GESPREK MET JOS VRIJBURG
ODO FELLOWS
een halve eeuw
werken al bijna
Haarlem
m
„Mijn huwelijk zet ik in ieder geval door"
Gereformeerd werelddiakonaat
breidt werk in Indonesië uit
Een herdershond
in Vietnam
Terug naar
Nyborg
Kindercommunie
in Lutherse Kerk
ZATERDAG
NOVEMB E R
1968
Erbij
Verantwoord experiment
Sfeer van vroeger
Preekgroepen
Vrijheid
Ons zelf blijven
Professional
Kees Maas
(Van een onzer redacteuren)
HAARLEM Dinsdagavond zal
de Independent Order of Odd Fel
lows (voor het koninkrijk der
Nederlanden en het koninkrijk
België) voor het eerst via de tele
visie (Nederland II) in de gelegen
heid worden gesteld bekendheid te
geven aan haar doel: het bevor
deren van de broederschapsgedach
te onder alle mensen, ongeacht
godsdienst of politieke overtuiging.
In Haarlem bestaat al bijna een
halve eeuw de Kennemer Loge. De
leden komen regelmatig in het ge
bouw van het departement Haar
lem van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen aan de Lange
Veerstraat bijeen. Er bestaat een
commissie van voorlichting en na
dere inlichtingen zijn verkrijgbaar
bij de heer J. P. Priester, Ver-
spronckweg 337, Haarlem, tele
foon 61913. Van jongere datum is
de Haarlemse Vrouwenloge, die in
hetzelfde gebouw haar bijeenkom
sten houdt.
Zitting
„Wij zijn typisch aangelegd op de verkondiging.
Zoals de dichter samenpakt in woorden wat in de
mens leeft, zo zien wij als onze taak het woord van
het evangelie gaande te houden. Breken en confron
teren met wat er aan de hand is Het evangelie, dat
centraal staat, wordt omzongen en omspeeld" Zo
formuleert pater Jos Vrijburg zijn opvatting over de
taak van hem en zijn collega's als studentenpastores.
Het woordprobleem blijkt overigens uit de vorige zin:
want is Jos Vrijburg nog een pater en zijn zijn colle
ga's nog collega's? De Jezuiet Jos Vrijburg mag mo
menteel niet preken of de sacramenten toedienen.
Deze pater, die het preken als zijn voornaamste taak
ziet, is op non-actief gezet. Vol spanning wacht de
priester, die tot een toetssteen geworden is, af, nu de
studentenparochie positief heeft gereageerd op een
enquête over de getrouwde priester. Wat doet het epis
copaat? Jos Vrijburg een pater met een portret van
zijn verloofde op zijn kamer wil liever niet op de
ontwikkelingen vooruitlopen. Hij had nooit verwacht
dat zijn zaak de eerste van deze aard in Nederland
zou worden.
„Blijkbaar zijn wij hier toch wat
vrijer, zodat een van ons heeft kunnen
doorbijten. Bij vorige gevallen zag de
betrokkene er achteraf altijd vanaf
om te vragen zijn priesterlijke bevoegd
heden te mogen blijven bekleden".
Maar juist omdat zijn zaak nu zo be
langrijk is acht hij iedere overhaasting
verkeerd. Behalve inzake zijn huwe
lijk dan. „Natuurlijk ga ik binnenkort
trouwen, hoe de zaak ook uitpakt. Het
zou niet eerlijk tegenover mijn ver
loofde zijn als ik ons huwelijk op de
lange baan zou schuiven in afwach
ting van een beslissing van hoger
hand".
De zaak-Jos Vrijburg heeft bisschop
Zwartkruis van Haarlem onlangs tot
de verklaring gebracht dat de pater
geen priesterlijke bevoegdheden meer
heeft nu hij heeft aangekondigd te wil
len trouwen. „Eigenlijk is het kerk
rechtelijk anders" zegt Jos Vrijburg.
„Pas op het moment dat ik trouw kan
men maatregelen nemen. Maar in we
zen verandert het natuurlijk niet, daar
om heb ik er ook de voorkeur aan ge
geven mijn voornemen aan te kondi
gen". Het lijkt me ook sjieker tegen
over de gemeente".
Meent Jos Vrijburg dat het er eigen
lijk toe moet komen dat iedere pries
ter het recht krijgt te trouwen? .Nee,
dat lijkt me niet gewenst. Ik geloof
dat het een goed plan zou zijn een
aantal priesters, die willen huwen, op
een bepaald aantal plaatsen daarvoor
de vrijheid te geven. Zodoende zou men
een verantwoord experiment begin
nen. Het is tenslotte allemaal nog een
onzekere kwestie. Hoeveel priesters
willen er nu eigenlijk trouwen, dat
weet men toch helemaal niet?"
Jos Vrijburg is een van de vijf Je
zuïeten. die in öe Amsterdamse studen-
tenecclesia werken. Zij zijn niet be
noemd door universiteit of studenten,
maar aangesteld door de bisschop van
Haarlem op voordracht van hun pro
vinciaal. Hun opdracht is de verkondi
ging van het evangelie in het milieu
van de studerenden, in eerste instan
tie van de universiteitsstudenten, ver
volgens ook aan studerenden in rui
mere zin: leerlingen van Sociale Aca
demie, Academie voor Lichamelijke
Opvoeding, enzovoorts. Het centrum
van de evangelische activiteit is de
kapel van het Ignatiuscollege.
„Wij houden het voornamelijk bij
de zondag" zegt Jos Vrijburg. „In de
diensten staat de preek centraal, maar
daarnaast hebben wij een strakke,
veeleisende liturgie. Wij gaan er steeds
van uit dat er sprake moet zijn van
een vrij aanbod. De zondagsplicht zien
wij als een plicht voor ons. om er
iedere week te zijn. Wij willen niet
achter de mensen aanlopen, zij moeten
van onze aanwezigheid weten.
Het ligt ook niet op onze weg om
het voor te stellen of men alleen maar
bij ons terecht kan. Er zijn in Amster
dam vele bewegingen en actiegroepen,
die op dit errein werkzaam zijn. In
elk geval gaan wij van ons eigen stand
punt uit: het brengen van het woord
van het evangelie. Als anderen liever
Marcuse of Marx als uitgangspunt wil
len nemen is dat hun zaak
Het valt niet mee met Jos Vrijburg
theologische kwesties aan te snijden,
omdat hij daarvan vreest dat ze het
gesprek te snel in de sfeer van vroe
ger brengen. Hoewel hij in zijn preken
niet schroomt begrippen als zonde en
verlossing indringend te analyseren,
voelt hij toch weinig meer voor de af
gepaste hokjesmentaliteit van vroeger.
„Zo zien wij in de eucharistie meer
verkondiging. De consecratie is wel
een herkennen maar dan meer opge
nomen in andere elementen.
Ik geloof niet dat het nuttig is om
dilemma's te koesteren We kennen di
lemma's als priester-leek, plaatselijke
gemeente-bisschop. In het eerste komt
nu beweging, in het tweede eveneens
dankzij het pastoraal concilie, waar
pogingen zijn gedaan de stemming weer
te kanaliseren. Ik geloof dat het bij
al deze ontwerpen belangrijk is dat
bij de gesprekken de partners zich
steeds weer bezinnen op hun argumen
ten. Als wij preken dringen wij de luis
teraars ook geen dilemma's op, maar
wijzen juist op de derde weg, die uit
de tweestrijd kan voeren".
Buiten de zondagse diensten hebben
de pastores vele taken Zo is men nu
bezig met het opzetten van een aantal
preekgroepen, onder meer over „Na
tuur en ethiek", „strafethiek" en „De
stad van de mens" naar Harvey Cox.
„Bovendien moeten wij ieder elk jaar
6000 binnenbrengen, hetgeen leidt tot
lesgeven als part-time-jobDe vijf
pastores hebben in een nota duidelijk
hun visie kenbaar gemaakt op hun
taak.
Zij zien de noodzaak van een „field-
worker" die als continue luisterpost
de bewegingen in de gemeente kan ka
naliseren. Hij zou gastheer kunnen
lijn in de cantine, werkgroepen met
een concreet project kunnen stimule
ren, de verlangens van de gemeente
naar de pastores kunnen doorgeven.
Deze medewerker zou geen priester
hoeven te zijn.
Naar aanleiding hiervan geven de
pastores hun visie op het priesterschap.
„De eerste taak van de priester is de
prediking" zo stellen zij. „Daartoe zal
hij vrij moeten zijn. Althans voor de
toekomst lijkt dit de prioriteit van de
priesterlijke werkzaamheid. Hiervoor
moet hij tijd vrijmaken, uren van stu
die, uren van overleg met collega's.
De priester is geen manusje van alles,
geen gatenvuller, maar temidden van
de vele specialismen in de samenleving
heeft hij als eerste beroepstaak de
verzorging van de prediking.
Uit de ervaring blijkt dat deze taak
een taak voor halve dagen is, ge
rekend naar een achturige arbeidsdag.
De „vijf" vinden het niet juist als een
priester volledig opgaat in zijn werk.
Willen zij werkelijk 't evangelie bren
gen als een vrij aanbod dan zullen ook
zijzelf vrije mensen moeten zijn en geen
werkezels. De priester is een figuur
naast vele anderen in de samenleving,
hij is per se geen sociaal hervormer,
geen pedagoog, geen consellor, geen
psycholoog, geen maatschappelijk wer
ker. „Daarmee verdwijnt veel van het
aureool om het priesterschap" oorde
len de vijf, en zij achten dat geen na
deel.
„Wij zijn hier geen dag en nacht
met ons werk bezig" licht pater Vrij
burg toe, „we hebben kans gezien ons
zelf te blijven. De vrijheid in eigen be
staan is nodig, er moet tijd zijn om
gedichten te lezen, of naar de schouw
burg of de film te gaan. In het verle
den werd het priesterschap geromanti
seerd. De .priester moest totaal be
schikbaar zijn. Misschien kwam dat
ook wel door de zendingsdrift, die nu
verdwenen is. Het is nu een zaak van
„Wie het vatten kan, die vatte het. Ge
heide indoctrinatie achten we ineffi
cient. We lopen de mensen niet achter
na, maar zorgen wel voor voldoende
publiciteit."
Het is de plicht van ieder zoveel mo
gelijk te trachten zichzelf te zijn, is
steeds weer het motto van pater Vrij
burg. Steeds meer jonge mensen zijn
bang voor bepaalde banen uit angst
zich te verkopen. In de kerk, waar ve
le problemen ook maatschappelijke
problemen zijn, kan hetzelfde gelden.
En heeft de critische universiteit niet
weinig succes gehad omdat de mees
ten toch bang voor hun portemonnee
waren?
„We zijn hier erg vrij in vergelijking
met anderen" oordeelt Jos Vrijburg.
„Ieder kan hier zijn eigen hobbies beoe
fenen. We kunnen hier mens zijn."
Maar nu heeft de polemiek hem toch
bereikt. „In mijn zaak gaat het niet om
mijn trouwen, het gaat om de vrijheid
die mogelijk moet zijn" Hoe ziet Jos
Vrijburg zijn priesterschap, ontleent
hij dat aan zijn overheden of aan de
mensen die hij verzorgt? „Dat is ook
weer zo'n theologische vraag" zegt pa
ter Vrijburg. „Ik ben aangesteld en be
noemd door de bisschop Ik heb nooit
wat aan mensen gevraagd maar ik ge
loof dat de toetssteen is of je mensen
wat te zeggen hebt. Of je het evange
lie verstaanbaar weet te maken. Maar
daarbij geldt natuurlijk dat het evan
gelie niet altijd meespreekt, het kan
iemand vierkant tegenspreken.
Ik geloof dat we theologen ,pieer als
auteurs moeten zien. Laat de studen
ten meer vrij om zelf een keuze uit het
aanbod van theologische lectuur te
maken!"
En dan nog een stokpaard: „Een
priester moet een professional zijn. Een
priester, die als speciale taak het bren
gen van het woord heeft moet daarin
ook geschoold zijn. Hij moet de wetten
kennen van creativiteit, vormgeving
en artistieke zegging. Een politicus die
stottert moet schrijven en niet spreken.
Zo bepalen wij ons hier tot die ar
beid die wij beheersen. Wij gokken niet
zozeer op huisgemeenten, maar bren
gen het woord in een liturgisch kader,
dat strak van vorm is. Je kunt zelfs
zeggen dat er op het gebied van de ar
tistieke vormgeving bij ons een uitge
sproken tucht heerst."
En om te besluiten citeert hij nog
eens uit de al genoemde nota, die de
volgende zes maatstaven geeft voor
de taak van de priester:
De verkondiging van het evange
lie is de eerste taak van de pries
ter.
Het is voor de beleving van veel
priesters onmogelijk om daar de
hele tijd mee bezig te zijn.
Het is voldoende als de strikte ver
kondiging een half-time job is.
In de resterende tijd is de priester
vrij om al naar zijn gegevens zijn
eigen tijd te vullen, met de ernst
van een broodwinning
Deze helft kan besteed worden aan
pre-priesterlijk werk, maar ook
aan heel andere menselijke moge
lijkheden.
Anderen zullen de resterende ta
ken kunnen verrichten, daartoe
door opleiding gekwalificeerd.
„Het komt allemaal neer op ons
thema: ook een priester moet zich
zelf kunnen zijn" zegt pater Vrijburg.
Voorlopig heeft hij zelfs geen half-time
job. „Ik hoop dat ik spoedig weet
waaraan ik toe ben" zegt hij. „Dit is
verschrikkelijk, als al je werk je uit
handen is geslagen."
Pater Jos Vrijburg, verloofde priester.
UTRECHT. Het gereformeerd we
relddiakonaat van Nederland wil uit
gebreide assistentie gaan geven aan de
ontwikkeling van de kerkelijke sociale
en maatschappelijke arbeid in Indone
sië. Dit zal gebeuren door medefinan
ciering van projekten, de uitzending
van specialisten en de training van
Indonesische krachten in Nederland.
Men zal een deskundige naar Indone-
In München besloot een groep stu
denten, die walgde van de onverschil
ligheid van hun stadgenoten ten aan
zie van de grote internationale vraag
stukken, een spectaculaire actie op
touw te zetten. Zij kondigden met groot
tamtam aan, dat ze een hond een
Duitse herder levend zouden gaan
verbranden op een van de stadsplei
nen, zulks bij wijze van protest tegen
het voortduren van de oorlog in Viet
nam. Dadelijk ontstond er in heel de
stad een golf van verontwaardiging.
De 14000 leden van de Vereniging voor
Dierenbescherming, vervuld van woe
de en haat tegen de studenten, kwamen
bijeen voor een felle protest-demon
stratie en om te beraadslagen hoe ze,
desnoods met de hulp van politie en le
ger, het ongelukkige dier zouden kun
nen redden.
Daarop gaven de studenten een la-
konieke verklaring uit, waarin zij te
kennen gaven hun doe] te hebben be
reikt. „De inwoners van deze stad heb
ben nu bewezen heel wat meer begaan
te zijn met het leven van .een dier dan
met de ellende en de dood van miljoe
nen menselijke wezens in Vietnam.
Overigens hebben we helemaal niet de
bedoeling gehad werkelijk een hond te
doden" Aldus meldt het centraal mis
siemaandblad „Bijeen".
De Independent Order of Odd t el-
lows is een wereldorganisatie met an
derhalf miljoen leden die in het laatsi
van de achttiende eeuw in Engeland
is ontstaan. Wat Odd Fellows eigenlijk
betekent weet men niet precies De
meest gangbare uitlegging is om
dat odd oudtijds ook betekende „op
zich zelf staande" dat de eerste
O. F.-leden rondtrekkende handwerks
gezellen waren die daardoor moeilijk
lid van een gilde konden worden, zich
toch aaneensloten voor gezellig ver
keer en zich nader verbonden tot on
derlinge steun voor de gevaren van
werkloosheid en dergelijke. De nieuwe
vereniging of orde kreeg in Engeland
langzamerhand jveral afdelingen Be
halve het nastreven van het stoffelijk
Md
Thomas Wilden
doel ging men zich ook toeleggen op
de verstandelijke en zedelijke verhef
fing van de aangeslotenen
De Odd Fellows beschouwen Tho
mas Wildey als de stichter, omdat hij
er veel toe heeft bijgedragen dat de
orde tot ontwikkeling is gekomen na
dat hij in het begin van de vorige eeuw
was vertrokken naar Amerika, waar
hij met succes de beginselen uitdroeg.
Thomas Wildey is op 15 januari 1782
in Londen geboren, bracht zijn jeugd
in armoedige omstandigheden door en
werd wagensmid. Als jongeman trad
hij toe tot de loge 17 van de Orde der
Odd Fellows in de City of Londen en
door zijn bijzondere ijver en vlijt werd
hij op 23-jarige leeftijd tot grootmees
ter gekozen. In een periode van tien
jaar heeft hij deze functie driemaal
vervuld. In [y>nden zorgde Wildey voor
uitbreiding van de gedachte der orde,
maar nadat hij in de zomer van 1817
naar Amerika was vertrokken en op
12 september in Baltimore was aange
komen kreeg hij gelegenheid het doel
in Amerika te propageren.
Er heerste in de havenstad gele
koorts die vele slachtoffers maakte
De eenvoudige handwerkman Thomas
Wildey bleef niet bij de pakken neer
zitten en voelde zich geroepen om te
helpen en te troosten. Geschiedsschrij-
vers vertellen: „Hoewel de dood in
zijn omgeving een rijke oogst binnen
haalde, bewaarde de goddelijke voor
zienigheid zijn leven en behield hem
voor een veel uitgebreidere kring van
liefdevolle werkzaamheid tot het wel
zijn der mensheid".
In de daar>p volgende periode zet
te Wildey zijn pogingen voort. Dat re
sulteerde op 26 april 1819 tot het stich
ten van een luge. Deze dag wordt nog
steeds als de stichtingsdag der nieuwe
De orde wil de leden uit het dage
lijkse sleur halen. Daartoe komen zij
regelmatig bijeen. Een bijeenkomst
begint met een zitting in de tempel,
welke zitting volgens bepaalde vormen
voortgang vindt Men luistert onder
meer naar het openingswoord van de
voorzittend meester en naar een voor
dracht van een der leden Na de zitting
volgt in een andere zaal een na-zitting,
die in hoofdzaak tot doel heeft de be
vordering van de vriendschap en het
in nauw contact brengen van de le
den onderling.
De Orde van Odd Fellows werkt niet
alleen met geestelijke woorden en ethi
sche waarden. De leden willen prak
tische mensen zijn en met open oog
kijken naar de vele noden in de mo
derne maatschappij. In de loop der
jaren is veel goed werk gedaan en de
laatste tijd werken de leden onder
meer mee aan de Stichting Odd Fel
low Invalide Kampen, die ek jaar zo
merkampen en boottochten voor inva
lide kinderen voorbereidt.
Tenslotte zij opgemerkt dat de orde
van haar leden verlangt, dat zij gelo
ven in een Hogere Macht, onder er
kenning van ieders recht tot het zelf
standig beleven daarvan Zij dienen
eerbied te hebben vooi ieders gods
dienstig levensbeschouwelijk en poli
tiek inzicht en de leden moeten met
toewijding wrken aan het wegnemen
van alles wat de mensen van elkaar
scheidt.
sië sturen om een goed hulpprogramma
op te stellen.
Een Indonesische maatschappelijke
werkster, die een training van ander
half jaar heeft gekregen in Nederland,
is dezer dagen weer naar
Djakarta vertrokken. Het is mej. Al-
bertine Lumanauw. Zij werkte geruime
tijd in de Nederlandse bejaardenzorg,
onder andere in het centrum Beth San
in Aalten. In Djakarta wordt zij hoofd
van het bejaardencentrum bij de Kwi-
tangkerk.
Dit centrum werd onlangs na een
brand herbouwd door de kerk van
Djakarta met behulp van het wereld
diakonaat. De inrichting wordt gefi
nancierd door de diakonie van de ge
reformeerde kerl^ te Aalten. Behalve
voor bejaardenzorg zal het Kwitang-
centrum ook fungeren voor de ontwik
keling van ne' gemeentediakonaat in
Djakarta.
In Djakarta wil het werelddiakonaat
verder een belangrijke uitbreiding
gaan financieren van het werk in het
weeshuis Dorkas. Dit weeshuis werd
tachtig jaar geleden gesticht vanuit
de Nederlandse gereformeerde kerk te
Djakarta, waarvan de Kwitangkerk
het bekende centrum was.
In alle diensten in deze kerk kwamen
steeds enige tientallen kinderen uit
het weeshuis. Aan het bestaan van deze
Kwitangkerk als Nederlandse gerefor
meerde kerk van Djakarta kwam in
1961 een einde. Daarmee werd ook de
oude diakonale band tussen deze kerk
en het weeshuis Dorkas verbroken.
Het zijn thans de gereformeerde ker
ken van het Westland, die deze diako
nale zorg van de voormalige gerefor
meerde kerk in Djakarta voor dit wees
huis willen o'-ememen in het kader
van het werelddiakonaat.
order herdacht. Was de orde in Enge
land een vereniging gebleven voor
hoofdzakelijke onderlinge steun, de
blik van Thomas Wildey reikte verder
en hoger. Hij wekte zijn medebroeders
op om zich zelf te herzien, om te trach
ten mens te zijn in de beste zin van
het woord, om zich te binden door
Vriendschap, Liefde en Waarheid en
om zó iets bij te dragen tot de opbouw
van een betere levensgemeenschap.
Bij de dood van Wildey in 1861 tel
de de orde reeds een half miljoen le
den Van Amerika uit verspreidde de
orde zich over alle delen van de we
reld. Na 1870 werden in vele Europese
landen loges opgericht. In 1877 kwam
de orde in Nederland, waar in Amster
dam de eerste loge werd gesticht. In
de loop der jaren zijn in Nederland en
België een veertigtal mannenloges en
een twintigtal vrouwenloges tot stand
gekomen.
De conferentie van Europese kerken
CEK, die, genoemd naar de eerste
vergaderplaats, bekendheid kreeg als
„Nyborg-conferentie", zal over twee
jaar opnieuw in deze Deense kust
plaats bijeenkomen.
De volgende vergadering van de
CEK (Nyborg VI) is namelijk van 26
april tot 3 mei 1971 in Nyborg Strand.
Het thema is voorlopig geformuleerd
als: „De dienst aan God en de dienst
aan de mensen", met duidelijke na
druk op de verhouding tussen beide.
Dit waren twee van de voornaamste
beslissingen van het zeven theologen
sterke presidium van de CEK, dat en
kele dagen geleden in Ravello, Zuid-
Italië in najaarsvergadering bijeen
was.
De „Nyborg"-conferentie van Euro
pese kerken is steeds verder weg ge
raakt van het strand van Nyborg. De
vierde vergadering, 5-9 oktober 1954,
werd gehouden op het motorschip
Bornholm ter hoogte van Nyborg in
internationale wateren liggend. Dit om
moeilijkheden van Oostduitse deelne
mers bij het verkrijgen van papieren
voor het bezoeken van een NAVO-land
te omzeilen. „Nyborg V" werd van 29
september tot 5 oktober 1967 gehou
den in het Oostenrijkse plaatsje Pört-
schach (am Wörthersee) Het plan
een eigen centrum te verwerven in het
neutrale Oostenrijk (geen lid van enige
militaire verdragsorganisatie) ging ten
slotte niet door. In 1971 is de CEK
dus weer terug op de vaste wal van
Nyborg.
Dr. Glen Williams, secretaris-gene
raal van de CEK. benadrukte bij de
structuursvergadering in Ravello. dat
het pan-Europese karakter van deze
kerkenconferentie behouden moet blij
ven. Dan zou de CEK ook des te beter
de taak van het bevorderen van de
verzoening in Europa kunnen vervul
len.
Op hun in Amsterdam gehouden na
jaarsvergadering hebben de lutherse
predikanten in ons land zich bezigge
houden met het onderwerp: „Kinder
communie en confirmatie". Uitgangs
punt voor gesprek vormde het zojuist
verschenen boekje van de Amsterdam
se ds. C. Pel „Avondmaalsgast en
kerklid". Hierin wordt onder meer ge
steld: velen hebben geen zicht meer
op de betekenis van de onderrichtstaak
van de kerk; een onderricht dat in fei
te heenleidt naar het deelnemen aan
het Heilig Avondmaal. In de praktijk is
dit onderricht verworden tot een korte
stoomcursus, of een afsluiting van alle
kerkelijk onderricht: bij kerkdiensten
en gespreksgroepen laten velen zich
nooit meer zien.
Een andere vraag is: kan de kinder
doop nog wel gehandhaafd worden
vanneer de gedoopte kinderen later
geen godsdienstonderwijs meer krijgen
Ds. Pel stelt nu voor en dit voor
stel is aan de lutherse synode voorge
legd om de bestaande vorm van
confirmatie te „ontvlechten" in avond-
naalstoelating op jongere en confirma
tie op de nu daarvoor gebruikelijke
leeftijd De t elating tot het avondmaal
kan gesteld wordei op de leeftijd van
ongeveer twaalf jaar
Dit voorstel van ds. Pel doorbreekt
het schema, dat nu geldt voor vrijwel
alle protestantse kerken Wanneer de
evangelisch-lutherse kerk de kinder
communie zou aanvaarden zou dit voor
de andere protestantse kerken mis
schien nog wel eens een stimulerend
werkend voorbeeld kunnen zijn. Per
soonlijk is ds. Pel er van overtuigd
dat een kindercommunie een interim-
zaak zal moeten zijn.
Als de huidige ontwikkeling
afname van het aantal kinderdopen
doorzet, zullen weldra alleen maat
volwassenen worden gedoopt Daarmee
is de kerk dan teruggekeerd tot de si
tuatie van de eerste jaren van haar
ontstaan en van de kerk op het zen-
dingsveld.
