VAN DAG TOT DAG
tt
fooi*
olrocrJt,'
Tsjechische
hulde aan
kranten brengen
jarige Dubcek
Londense journalisten gaan
actie voeren voor collega
OMEGA
VAN NIEL
Heinemann of Schroder president
SCHRAVENDIJK
SCHRAVENDIJK
commentaar op actuele zaken
de harde lijn
Verdrag met Russen 1 december van kracht
Tsjechen mogen
niet meer privé
naar Sovjet-Unie
G roo t- B ritt a nnië
ratificeerde
kernverdrag
Brit al 16 maanden
onder huisarrest
in Peking
Ontsnapte Griekse
getuigen streng
bewaakt
amm
„MARTEN GAS"
Bouw „Concorde
wordt voortgezet
DONDERDAG 28 NOVEMBER 1968
3
Svenska
ook voor SPEELGOED
en SPELLEN
(Van onze correspondent)
BONN Met de benoeming van de minister van Justitie Heinemann
voor de sociaal-democraten en minister van Defensie Schroder voor de
christen-democraten tot kandidaten voor het hoogste staatsambt kunnen
de aanhangers van de Westduitse democratie de verkiezing van de
bondspresident begin volgend jaar met een zekere rust tegemoet zien.
In een tijdperk waarin allerwegen aan het functioneren van de demo
cratische spelregels meer dan ooit wordt getwijfeld en in de Bonds
republiek is dit verschijnsel gevaarlijker dan elders in West-Europa
is de huidige uitgangssituatie tevredenstellend.
Geharrewar
Prikkeldraad
Nuchter
Zoals te verwachten viel. hebben de
confessionele partijen in de Tweede Ka
mer eendrachtig het beleid van hun coa
litieregering gesteund in de kwestie van
de verhoogde NAVO-bijdrage. De opposi
tie tegen deze bijdrage is uitermate zwak
gevoerd, wat kan worden uitgelegd als
een energiebesparing in een situatie
waaraan toch niets te veranderen viel.
De redenering waarmee minister-presi
dent De Jong het regeringsvoorstel ver
dedigde, ging verder dan verwacht werd.
Men had gedacht dat hij zich zou beroe
pen op de solidariteit met de bondgenoten
en de onontkoombaarheid van de ver
plichting, die het defensiepact oplegt om
zodoende althans een enkel woord van
bezorgdheid te kunnen laten horen over
de nieuwe lasten, die van het volk moeten
worden geëist. De minister-president heeft
echter, als recntgeaard militair, er de
voorkeur aan gegeven de motivering van
de extra-belasting te zoeken en te vinden
in de militaire situatie in Europa.
De woorden van de premier hebben
nieuwe onrust gewekt, doordat zij gericht
waren op de sentimenten van de angst.
„Wij hebben te maken met een in het
nauw gedreven totalitair regime
waarvan de paranoïde trekken duidelij
ker zullen worden. Een regime waarvan
de argwaan niet gevoed wordt door de
militaire macht van Europa, maar door de
politieke kracht die uitgaat van onze vrije
samenleving
Een in het nauw gedreven regime, dat
argwaan koestert ten opzichte van zijn
naburen kan er ooit een gevaarlijker,
dreigender beeld worden opgehangen van
een mogendheid die militair en potentieel
de machtigste van Europa is? Men zou,
met de premier meedenkend, tot de con
clusie moeten komen dat het wegnemen
van die argwaan eerder een Europese
zaak op leven en dood is, dan het opvoe
ren van de bewapening die nunogniet
de oorzaak van die argwaan is. Niet
temin, de conclusie van premier De Jong
is, zoals bekend, precies andersom. Onze
225 miljoen gulden moeten bewerkstelli
gen dat Moskou zich minder in het nauw
gedreven voelt, minder argwaan koestert
en minder paranoïde trekken zal verto
nen. Er zit weinig logica in, maar het
belangrijkste is dat de coalitiefracties in
hun bewapeningsijver worden gestijfd en
dat de oppositie tegen de nieuwe koude
oorlog het brandmerk krijgt van politiek
en militair onverstand.
Wie dat allemaal zo aanziet en aan
hoort, kan slechts hopen dat de gevaar
lijke mannen in Moskou langs dezelfde
lijnen redeneren als premier De Jong en
zijn confessionele en liberale medestan
ders. Er zit overigens weinig politiek
risico in deze gedragslijn. Als de Sovjet-
Unie onverhoopt nóg meer argwaan gaat
koesteren dan De Jong haar toeschrijft
en agressief zou reageren, krijgen de on
heilvoorspellers vanzelf gelijk. Als Mos
kou angstig in zijn schulp kruipt en zich
van agressie onthoudt, vanwege die ^25
miljoen, krijgen zij vanzelf ook gelijk
Waarmee nog eens temeer is aange
toond, dat in een onrustige, oorlogszuchti
ge wereld, die blijft draaien op de olie
van de wederzijdse dreigementen, de mi
litairen a 11 ij d gelijk hebben.
De discussie rondom de al of niet fluo
ridering van ons drinkwater begint steeds
interessanter te worden, omdat bij alle
duidelijk waar te nemen medische twij
fels omtrent de doelmatigheid en toelaat
baarheid der fluoridering twee geheel
nieuwe aspecten in de argumentatie zijn
komen opduiken.
De eerste nieuwe redenering is in po
litieke kring ontstaan en wordt ontleend
aan een grote verantwoordelijkheid van
de volksvertegenwoordiging ten opzichte
van de diensten, die de overheid aan de
burgerij verleent. Deze redenering gaat
uit van de constatering, dat de gemono
poliseerde positie van gemeente of pro-
ADVERTENTIE
Restaurangen
Weer iets nieuws uit Zweden
vers gebraden gans met rodekool
pruimen, appelcompöte
Parijse aardappeltjes
In ons café „Plate-service"
tijdens de lunch „Sillvagnen"
10 verschillende Zweedse
haringsoorten.
KENNEMERPLEIN 5
TELEFOON 16840
HAARLEM
Eigen parkeerterrein.
vincie als waterleveranciers een verhou
ding tussen overheid en gebruiker schept
die adequaat is aan de normale verhou
ding tussen leverancier en klant. Ergo:
de klant mag uitmaken wat hij wél en
wat hij niet wil kopen en slikken. Een
referendum bij de klantenkring zal moe
ten uitmaken, of de leverancier met ge
fluorideerd of ongefluorideerd water moet
aankomen. Een gemeenteraad mag wé]
bemiddeling bij de totstandkoming van
zo'n referendum, maar zich als politiek
lichaam niet de bevoegdheid aanme
ten namens de klanten te beschikken. De
raad vertegenwoordigt de politieke kie
zers, niet de consumenten van water, al
dus deze redenering.
Een tweede nieuwigheid is, dat einde
lijk aandacht wordt besteed aan de bij
zonder belangrijke verhouding tussen
drinkwater en huishoudwater. Slechts
een fractie van het huishoudwater wordt
als drinkwater gebruikt. Kinderen, voor
wie fluor juist zo dringend wordt aanbe
volen, drinken zelden of nooit leidingwa
ter. Als ze heel klein zijn drinken ze
melk. later misschien thee, maar meestal
trisdranken. Koffie en thee vereisen lei
dingwater, maar nu zijn de geleerden het
er weer niet over eens of de fluorver
binding in stand blijft bij koken, dan wel
in ketelsteen wordt opgenomen.
Huishoudwater gaat voor 95 percent op
aan wassen, baden, douchen, schrobben,
besproeiing, enzovoort. Niettemin wordt
fluoridering van de volle 100 percent wa
ter bepleit. De vraag is of die zeer kleine
hoeveelheid echt drinkwater dan niet be
ter gefluorideerd kan worden betrokken
in gebottelde vorm, waardoor de 95 per
cent vrij blijven van deze chemische stof.
Dat is precies andersom en logischer,
als men op de hoeveelheden let dan
de fluorideringsridders willen. Zij wil
len namelijk ongefluorideerd water ge
botteld verkrijgbaar stellen.
Intussen komen de voorstanders van
fluoridering enigszins op gang na de
stortvloed van tegenargumenten, waarbij
zij als voorheen uitgaan van een axioma
fluorgebrek veroorzaakt tandbederf. Hier
tegen hebben voedingsdeskundigen al
meermalen scherp geprotesteerd, omdat
deze deskundigen overtuigd zijn van het
feit dat het totale voedingsbeeld
ernstige .beschavingsziekte" vertoont en
de voedingsgewoonten in hun geheel
schuldig moeten worden geacht aan de
gebitsondergang. Zij menen dat het een
fatale vergissing zou zijn, fluor als hét
middel tegen de kwaal te beschouwen
afgezien van de vraag of men het totale
contingent huishoudwater zal fluorideren
dan wel fluor \r. tabletvorm blijft toe
dienen.
Het is natuurlijk onverantwoord het
anti- of pro-fluorstokpaardje te berijden
zonder zich af te vragen wat de argu
menten of consequenties zijn. Dat zove
len zich in de strijd mengen, is echter
bevorderlijk voor de volledige verwer
king van het vraagstuk. Interessant is
vooral de vraag of onze samenleving met
haar politieke, medische, publicistische en
communicerende verworvenheden erin
zal slagen de verstandigste, doelmatigste
en meest verantwoorde weg te kiezen
Tenslotte staat aan het einde van die weg
een groot algemeen belang.
ADVERTENTIE
PRAAG (DPA en AP) Alexan
der Dubcek, de Tsjechoslowaakse
partijleider, vierde gisteren zijn 47ste
verjaardag met een normale werk
zitting op het hoofdkwartier van het
Centraal Comité. Alle dagbladen
brachten zijn foto op de frontpagina
met groeten en huldebetuigingen.
Het partijblad, „Rude Pravo", citeerde
een fabrieksarbeider die zei: „Zo lang
Dubcek onze leider is steun ik de partij.
Hij was niet bang om de waarheid te zeg
gen toen hij niet wist wie hem zouden
steunen. Voor mij is een communist in de
eerste plaats een eerbaar en waarhedds-
lievend mens".
Het vakbondsblad „Prace" citeerde een
uitspraak waarin Dubcek „vrijheid van
het woord, overwinning van de waarheid
WASHINGTON (AFP) Groot-Brit-
tannië heeft gisteravond het niet-versprei-
dingsverdrag geratificeerd en is daarmee
eerste kernmogendheid die dit deed.
Het verdrag is door 83 landen onderte
kend. Om van kracht te worden moet het
door de V.S., de Sovjet-Unie, Groot-Brit-
tannië en veertig andere landen worden
geratificeerd.
en voortzetting van de hervormingen van
na januari zonder onderbreking" werd
toegewenst.
Met ingang van 1 december wordt een
gedetailleerd verdrag van kracht over de
legering van Russische troepen in Tsje-
choslowakije.
De Russen moeten voor verschaffing
van voedsel, onderdak en diensten in
Tsjechoslowaakse munt betalen. Naar de
autoriteiten in Ostrava meedeelden, wor
den in steden met een Russisch garni
zoen speciale winkels voor de Russen ge
opend. De leveranties aan de buitenlandse
militairen zullen in geen geval van na
delige invloed zijn op de binnenlandse
markt, zo werd verzekerd. Ostrava zelf
heeft geen Russisch garnizoen. Over een
standplaats voor het garnizoen in het dis
trict wordt nog onderhandeld.
Naar verluidt zullen Russische offi
cieren en hun gezinnen niet in privé-wo-
ningen, maar alleen in militaire gebou
wen en kazeres gehuisvest worden.
ADVERTENTIE
De terugtrekking der overtollige bui
tenlandse militairen zal op 18 december
voltooid zijn. Nadien mogen Russische mi
litairen of hun familieleden niet meer
vrij de Tsjechoslowaaks-Russische grens
overschrijden maar moeten zij zich aan
de normale douanevoorschriften onder
werpen.
Met ingang van 3 december is het voor
Tsjechoslo waken verboden privéreizen
per auto naar de Sovjet-Unie te maken.
Het Tsjechische persbureau Ceteka dat
dit meldt, geeft geen reden voor het ver
bod op. Georganiseerde groepsreizen blij
ven toegestaan.
VOETBALSPELLEN
SJOELBAKKEN
BRIDGETAFELS
ROULETTE-SETS vanaf 12.50
Luxe Schaakspellen
PUZZELS
en de hobby van Vader en Zoon
KAMERBILJART
Wij hebben ze met prima laken op
zware leiplaat, vervaardigd door een
van de beste biljartmakers. Dus echt
biljart en toch gezellig thuis.
SCHROEFKEU's vanaf 27.50
Grote keuze in
KINDERSPEELGOED
Auto's - Garages - Lego
1e ETAGE
Grote Houtstraat 51
LONDEN, (Reuter) Londense jour
nalisten hebben een comité opgericht dat
moet strijden voor de vrijlaiing van de
Reuter-correspondent Anthony Grey die
door de Chinezen al zestien maanden in
Peking onder huisarrest wordt gehouden.
In een verklaring spreken de Londense
journalisten van de „onmenselijke be
handeling" die Grey ondergaat.
Zij besloten premier Tsjoe En Lai een
telegram te zenden waarin deze wordt
verzocht een arts van het Rode Kruis bij
Grey toe te laten. Dp journalisten, indus
triëlen en zakenlieden over de gehele
wereld wordt een beroep gedaan ont
vangsten door Chinese ambassades en
handelsmissies te boycotten.
Onze correspondent in Londen tekent
hierbij aan: de 30-jarige Anthony Grey,
die nu al zestien maanden van zijn .Tij
heid is beroofd bevindt zich in een ka
mertje van zijn bungalow van drie
maal drie meter in een eenzaam huis
arrest.
De buitenzijde van de woning is door
de rode gardisten met leuzen besmeurd.
Het Chinese optreden tegen deze Britse
journalist was bedoeld als een tegenmaat
regel voor de detinering van acht verslag
gevers van het Chinese persbureau in
Hong Kong, in verband met de commu-
VtfV^A/lftA/WIIWWWWWWWWVlAWAIWI/WWVVWWV'
De Britse minister van technologie,
Anthony Wedgwood- Benn, heeft in
het Britse Lagerhuis verklaard dat
de ontwikkeling van het Brits-Fran
se supersonische vliegtuig „Concor
de" gewoon doorgaat, ondanks de
vermindering van de Franse bijdrage
in de kosten. De minister zei dat het
Franse besluit in het komende jaar
geen invloed op het project zal heb
ben. Op de foto de Concorde 002.
het Britse prototype werd gisteren
beproefd in een daarvoor speciaal
gebouwde ruimte.
ADVERTENTIE
Grote Houtstraat 86 - Haarlem
Telefoon 10371 - Speciaalzaak sinds 1883
De eerste bondspresident, de eer
biedwaardige typisch-Duits „schön-
geistige" president Heuss was de keu
ze van het eerste ogenblik.
Met de verkiezing van zijn opvolger
"leinrich Lübke ging het al bergaf
waarts. Niet dat Lübke toendertijd
geen aanvaardbaar man geweest zou
njn. Dat werd hij tenslotte tengevolge
van door te hoge ouderdom en gees
telijke beperktheid ingegeven verkeer
de tactische manoeuvres.
Lübke was de zwakste plek in het
,*eld der kandidaten, de speelbal van
de toenmalige kanselier Adenauer, de
minst geprononceerde, de geringste
orsoonlijkheid.
MET LÜBKE scheen een tijdperk te
beginnen dat in Frankrijk onder meer
lot de terugkeer van president De Gaul
le leidde: een eindeloos en infaam poli
tiek geharrewar om het hoogste ambt
in de staat, dat iedere geloofwaardig
heid aan de democratie te gronde richt
te.
Ook de herverkiezing van president
Lübke voor een tweede ambtstermijn
was een gelegenheidskeuze. De min
der gelukkige indruk die het ambt van
bondspresident nadien is gaan maken,
is dan ook minder de schuld van een
ijverige maar ontoereikende bondspre
sident, dan wel van de partijen, die
de democratische spelregels niet ern
stig genoeg opvatten.
De bijna 70-jarige SPD'er Gustav
Heinemann als presidentskandidaat is
ditmaal het produkt van een snelle en
eenstemmige keus geweest. De chris
ten-democraten aarzelden langer. De
uitkomst voor Schroder was echter
overtuigend en de weinige tegenstem
mers schaarden zich na het bekend
worden van de uitslag achter hem.
Tussen Heinemann en Schroder ga
pen werelden. Zij hebben werkelijk
niets gemeen dan hun kandidatuur. Nu
is dan ook een echte keuze mogelijk,
die uiteindelijk zal worden gedaan door
de kleine liberale oppositiepartij der
Vrije Democraten", wier stemmen-
aandeel in de „bondsvex-gadering" die
de president kiest, van beslissende be
tekenis zal zijn.
Hier is dan tegelijkertijd weer de
weg geopend voor het spel van de poli
tieke krachten, dat ook van invloed
zal zijn later in hetzelfde jaar op de
regeringsvorming na de uitslag van de
bondsdagverkiezing.
De Westduitse grondwet bepaalt dat
de bondspresident door een zogenaamde
.Bundesversammlung" wordt gekozen,
bestaande uit de leden van de Bonds
dag en afgevaardigden uit de deelsta
ten. Want dit is de karakteristiek van
de Westduitse grondwet, dat zij op alle
mogelijke manieren poogt de fouten
van vorige regimes te vermijden.
De grondwetgevers wantrouwden
het Duitse volk, de Duitse kiezers, die
in hun geborneerdheid een Hitier aan
de macht lieten komen. Zij deden dan
ook niet veel meer dan een prikkel
draadversperring van voorzorgsmaatre
gelen uit te rollen, waar achter de kie
zer op een veilige afstand gehouden
wordt.
Zowel de monarch vóór de ineenstor
ing van 1918, als de presidenten in de
republiek van Weimar, waren de cen
trale figuren in de staat. Onder hun
direkte controle stonden het leger en
het civiele apparaat. De president in
de republiek van Weimar werd direct
door het volk gekozen.
De macht die de president (en de
keizer) vroeger bezaten, werd door de
grondwetgevers van na de tweede we
reldoorlog verdeeld. Over de hoogste
gerechtelijke instantie die voor de in
standhouding van de grondwet zorg
Iraagt, de ministers van de deelsta
ten in de „Bundesrat" en niet het
ninst de bondsregering.
Omdat de geaccepteerde poli
tieke partijen in de Bondsrepubliek de
dienst uitmaken, hebben zij de groot
ste invloed op de gang van zaken, onder
andere ook op de benoeming van de
bondspresident. Daarbij deed zich van
zelfsprekend de vraag voor, of in een
zo jonge en onstabiele democratie als
de Westduitse de politieke partijen een
zo grote invloed kon worden toever
trouwd en of daarmee niet juist dat ge
vaar werd binnengehaald: wat de wet
gevers buiten de deur hadden willen
houden.
HIERBIJ dient te worden bedacht,
dat tot 1966 de christen-democraten de
enige partij vormden. Zij hadden het
voor het zeggen. En deze partij was
in de eerste beslissende jaren van zijn
bestaan synoniem met de toenmalige
ianselier Adenauer, een man wiens in
vloed in de grondwetgevende vergade
ring bijzonder groot was.
De bondspresident is met dit alles
niet meer dan een zogenaamde neutrale
figuur en wellicht zo neutraal dat hij
'aarmee voor de bevolking alle aan
trekkingskracht verliest. Tenzij hij uit
blinkt in dat soort van „Biedermeieri-
sche" schijnfilosofie, die Heuss goed
te pas kwam en die ook kanselier Kie-
singer bij de Duitse man in de straat
tot zo'n succes maakt.
Van de beide huidige kandidaten is
n dit opzicht Heinemann de meest aan
vaardbare figuur. Minder dan de on
der gladde zinnen zijn onwil tot con
crete uitspraken verbergende Schroder
is Heinemann een oprecht, nuchter en
helder-formulerend mens.
Het zou de Bondsrepubliek beslist
verder helpen, wanneer een on-Duitse
kandidaat als Heinemann de komende
bonds-president zou zijn.
Anthony Grey
nistische onlusten m die stad. Deze jour
nalisten werden echter vroegtijdig vrij
gelaten in de verwachting dat dit ook met
Grey zou gebeuren hetgeen echter niet
het geval is.
Grey krijgt geen gelegenheid om En
gels te praten. Hij kent slechts een paar
woorden Chinees. Zijn kamer is onvol
doende verwarmd, slecht geventileerd en
hij ontvangt onvoldoende medische aan
dacht. Deze week heeft Anthony Grey
voor het eerst sinds april bezoek mogen
ontvangen, namelijk van de plaatsver
vangend Britse zaakgelastigde in Peking,
die 25 minuten bij hem mocht blijven.
Het was de tweede keer dat iemand van
de Britse ambassade bij hem kwam.
Het bezoek, hoe welkom ook, kwam al»
een psychische schok voor Grey, omdat
het onaangekondigd was. Volgens de
Britse diplomaat is Grey's lichamelijke
toestand redelijk goed. Hij is niet mager
maar hij is bleek en lijdt aan een verkoud
heid. Hoewel hij vroeger nooit ziek schijnt
te zijn geweest en een rugby- en voetbal-
speler was, klaagde Grey de laatste maan
den over pijnen in de borst. De Chinese
arts zei, dat hij misschien bronchitis
heeft. Hij gaf hem medicijnen. Een rönt-
gen-onderzoek waarom Grey heeft ver
zocht werd echter geweigerd.
Grey zei, dat overdag de deur van zijn
kamer moet openblijven, maar 's nachts
en tijdens maaltijden mag hij deze slui
ten. Hij klaagt er ook over dat hij te wei
nig leesmateriaal Krijgt. Hij is echter
wel tevreden over zijn voedsel, maar
voor een man van actie is dit lot nog on
draaglijker dan het misschien voor een
ander zou zijn.
STRAATSBURG (AFP) De twee ge
tuigen die in Straatsburg uit een Griekse
regeringsdelegatie wegliepen, Melitis en
Markepatis, zijn gisteren per taxi in
Straatsburg gearriveerd bij het paleis
van de rechten van de mens.
Hier zetelt de subcommissie die zich
met de kwestie-Griekenland bezighoudt.
De mannen, die met behulp van de bal
lingenorganisatie van Andreas Papan-
dreou in een hotel waren ondergebracht,
werden door de politie geëscorteerd. De
toegangen naar het paleis worden streng
bewaakt.
De twee Grieken, die voor de subcom
missie zouden hebben moeten getuigen
dat zij door het militaire bewind niet
zijn gemarteld, hadden beschei-ming ge
zocht bij Zweedse, Deense en Noorse de
legatieleden.
,1
Naar Cyprus. De speciale vertegenwoor
diger van V.N.-secretaris-generaal Oe
Thant voor het Midden-Oosten, de
Zweed Gunnar Jarring, is uit New York
zijn hoofdkwartier op Cyprus vertrok
ken, waar hij zijn bemiddelingspogin
gen tussen Israëliërs en Arabieren zal
voortzetten.
Partijvoorzitter. De Japanse minister
president, Eisakoe Sato, is door de
Kiesmannen van de regerende Liberaal
Democratische Partij voor twee jaar
als partijvoorzitter herkozen met 249
van de 454 stemmen.
Misdadigheid. In een te Washington ge
publiceerde officiële Amerikaanse sta
tistiek staat dat Los Angeles de stad
is waar zich de meeste gevallen van
verkrachting voordoen, namelijk 311,
op de 100.000 inwoners.
