„EEN VLO IN 'T OOR
Daverende klucht van Feydeau
gespeeld door Haagse Comedie
JONGE LEVERT
Onbekende kathedralen
in Frankrijk
VUURWERK
Amusement voor
groot publiek
TV-vanavond
Joris Ivens en
hoofdfilm
Indonesia calling
Radio-dinsdag
TV maandag
TV dinsdag
SSKSWIJ ONTVINGEN:
MAANDAG 30 DECEMBER 1968
7
Wervelstorm
DE GROOTSTE SORTERING
VAN HAARLEM
HET JAGERSHUIS
LANGE VEERSTRAAT 26
HAARLEM - TEL. 1 08 35
Uitmuntend
Simon Koster
A. Boerma
m
Charles Boost
(Van onze toneelcriticus)
DEN HAAG. De kluchten en blijspe
len van de Franse grootmeester Georges
Feydeau, die zestig of zeventig jaar gele
den de hele wereld veroverden maar
daarna een halve eeuw lang het aankij
ken niet waard werden geacht, beleven
de laatste tijd een opmerkelijke renais
sance. Overal in Europa worden Fey-
deau's stukken weer van het stof der ja
ren ontdaan en trekken ze opnieuw grote
massa's naar de schouwburgen. Zo heb
ben we in Nederland in enkele seizoenen
tot vermaak van vele toeschouwers
„Mijnheer gaat op jacht", „De methode
Rabadier" en „De dame van Maxim" te
zien gekregen, en in de landen om ons
heen is het al niet anders. Blijkbaar is er
overal nog een talrijk publiek dat in de
schouwburg niet uitsluitend ernstige (en
dat is tegenwoordig gewoonlijk deprime
rende) kunst zoekt, maar ook luchtig
amusement en in die behoefte kunnen
de weinige h edendaagse blijspelschrij
vers, die dat vak werkelijk beheersen, op
lange na niet voorzien.
HOE geweldig goed Feydeau het schijn
baar luchthartige maar uiterst moeilijke
vak van blijspelschrijver of laten we
maar gerust zeggen: kluchtspelschrijver
beheerste, kan men nu weer met ont
zag constateren door de opvoering, die de
Haagse Comedie sedert enige dagen geeft,
van „Een vlo in 't oor" („La puce a
1'oreille"), een dolle grap uit 1907 van het
destijds zo populaire laag-bij-de-grondse
genre, maar die, als een staaltje van per
fecte toneelschrijftechniek, sedertdien in
dat genre zelden door anderen is geëve
naard. Feydeau goochelt eenvoudig met
mensen, situaties en intriges, en dat alles
tenslotte keurig op z'n pootjes terecht
komt en nog wel zo precies dat er geen
speld tussen te krijgen is is nog ver
bazingwekkender als men in het pro
gramma de bekentenis van de schrijver
leest, dat zijn stukken van a tot z ge
ïmproviseerd zijn en hij voor geen enkel
stuk ooit een schema heeft gemaakt.
DE HANDELING van „Een vlo in
't oor" (een in onbruik geraakte zegs
wijze, waarmee een plotselinge ongerust
heid wordt bedoeld) is niet na te vertel
len. Het gaat, zoals altijd bij Feydeau,
om een hele reeks echtbreuk-plannen die
stuk voor stuk mislukken. De hoofdper
soon in het onderhavige geval is Victor-
böëkênböëkënböêkënSöëkênl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboeken
boekenboeken
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
boekenboekenboekenboekenl
Van de Nobelprijswinnares Pearl S.
Buck is als Zwarte Beertje bij A. W.
BRUNA Zoon in Utrecht verschenen
„Nog staat de zon hoog"; de vertaling is
van Ruud Schuursma.
Onder redactie van Ad den Besten ver
zorgt de Uitgeversmaatschappij HOL
LAND in Haarlem boekjes onder de titel
De Windroos, waarin dichters kunnen pu
bliceren. Er zijn weer zes boekjes ver
schenen: „Lessen in landschap" van L.
Herberghs; „Het ritselt" van Jan van
Harten; „Liedboek voor Kevin" van
Maria de Groot; „Varen, groene veer"
van M. Coenraads; „Op tegenspraak"
van Peter Berger; „Tegen beter weten"
van Jos van Hest. Andere gedichtenbun
dels verschenen bij „Holland": „Binnen
en buiten" van Mischa de Vreede en
„Tussen groen en avond" van Piet van
Veen. „Ik uw dichter", hoofdstuk uit de
„immanente poëtica" van de dichters
van '50, samengesteld door Ad den Bes
ten en verschenen bij „Holland".
De geschiedenis van de laatste tsaren
familie is onder de titel „Nicolaas en
Alexandra" beschreven door Robert K.
Massie De Nederlandse uitgave (verta
ling J. van Heerden) verscheen bij H. J.
PARIS in Amsterdam.
ADVERTENTIE
Oscar. Voor de jaarlijkse filmcompetitie
om de Academy awards of merit (de
Oscars) te Hollywood zijn de Neder
landse films „Vision of reality" van
Ronnie Erends en „And they named it
Holland" van Gerard Raukamp inge
zonden.
„Een vlo in 't oor" (La puce a
l'oreille"), blijspel in drie bedrijven
van Georges Feydeau Vertaald door
Paul Rodenko. Première bij de Haagse
Comedie op 21 december in de Ko
ninklijke Schouwburg, Den Haag. Re
gie: Ko van Dijk, in samenwerking met
Wim van Rooij. Hoofdrollen: Kees
Coolen, Myra WardGuido de Moor,
Leo de Hartogh, Do van Stek. Decors:
Hep van Delft. Kostuums: Has Noord-
hoek Hegt.
Emmanuel Chandebise, de trouwste echt
genoot ter wereld, maar door zijn vrouw
niettemin verdacht van ontrouw en bij
gevolg door haar ongewild tot de spil ge
maakt van een intrige die op een waan
zinnige opeenstapeling van misverstan
den en compromitterende ontmoetingen
uitloopt. In deze wervelstorm van ko
mische vergissingen worden de vrouw des
huizes, haar beste vriendin, de man van
de beste vriendin, de huisvriend, de huis
dokter, de huisknecht en nog een paar
anderen meegesleurd, en als kroon op
alle dwaasheid komt er ook nog een
knecht van een rendez-vous-hotel op de
proppen, die een dubbelganger van de
trouwe echtgenoot blijkt te zijn en daar
door het kluwen misverstanden nog on
ontwarbaarder maakt.
Dat aan het slot deze kluwen niette
min wordt ontward, en nog wel zó dat
er een algemene verzoening op volgt, zal
voor iedere argeloze toeschouwer van
zelf spreken. Maar men mag toch wel
eens bedenken dat Feydeau daarvoor be
halve over een enorme dosis humor, over
een vindingrijkheid en een gevoel voor
timing en precisie moest beschikken die
zo uniek waren (en het nog zijn), dat
deze alleen de wederopvoering van zijn
stukken de moeite waard maken. Dat
daarbij de dubbelzinnigheden in de dia
loog lang niet altijd van de fijnste soort
zijn, moet men op de koop toenemen; zij
tonen overigens duidelijk aan dat de hui
dige vrijmoedige pre-oqcupatie met ero
tiek op het toneel allerminst een nieuwig
heid is. Ook in Feydeau's tijd liep het
blijkbaar nogal nos met de Victoriaanse
preutsheid.
DE Haagse opvoering, uiterst vakkun
dig door Ko van Dijk in samenwerking
met Wim van Rooij geregisseerd, beant
woordde vrijwel volledig aan de hoge
eisen die Feydeau aan spelers en regie
stelt. De dubbelrol van de brave echtge
noot en diens alcoholische dubbelganger
werd door Kees Coolen uitmuntend ver
tolkt. Myra Ward speelde in fraaie stijl
het achterdochtige vrouwtje en Do van
Stek was volkomen op haar plaats als
haar slimme vriendin. Leo de Hartogh
was een pracht van een temperamentvol
le Spanjaard, Eric van Ingen een koste
lijke mallotige huisvriend en Carl van
der Pas een juweel van een verwaande
butler. Een heel aparte en oerkomische
creatie was de man-met-een-gespleten-ge-
hemelte van Guido de Moor. Als de dok
ter deed Guus Verstraete vergeefse po
gingen om tegenover de chaos enig ge
zond verstand te stellen. Verder droegen
Marijke Merckens, Dolf de Vries, Jacques
Luyer, Annie Leenders, Gerard de Groot
en Maria Stiegelis in kleinere rollen er
toe bij, de opvoering tot een daverend
lachsucces te maken.
ADVERTENTIE
■m
HAARLEM. Wist u dat Herodus An
tipas, die een verkleedspel met Jezus
Christus opvoerde en zijn concubine He-
rodias, die het hoofd van Johannes de
Doper eiste, als ballingen zijn gestorven
in een stadje aan de voet van de Pyre
neeën in het tegenwoordige Frank rijk.
Het nest, waarheen keizer Caligula in het
jaar 37 vier jaar na de kruisdood van
Jezus de viervorst heenzond, heette
toen Lugdunum Convenarum en nu Val-
cabrère.
Dat is een van de vele historische bij
zonderheden die u tegenkomt in het boek
„Onbekende kathedralen in Frankrijk",
uitgekozen door professor F. van der
Meer. Er zijn in Frankrijk zo'n 126 ka
thedralen en daarvan behoren er rond
zeventig tot de minder bekende. Van die
zeventig worden er in dit boek twintig be
schreven op een manier waarvan profes
sor van der Meer een geheim recept
heeft. Van elke kerk een paar bladzijden
foto's en een paar bladzijden tekst, waar
in een trefzeker portret wordt getekend,
waarin alle lijnen worden doorgetrokken
naar verbindingen in heden en verleden.
In het recept past ook een eigen woord
gebruik. Herodias wordt niet aangeduid
als „bijzit", maar als „boel" van het
Quislingvorstje Herodes. Men komt ook
woorden tegen als „klinket" (valdeurtje)
en „vogellijm" (woekerplant), alsook
„pokaal" en „belfried", die zelfs in een
oude Van Dale niet te vinden zijn.
Er is maar één bezwaar aan te voeren
tegen dit boek en dat is het niveau waar
op de hooggeleerde zich beweegt. Het
doet hem een zin schrijven als „Ieder
van ons herinnert zich de eerste zin van
Caesars Gallische Oorlog", enzovoort;
het verklaart de afwezigheid van een
verklaring voor buitenissige woorden,
alsmede voor architecturale en termen.
Wat zou zo'n boek niet aan waarde win
nen met een opengewerkte tekening van
een kerk waarin de voornaamste onder
delen zijn aangegeven. Anderzijds staan
er zoveel gelukkige vondsten in dit boek
dat de lezer wel bereid zal zijn er enkele
naslagwerken bij te pakken.
De auteur noteert bij de Frans-Duitse
co-produktie in de kathedraal van Reims
een profeet Daniel met de trekken en de
opgedraaide snor van Willem II. De ka
thedraal van Verdun was volmaakt on
bekend „vóór de granaat van 1916 het
portaal „Van de Leeuw" onthulde, van
daag staat zij „met een ster in de Gui
de".
Het is ook niet beneden de waardigheid
van de hooggeleerde te vermelden dat
de plaat die de herinnering bewaart aan
de geboorte van de filosoof (in dit geval
hadden wij liever wijsgeer gelezen) Di
derot aan het verkeerde huis is aange
bracht. Het juiste adres is een paar num
mers verder aan hetzelfde plein, dat
vroeger Place de Chambron heette, en
nu zijn naam draagt". We houden op met
het pikken van de krenten uit het brood.
Het is een boek om te hebben en mee op
reis te nemen.
HILVERSUM. Op het eerste net
een portret van cineast Joris Ivens,
op het tweede net een hoofdfilm.
Nederland 1. Het avondprogramma
begint met de BTW-cursus van Teleac
(de zevende les). Na de fabel, het
journaal en de reclame het voorlaat
ste deel van Rinaldo Rinaldini. We
hebben gezien hoe de edelman einde
lijk heeft afgerekend met zijn aarts
vijand Cavalcanti. Er blijken echter
ook hierna nog problemen te bestaan,
want Cavalcanti had zij het niet
veel vrienden. Een van hen pro
beert Rinaldo zijn eerherstel door de
neus te boren. Gelukkig is Rosalia er
ook nog.
„Kenmerk" van de kerken, dan de
KRO. Na het journaal eerst Joop ter
Heul, vierde aflevering. Joop maakt
haar verloving bekend. Ze wil bij het
toneel, waarvan Pa ter Heul niets wil
weten.
Nog een serie hierna en wel „Politie
New York". Een zaak uit de politie
dossiers. Er is een man vermoord. De
politie verdenkt daar een marinier
van. De vermoorde zou zijn meisje
hebben lastig gevallen. Zowel de mari
nier als het meisje beweert echter bij
hoog en bij laag, dat dit een verzon
nen verhaaltje is.
Een vol uur krijgt tenslotte Hans
Keiler toegemeten om het portret te
tekenen van de Nederlandse filmer
Joris Ivens, dat hieronder wordt be
sproken.
Aansluitend aan het laatste nieuws
een herhaling van de BTW-cursus van
Teleac.
Nederland 2. Het fabeltje, het jour
naal, de reclame en dan de VARA
met Coronation Street. Koning Klant
in de laatste minuten voor acht uur.
Na het journaal de actualiteitenru
briek „Achter het Nieuws" gevolgd
door weer de consumentenrubriek Ko
ning Klant.
Tot slot de hoofdfilm „Kroniek van
een Hofnar", van de Tsjechische fil
mer Karei Zeman. De film speelt in
de zeventiende eeuw, als er in Bohe-
men een oorlog woedt. Een kleine
man wordt daar het slachtoffer van.
Een boerenknecht, zijn meisje en een
vriend ondervinden dat aan den lijve,
want ze worden gevangen gezet. Het
drietal weet evenwel de wijk te nemen
en beleeft dan tijdens de vlucht aller
lei dolle avonturen. Zeman brengt
Joris Ivens (Nederland één,
vijf over half tien).
DELFT. Met ingang van 1 januari
1969 is professor dr. ir. S. Duinker. direc
teur van de n.v. optische industrie „De
oude Delft" te Delft, benoemd tot presi
dent-directeur. Met ingang van gelijke
datum treedt professor dr. A. Brouwers
als president-directeur af en aanvaardt de
functie van president-commissaris.
Scène uit „Kroniek van een
hofnar"
dat op een heel bijzondere manier in
beeld. Hij kreeg voor de „Kroniek van
een Hofnar" hoge onderscheidingen
op filmfestivals. De film is nog be
trekkelijk nieuw, hetgeen overigens
niet zoveel uitmaakt, omdat het ver
haal zich drie eeuwen geleden af
speelt.
(Van onze filmcriticus)
AMSTERDAM. De KRO heeft er
vandaag een filmdagje van gemaakt.
Vanmiddag al vertoonde ze een heel
oude en weinig bekende Chaplin uit
1916, „The adventurer" en sloot hierop
aan met de vertoning van „Louisiana
Story", een van de mooiste na-oorlog-
se documentaires van de vader van
de „factual film", Robert J. Flaherty.
Een uitstekend „kinder"-programma,
dat vele werkende ouderen tot hun
spijt zullen hebben gemist.
Voor die ouderen is dan ter com
pensatie om 21.35 uur een filmportret
van Joris Ivens te zien, gemaakt door
Hans Keiler, een hommage tegelijk
aan de onlangs zeventig jaar gewor
den militante filmer, die bij die gele
genheid een uitnodiging voor een be
zoek aan Nederland kreeg van de KRO
om zich hier door zijn vele oude en
jonge vrienden te laten huldigen.
Van dat spontane feest in de Am
sterdamse Brakke Grond zijn opna
men gemaakt die verwerkt zijn in
Kellers film. Maar een van de grote
attracties van deze uitzending zal on
getwijfeld de integrale vertoning wor
den van „Indonesia calling", de in
besloten kringen veelvuldig gedraaide
documentaire over het verzet van de
Australische havenarbeiders in 1945
tegen het laden van Nederlandse sche
pen op weg naar wat toen al de Repu
bliek Indonesië heette.
Het is vooral dit korte filmpje ge
weest, waarmee Ivens, die destijds met
een regeringsopdracht in Australië
verbleef, zich van Den Haag ver
vreemd heeft. Uitgezonden om als of
ficieel contactman voor het filmwezen
in het pas bevrijde Nederlands Oost-
Indië op te treden, trof Ivens in Syd
ney een situatie aan, die hem onmid
dellijk aan de zijde van de saboterende
havenarbeiders bracht, die met hun
actie wilden verhinderen dat er een
militaire actie tegen de zo juist uitge
roepen Republiek zou worden onder
nomen.
Ivens bracht Den Haag op de hoog
te van zijn veranderde instelling, die
hem noopte de regeringsfunctie neer
te leggen, en begon met uiterst be
perkte middelen aan zijn politiek pam
flet, dat sindsdien historische betekenis
heeft gekregen.
Een pikante bijzonderheid is nog,
dat de oproerige tekst die Catherine
Duncan voor Ivens film geschreven
had, uitgesproken werd door de Aus
tralische acteur Peter Finch, thans een
veelgevraagd acteur in Engeland en
Amerika.
Naast het befaamde „Indonesia
calling" zullen fragmenten uit Ivens'
overige werk en een interview met de
filmer het „onvoltooid portret", zoals
Hans Keiler zijn fil noemt, tot een
belangrijk document maken.
HILVERSUM I
7.00 Nws. 7.10 Het levende woord.
7.15 Lichte muz. 8.00 Nws. 8.11 Oude
lew. muz. 8.30 Nws. 8.32 Voor de huis
vrouw. 9.00 Gymn. 9.35 Waterstanden
3.40 Lichte orkestmuz. 10.00 Lezing.
10.15 Opera. 11.00 Nws. 11.02 Voor
ie zieken. 11.55 Mededel. 12.00 Gevar.
progr. 12.22 Wij van het land. 12.26
I Mededel. land- en tuinbouw. 12.30 Nws
12.41 Actualiteiten. 13.00 Raden maar
14.00 Conciliepostbus. 14.05 Mannen-
koor. 14.30 Pizzicato. 16.00 Nws. 17.00
Overheidsvoorlichting. 17.10 Voor de
kinderen. 18.00 Volksliedjesprogr. 18.19
Uitz. P.S.P. 18.30 Nws. 18.46 Actua-
'iteiten. 19.00 Geref. dienst. 20.00 Ope
rette. 21.00 Zonder drempelvrees. 21.30
Verknipt. 22.30 Nws. 22.40 Mededel.
22.42 Die goeie ouwe radio. 23.50 Klas.
gramm. muz. 23.58 Gebed. 24.00-00.02 j
Klokgelui. 00.02 Gevar. pl. progr. 00.30
Nieuwjaarstoespraak. 00.45 Oude
koormuz. 00.55 Metropole orkest. 1.30
Hik.
HILVERSUM II
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymn. 7.20
Lichte gramm. muz. 7.54 Deze dag.
8.00 Nws. 8.11 Radiojournaal. 8.20 J
Lichte gramm. muz. 8.30 De groente
man. 8.50 Morgenwijding. 9.00 Licht
progr. 9.40 Oude muz. 10.00 Voor de
kleuters. 10.10 Arbeidsvitaminen. 11.00
Nws. 11.30 Opera. 11.55 Lezing. 12.00 j
Opera. 12.26 Mededel. land-' en tuin- j
bouw. 12.29 Overheidsvoorlichting.j
12.39 Sportrevue. 13.00 Nws. 13.11 Ra-
diojournaal. 13.30 Spiegel van België.
14.00 Nederl. muz. 15.00 Wijs. 15.05
Klas. muz. 15.30 Beiaardconcert. 15.40
Het verleden. 16.00 Nws. 16.02 Jazz
Spectrum. 16.30 Kunstkroniek. 17.00
Lichte gramm. muz. 17.55 Mededel.
18.00 Nws. 18.16 Radiojournaal. 18.25
Metropoleorkest. 18.50 Paris vous
parle. 18.55 Voor de kinderen. 19.001
Klankbeeld. 19.30 Nws. 19.35 Gonk!
20.00 Gevar. progr. 22.30 Nws. 22.40
klass. muz. 23.00 Oudejaarsavondprogr.
24.00 Lichte gramm. muz. 00.30 Licht
muz. progr- 01.00 Lichte gramm. muz.
HILVERSUM III
9.00 Nws. 9.02 Plaatjes voor de pep.
10.00 Nws. 11.00 Nws. 11.03 Pow Pow.
12.00 Nws. 12.03 Zorro. 13.00 Nws. 13.03
Ekspres. 14.00 Nws. 15.00 Nws. 15.03
Er-Jee-Em-Drie. 16.00 Nws. 16.03-18.00
Mix. 17.00 Nws.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nws. 12.03 Gevar. muz. 12.40
SOS-ber. voor schippers. 12.48 Gevar.
muz. 12.55 Buitenlands persoverzicht.
13.00 Nws. 13.20 Tafelmuz. 14.00 Nws.
14.03 Licht muz. progr. 15.00 Nws.
15.03 Kamermuz. 16.00 Nws. 16.03
Beursber. 16.09 Lichte muz. 16.15 Voor
oudere luisteraars. i7.00 Nws. 17.15
Jazzmuz. 18.00 Nws. 18.03 Voor de sol-
daten. 18.28 Paardesportuitslagen. 18.30
Franse les. 18.32 Lichte muz. 18.35 Ver-
keerstips. 18.40 Lichte orkestmuz. 18.45
Sportkroniek. 18.52 Taalwenken. 18.55
Gramm. muz. 19.00 Nws. 19.40 Dans-
muz. 20.00 Symfonische muz. 20.40
Boekbespreking. 21.00 Amus. progr.
22.00 Nws. 22.15 Dansmuz. 23.00 Nws.
23.10-03.00 Amus. progr. (23.30 Nws.). j
Nederland 1
15.00 KRO: Film.
15.20 De Flintstones.
15.45 Documentairefilm.
18.40 NTS: Teleac - BTW (les 7).
18.50 De Fabeltjeskrant.
18.56STER: Reclame.
19.00 NTS Journaal.
19.03 STER: Reclame.
19.06 KRO: Rinaldo Rinandini (feuil
leton).
19.31 CVK IKOR-RKK: Kenmerk.
19.56 STER: Reclame.
20.00 NTS: Journaal.
20.16 STER: Reclame.
20.20 KRO: Joop ter Heul (dl. 4).
21.10 Politie New York (feuilleton).
21.35 Documentaire Joris Ivens.
22.25 NTS: Journaal
22.50 Teleac - BT W(les 7, herh.).
Nederland 2
18.50 NTS: De Fabeltjeskrant.
18.56 STER: Reclame.
19.00 NTS: Journaal.
19.03 VARA: Coronation Street,
(feuilleton).
19.52 Koning Klant.
20.00 NTS: Journaal.
20.16 STER: Reclame.
20.20 VARA: Achter het nieuws.
20.45 Koning Klant.
21.10 Film.
22.40 NTS: Journaal.
Nederland 1
15.00 TROS: John Woodhouse.
15.28 Four Jacks and Jill.
15.43 Honey West (feuilleton).
16.05 Enrico Macias.
18.50 NTS: De Fabeltjeskrant.
18.56 STER: Reclame.
19.00 Journaal.
19.03 STER: Reclame.
19.06 NCRV: Tweekamp.
19.31 Religieus programma.
19.56 STER: Reclame.
20.00 NTS: Journaal.
20.16 STER: Reclame.
20.20 NCRV: Musical.
22.20 In kleur: Waar zijn uw 28 mil
joen gebleven?
22.55 NTS: Hartewens Concert.
23.45 Waar blijft de tijd.
00.00 Pauze.
00.15-01.30 Geprolongeerd 1968.
Nederland 2
18.50 NTS: De Fabeltjeskrant.
18.56 STER: Reclame.
19.00 NTS: Journaal.
19.03 Scala.
20.00 Journaal.
20.16 STER: Reclame.
20.20 NTS: Dubbelganger (feuilleton)
20.45 Denk-Beeld.
21.35 Filmreportage.
22.00 Dubbelspion (feuilleton).
nen.
ADVERTENTIE
GOEDE, VEILIGE RU IN 1969
