IN LOOSDRECHT DRAAIT
DE ROULETTE VOORT...
„Behendigheidsspelen" voor
casinohouders met lonend
Publiek blijft
verstoken van
legaal „gokje"
aan speeltafel
PULSARS: geheimzinnige signalen uit de ruimte
17
De schrik der misdadigers
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1968
Verzegeling
Geen filantropie
Roulex
Ook de gevel van de club vertoont geen Monte Carlo-allures.
Over de grens
Gruwelverhalen
DE BUITENGEWOON regelma
tige radiosignalen die onlangs met
enorme antennes van de Cam
bridge Universiteit uit de ruimte
werden opgevist, vormen momen
teel een sensatie van de bovenste
plank in de wetenschappelijke
wereld.
Is er dan eindelijk een antwoord
van een interstellaire gemeenschap
van denkende wezens op ons con
tinu uitgezonden radio-visite-
kaartje?
De aardse mensheid, die zich in
haar bestaan uniek en volkomen
eenzaam in het heelal waant, krijgt
nu dan een aanzoek van een licht
jaren-verwijderde beschaving.
Zo luidden de eerste speculaties
omtrent deze signalen en Dosto-
jevski's droom van een gelukzalige
sterrengemeenschap, zoals in zijn
dagboek beschreven, werd plotse
ling een wetenschappelijke hypo
these.
Analyse
Verklaringen
P. Yedema
(Van een onzer verslaggevers)
HET ROULETTEBALLETJE in Loos-
drecht draait nog steeds, al is het op zeer
bescheiden schaal. Ook na de inval, eind
september, in verschillende casino's in het
Gooi en in de provincie Utrecht, bleef de
Hollandse Club in „Najade" zijn deuren
geopend houden voor de leden (honderd,
notarieel geregistreerd). De adviseur van
de club, de heer C. J. Buijs, zag in de slui
ting van de andere verenigingen wel aan-
WAAROM KAN de heer Buijs doen,
wat anderen ontzegd wordt? In zijn
riante caravan in Oud-Loosdrecht 'il
deze Rotterdamse expediteur (het
openstellen van 'n casino kan eigenlijk
als 'n soort hobby van hem worden be
schouwd, een toetsen aan de wet) in
afwijking met velen van zijn collega's
wel wat uit de doeken doen:
,,Wij houden ons strikt aan de voor
schriften, gesteld in de „wet op de
kansspelen". Honderd leden telt onze
club en meer komen er ook niet. Bij
ons zal men nooit bussen voor de deur
zien rijden, die goklustigen uit andere
plaatsen aanvoeren. Van verlotingen
e.d. zal men bij ons nooit horen. Wij
spelen het echte en onvervalste rou
lette, volgens mij het enige spel. waar
bij oneerlijkheden tot het minimum
beperkt blijven".
leiding een onderhoud te verzoeken met
de officier van Justitie in Utrecht, mr.
J. C. v. d. Berg. Advies kon deze de heer
Buijs niet verschaffen Wel zei hij, dat er
strenge controle uitgeoefend zou worden
op de gang van zaken in de Hollandse
Club. Dat is overigens niets nieuws, want
sinds de oprichting van deze vereniging,
waar nu reeds een vol jaar de roulette
draait, mag de club zich verheugen in
grote belangstelling van hogerhand.
niet zo fraude-vrij zou zijn als wordt
beweerd".
Het woord „oneerlijk" is gevallen.
Hoe zit dit bij de zogeheten „behen
digheidsspelen" zoals Saturne. Delphi
en Jorra? Die vraag is kennelijk
voer voor het stokpaardje van de
heer Buijs!
„U begrijpt toch wel, dat casino's
geen filantropische instellingen zijn?
Er moet worden verdiend. En dat
kan nimmer bij behendigheidsspelen.
Er zijn altijd enkele mensen die het
spel al gauw doorhebben. De andere
gasten volgen spoedig. Dan is de aar
digheid voor de „bank" er snel af.
Wat gebeurt er dus? De bank gaat
kleine trucjes toepassen, waardoor een
zuivere berekening niet meer plaats
kan vinden".
IS DIT ook het geval met Roulex,
het spel, dat door de TNO in Delft
als zuiver behendigheidsspel is gekwa
lificeerd? Het woord Roulex werkt
blijkbaar als een rode lap op de be
kende stier.
,,Er bestaat op het ogenblik een pres
siegroep (anders kan ik deze niet
noemen)", aldus onze zegsman, „die
een zekere druk tracht uit te oefenen
op de officier van justitie en het minis
terie om Roulex naar voren te schui
ven als „het enige spel, dat in een
zaak zonder overlast geëxploiteerd zou
kunnen worden".
Dit spel vindt vooral zijn verdediger
in ir. Weber. Maar Loosdrecht staat
blijkbaar bij de voorstanders van Rou
lex in een kwade reuk. „Waarschijnlijk
aldus de heer Buijs, omdat men in
Loosdrecht wel weet, dat ook dit spel
„Als ingenieur zal de heer Weber
stellig wel weten waarover hij praat,
daar twijfel ik niet aan. Maar wat
voor de andere behendigheidsspelen
geldt, geldt beslist ook voor Roulex.
Een van de tekortkomingen in de hui
dige wet op de kansspelen is dat er
geen overheidsverzegeling is. En zon
der deze verzegeling zouden exploitan
ten in staat kunnen zijn te manipuleren
d.w.z. het spel „minder behendig" te
maken. Dit betekent zonder meer dat
eerst de wet in die zin gewijzigd moet
worden, wil ook Roulex helemaal,
„fraudevrij" kunnen heten'.
Mocht zo'n wettelijk verplichte ver
zegeling er inderdaad dóórkomen, dan
betekent dit volgens de heer Bujjs ge
lijkertijd de dood van het spel. Geen
„exploitant" zou er brood in zien,
omdat het dan uiteindelijk op verlies
voor de bank zou uitdraaien.
DE HEER BUIJS deelt de mening
van ir. Weber, dat er op speelgebied
wantoestanden heersen, dat er trucs
gebruikt worden als stoten tegen de
speeltafels, knoeien met elektrische ge
leidingen e.d. Dat ir. Weber echter
nooit een negatief geluid laat horen
over Roulex, vindt de heer Buijs niet
juist. TNO heeft terecht Roulex het
stempel „fraudevrij" gegeven, maar
zodra een spel de beschermende ruim
te van deze instelling verlaat, is het
overgeleverd aan de manipulaties van
de zijde der exploitanten. De officier
van justitie heeft ook deze Roulex in
beslag genomen. Wat de heer Buijs
zeer hoog zit is de toon, die de zgn.
boulevardbladen aanslaan als het over
speelbanken gaat„Waarom spreekt
men in Nederland over „gokholen"
en nog minder fraaie benamingen,
waar men dezelfde speelbanken in
het buitenland „casino's" noemt?
Wie wel eens de bonafide speel
banken geeft bezocht, zal niet anders
kunnen zeggen dan dat er een zeer rus
tige sfeer heerst. Men meent de mens
tegen zichzelf te moeten beschermen
door de casino's te verbieden. Maar
men sluit toch ook niet de café's om
dat er gezinnen ongelukkig zijn gewor
den doordat vader (of moeder) aan de
drank is geraakt?"
HET VERBOD om casino's te ex
ploiteren heeft tot gevolg gehad, dat er
in ons land zo'n kleine tweehonderd
clandestiëne speelbanken zijn. Dat er
ook enkele zijn, waar zgn. „jenners"
werken, lieden die de gasten moeten
opjutten tot grotere inzetten, is daar
bij onvermijdelijk. Dit zou grotendeels
te voorkomen zijn, als de overheid
enige speelbanken in Nederland zou
tolereren, waarbij dan goede controle
mogelijk zou zijn.
Zouden daarmee alle clandestiene
„speelholen" tot verdwijnen gedoemd
zijn? „Misschien niet", meent de heer
Buijs. „Maar in ieder gevab zou men
dan kunnen spreken van een misdrijf
tegen de staat, terwijl nu slechts een
In dit sobere interieur draait
het witte balletje van de Loos-
drechtse roulette.
overtreding ten laste gelegd kan wor
den, waarvoor de „straf" uiteraard
veel minder is".
DE ADVISEUR van de Hollandse
Club ziet bij dit alles één lachende der
de. De buitenlandse casino's en de or
ganisatoren van zogenaamde weekeind
en dagtrips naar deze gelegenheden
kunnen alleszins tevreden zijn met de
gang van zaken in ons land. Zij zou
den de klandizie uit Nederland maar
node missen als hier op eigen bodem
gelegenheid was om een gokje te wa
gen in een besloten club.
De heer Buijs vestigt ook de aan
dacht op een overtreding van de wet op
de kansspelen, die blijkbaar door de
overheid wordt geduld. Men mag na
melijk op generlei wijze reclame ma
ken om deelneming aan speelbanken lm
helpen bevorderen. Maar met de regel
maat van de klok ziet met in sommige
Nederlandse dagbladen advertenties
met zeer aantrekkelijke aanbiedingen
om buitenlandse casino's te bezoeken.
BINNEN DE EEG is ons land het
enige dat het zonder casino's moet
stellen. Toeristisch gezien is het al of
niet openstellen van een speelbank in
Nederland van geen betekenis. Men zal
heus geen snoepreisje maken voor iets
dat men in eigen land kan krijgen.
Echte gokkers zijn volgens de heer
Buijs ook in ons tand sporadisch. Men
sen die „wel eens" een kansje willen
wagen, maar weten tot hoever zij kun
nen gaan, zijn er evenwel bij bosjes
te vinden, Penose-jongens en meisjes
die met de revolver de winnaars dwin
gen zouden het geld weer af te staan,
zal men echter nergens in Loosdrecht
vinden, al staat dit dan ook te lezen
in een „boulevardkrant", aldus met
veel nadruk, de heer Buijs
„DOSSIER XY onopgelost" is nog
altijd het populairste tv-programma in
West-Duitsland, althans voor de tele
visiekijkers met een schone lei. De
misdadigers hebben er waarschijnlijk
veel minder plezier in.
IN DEZE korte films worden onop
geloste misdaden uit de politiepraktijk
met toneelspelers gereconstrueerd.
Vaak worden daarbij ook foto's van de
vermoedelijke daders op de beeldbuis
getoond. Dan vraagt presentator Eduard
Zimmerman of iemand onder de kij
kers wellicht toevallig het slachtoffer
van zo'n misdaad, of de verdachte per
sonen, in een bepaalde periode gezien
heeft en verzoekt het publiek tevens
om hulp bij de opheldering van de
misdaad in kwestie.
HET SUCCES van de serie - waar
van onlangs al de tiende aflevering
op de beeldbuis kwam heeft zelfs
optimisten verrast. Het gaat in hoofd
zaak om misdaden die lange tijd gele
den gepleegd zijn en waarbij de da
ders vrijwel geen sporen of „stille ge
tuigen" hebben achtergelaten. De eer
ste tips van het publiek komen mees
tal al tijdens de uitzending per tele
foon. Een paar maal kon de politie
reeds enkele uren later een arrestatie
verrichten. Zo werd onlangs een ge
zochte misdadiger door treinreizigers in
een coupé ontdekt op de morgen na
een uitzending, en een beroepsoplich
ter door stamtafelvrienden in een
dorpscafé ontmaskerd.
VAN DE 49 onopgeloste zaken die in
de serie Dossier XY op de beeldbuis
kwamen konden er totnogtoe 28, dat is
55 percent dankzij de medewerking
van het publiek ontmaskerd worden.
In dertien van de 16 oplichtingsza
ken kon de politie de schuldigen als
nog arresteren. Bij 11 van de 16 ge
vallen van diefstal en inbraak vulden de
aanwijzingen van kijkers de leemten
in de dossiers aan. Onder drie roofover
vallen (waarvan 7 gevallen getoond
werden) en onder een van de 10 moord
zaken kon de justitie spoedig na de uit
zending eveneens een streep zetten.
HET LAGE succespercentage bij de
halsmisdaden is volgens Zimmerman
toe te schrijven aan de efficiënte werk
wijze van de Duitse „Kriminalpolizei"
die 96 percent van alle moorden „op
eigen kracht" ontraadselt. Kleine mis
dadigers zoals oplichters, flessetrekkers
en huwelijkszwendelaars lopen door
hun grote aantal veel minder kans om
gepakt te worden. Vooral in deze ca
tegorie heeft Dossier XY velen alsnog
de das omgedaan: 36 van de 44 „ge-
televiseerde" verdachten zitten nu als
nog hun straf uit, en geen enkele zwa
re jongen, die nu nog vrij rondloopt
weet, wanneer hij wellicht aan de beurt
komt.
IN JULI 1967 installeerde de Cam
bridge Universiteit enkele enorme ra
diotelescopen in het Mullard Radio-
astronomisch observatorium, met het
doel om de toen actuele objecten, die
een enorme hoeveelheid energie in het
radio-godflengtegebied de ruimte in-
slingerden, te onderzoeken en te loca-
liseren. Het toen begonnen routine
werk dat erin bestond dagelijks tien
tallen meters recorder-papier te ana
lyseren, werd begin augustus plot
seling doorkruist door het opdoemen
van een uiterst regelmatig radiosig
naal. De leider van het onderzoek
Antony Hewish schreef in „Scientific
American" van deze maand dat dit
verschijnsel het leven van zijn team
leden in de hierop volgende weken
ging domineren.
In het begin was men bijzonder
sceptisch en probeerde de „ruimte-
klok" weg te redeneren als zijnde een
„man-made" signaal. Het is nl. geble
ken dat 99 van de 100 signalen die de
telescoop doorgeeft afkomstig zijn van
electrische circuits van auto's, een
slecht contact van een of andere na
burige wasautomaat, door de maan
teruggekaatste radarsignalen enz
Deze argwaan kon echter door bere-
kingen en verdere observaties worden
weerlegd en Hewish en zijn team ston
den voor de taak om een verklaring
te vinden voor een radiosignaal uit
het heelal dat zich iedere 1,3 sec. met
een nauwkeurigheid van een 100-mil-
joenste herhaalde.
HET MEEST opvallende van dit ver
schijnsel was ongetwijfeld deze onge
looflijke regelmaat, maar de aandacht
van de onderzoekers ging niet in de
eerste plaats uit naar het tijdsverschil
tussen 2 opeenvolgende signalen, maar
naar de duur van één zo'n signaal
of puls. Ze stelden zich hierbij de bron
al gauw pulsar genoemd voor
als een soort kosmisch knipperlicht,
maar dan moest, aangenomen dat de
ze in een ondeelbaar moment aan en
uit flitste, het signaal van de voor
kant ons eerder bereiken dan dat van
de achterkant. Als je dus de tijds
duur van het puisje vermenigvuldigde
met de lichtsnelheid dit is ook de
snelheid van radiogolven dan had
je de maximale doorsnee van zo'n pul
sar. Die bleek op deze veronderstel
ling niet groter te zijn dan een paar
duizend kilometer.
Nog een interessant gegeven kon uit
de tijdsduur van één puls afgeleid wor
den n.l. de afstand van de pulsar tot
de aarde.
Deze puls bevat net als de continue
uitstraling van de zon een spec
trum van golflengten. De pulsar zendt
echter stralen uit met gemiddeld een
veel langere golflengte die voor ons
niet zichtbaar zijn zoals de zonnestra
len. Door een volmaakt lege ruimte
heeft iedere golflengte dezelfde snel
heid, maar nu drijven er in het heelal
enorme gas- en stofwolken rond en
deze werken op de puls als een enorm
prisma. Hierdoor worden de verschil
lende golflengten van elkaar geschei
den zodanig dat de kortste golf ons
'n ietsje eerder bereikt dan de langste.
Uit dit verschil in aankomsttijd kan
men nu, als men een goede veronder
stelling maakt omtrent de dichtheid
van het prisma, de afstand uitrekenen
die het puisje heeft doorlopen.
Uit deze berekeningen bleek dat de
pulsar ongeveer 400 lichtjaren van ons
verwijderd is, d.w.z. dat men nu naar
een directe radio-uitzending zit te luis
teren uit het jaar 1568 vanaf een ver
hemellichaam, waar het programma
momenteel nog helemaal door de stu-
dioklok wordt gevuld!
DE PUBLICATIE van Hewish's be
vindingen februari j.l. in het week
blad „Nature" uit Londen veroorzaak
te een schokgolf van verbazing en
koortsachtige research in de weten
schappelijke centra over de hele we
reld. Alle reusachtige antennes gingen
„tunen" op de pulsar-boodschappen en
in een paar maanden tijd werden nog
een stuk of tien nieuwe pulsars op het
lijstje bijgeschreven. De theorieën
omtrent deze mysterieuze hemellicha
men schoten als paddestoelen uit de
grond, congressen werden belegd om
alle gegevens, observaties en theorieën
te coördineren en te toetsen.
Hewish, een nuchter man, stapte al
gauw af van de hypothese van de con
tact-zoekende heelalbewoners, vooral
omdat de pulsar geen planetenbaan
beschreef. Hij beschouwde de pulsar
als een bepaald stadium in de evolu
tie van de sterren.
In het kort komt dat hierop neer:
In de bloeiperiode van een ster, een
fase waarin zich b.v. onze zon be
vindt, is er evenwicht tussen de zwaar
tekracht, die de „zon" (ster) in elkaar
wil laten krimpen en de enorme
kracht van de kernexplosies die naar
buiten toe werkt. Heeft de ster nu
zijn „brandstof" verbruikt dan krijgt
de zwaartekracht de overhand en de
ster schrompelt tot ongeveer een dui
zendste van zijn oorspronkelijke om
vang ineen. In dit lichaam een uit
gebluste. kousse zon, witte dwerg ge
naamd stelt zich een nieuw even
wicht in tussen de zwaartekracht en
de elkaar afstotende atomen. De ma
terie is nl. zo dicht gepakt dat 1 cm3
10 ton weegt! Nog is echter de kleinste
omvang niet bereikt. De zwaarte
kracht kan nl. ook nog de atomen
in elkaar knijpen en de ster schrom
pelt dan nog verder ineen tot een
zgn. neutronenster-
DIT hypothetische hemellichaam,
dat qua omvang met die van de pul
sar overeen zou komen, wordt nu als
bron gezien van de geheimzinnige sig
nalen. Het zou nl. net als een maxi
maal ingedrukte veer, vibreren om zijn
kleinste o..ivang. De schokgolven die
hierbij ontstaan zouden in zijn atmo
sfeer in hetzelfde constante tempo van
de vibratie uitbarstingen van radiogol
ven veroorzaken.
Het laatste woord in deze onderzoe
kingen is nog lang niet gesproken:
nog iedere week worden nieuwe ge
gevens en theorieën gepubliceerd en
het is moeilijk om nu al een volko
men vaststaand model met een zeke
re waarschijnlijkheid aan te nemen. De
astronomen zijn van hun eerste ver
bazing bekomen en proberen de sig
nalen met modellen en computers te
herleiden'. Het laatste woord is aan de
nuchtere technici en wij: voorlopig ge
doemd tot een kosmische eenzaamheid
in het onmetelijke heelal, totdat
misschien de .neutronenster" een
vrolijk wijsje of het SOS gaat vibre
ren?
Lit.: „Pulsars" door Antony Hewish.
