1968 WAS HET JAAR VAN DE CONCENTRATIES
Geruchtmakende fusies in
scheepsbouw en bier
Oudjaar - Erbij
DE VERWACHTING VOOR 1969
DEN HAAG Een veelbewogen jaar voor het Nederlandse bedrijfs
leven spoedt zich ten einde. In de afgelopen twaalf maanden moesten
talrijke directies beslissingen nemen, die diep ingrepen in het reilen en
zeilen van hun ondernemingen en het bestaan van de velen die er hun
bestaan hadden gevonden. De noodzakelijk geachte schaalvergroting
bleef ook in 1968 het voorname motief, de vele fusies, overnemingen en
sluitingen leggen daarvan ondubbelzinnig getuigenis af.
De twee grote samensmeltingsprocessen van dit jaar waren wel die
in de scheepsbouw en die in de sector van bier- en frisdranken.
Het spektakel in de scheepsbouw speelde in de maanden juni en juli.
De voorgeschiedenis ervan is lang en ingewikkeld.
Alvast begonnen
Ander gevecht
T rends
OOK 1968 WAS DUUR
De produkhe
van bedrijven
sri|g(- mer
3,5 7.
Nederland zag na de oorlog voort
durend het aandeel in de wereld-
scheepsbouw verminderen zoals
vele andere landen door de verras
sende opkomst van de efficiënt en goed
koop bouwende Japanners, die in kor
te tijd bijna de helft van de jaarlijks
in de wereld te bouwen schepen con
strueerden. Daarnaast begon de voor
keur van vele reders uit te gaan naar
steeds grotere schepen. Vooral na de
sluiting van het Suezkanaal in juni
1967 nam het aantal orders voor de
zogenoemde mamoettankers sterk toe.
Vele werven zagen hun accommodatie
—toereikend worden om hun positie
op de scheepvaartmarkt te handha
ven.
Binnen deze decors speelde zich de
verwoede strijd om het felbegeerde
mammoetdok af, waarvoor de Neder
landse regering een garantie van 75
miljoen had uitgeloofd, mits er een
grotere samenwerking tot stand kwam
dan daarvoor door de scheepsbouwon-
dernemingen was gedemonstreerd.
Nu had Verolme zich al met veel
elan op de bouw van de mammoetsche-
pen geworpen en zelfs in haar order-
verwerving rekening gehouden met
het verkrijgen van de garantie. Toen
deze uitbleef begon Verolme maar
vast met de bouw van een mammoet
dok op Roozenburg om zodoende in
staat te zijn aan zijn verplichtingen
te voldoen. Om zijn goede wil tot sa
menwerking te komen te tonen nam
Verolme de andere mammoetbouwer
van ons land, de NDSM, over. Later
bleek er een afspraak tussen de rege
ring en Verolme te hebben bestaan,
die hem de garantie voor zijn dok in
het vooruitzicht stelde in ruil voor de
overneming van de verliesgevende
NDSM. Hierdoor was de werkgelegen
heid in Amsterdam van rond tiendui
zend mensen gewaarborgd.
In reactie op deze zet van Verolme
besloten toen Rijn-Schelde en Wilton-
Fijenoord-Bronswerk hun maritieme
belangen samen te voegen, maar deze
manoeuvre mocht niet meer baten.
Een vreemd naspel werd gevormd
door de activiteiten van VMF-Stork-
Werkspoor en Rijn-Schelde rond Wil
ton. Eerst deed VMF een bod op Wil
ton, maar later werd duidelijk, dat
Rijn-Schelde bevreesd was, dat hier
door haar belangen zouden worden ge
schaad. Zodoende kwamen de direc
ties van VMF en Rijn-Schelde tijdens
haasig weekendberaad in een hotel
overeen om Wilton op te delen: land-
activiteiten voornamelijk Bronswerk,
naar VMF en de zee-belangen naar
Rijn-Schelde.
Een ander gevecht speelde zich af
in de wereld van het bier. Het grote
Britse drankenconcem Allied Brewe
ries verwierf in december van vorig
jaar d'Oranjeboom en nam later de
aandelen van Breda Bier (De Drie
Hoefijzers) over.
Bevreesd voor een grote Britse pe
netratie in de Nederlandse markt voor
bier namen de twee bierkoningen van
Nederland Amstel en Heineken
het besluit kratje bij kratje te leggen.
Dit leek een genoegzaam antwoord,
maar ruim een maand geleden maakte
Unilever bekend, dat zij in gesprek is
met Allied Breweries over een fusie.
Al met al is ook hier een groeiende
vervlechting van Nederlandse en Brit
se belangen te constateren.
Welke trends vallen er nu verder te
onderkennen? Wij zouden de volgende
lijnen willen schetsen:
De steeds toenemende macht van
de grote concerns, zoals in de me
taalsector die van Hoogovens (on
der andere overneming van Excel
sior De Maas), in de chemische
sector die van KZO (onder meer
overneming van Dobbelman), AKU
(vergroting buitenlandse belangen)
en Koninklijke Olie (grote uitbrei
dingen, Shell-complex bij Moer
dijk).
0 De krachtige concentratie in de
Nederlandse verzekeringswereld:
RVS en „De Zeven Provinciën",
gingen in augustus samen. Verder
valt daar de expansie van de
AMEV-groep op. Vooral in Austra
lië werden grote belangen verwor
ven door overneming van verschei
dene maatschappijen. Tenslotte,
maakten de maatschappijen bin
nen de EEG een begin met sa
menwerking, onder meer op ver
zekering-technisch gebied.
O De diepgaande concentratie in de
bouwwereld, waarbij een aantal
krachtige bedrijven onder meer
Nederhorst voortdurend alert
zijn op het overnemen van kwets
baardere collega's. De schaalver
groting is hier onder andere nodig
omdat bij de bouw steeds meer
de „bouwstroom" (het realiseren,
van hele wijken ineens) een rol
gaat spelen.
De voortdurende aaneensluiting
van drukkerijen.
0 De vele bankfusies, die het feit
markeren dat de kleinere banken
door de voortdurende schaalver
groting gevaar lopen door de gro
tere uit de markt te worden ge
drukt.
De vestiging van vele verkoopkan
toren van Amerikaanse computer-
ondernemingen in ons land. Ons
land is een steeds interessanter
wordende afnemer van computers
aan het worden.
De sluiting van vele baksteenbedrij
ven in het kader van een sanering
die de industrietak zichzelf heeft
opgelegd om de overproduktie te
doen verdwijnen.
De sluiting en overneming van een
groot aantal meubel-, leder- en tex
tielfabrieken weerspiegelden de
malaise in deze bedrijfstakken.
Tenslotte was de Steenkolen-Han
dels Vereniging ijverig in de weer
om belangen te verwerven, onder
meer in de scheepvaartsector (on
der andere door overname van Van
Nievelt-Goudriaan)
Deze opsomming pretendeert geen
volledigheid, bepaald niet. De over
heersende indruk bij ons is, dat bo
vengenoemde tendensen zich ook in de
komende tijd zullen voortzetten. Eén
ding is zeker, met de fusies is het
nog lang niet gedaan.
JANUARI
2-1 Machinefabriek Voorwaarts en He
witt-Robins Europa (beide in Amster
dam) gaan samen.
2-1 Hoogerwerf en Co. (Alblasserdam)
gaat samenwerken met National Swage
Tool and Die Cy (V.S.).
2-1 Landré en Glinderman (Den Haag)
neemt Intechmij (Den Haag) over.
3-1 Tennoco Holland (dochtermij van
Amerikaans bedrijf) neemt belang in
gebr. Broere (Dordrecht).
3-1 Nationaal Grondbezit neemt Zeeuws
Grondbezit geheel over.
4-1 Fusie Nieuwe Rotterdamsche Aan
neming Mij met NBM-Zaandam.
4-1 Frico neemt kaashandel W. M. de
Hoop (Diemen) over.
6-1 Hoogovens neemt Oost-Borneo
(mijnbouwonderneming) over.
8-1 Winterswijkse Steen- en Pannenfa-
briek sluit.
9-1 Overzeese Gas en Electriciteits Mij.
neemt J. A. Monster (Handelmij Gor-
cum, Vreeswijk) over.
13-1 Veertig middengrote en kleine
scheepswerven gaan samenwerken in
de coöperatieve vereniging Werfbelan-
gen.
17-1 Het stuwadoorsbedrijf Quick Dis
patch fusioneert met de Koninklijke
Rotterdamsche Lloyd
20-1 De mechanische tapijtweverij H. J.
Peters (Deventer) sluit.
24-1 Pijnenburg's weverijen (Goirle)
sluiten.
24-1 Nederlandsche Middenstandsbank
neemt Boaz Bank Wierden over.
27-1 De Nationale Credietvereniging
werd dochtermij Noorder Spaar- en
Levensverzekeringmij. Beide (in Am
sterdam) opgenomen in het concern
RVS.
30-1 Fusie autobusondernemingen Citosa
en Van Gog met WSM.
FEBRUARI
1-2 Geveke en Groenpol (electro-tech-
nische bedrijven in Amsterdam) gaan
een fusie aan.
1-2 Verenigde Schroevenfabriek (Hil
versum) neemt de technische metaal-
warenfabriek v.h. Meijer en Greven
(Den Bilt) over.
2-2 Chamotte Unie neemt Basref (vuur
vaste materialen) over.
3-2 Verenigde Kleding-Magazijnen
(Hollenkamp, Nieuw Engeland) neemt
Kledingmagazijnen v.h P. van der
Brul over.
5-2 tiruynzeel bouwt in Brazlië grote
fabriek voor vijftienhonderd man.
5-2 Philips gloeilampen en Ralin (Indo
nesië) sluiten een „joint-venture" over
eenkomst.
7-2 KZO-dochter Electro Zuur- en Wa-
terstoffabriek (Amsterdam) aan
Zweeds bedrijf verkocht.
7-2 Steenfabriek „De Mark" (Oud-Gas
tel) sluit.
1968 RECORD-Wereldexporl boven de 200
j\barde van dewereldexporh
jn miljard dollar)
20
waarde rc.V
prijspeil 1963
x I960 '61 '62 '63 '64 '65 '66 '67 1968
Imiliard
dollar
7-2 Meubelfabriek Osterop (Roermond
sluit: 115 man op straat.
8-2 Chirurgische instrumentenfabriek
Stoepler (Utrecht) overgenomen door
Internatio-groep.
8-2 Meubelfabriek L. M (Groningen,
Eelde, Hoogkerk) gedeeltelijk dicht.
8-2 Hollandse Textiel industrie (Goir
le), Janssens de Horizon's Wollenstof-
fenfabrieken (Tilburg) en Nederlandse
kamgaren weverij en (Veldhoven) gaan
samenwerken, oprichting exportmaat
schappij.
13-2 HAL neemt beheer schepen „Oranje
Lijn" over.
14-2 Toerwagenbedrijven EVAG (Vlaar-
dingen), Gelderse Tram (Doetinchem),
Maarse en Kroon (Aalsmeer) en Meij's
Toeringcars (Amsterdam) gaan samen
werken (in Coach-group Holland)
14-2 Rijnvloten van „Vulcaan" en Neder
landse Rijnvaartvereniging onderge
bracht in gezamenlijke onderneming:
Europese Waterweg-Transporten
(EWT).
16-2 Billiton Mij. (Den Haag) neemt
H. J. van der Rijn (Amsterdam) over.
16-2 CMC doet bod op Nederlandse
Melk-Unie.
17-2 Halcyon-Lijn (Rotterdam) en Tide
water Marine Service (New Orleans)
richten gezamenlijk maatschappij op.
20-2 Dertig scheepvaart- en expeditiebe
drijven richten in Rotterdam de con
tainer-combinatie van expediteurs
Contrex op.
21-2 „Deli-Atjeh" liquideert dochtermaat
schappij. Maessen en Rijntjes (Breda).
21-2 Staflex (Engeland) vergroot belang
in Veenendaalsche Stoom van 49 tot
76 percent.
23-2 Internatio neemt de maatschappij
voor industriële ondernemingen Van
Swaay over.
23-2 Koninklijke fabriek F. W. Braat
(Delft) neemt F. M. Beukers verwar
mingsmaatschappij (Schiedam) over
23-2 Coöperatieve strokartonfabriek Rei-
derland en strokartonfabriek „De Toe
komst" (Winschoten en Scheemda)
sluiten: 270 man ontslagen.
24-2 „De Weert" (installatiebedrijf) in
Weert sluit.
27-2 Steenfabriek Van Lookeren Cam
pagne (Zaltbommel) sluit één van
haar fabrieken: vijftig ontslagen.
27-2 Electronics Corporation of America
richt in Nederland verkoopmaatschap-
Pij op.
27-2 S A Nederlandse Steenkolenmijnen
Willem Sophia en Raypak Cy Inc. (El
Monte, Califomië) richten Raypak
Europe op, bouw ketelfabriek.
29-2 Philips-Duphar (farmacie) en dr.
Stanley J. Sarnoff (Bethesda, Mary
land) richten Duphar-Cartrix (Amster
dam) op.
MAART
4-3 Heineken neemt Vrumona in Bun-
nik geheel over.
6-3 Schoenfabriek Upper Ten in Dongen
sluit.
11-3 Zeeuwsche Confectiefabriek in Mid
delburg en de confectiefabriek Heka
in Rijssen gaan samenwerken. Uitein
delijk zal de Zeeuwsche Heka over
nemen.
18-3 Frank Rijsdijk Holland, scheepsslo-
perij in Hendrik Ido Ambacht, neemt
de handelmij. Alfred Arn. Nijkerk in
Amsterdam over.
18-3 Acht meubelfabrikanten bundelen
hun export in het verkoopkantoor
Vehomex.
18-3 Hilversumse tapijtfabriek Keijzer
Carpets (dochtermaatschappij van Cor
nells van den Brink's (tapijtf abrieken)
gaat samenwerken met de Oostenrijkse
tapijtfabriek Karl Eybl.
18-3 Veertien ondernemingen vormen de
combinatie Turnkey Holland voor de
bouw en inrichting van scholen, zie
kenhuizen, woningen en fabrieken.
20-3 AMRO-bank neemt de Scheldebank
over.
21-3 Graanhandel Kappele (Deventer)
sluit.
22-3 Steenkolen Handels Vereniging ver
werft het overslagbedrijf Basler Rhein-
schiffahrt A-.G. in Bazel.
25-3 W. M. H. Miiller neemt Thomsen's
verenigde bedrijven over.
APRIL
1-4 Nederlandse Rotogravure Mij Lei
den) gaat nauw samenwerken met de
Verenigde Nederlandse Uitgeversbe
drijven, die de aandelen overneemt.
2-4 De Standard Oil Company of Cali
fornia (Socal) en de Steenkolen Han-
dels Vereniging gaan nauw samenwer
ken in de Beneluxlanden.
3-4 Van Gelder papierfabrieken en de
Nederlandse bevoorradingsbasis Octo
pus gaan een belangengemeenschap
aan voor de booreilandbasis Supply
Base Octopus West
5-4 De steenfabriek Sim in Simpelveld
sluit.
17-4 Het Unilever-concern doet een bod
op de Engelse groep Smith and
Nephew Associated Companies, fabri-
kante van onder andere geneeskundige,
heelkundige en sanitaire produkten.
23-4 W R. Grace and Company (V.S.)
draagt het meerderheidsbelang in de
Koninklijke fabriek van cacao en cho
colade C. J. van Houten en Zoon in
Weesp over aan Peter Paul Incorpo
rated (eveneens V.S.).
24-4 Assurantiefirma Bekouw en Mijn-
sen, De Vilder en Burmeister gaat sa
men met Franco Mendes (beide in
Amsterdam).
25-4 Steenkolen Handels Vereniging
helpt Ringverwarming-Nederland in
Leeuwarden, die in financiële moeilijk
heden zit. De SHV zet het bedrijf
voort.
MEI
1-5 Smith and Nephew wijst het bod
van 17 april van het Unileverconcern
af.
3-5 De Nederlandse Overzee Bank en
de Bankierscompagnie (Mees en Hope)
vormen de Bank en Assurantie Asso
ciatie.
3-5 Staatsmijnen en de Steenkolen
Handels Vereniging ga,an samenwerken
bij de afzet van huisbrandkolen in
ons land.
15-5 Machinefabriek Stork-Jaffa (Utrecht
concern VMF) neemt de weegwerktui-
genfabriek Alfra in Bladel over.
17-5 Algemene Friesche Levensverzeke
ring-Mij /Groot-Noordhollandsche van
1845 gaat samenwerken met „Olveh
van 1879" onder de naam AGO.
18-5 Unilever-concern doet een hoger
bod op Smith and Nephew.
25-5 AMEV-groep (verzekeringen) neemt
de mij. van brandverzekering „De
Groote Bossche van 1838" over.
28-5 Uitgeverijen De Boer (Hilversum)
neemt Van Dishoeck, Van Holkema en
Warendorff over.
29-5 Coöp Melk-centrale neemt melk-
centrale Amersfortia over.
30-5 Wegeners courantenconcem in Apel
doorn neemt Koninklijke Drukkerij
(Van de Heren Toom) over.
31-5 Bod Unilever op Smith and Nephew
vervallen.
JUNI
1-6 Samenwerking Fumess scheepvaart
en agentuurmij. met gebr. Nijman in
ternationaal transportbedrijf.
6-6 Unilever-concern neemt Brits kip-
penbedrijf Midland Poultry Holding
over.
6-6 KLM neemt deel in een hotel, dat
in Amsterdam wordt gebouwd door de
Amerikaanse Howard Johnson restau
rant and hotel comp.
6-6 Steenkolen-Handels Vereniging ves
tigt in Amsterdam een zelfbedienings
groothandel voor merkartikelen over
de naam Marko.
8-6 Verenigde bedrijven Nederhorst in
Gouda (bouwonderneming) neemt de
constructiewerkplaatsen en machinefa
briek Braat (Rotterdam) over.
10-6 Steenkolen-Handels Vereniging en
De Hoop groothandelsbedrijven (Die-
men) gaan samenwerken op het ge
bied van de zelfbedienings-groothan-
del (Makro-De Hoop).
11-6 Verenigde bedrijven Nederhorst ne
men de Hollandsche Basaltine tegelfa
briek (Dordrecht) over.
11-6 Electrofact (Amersfoort) neemt dr.
M. de Wit fabriek van meetwerktuigen
(Hengelo) over.
13-6 Uitgeverij Elsevier neemt Misset
(Doetinchem) over.
13-6 Chemische fabriek „Naarden" neemt
Lenderink en Co. in Schiedam over.
17-6 Van Gelder Zonen meet de Leeu
warder papierwarenfabriek over.
18-6 AKU neemt de Aagrunol-groep in
Groningen over.
19-6 Overzeese Gas- en Electriciteitsmij
neemt de Duitse electrotechnische
groothandel Wilhelm Böhmer over.
Prijsindex vh. levensonderhoud voor
gezinnen in Ned.(l959/,66=100)
130
1963 '64
67 68
20-6 Rijn-Schelde-groep, de Bank voor
Handel en Scheepvaart, de handel-mij
Maringson Holding in Hilversum en de
bankiers Van Lanschot richten een
n.v. op voor specifieke projecten: de
Industrial Turnkey International.
20-6 Compagnie Industrielle Maritime
(Parijs), Verenigte Tanklager unt
Transportmittel GmbH (Hamburg)
en Pakhuismeesteren gaan samenwer
ken op het terrein van tankopslagpro
jecten.
21-6 Het Parool en De Volkskrant gaan
samenwerken in de Perscombinatie nv
22-6 Steenfabriek De Rietschoot (Neder-
hemert) sluit.
24-6 Samenwerking Dommelsche Bier
brouwerij v.h. W. Snieders met brou
werijen Artois in Leuven (België).
25-6 Nederlandse dagbladunie neemt J.
H. Henkes grafische bedrijven (Haar
lem) over.
25-6 Een onbekend bedrijf wil een min
derheidsbelang nemen in de Haarlem-
sche machinefabriek v.h. gebr. Figee,
Figee gaat daarmee akkoord.
25-6 De verpakkingsproducenten Schut
(Eerbeek) en Superieur (Etten-Leur)
vormen officieel de n.v Schut-Supe-
rieur. In september 1967 was de fusie
aangekondigd.
26-6 Scheepsbouwer Verolme neemt de
Nederlandse Dok- en Scheepsbouw Mij
(Amsterdam) over.
28-0 Overzeese gas- en electriciteitsmij
neemt de electrotechnische groothandel
W, Blike (Breda, Tilburg, Middelburg)
en de firma P Holtrop (Haarlem)
eveneens een elektrotechnische groot
handel, over.
JULI
3-7 Van Andel neemt alle aandelen van
gebroeders Goedhart over, waardoor
twee Rotterdamse bedrijven op het ge
bied van koeltechniek samengaan.
3-7 Zes landelijke organisaties van toe
leveringsindustrieën aan de bouw rich
ten Stichting Toeleveringsbedrijven
Bouwnijverheid (TBB) op.
3-7 Steenfabriek „Veulen" (Venray)
sluit.
3-7 Rijn-Schelde en Wilton-Fijenoord-
Bronswerk gaan nauw samenwerken
op maritiem gebied. Ook de VMF zou
zijdelings bij deze samenwerking wor
den betrokken.
4-7 Deens bedrijf Joergen Hoeyer Hol
land gaat in Zuid-Limburg fabriek be
ginnen (beveiligingsapparatuur voor
leger)
5-7 Zeeuwsche Confectie neemt Heka
v.h. H. J. van Heek over. De naam
van de overgenomen n.v. wordt ver
anderd in Veneco.
5-7 Van Wijcks Waalstenenfabrieken
(Heren) halveert produktie.
11-7 Unilever doet bod op aandelen van
Reichold Chemicals (Liverpool).
12-7 Tornado (Dordrecht) doet bod op
Berk-Beccon (Kampen) van 250 per
cent.
12-7 Nationaal Grondbezit verwerft aan
delen Ijzerhandel C. van der Aard
weg (Amsterdam).
13-7 Berk-Beccon verzet zich tegen bod
Tornado.
15-7 Hagemeijer en Co biedt op haar
beurt 250 percent op Berk-Beccon.
15-7 VMF/Stork-Werkspoor en Wilton
Fijenoord-Bronswerk gaan een fusie
aan.
16-7 VRG-papier neemt machinehandel
Mahez over.
18-7 Hagemeijer verhoogt haar bod op
B K tot 260 percent.
22-7 Hagemeijer verklaart zestig percent
van de B K-aandelen te hebben ver
worven.
24-7 Van Gelderen en Zoon (Amsterdam)
neemt Segboer's uitgeversmaatschappij
(exploitant van Haagse kiosken) over.
29-7 Gebroeders Van Hovex sluiten hun
breigoederenfabriek in St. Janssteen.
30-7 Hertel en Co. (Amsterdam) en Isola
(Hilversum) bundelen hun activiteiten
op isolatiegebied.
AUGUSTUS
1-8 Van Winkel's confectiebedrijven
(Budel) en Nijverdal-Ten Cate richten
gezamenlijke verkoopmaatschappij op.
3-8 Samenwerking tussen Nederlandse
Overzee Bank, Mees en Hope, Ver-
vuurts Bank (Suriname) en Maduro
en Curiels (Nederlandse Antillen)
3-8 Trans European Road Express
(Terre), een maatschappij, die het
containervervoer Rotterdam/Antwer-
pen-Milaan organiseert, houdt ermee
op.
3-8 Farbwerke Hoechst (Frankfurt)
brengt belang van vijftig percent in
Breda Polymeer op honderd percent.
8-8 Verenigde Bedrijven Nederhorst
neemt aandelen van de Koninklijke
Nederlandse Maatschapij voor Haven
werken over. Het zijn beide bouw
bedrijven.
9-8 Hoogenbosch Schoenen (Amster
dam) verwerft meerderheidsbelang in
Europese Schoenenhandel Maatschap
pij Nederland (Euro Shoe Trading Cy
Nederland) in Tilburg.
9-8 Aussems Schaapsmeerders (Sprang
Capelle) sluit schoenfabriek.
12-8 Noordelijke industrie voor vezelver
werking richt n.v. op voor het bunde
len van activiteiten in isolatiemateria
len.
12-8 Aluminium verwerft een vijftig per
cent belang in de n.v. metaalgieterij
G. Giessen (Tegelen)
12-8 Bod van AMEV (Utrecht) op Victo
ria Insurance Cy (Melbourne) heeft
geen succes.
12-8 Machinefabriek v.h. Pannevis
(Utrecht) dochteronderneming van
machinefabriek Braat Amsterdam
verkocht aan Rijn-Schelde
13-8 Bruynzeel South Africa dochter
onderneming van Brvnzeel gaat
een fusie aan met de Zuidafrikaanse
onderneming Plywoods.
15-8 Machinale glasfabriek „De Maas"
(Tiel) en glasindustrie Pieterman
(Schiedam) richten samen n.v. Hard-
maas (veiligheidsglas) op.
15-8 Tricotagefabriek Suurmeijer (Veen-
dam) sluit.
16-8 Gazelle rijwielenfabriek (Dieren) en
Verenigde Nederlandse Rij wielfabrie
ken JLS gaan nauw samenwerken.
20-8 AKU brengt belang in Petroquimica
Sudamericana (Argentinië) van twin
tig op veertig percent.
19-8 Hollandsche Beton Maatschappij
(Rijswijk) doet een bod op de aande
len van Hollandse Constructie Groep
(Leiden)
20-8 Na in december 1967 d'Oranjeboom
overgenomen te hebben deed het Brit
se drankconcern Allied Breweries nu
een bod op „De Drie Hoefijzers" (Bre
da Bier). Eind september kwam de
fusie tot stand.
21-8 De Koninklijke Nederlandse Mid
denstandsbond en het Nederlandse
Verbond van Middenstandsverenigin
gen willen samengaan.
22-8 De Twentsche Overzee Handel
Maatschappij (TOHM) gaat in op een
bod van 165 percent van Borsumy-
Wehry en wijst daarmee eenzelfde bod
van een andere maatschappij af.
26-8 Heineken neemt Amstel Brouwerij
over.
27-8 Nederlandse Overzee Bank biedt
voor de TOHM-aandelen 185 percent.
27-8 Koninklijke Dobbelman treedt toe
tot K Z-Organon.
27-8 Machinefabriek Zeiler in Lichten
voorde (Overijssel) overgenomen door
gebroeders Geertjes (Assen).
27-8 Rotterdamsche Verzekerings-Socië-
teiten (RVS) gaat met de Haagse Ver
zekering Maatschappij, „De Zeven Pro
vinciën" een fusie aan. Beide onderne
mingen brengen hun aandelen onder
bij een houdstermaatschappij.
27-8 Clichéfabriek Photogravure-Van
Leer gaat met n.v. De Reproductie
Compagnie (Rotterdam), Koningsveld
en Zoon (Leiden) en clichéfabriek Van
den Bogaart (Eindhoven) samen.
28-8 Internatio-Groep doet bod op
Australisch bedrijf Bryce en Co (Mel
bourne). Doel is dochteronderneming
H. Hanna and Co. PTY met Bryce
samen te voegen.
29-8 De Overzeese Gas- en elektrici-
tietsmaatschappij (OGEM) neemt A.
van der Ben (Rotterdam-IJsselmonde),
een metaalconstructiebedrijf, Winkel
horst en Co. (Den Haag), centrale ver-
SÉS/. Deprgzens^en
,.Ut .-!mer
v.h.nat inkomen
er zullen ca
75.000
werklozen
zijn
de uitvoer sH rat
met 8 7,
de invoer slijgi
warming, en C. Vieter (Hilversum),
eveneens een bedrijf van centrale ver
warmingsinstallaties, over.
29-8 Borsumy Wehry verklaart meer dan
de helft van de TOHM-aandelen in
handen te hebben.
30-8 N.V. Veem (Eindhoven) trekt bod
op TOHM in.
30-8 Unilever-dochter verwerft meerder
heidsbelang in de Franse maatschappij
La Roche aux Fees Nantes (Parijs).
SEPTEMBER
2-9 Burmah Oil in Londen neemt de
Orion Aardolieprodukten Onderne
ming en de oliefabrieken Orion (Zaan
dam) over.
3-9 Chemische fabriek „Naarden" neemt
de Italiaanse firma Lavorazione Eteri
Essenze Prodótti Esteri Nazionale (Lee-
pen en Co) in Bologna over.
4-9 Het Duitse postorderbedrijf Necker-
mann neemt de textielcentrale Hulst
over en maakt er Neckermann Neder
land van.
4-9 Koninklijke Sphinx-ceramique
(Maastricht) doet een bod op de Bel
gische keramische onderneming Van
Hemiksem en Van de Dyle.
5-9 Van Nievelt Goudriaan zoekt bij
Steenkolen Handels Vereniging „be
scherming" tegen een buitenlandse
overval. De SHV neemt een pakket
aandelen.
5-9 De Rijn-Schelde groep treedt met
de VMF Stork-Werkspoor ln het strijd
perk om het bezit van het concern
Wilton-Fijenoord-Bronswerk. De Rijn-
Schelde doet een hoger bod dan de
VMF.
6-9 De Koninklijke AABE-wollenstof-
fen- en dekenfabrieken in Tilburg en
de Twentsche Textiel Mij. in Enschede
gaan nauw samenwerken.
9-9 Het concern Stibbe in Amsterdam
(mantelfabriek) neemt Standard Coats
(eveneens mantelfabriek) in Amster
dam over.
9-9 De aannemingsmaatschappij D.
Blankevoort en zoon in Bloemendaal
werkt samen met de Franse Entreprises
H. Courbot. Opgericht is Courbot-Ne
derland.
9-9 De Steenkolen Handels Vereniging
neemt het verwarmingsbedrijf Stigter
en Messemaeckers (Utrecht, Deventer,
Rotterdam) over.
9-9 VMF Stork-Werkspoor en de Rijn-
Schelde groep vinden een oplossing:
Wilton-Fijenoord-Bronswerk wordt op
gedeeld ln een „landbeen" en een „zee
been". De VMF krijgt het landbeen en
de Rijn-Schelde het zeebeen.
10-9 De Steenkolen Handels Vereniging
neemt in Amsterdam het havenbedrijf
De Rietlanden over
10-9 Bouvy-Zout in Muiden gaat op in
het concern Koninklijke Zout-Orga-
non.
10-9 Tuma in Hilvarenbeek, een toele
veringsbedrijf voor de confectie-indus-
trie, zoekt steun bij Texoprint.
14-9 Arma in Soest en Watts Regulator
sierade) in Den Bosch over.
Company (VS) richten Watts nv in
Soesterberg op. Watts maakt appara
tuur op het gebied van centrale ver
warming.
14-9 Fusie drukkerijen Bosch en Van
Boekhoven, beide in Utrecht.
16-9 Drukkerij Emanuel Smeets in Weert
sluit zich aan bij de Verenigde Neder
landse Uitgeverijen.
16-9 Hagemeijer en Co'c handel-mij.
neemt Carel Teulings (fabricage van
sieraden) in Den Bosch over.
16-9 Rotterdams Beleggings-Consortium
neemt Vereenigd Bezit over.
17-9 Simmonds Precision in Brummen
neemt van Vihamij de dochteronderne
ming W. J. Stokvis, Koninklijke Fa
brieken van metaalwerken (Arnhem)
over.
17-9 Van Driei's machinefabriek (Kam
pen) sluit
19-9 Koninklijke Uitgeverij en drukke
rij J. A. Boom in Meppel neemt de
drukkerij en uitgeverij Taconis in Wol-
vega over.
20-9 Smorenburg heren- en jongenskle-
ding wordt overgenomen door Gazan
confectiefabrieken.
20-9 Steenkolen Handels Vereniging
neemt Van Nievelt Goudriaan geheel
over.
23-9 Nederlandse Kabelfabrieken nemen
deel in de Turkse kabelfabriek Kavel
Kablo Elektrik Malmesi.
23-9 Britse Gainsborough Distributors
(woningtextiel) neemt Lethem Bros
and Mellin. met vijf vestigingen in ons
land, over.
24-9 Key en Kramer en Cindu gaan sa
men.
25-9 Kledingindustrie H. Smits en Co en
Bendien's confectiefabrieken onderzoe
ken of een samenwerking mogelijk is.
26-9 Aluminium Company of America
(ALCOA) en het Noorse bedrijf Elek-
tromisk krijgen een belang in de alu-
miniumfabriek Lips in Drunen.
26-9 Londense Bank Keyser Ullmann
neemt deel in de bank Van Embden
in Amsterdam.
27-9 Verenigde Touwfabrieken gaan sa
men met Firet in Veenendaal „non-
woven" tapijten maken.
27-9 Lingerie-industrie May en Co in
Zeist gaat eind oktober sluiten.
OKTOBER
3-10 Fusie tussen de twee vrijwillig fi
liaalbedrijven (kruideniers en hun
grossiers) VIVO en IFA weer ontbon
den.
3-10 Nederlandse Staatsmijnen en de
Nederlandse Stikstofmaatschappij ne
men Zwartsenberg Kunstmest (Gro
ningen) over.
(Zie verder laatste tekstpagina)
4
