Luchtkasteel werd werkelijkheid
4ÉSS II
KUNSTMATIG „LEESOOC" VOOR BLINDEN?
Medische kroniek
Puzzels
Twee etages
Pil en sigaret
Net een klein theater
koffers in zeven minuten te laden of
te lossen!
Twee keukens, groot en modern,
zijn er in het toestel. Veertien ste
wardessen zijn no^ig. Via een toch
nog vrij ruime draaitrap komt men
in een tweede passagiersruimte op de
eerste verdieping, waarin de ene
maatschappij een conferentiekamer
maakt, de andere een lounge, de der
de een bar.
er daardoor bijna niet meer: aan de
raamkanten zit men met zijn drieën
naast elkaar, in het middenvak met
zijn vieren op rijen. Veel verschil
met een klein bioscoop-theater is er
dan niet meer. Bagagerekken heeft
de Boeing 747 niet: elke passagier
heeft boven zijn hoofd een eigen plas
tic koffer, die gemakkelijk open en
dicht gaat en waarin hij zijn spullen
kan bergen. De rest van de bagage
voor de laadruimen gaat in contai
ners, waardoor het mogelijk is 3400
DE PASSAGIER ervaart van het
vliegen niet veel meer dan enig mo
torgeruis, niet groter dan bij de be
staande straalvliegtuigen, een gerief
lijke start en een nauwelijks v**"oare
landing. De Boeing 747 is uitgerust
met de nieuwste apparatuur om lou
ter op de instrumenten te kunnen
landen. Op een proefvlucht van New
York naar Seattle kwam de gezag
voerder vlak voor de landing tussen
zijn passagiers zitten met de mede
deling, dat de landing op de instru
menten zo perfect gaat, dat zijn aan
wezigheid in de cockpit niet meer
nodig was. Men voelde het bij de
landing 564 ton wegende gevaarte
nauwelijks de landingsbaan raken.
DE EERSTE BOEING 747 is voor
de Pan am, die er niet minder dan
33 van heeft besteld. Waarschijnlijk
komt het toestel in januari in een lijn
dienst. De KLM kwam er pas begin
1971 mee gaan vliegen. Aan de ene
kant is dat rijkelijk laat (de KLM
was er bij andere nieuwe toestellen
eerder bij), aan de andere kant krijgt
zij toestellen in een zwaardere uit
voering, die pas in 1970 in produktie
komen, en in die B-types zullen
waarschijnlijk alle eventuele „kin
derziekten" wel overwonnen zijn.
Raamplaatsen (die kleine raampjes
zijn eigenlijk de enige herinnering
aan het „traditionele" vliegtuig) zijn
pen er van voren naar achteren, met
tussen elk compartiment loketten en
dienstruimten voor de stewardessen.
DE KENNISMAKING met de
Boeing 747 is overrompelend. Hij
heeft, met zijn in de nok gebouwde
cockpit, het uiterlijk van een dolfijn.
Hoe groot? Stel u voor: een normaal
200-persoons vliegtuig anderhalf
maal zo groot. De top van het staart
vlak zit dan een kleine twintig me
ter boven de grond, zo ongeveer de
hoogte van een flatgebouw met zes
verdiepingen. De vleugelwijdte is bij
na 60 meter. Bukken bij de deuren
hoeft niet meer: vier dubbele deuren
geven de Boeing 747 een entree of
men een zaal binnenloopt: dat is het
verschil tussen een breedte van 3.70
meter bij alle oudere commerciële
machines en die van 6.50 meter in
de Boeing 747. Die breedte en de
lengte van ruim 70 meter (normaal
was tot nog toe een „span" van tus
sen de veertig en vijftig meter) ge
ven een onvoorstelbare ruimtewer
king.
DE BOEING 747 kan maximaal
490 mensen vervoeren, maar dat
hangt af van het aantal stoelen dat
een maatschappij erin wil plaatsen.
De KLM die zes van deze Boeings
heeft besteld heeft gekozen voor een
indeling voor 320 gewone passagiers
en 32 eerste klas-fauteuils. Dan zit
men bijzonder ruim. De passagier in
de toeristenklas krijgt dan een stoel,
die in afmetingen en ruimte overeen
komt met de ruimte die nu de eerste
klasse-passagiers hebben.
Overigens staan de maatschappij
en nog voor grote problemen bij de
behandeling van de passagiers. Deze
vereist op de luchthavens een grotere
verwerkingscapaciteit, zowel bij ver
trek als aankomst, bij grenscontrole
en douane. In het vliegtuig zelf zijn
ook nog niet alle puzzels opgelost.
Want hoe gaat de passagier zich ge
dragen als hij zoveel ruimte heeft?
De vraag is of er niet teveel geloop
gaat ontstaan, want dat veroorzaakt
natuurlijk opstoppingen in de niet op
massale wandelingen berekende
gangpaden en die zouden het stewar
dessen moeilijk maken, hun werk te
doen.
UITERAARD hopen de luchtvaart
maatschappijen dat deze vliegtuigen
voor massavervoer een nieuwe sti
mulans zullen vormen voor de popu
larisering van de luchtvaart, maar
dat hangt natuurlijk goeddeels af van
de tarieven en van de bezettings
graad van dergelijke peperdure
„luchtreuzen".
DE BOEING 747 is geen vliegtuig
meer, waarin de passagiers vrijwel
allemaal bij elkaar zitten. De ruimte
is verdeeld in vijf compartimenten,
waarvan de eerste tot vooraan in de
neus doorloopt. De cockpit zit er niet
meer voor, maar erboven, in een
soort opkamer. Twee gangpaden lo-
imÊÊ 3 >---*.,owx—-.. r
Een Boeing 747 in aanbouw in de gigantische montagehal.
BOEING 747 STARTKLAAR
een
(Van een onzer verslaggevers)
HET PRILLE BEGIN van 1970 wordt
keerpunt in de burgerluchtvaart. Deze maand gaat
de eerste Boeing 747 de lijndienst in; het grootste
passagiersvliegtuig dat ooit gebouwd werd en
daarmee is een „luchtkasteel werkelijkheid ge
worden. Vliegen met de Boeing 747 is gewoon iets
totaal anders voor luchtreiziger en bemanning
en dat niet alleen omdat je met 350 - 500 man tege
lijk de lucht ingaat of omdat de kruissnelheid 1000
km per uur is. Het andere zit vooral in het feit dat
je niet meer merkt dat je vliegt, met zoveel ruimte
om je heen en met motoren die eenmaal op
vlieghoogte werkend, in het immense interieur al
leen duidelijk te horen zijn als alle passagiers even
hun conversatie staken
(Van onze medische medewerker)
HET ALBERT EINSTEIN-Instituut van
de medische faculteit der Yeshiva-univer
siteit in New York wil een model vervaar
digen van een „kunstmatig oog" waarmee
blinden zullen kunnen lezen. Deze schok
kende mededeling in Medical News-Tribu
ne is afkomstig van dr. Herbert Schimmel,
docent in biologische wiskunde en fysica
aan dit instituut Hjj wil zijn doel bereiken
met behulp van een miniatuur televisie
camera, die zal worden vervaardigd door
de NASA, het Amerikaanse bureau voor de
ruimtevaart. De camera, die niet meer dan
lVicm lang zou moeten zijn, zal in de oog
kas van de blinde worden aangebracht.
MEN HEEFT REEDS kunnen aantonen dat
elektrische prikkeling van de hersenschors
een bepaalde reeks visuele waarnemingen ver
oorzaakt die „phosphenen" worden genoemd.
Dr. Schimmel meent nu dat het blinden met
behulp van een 4000-punten systeem mogelijk
zal zijn om normale drukletters te lezen. Hij
wil hiervoor een speciale „matrijs" construe
ren. Het ingewikkelde schema omvat de tele
visiecamera, een „codeerzender", een „decoder
stimulator", die code en stroomimpulsen via
inductie ontvangt, en een buigzame stof die
de 4000 platina elektroden bevat. De „decoder
stimulator" zou ergens onder de huid in het
lichaam van de blinde worden aangebracht.
Voor niet-deskundigen zijn dit onvoorstelbare
plannen.
Als alles volgens plan verloopt, kan dit sys
teem in 1972 zo ver ontwikkeld zijn dat het bij
dieren kan worden beproefd. De voorlopige
tests bij mensen zouden wellicht in 1973 of
1974 verricht kunnen worden.
Het lijkt allemaal erg spectaculair en moei
lijk te realiseren, maar de technische wonderen
waarmee de NASA-geleerden de ruimte ver
overen, zijn ook werkelijkheid geworden. Als
het inderdaad zou lukken, zoals dr. Schimmel
en neuroloog prof. Herbert G Vaughan, met
wie hij samenwerkt, het zich voorstellen, be
tekent dit voor blinde mensen veel meer dan
zij ooit van de wonderen der techniek hebben
durven verwachten.
AMERIKAANSE onderzoekers beschikken
over statistische bewijzen dat de achteruitgang
in het gehoor die boven de vijftigjarige leeftijd
optreedt, bij sigarettenrokers veel vaker voor
komt dan bij niet-rokers. Deze achteruitgang
van het gehoor bedraagt gemiddeld niet min
der dan 15 tot 25 decibels en zij betreft vooral
de lagere geluidsfrequenties. Bij proefpersonen
onder de vijftig jaar bleek geen verband te
bestaan tussen rookgewoonten en capaciteit van
het gehoor. Het onderzoek werd verricht bij
97 personen, van wie 20 nooit hadden gerookt,
terwijl de overige 77 sterke rokers of ex-rokers
waren. Onder hen bevonden zich 65 sigaret
ten-, acht sigaar- en vier pijprokers. Wanneer
werd geconstateerd dat er een gehoorverlies
van 15 decibels of meer bestond, werd bij de
proefpersoon in kwestie een uitgebreider ge-
hoortest verricht. Dan bleken vooral de zware
rokers (20 of meer sigaretten per dag), sterke
afwijkingen te vertonen. Ook bestond er ver
schil tussen rokers van lichte en van zware
sigaretten, welk verschil vergelijkbaar was met
dat bij rokers en niet-rokers. De teruggang van
het gehoor in de lagere frequenties berust
waarschijnlijk op een geleidingsstoornis van het
gehoormechanisme.
EEN RECENT onderzoek, verricht door 1400
Britse huisartsen bij 32.000 vrouwen, allen ge-
bruiksters van de anticonceptiepil, heeft aan
het licht gebracht dat pillensliksters méér si
garetten roken dan vrouwen die geen pil ge
bruiken. Het onderzoek werd geleid door de
faculteit voor sociale en preventieve genees
kunde van de universiteit "an Manchester. De
gevolgtrekkingen uit deze waarnemingen laten
niet op zich wachten. Alle schadelijke bijwer
kingen die aan de pil worden toegeschreven,
komen nu op losse schroeven te staan, omdat
deze (mede) veroorzaakt kunner worden door
sigaretten roken. Zelfs de door velen geuite
beschuldiging, dat de pil de oorzaak zou zijn
van trombo-embolische processen en de ernsti
ge gevolgen hiervan, moet opnieuw worden
nagegaan.
IN ALLE GROEPEN waarin de onderzochte
vrouwen werden ingedeeld, bleek dat zij die
de pil gebruiken "éél mee- roken dan hun
seksegenoten in de controlegroepen van niet-
rooksters. Zowel leef' jd, sociale omstandighe
den als andere factoren bleker hierbij dezelfde
resultaten op leveren. Er is nog weinig be
kend van de invloed van veel sigaretten roken
op het ontstaan van ziekten bij jonge vrouwen,
hoewel de sigaret op dat gebied al een slechte
reputatie geniet. Het verschil in het aantal
sigaretten dat door pilgebruiksters en de con
trolegroep-vrouwen elke dag werd gerookt,
was steeds opvallend groot.
DE VRAAG waarom zij zoveel meer roken
werd door het onderzoek niet opgelost. Wel
bleek dat vrouwen die de pil riet gebruiken
indien zij zwanger worden op advies
van haar dokter niet meer roken. Ook be
staat de mogelijkheid van een „bepaalde per
soonlijkheid" bij vrouwen lie roken en tevens
de pil gebruiken, aldus is dor één der leiders
van het onderzoek, prof. Alwvr Smith, tijdens
een interview hierover naar voren gebracht.
Het rapport verscheen ook in The Lancet,
het vooraanstaande Engelse medische tijdschrift.
Dr. J. Kater
