als hij rondstrooi
de, eerst eens naar het departement van
Financiën en naar de begrotingscommis
sie loopt, al was het alleen maar uit be
leefdheid. Dat was zeker mogelijk ge
weest, want achteraf is mij gebleken dat
zij het produkt waren van een K.V.P.-
gtudieclubje, dat zeker een week tevoren
er al mee klaar was".
Vondeling noteert verderop dat het
hoofdbestuur van de K.V.P. al in de zo
mer van 1966 sterke druk uitoefende om
het kabinet te laten vallen. „Schmelzers
houding is daardoor wel wat duidelijker
geworden maar blijft even onbegrijpelijk.
In elke behoorlijk functionerende vereni
ging en zeker in een politieke partij hou
den de kopstukken elkaar toch op de
hoogte van belangrijke ontwikkelingen?
Niet zo de K.V.P. van Aalberse en
Schmelzer, die een moord pleegde met
voorbedachten rade." Vooral hierom
noemt Vondeling de houding van Schmel
zer deloyaal en onverantwoordelijk.
Vlak voor de „nacht van Schmelzer'
was Vondeling door de P.v.d.A. gewipt
als lijstaanvoerder. „Die beslissing was
voor mij bijzonder pijnlijk", schrijft Von
deling. Het was de premie voor het on-
ADV ERTENTIE
HOOGSTE
Den Haag Haarlem Breda Utrecht
Rotterdam Amersfoort Tilburg Leiden
DEN BOSCH. Nadat twee weken ge
leden de ledenvergadering van de Neder
landse Christelijke Aannemers en Bouw
vakpatroonsbond had besloten tot 'n fusie
met de Nederlandse Katholieke Aanne
mers- en Patroonsbond heeft dinsdag ook
de in Den Bosch gehouden ledenverga
dering van laatstgenoemde bond zich met
304 tegen 2 stemmen voor deze fusie
uitgesproken.
De nieuwe vereniging (4800 leden) krijgt
als naam Algemeen Verbond Onderne
mers Bouwnijverheid.
dankbare ministerschap van Financiën.
Den Uyl werd lijsttrekker. Een half jaar
tevoren was Vondeling deze plaats nog
toebedacht. Vondeling noemt de beslissing
„voor mij bijzonder pijnlijk."
Ook de formatie van het kabinet-Cals
krijgt in „Nasmaak en voorproef" uitvoe
rige aandacht. Interessant is zijn mede
deling dat van de socialistische fractie
alleen Van der Goes van Naters tegen
deelneming was en dat hij bezwaar had
tegen het niet raadplegen van de kiezers.
„Later en nu opnieuw heb ik dikwijls
aan Van der Goes' standpunt gedacht."
Hij geeft toe dat Van der Goes in parle
mentair-democratisch opzicht gelijk had,
vooral ook toen zes ministers naar het
nieuwe kabinet overgingen en Vondeling
zelf de impopulaire post van Financiën
aanvaardde. Interessant is verder dat nu
voor de eerste maal zonneklaar blijkt dat
Vondeling tijdens de formatie inderdaad
de opvolger van Luns op Buitenlandse
Zaken wilde worden. Dagbladberichten
daarover zijn nooit volledig bevestigd.
Dat de P.v.d.A. in 1965 niet stond te
trappelen om mee te doen bewijst Vonde
ling door de publikatie van zijn advies
aan de koningin waarin hij haar aller
eerst een reconstructie van het kabinet-
Marijnen voorstelt. Publikatie van een
dergelijk advies is een staatsrechtelijk
novum dat navolging verdient.
„Nasmaak en voorproef" eindigt met
een beschouwing over de partijvernieu
wing. Vondeling vindt dat de beslissing
eigenlijk al gevallen is omdat nu wel
vaststaat dat de drie confessionele par
tijen elkaar niet meer zullen loslaten. De
P.v.d.A. zal tijdig laten weten met wie ze
in een volgende regering wil.
„Zij kan het eenvoudig niet willen met
de K.V.P., zoals die reilt en zeilt. Zelf
respect en goed politiek fatsoen sluiten
zo'n huwelijk uit. Daarmee zijn de K.V.P.
en de beide andere confessionele partijen
op de V.V.D. aangewezen."
Als bijna onontkoombaar alternatief
ziet Vondeling de samenwerking van
P.v.d.A, D'66. P.S.P. en P.P.R., die ten
slotte zal kunnen leiden tot de vorming
ADVERTENTIE
Ik ben geïnteresseerd in
een inruilauto met
DAF Garantie Controle
naam
adres
plaats
In enveloppe zondef postzegel zenaen aan OAF antwoordnummer 2000 Eindhoven
van een S.V.P. de Samenwerkende
Vooruitstrevende Partijen.
Over de moeilijkheden in zijn eigen
partij is Vondeling betrekkelijk kort.
Nieuw-Links krijgt er wat van langs
maar zijn critiek geldt alleen maar de
eerste publikatie „Tien over rood". Hij
vindt daarin geen enkele aardige of origi
nele opmerking. Latere publikaties vindt
hij beter maar tegen het opereren van de
linkervleugel heeft hij bezwaar. Hij be
speurt een broeierige, rommelige sfeer en
twijfel aan eikaars oprechte bedoelingen.
Maar als geheel heeft hij waardering voor
het motief van nieuw links; het tot gro
tere activiteit brengen van de P.v.d.A.
(Van onze correspondent)
DELFZIJL. Het exploderen van een
hogedrukleiding heeft de n.v. Petroche
mie in Delfzijl veertien dagen stilgelegd.
De explosie, waarvan de oorzaak nog niet
bekend is, had maandagmiddag op het
terrein van Petrochemie plaats. Niemand
van de ter plaatse werkende arbeiders
is getroffen.
JERUZALEM, (Reuter). Israel
heeft een plan bekendgemaakt voor de
repatriëring van duizenden Arabieren die
als vluchteling wonen op de bezette wes
telijke oever van de Jordaan.
Voorrang, aldus een bekendmaking
van het Israëlische ministerie van Bin
nenlandse Zaken, krijgen de bezitters
van uitreisvisa, verleden jaar verstrekt,
die zich niet tijdig voor bun terugkeer
hebben gemeld. De uiterste datum hier
voor was toen 31 augustus 1967.
Het totale aantal niet gebruikte uitreis
visa wordt geschat op 7.000. Voor en op
31 augustus 1967 zijn ongeveer 14.000
Arabieren gerepatrieerd.
ADVERTENTIE
EXCLUSIEVE GESCHENKEN
KUNSTNIJVERHEIDSHUIS
Grote Houtstraat 163
Gen. Cronjéstraat 143
Tel. 12393
Tel. 51393
MAKKUMER AARDEWERK
LEIDSCHENDAM. Twintig ton
brandende hennep op een vrachtauto met
aanhangwagen heeft dinsdag drie kwar
tier lang het verkeer op de rijksweg van
Den Haag naar Amsterdam, in heide
richtingen belemmerd.
Een vrachtauto met aanhangwagen met
20 ton hennep reed naar Amsterdam. Van
de wagen viel een baal hennep en bleef
tussen de voorwielen van de aanhanger
hangen. Door een andere automobilist
werd de chauffeur hierop attent gemaakt.
De vrachtautochauffeur stopte en begon
de hennep te verwijderen. Terwijl hij
hiermee bezig was vloog de aanhanger
plotseling in brand. Vermoedelijk was de
hennep door wrijving gaan smeulen.
Ambulancehulp. Het hoofdbestuur van
het Nederlands Rode Kruis heeft twee
nieuwe ambulance-auto's aangekocht,
die worden ingezet op de grote en druk
ke verkeerswegen. Het aantal ambu
lances voor deze wegen bedraagt thans
zeven.
AMSTERDAM. Tegen een 44-jarige
Amsterdamse kamerverhuurder heeft de
procureur-generaal bij het Amsterdamse
gerechtshof wegens het opzettelijk bevor
deren van ontucht kamerverhuur aan
prostituees een boete van 2.000 en
drie maanden voorwaardelijke gevange
nisstraf geëist.
Zijn twee panden op de. walletjes wer
den 16 februari op last van B. en W. van
Amsterdam gesloten. Vergeefs heeft de
man geprobeerd via een kort geding tegen
de gemeente de sluiting ongedaan te ma
ken.
De Utrechtse hoogleraar prof.
Hooykaas heeft met zijn opmer
kingen over sociale klasse, gezins
grootte en intelligentieniveau heel
wat gemoederen in beweging ge
bracht. In een ingezonden brief in
DE VOLKSKRANT merkt Frits
Kief hierover onder meer op:
Toen in het begin van dit jaar de
Rotterdamse vereniging „De Techni
sche School" vroeger De Ambachts
school (het instituut om met de
directeur van de Landsdrukkerij te
spreken voor „de afvalbak voor de
lagere IQ's") haar eeuwfeest vierde,
heb ik mij de moeite getroost de lotge
vallen van een aantal oud-leerlingen
na te gaan. Een aanzienlijk aantal heeft
van de destijds bestaande mogelijk
heid, de zesjarige avondcursus te vol
gen van de Academie van Beeldende
kunsten en Technische Wetenschappen
afd. HTS (dat is het instituut, waar
ook de heer Verolme zijn opleiding
kreeg) gebruik gemaakt.
Velen daarvan hebben een goede po
sitie, soms zelfs als bedrijfsleiders in
de (Rotterdamse) industrie verwor
ven. Een aantal is leraar of directeur
bij het nijverheidsonderwijs (LTS en
UTS). Van één jaargang van een am
bachtsschoolklas elektrotechniek heb
ben minstens vijf een hoge zelfs zeer
hoge positie bij de PTT. Een ander
behoort bij de staf van de SER en één
heeft „het vak" verlaten en is een niet
geheel onbekend journalist geworden.
Stuk voor stuk waren ze „goed" voor
HBS. TH of universiteit.
En verder
Als men een „afstammingsonder
zoek" wat een rotwoord, ik moest
het op last van de nazi-bezetter on
dergaan naar hoogleraren, lectoren,
wetenschappelijke medewerkers en
afgestudeerden bijvoorbeeld aan de
Amsterdamse universiteit zou instel-
rechtshof, in 1948 advocaat-generaal
len, zou blijken, dat arbeiderskinderen
het nog zo slecht niet doen. Maar dat
belet de heer Hooykaas natuurlijk niet
zonder enig onderzoekzijn beweringen
op te laten borrelen.
Dr. J. van de Bosch, arts-anthropo-
geneticus heeft naar aanleiding van
de uitlatingen van prof. Hooykaas in
ALGEMEEN HANDELSBLAD enige
kanttekeningen geplaatst.
De punten die van belang zijn in het
betoog van prof. Hooykaas laten zich
als volgt formuleren:
1. Dahr intelligentie een genetisch
bepaald kenmerk is en de lagere
standen met minder intelligentie
bedeeld zijn dan de beter gesitueer
den en verder de gezinsgrootte toe
neemt naarmate de intelligentie af
neemt, dreigt er een daling te ont
staan van de intelligentie van de
gehele populatie als totaal; dit is
in feite reeds merkbaar op de mid
delbare scholen en de universi
teiten.
2. Om dit te voorkomen zal de over
heid op den duur wel moeten over
gaan tot wettelijke geboortenbe-
perking van deze lagere standen.
3. Intelligente kinderen uit de gezin
nen behorende tot de lage standen
zouden als „onwettige" geboorten
dienen te worden gekwalificeerd.
Ten aanzien van punt 1 moet worden
vastgesteld, dat het inderdaad wel
juist is dat intelligentie, voorzover dit
begrip meetbaar zou zijn aan school
prestaties, een erfelijke basis heeft, al
spelen ook milieufactoren een rol. Dat
de lagere standen zich in deze lage
standen zouden bevinden door hun
lage l.Q. is echter nooit aangetoond
door onbevooroordeelde onderzoe
kingen.
Punt 2. Dat de overheid op den duur
wettelijke maatregelen zal moeten
nemen ten aanzien van de vermeende
dreiging is een bij het hele complex
van inzichten behorende opvatting. Dit
hele complex echter is al zó lang be
kend en al zó vaak ontzenuwd, dat
men zich alleen kan verbazen over het
gebrek aan kennis van de spreker.
En:
We geloven dan ook, dat een wette
lijke geboortenbeperking niet de juiste
of zelfs meest effectieve weg zal zijn
om iets te bereiken. De ervaring leert
dat een vrijwillig besluit gefundeerd
op goede voorlichting de enige goede
methode zal zijn. Maar dan zal het
gaan om een beperking die niet aan
een klasse is gebonden, want het is nu
eenmaal een feit, dat kinderen met
zeer lage I.Q.'s, die dus het l.Q.-ge
middelde van een populatie bijzonder
sterk negatief beïnvloeden, zowel in
de hogere als de lagere als de midden
klasse worden geboren.
Tot slot nog een korte opmerking
over punt 3: in analogie met de sug
gestie van prof. Hooykaas inzake het
als onwettig beschouwen van intelli
gente kinderen uit lagere stand
milieus zouden we moeten vaststellen,
dat dan kennelijk beide ouders on
wettig als dusdanig fungeren, daar een
van de meest voorkomende verschij
ningsvormen van de erfelijkheid van
intelligentie van laag gehalte er een is
die door beide ouders wordt over
gedragen in latente vorm (maar in
alle klassen van de maatschappij).
We geloven eigenlijk dat prof. Hooy
kaas zich hier op glad ijs heeft ge
waagd, en heeft gesproken over zaken
waar hij niet goed mee op de hoogte
is.
ADVERTENTIE
VRIJ NEDERLAND laat ons zien
wat de rol van prof. Hooykaas in de
oorlogsjaren is geweest.
Prof. Hooykaas is gedurende de
Duitse bezetting van Nederland twee
maal waarnemend secretaris-generaal
van het departement van Justitie ge
weest. In die functie heeft hij mee
gewerkt aan een aantal zeer bedenke
lijke maatregelen van de bezetter. Zo
heeft hij met de Duitsers dr. Wimmer
en dr. Rabl de bestuursorganisatie
tijdens de bezetting opgesteld. Met
Rabl stelde hij de verordening op
waarbij de Staten-G ener aal voor ont
bonden werden verklaard en ook heeft
hij te maken gehad met tegen de joden
genomen maatregelen. In zijn ver
hoor voor de Parlementaire Enquête
commissie op 19 maart 1952 heeft hij
zijn oorlogsverleden omstandig ver
dedigd. Over de maatregelen tegen de
joden zei hij toen „Er zijn, als ik het
wel zie, twee kwesties met de joden.
Eerst hebben wij de kwestie met de
joodse ambtenaren gehad; later heb
ben wij het wegvoeren van de joden
gekregen". Over de eerste „kwestie"
merkt hij op dat de Duitsers hierin
niet handelden in strijd met het
volkenrecht. „Dat hangt hiermede
samen, dat de ambtenaren gedurende
de tijd, dat zij voor de Duitse overheid
optraden, het vertrouwen van die
overheid moesten hebben. Nu hadden
de Duitsers zich tegenover de joden zo
onbehoorlijk gedragen, dat zij niet kon
den verwachten, dat de joden voor
hen betrouwbare ambtenaren zouden
zijn. Het klinkt mal, dat de Duitsers
door hun eigen slechte handelingen
zelf de mogelijkheid hadden geopend
om de joden te verwijderen, maar het
was zo".
Het wegvoeren achtte hij wel in
strijd met het volkenrecht en uitvoerig
zette hij uiteen hoezeer hij en andere
secretarissen-generaal zich hebben be
ijverd om daar iets aan te doen. Dat
begon na de Februaristaking „er
waren in februari 1941 relletjes ge
weest in Amsterdam" maar niet
direct want de gearresteerden werden
door de Duitsers eerst naar het kamp
in Schoorl gebracht. „Daar hadden die
jongens het best", oordeelde Hooykaas
in 1952. Presser denkt daar anders
over. Hij vertelt in „Ondergang" dat
de gevangenen in Schoorl „op de
knieën kruipende, een op de grond
aangebrachte stenen hakenkruis met
een tandenborstel (moesten) schoon
maken" en dat zij niet zelden werden
mishandeld. Maar Hooykaas stelt dat
hij pas bezorgd werd toen hij berich
ten kreeg uit joodse kring over het
hoge sterftecijfer in Mauthausen, waar
de gevangenen van de februaristaking
later naar waren overgebracht.
Het blad maakt tenslotte nog deze
opmerking:
Deze man werd direct na de oorlog
raadsadviseur in algemene dienst van
het ministerie van Justitie, in 1946
raadsheer in het Amsterdamse ge-
bij de Hoge Raad en in 1950 werd aan
hem de opleiding van nieuwe juristen
opgedragen doordat hij benoemd werd
tot hoogleraar tn Utrecht. Aldus wordt
in Nederland omgesprongen, met de
integriteit van de rechterlijke macht
en met de verantwoordelijkheid voor
de opleiding van toekomstige juristen.
