vriendelijk paradijsje
in de Middellandse Zee
HET ENIGE GOEDKOPE OP ZON VAARVAKANTIE ZIJN DE BORRELTJES
T--T
ÏRT7A
MAAR FIJN IS HET - „EN ELK
DUBBELTJE IS WELBESTEED"
Brits bolwerk
formentera
Formentera
Wegwijs
-
R: .-a;A
DE BRITTEN met hun speurneus voor het bij
zondere hebben het eiland IBIZA in de Middelland
se Zee het eerst ontdekt als toeristische delicatesse.
De Nederlandse reisbureaus, wat sloom in hun ap
preciatie, zijn vele jaren lang Majorca als super-
trekpleister blijven aanprijzen en Ibiza bleef in de
schaduw van zijn grote en drukbezochte buureiland.
Van een onzer verslaggevers)
IBIZA is het „witte eiland" van de Balearen, veel
kleiner dan zijn bekende buurman Majorca, waar
het 130 kilometer vandaan ligt. Het is gevormd als
een soort ruwe ruit, met een grootste lengte van 41
kilometer en een grootste breedte van 20 kilometer.
fVkJSP Jjn
ent los
antutuo
veoré
sar» frfcnctsco
---«BH '.- - H
IBIZAj
DE TOTALE opppervlakte van
Ibiza is 572 vierkante kilometer en
er leven rond 35.400 mensen. Zij wo
nen in witte, vierkante huizen en
huisjes, de traditionele bouw sinds
zeshonderd jaar van de Ibiziaanse
woning. Over het gehele eiland zijn
die witte huisjes als sneeuwvlokken
op een groene ondergrond uitge
spreid zo althans ziet de bezoe
ker het eiland uit de lucht, wan
neer hij per vliegtuig Ibiza nadert.
DE LUCHTHAVEN op de zuide
lijkste punt van het eiland, vlak bij
de voor het land zo belangrijke zout
winning, heeft zich snel moeten ont
wikkelen om het toestromende ver
keer te kunnen verwerken. Op de lan
dingsbaan kunnen nu de grote inter
nationale jets landen, naast machines
uit vrijwel alle landen van Europa,
die golf na golf van vakantiegangers
het veel te kleine en nauwe lucht
havenstation in loodsen. Ook wit,
zoals alle moderne hotels en appar
tementsgebouwen, vele meer dan tien
verdiepingen hoog, wit zijn en de
geometrische, vierkante bouw van de
Ibizaanse huizen bezitten.
IBIZA IS een wonderbaarlijk
eiland. Het is zo klein dat de be
zoeker gelegenheid heeft in één va
kantie het hele eiland te bezoeken
en te leren kennen. Wie één dag een
auto huurt en zo'n 120 km. rijdt, kan
zeggen dat hij bijna overal geweest
is. Het landschap: gebergte, binnen
land en kuststreken zijn bovendien
niet overweldigend, niet zo groots,
zodat het zonder moeite beschouwd
en genoten kan worden. Dat betekent
niet dat het niet mooi is. want
Ibiza is landschappelijk prachtig. De
natuur is er gematigd, lieflijk, har
monisch nergens grimmig, angst
wekkend of neerdrukkend.
WIE DE Spanjaarden als razen-
den ziet bouwen aan grote en grootse
hotels en flatgebouwen, houdt zijn
hart vast voor al dat schoons. Net
als aan de C, sta Brava lijkt het als
of ze overdrijven en te veel bouwen
ten koste van hun eigen economie
en van het landschap. Voorlopig valt
het nog mee. Ibiza kent nog altijd
heel stille en heel mooie plekken,
vooral in het noorden bij Portinatx
en aan de zuid-westkust. En de eco
nomie bloeit zozeer dat de Span
jaarden zelf het niet kunnen bijhou
den. Er komen uit vele landen van
Europa ondernemende lieden, die op
Ibiza „iets beginnen". Wie op het
strandje van Figueretas staat het
zuidelijke nieuwe stuk van de stad
Ibiza en de gebouwen van de bou
levard bekijkt, ziet onder meer:
een Hollandse miri-snack-bar (eige
nares: een Nederlandse vrouw met
twee flinke zoons), een Schotse sou
venirswinkel, een Engels restaurant,
een Duitse souvenir- en lectuurwin-
kel, een Duitse („Edel y Fred")
boetiek, een gemengd Italiaans-
Engels restaurantje en een Spaanse
zelfbedienings-kruidenier.
MET DE Engelse taal komt de
toerist op Ibiza een heel eind. Zo
als de Duitsers Majorca hebben ver
overd, zo nestelden de Britten zich
op Ibiza. Overal zijn de café's en
restaurants versierd met opschriften
als „Home-made tea", „British
breakfast", „Bacon and eggs"en der
gelijke. Opmerkelijk is ook de in
vloed van de reisbureaus, juist op
een eiland als Ibiza dat zich meer
leent voor de (vlieg)-groepsreis dan
voor de individuele vakantiebezoe
ker. Hele hotels zijn Engels, maar
plotseling staat er een hotel tussen
waar iedereen Duits spreekt, of een
appartementsgebouw, dat zonder uit
zondering bezet is door Nederlandse
families.
NA LANG een vergeten eilandje
geweest te zijn, is Ibiza een tiental
jaren geleden midden in de stroom
versnelling van het moderne toeris
me gekomen, nu de meer vreedza
me opvolging van de eens zo ge
vreesde Middellandse-Zeepiraten, die
eens zodanig huishielden dat Ibiza
een vrijwel verlaten eiland werd.
Alle belangrijke volken uit de oud
heid hebben op Ibiza gewoond: Chal-
deëers, Egyptenaren, Phoeniciërs,
Romeinen, Vandalen, Byzantijnen en
Arabieren vestigden er strategische
steunpunten of handelsnederzettin
gen. Tot in 1235 het eiland werd ver
overd door de aartsbisschop van
Tarragona en zijn geschiedenis sinds
dien te nauwste verbonden is met
Spanje. Ibiza js van die tijd af
Spaans gebleven, maar de invloeden
van zijn vroegste bewoners drukken
nog altijd hun sporen op de samen
leving op het eiland. Zijn isolement
hield oeroude gebruiken stevig in ere
tot op de dag van heden en wij kun
nen daarvan ondanks de toeristen-
stroom nog proeven bij een wan
deling door de oude stad Ibiza, het
deel dat ligt achter enorme vesting
muren. Die muren zijn opgetrokken
tegen de piraterij onder de ook bij
ons zo bekende Spaanse vorst Philips
II en vormen een uniek staal van
oude vestingbouw. Die muren geven
de stad Ibiza haar bijzondere aan
zien en maken haar tot een (overi
gens springlevend) historisch monu
ment. Buiten de muren heeft de stad
zich in later jaren sterk uitgebreid
en haar mooie haven met de leven
dige kaden zijn zeker zo aantrekke
lijk als de oude stad zij het wat
minder curieus.
IN DE OUDE stad wonen tegen
woordig ook hippies. Ibiza heeft van
oudsher een grote aantrekkings
kracht gehad op tal van kunstenaars.
In hun voetspoor zijn de „bloemen
kinderen" gevolgd, de jonge mensen
die de maatschappij (voor kortere of
langere tijd) de rug hebben toege
keerd en een zorgenvrij leven
met een eigen stijl hebben gezocht.
De oude romantische stad met haar
wirwar van nauwe straatjes, poor
tjes, trappen, alsook de sfeer op
het gehele eiland, moet hun hebben
aangesproken.
De Ibizanen zijn eraan gewend de
hippies te zien rondlopen in hun
soms allerwonderlijkste kledij en be
hangen met sieraden. De Spanjaar
den kijken er niet meer van op,
evenmin als van de stroom toeris
ten, van wie velen zich trouwens
ook nogal wonderlijk en in ieder
geval flink bloot plegen uit te
dossen. Zij hebben geaccepteerd dat
hun eiland als voortdurende trek
pleister de vreemdelingen lokt, zij
verdienen aan hen, zij leven met hen.
Zij gaan desondanks hun eigen gang:
V
vx t
,+K.X hvKWv
JAk JÊmJV Jk* WkMM-Jk Jfc
1-
portinaix
x
iMTTiiWmiiiriTi
''i'./r/sSrsS -
's avonds om negen uur, als het al
flink donker is, vult het grote plein
van Ibiza zich met Spaanse families
die er voor het avondeten parade
ren en er hun kinderen laten spelen.
Het ritme van het Spaanse leven is
niet door de vreemdelingen ver
stoord. Wel zijn er sporen van de
invloeden van buiten te vinden, zoals
in de boekwinkels van Ibiza, waar
na enig speuren enkele boeken over
sex zijn te vinden, werk van Heming
way en zowaar het dagboek van Che
Guevara waar je in Spanje dan
toch wel even van opkijkt.
De schilderachtige baai van Ibiza uit de lucht gezien in de vroege morgen. Later op de dag is zij bezaaid
inet pleziervaartuigjes. Maar ook grote passagiersschepen en luxe-cruisers (foto boven links) meren er af.
MAAR HET is hier niet de plaats
om filosofie te bedrijven over de
toeristische invloed op het Spaanse
levenspatroon. Want in Ibiza schijnt
de zon en die verdringt voor de
bezoekers een massa problemen. De
toerist gaat naar het eiland in de
eerste plaats om van die zon en van
de zee te genieten. Voor hem zijn
hele steden gebouwd als San Antonio,
dat nauwelijks een eigen bevolking
heeft en vrijwel uitsluitend bestaat
uit vreemdelingen, en Santa Eulalia,
dat als klein kustplaats je aan de
monding van de enige echte rivier
op Ibiza uitgroeide tot een mondaine
toeristenstad. Het leven in die twee
plaatsen is dus geheel op de toerist
gericht. Uit de haven van San Anto
nio vertrekken dagelijks tal van boot
jes, die hem naar alle mogelijke aan
trekkelijke punten aan de kust bren
gen: veelal verrukkelijke strandjes
met palmen en een strandtentje waar
je heerlijk èn goedkoop kan eten en
drinken.
TOCH IS Ibiza-stad te preferen,
zeker voor hem die ook als toerist
iets wil zien als is dat uiteragrd
oppervlakkig van de eigen bevol
king en het inheemse leven. Uit Ibi
za zijn ook tal van tochten te ma
ken, met als belangrijkste de ander
half uur durende oversteek naar het
zuster-eiland Formentera. Een stille
zuster, het toerisme begint zich daar
nog maar pas te ontwikkelen. Dit
eiland is wat ijler begroeid, heeft
meer zandgebied, is nog spaarzamer
bewoond dan Ibiza. De zee is er zo
mogelijk nog helderder, het licht nog
lichter, de atmosfeer doet er nog iets
meer tropisch aan.
Ibiza heeft deze winter een eerste
poging gedaan, „overwinterings-toe-
risten" te lokken. Dat zal best luk
ken, al zullen hotels en restaurants
moeten stoken om het hun gasten
naar de zin te maken want In de-
cember-januar kan de temperatuur
tot 6 a 5 graden dalen. Vriezen doet
het er evenwel nooit. In februari
staat alles op het eiland in bloei,
het seizoen begint al in april en tot
eind oktober is het er heerlijk weer.
Nooit te heet (door de zee), met
een gemiddelde van 22,4 graden in de
zomer; nooit te koud, met gemiddeld
10,4 graden in de wintermaanden.
nn1mnnnrn-r
HET VAKANTIEPATROON is he
vig in beweging. De verwende welge
stelde toerist zoekt jachtig naar nieu
we verre gebieden. Anderen verove-
:n ademloos snel de door de „dure
jon„ens" verlaten vakantieparadijzen
in 't Zuiden van Europa. Zij ontdekken
vakantiegewoonten en vervoermidde
len, die tot voor kórt nadrukkelijk wa
ren voorbehouden aan een kleine groep
materieel bevoorrechte mensen.
Een van die langzaam meer populair
wordende manieren van op vakantie
gaan is de cruise.
DE NEDERLANDSE REISBUREAUS
registreren elk jaar meer boekingen
op zo'n vakantie per schip, niet al
leen van de gefortuneerden of van ge
pensioneerden, die hun spaarcenten op
maken. De passagierslijsten vertonen
namen van mensen van alle rangen en
standen.
Bestaat er aan de ene kant dus
een groeiende belangstelling voor de
cruise, aan de andere kant is het or
ganiseren van dergelijk vakantiever
tier voor veel scheepvaartmaatschap
pijen een „must" geworden. De schuld
daarvan ligt bij het vliegtuig, dat zijn
tissagiers sneller en goedkoper ver
voert dan bij een schip mogelijk is.
Lijndiensten moesten worden opgehe
ven, omdat zij onrendabel waren. Sche
pen worden en werden omgebouwd als
cruise-schip, het aanbod van cruises
steeg.
DE NEDERLANDSE vakantiegan
ger zal dit jaar kunnen kiezen uit zo'n
slordige 300 cruisesi Om er aan deel
te nemen hoeft hij geen miljonair te
zijn, maar wel beschikken over „eni
ge" middelen. Laat hij rekening hou
den met een gemiddelde van 150 tot 200
gulden per dag (het kan goedkoper,
ook veel duurder).
Op het eerste gezicht een fors bedrag
dat in geen enkele verhouding staat
t- t de 6 percent vakantietoeslag van
Fc gewone werknemer.
De mannen en vrouwen, die deze boot
reizen moeten verkopen hebben echter
ijzersterke argumenten, die er in het
kort op neer komen, dat voor de
prijs zoveel wordt geboden dat het de
uitgave dubbel en dwars waard is.
Tijdens welke vakantie bijvoorbeeld
dineert u in de buurt van Southampton
en wordt u 's morgens wakker in Lis
sabon om weer 18 uur later in Tene-
riffe aan wal te stappen?
Welke vakantie biedt zoveel afwisse
ling, de zeereis, bezoek aan interes
sante steden, de excursies, de over
vloed aan ontspanning aan boord, de
mogelijkheden tot sport, de filmvoor
stellingen, de lezingen, de bals?
Tijdens welke vakantie is uw hotel
tevens uw vervoermiddel en in welk
hotel krijgt u zoveel service als op een
schip? Op de excursies en de service na
is al het genoemde in de passage in
begrepen.
HET ETEN aan boord van de mees
te schepen is een hoofdstuk apart. Zo
wel voor het ntbijt als voor de lunch
hunt u kiezen uit een keur van ge
rechten. Het diner we hebben het
zelf ervaren een paar jaar geleden
is een feest, dat extra luister krijgt
t' r de kleding van de passagiers, de
avondkleding van de mannen de fraaie
cocktailjurkjes van de dames. Beslist
nodig is die avondkleding voor de man
nen natuurlijk niet. zeker niet in de
toeristenklasse, alleen het heeft
sfeer. (De prijs van de avondkleding
ligt tussen de 200 en 300 gulden).
TOT DE niet te onderschatten voor
delen van een zee-vakantie behoren de
lage prijzen voor de drankjes en de
reducties op de artikelen in de be
lastingvrije winkels. Met name op de
Engelse schepen betaalt u 75 cent voor
een glas whiskey en 1,50 voor 'n exo
tische cocktail.
Regels voor fooien zijn moeilijk op
te stellen, omdat de hoogte van het
bedrag afhangt van wat de tafelsteward
V(.or u doet. In het algemeen moet u
er rekening mee houden, 4 a 5 per
cent van de passageprijs kwijt te zijn
aan fooien.
Het meest in trek zijn de cruises naar
t Middellandse Zeegebied, gevolgd
door de bestemmingen in het Caribisch
gebied en in de derde plaats die in
de Scandinavische landen.
Variaties op bestaande arrangemen
ten zijn mogelijk In dit verband moet
Ci combinatie vliegen-varen worden
genoemd U vliegt naar het vakantie
oord, blijft er een week en gaat dan
per boot terug.
DOOR DEZE wat droge beschrijving
van een aai. „al aspecten van zo'n natte
v. 'cantie op een drijvend hotel doen we
het hele verschijnsel cruise eigenlijk
hopeloos te kort. Het is echt een totaal
andere vakantie dan die in een tentje,
een hotel of een bungalow op het land.
Zodra het schip zich in de vertrekha-
ven los maakt van de wal, stappen
de passagiers ongeacht leeftijd, rijk
dom en nationaliteit, uit de knellende
'wangbuis van het dageliiks leven. Zij
raken in een soort roes, die duurt tot
de thuishaven is bereikt Het heerlijk
1 ieri .1 op de zonnedekken, de zalige
verwennerij door de bemanning, de
C"nietingen die door de koks worden
bereid, de ontmoetingen met mensen
an vele nationaliteiten, de luisterijke
d: nsavonden, de confrontatie met de
schoonheid van landen en steden en de
zee. dit alles maakt de cruise va-
k ntie tot de heerlijkste van alle soor
ten vakanties Wel kostbaar, akkoord,
maar elk uitgegeven dubbeltje is het
waard.
