BIAFRAANS-NIGERIAANSE STRIJD IN BESLISSENDE EINDFASE Tweeëneenhalf jaar burgeroorlog Israel verontwaardigd over wapenverkoop aan Libië Eerst knielen, dan eten I Honderdduizenden mensen vluchten oerwouden in BIAFRA Verblijfplaats van Ojoekwoe onbekend opnmRESSO! Antwerpse tram rijdt met muziek McCarthy sprak met Kosygin [Ontsnapte Basken in Frankrijk Biafra op 30 mei ontstaan VERRADERLIJKE POLITIEK VAN POMPIDOU" Nixon kan oorlog snel tot een einde brengen commentaar op zaken owe MAANDAG 12 JANUARI 1970 Reeds bezet Blijven Felle tijgerbenzine tanken. En gelijk meespelen in de Esso Maanrace. Met prijzen tot 1.000 gulden! Onbeperkte prijzenpot. Oproep Verward Opmars nigeriaanse troepen Achterdeur Riskant Humphrey over Vietnam A v-k De eenheid van Nigeria is gered. Het Biafraanse ideaal van autonomie onder een eigen Ibo-regering is om hals ge bracht door de sterke federale strijd krachten, die daartoe in staat gesteld zijn door de Sovjet-Unie en Groot-Brittannië. Groot-Brittannië, dat de geweldloosheid vroom betrachtte toen Rhodesië door een illegale minderheidsregering van blanken werd overweldigd, leverde aan de cen trale regering vari Nigeria wapens van hoge kwaliteit en doeltreffende bruik baarheid, waardoor de federale troepen een vernietigende superioriteit verwier ven bij hun strijd tegen de Biafraanse legers op de grond. De Sovjet-Unie, die de vrijheid en zelfbeschikking van jonge volken met woorden verdedigt, leverde de luchtstrijdkrachten, de jachtvliegtui gen en bommenwerpers die de Biafraanse bevolking kennis deden maken met het puikje van technische barbarij uit de lucht. Groot-Brittannië en de Sovjet-Unie herstelden op die manier eensgezind de eenheid van Nigeria onder het gezag van dictator Gowon, die voor beide grote landen de meest welgevallige politieke principes huldigde. Nu de oorlog op een eind loopt, de oliebelangen beveiligd zijn, de Russische diplomatie vaste voet in Lagos heeft gekregen en ruim vijf mil joen Biafranen aan de hongerdood zijn overgeleverd, is plotseling ieder land in het Westen bereid „alles" te doen om de ellende van de Biafranen te verzachten Biafra vormt geen factor van politiek ge vaar meer, dus kan men zonder risico de vlag van de humaniteit hijsen en de weldoener uithangen. Natuurlijk is het gevaar voor totale ondergang van het Biafraanse volk niet in enkele dagen te keren. Tweeëneenhalf jaar heeft de oorlog gewoed. Men noemde het een prestigestrijd tussen twee machts rivalen, Gowon en Ojoekwoe. Laatstge noemde, de leider van Biafra, heeft de w'jk genomen toen de nederlaag duide lijk werd. Hij zou al veel eerder een einde aan de strijd hebben kunnen maken, door de knie voor Gowon te buigen en de voorwaarden te accepteren, die deze hem wilde opdringen. Ojoekwoe heeft echter blijkbaar ge-1 meend dat de vrees van de Biafranen )r dreigende uitroeiing zo lang moge lijke tegenstand rechtvaardigde. Bijna letterlijk met niets heeft hij de Biafranen opgejaagd tegen de federale legers. Geen (Van onze speciale verslaggever) LIBREVILLE De oorlog tussen Nigerië en Biafra is in een beslissende eindfase gekomen. De kleine delen van het Biafraanse grondgebied die nog niet in handen van de federale Nigeriaanse troepen zijn gevallen, zijn enkel Westers land is bereid gebleken de njej Janger te verdedigen door de honderdduizenden vluchtelingen, die politiek van Groot-Brittannië en de Sov-1 chaotisch op drift zijn geraakt. Generaal Ojoekwoe heeft gistermiddag om drie uur zijn ineenstortende land verlaten. Hij heeft de voorlopige regering overgedragen aan de commandant van het Biafraanse leger, kolonel Phillip Effiom. Zijn vlucht betekent de definitieve ondergang van de onafhanke lijke republiek Biafra, die tweeëndertig maanden heeft bestaan, met als prijs zeker twee miljoen doden, voornamelijk vrouwen en kleine kinderen. zegd het land te verlaten, omdat zijn aanwezigheid elders van vitaal belang is om een eervolle vrede voor zijn volk te verkrijgen. Hij verklaarde dat „vrienden van Biafra" alternatieven hebben gesug gereerd voor een vreedzame en eervolle confederatie met Nigerië, welke hij wil de onderzoeken. „Onze tegenstanders zien mijn vertrek misschien als een ineenstor ting van ons land. Men zal zeggen dat ik wegloop van mijn verantwoordelijkhe den", zo zei hij. Hij beloofde echter dat hij „als God het wil" zo spoedig mogelijk naar zijn volk zou terugkeren. jet-Unie te doorkruisen door de Biafranen te bewapenen. Misschien zou de oorlog daardoor verlengd zijn geworden tot een eindeloos bloedbad. Misschien ook zou Biafra erin geslaagd zijn, zijn zelfstan digheid te veroveren en te consolideren, In Afrikaanse verhoudingen gezien zou een zelfstandig Biafra klein, zwak en voor economische exploitatie door grote Wes terse concerns onhandelbaar zijn geweest. Bijna even klein als Nederland in Europese verhoudingen, maar verder houdt de vergelijking op. Want de grote mogendheden vonden in de Tweede We reldoorlog, toen Nederland met bij- niets zich verzette tegen inlijving en volkenmoord door de centrale regering te Berlijn, dat een herstel van de Neder landse zelfstandigheid van groot belang was voor de Europese politieke verhou dingen. Wat een geluk, dat onze nationale zelf bewustheid en onze Nederlandse vrij heidsdrang destijds samenvielen met dat gene, wat grote mogendheden aantrek- I lijke kerken, die de luchtbrug tussen het Portugese eiland Sao Tome, en Librevil le, de hoofdstad van Gabon op Biafra hebben onderhouden aan dat zij genood zaakt waren hun vluchten te staken. Het vliegveld Oeli, dat de enige verbinding van Biafra met de buitenwereld vormt, werd voortdurend gebombardeerd. De landingsbaan was niet langer bruikbaar Mer de laatste vliegtuigen van de lucht brug zijn enkele honderden Biafraanse legerleiders en vertegenwoordigers van de hulporganisaties uit Biafra naar Libre ville en Sao Tome vervoerd. Bij hun aan komst verklaarden zij dat het hoogstens Het Nigeriaanse slotoffensief is als een wervelwind over Biafra gegaan. Vorige week vrijdag meldde het Biafraanse le ger zelfs nog enkele vorderingen op de fe derale troepen. Diezelfde vrijdagnacht werd het slotoffensief door drie Nigeriaan se divisies ingezet. Zaterdagmorgen viel de voorlopige Biafraanse hoofdstad Ower- ri in handen van de federalen. Daarmee stortte de laatste Biafraanse tegenstand ineen. De Nigerianen hebben vrij spel in het totaal ontredderde land. Gistermiddag kondigden de gezamen- kelijk vonden. Kleine landen en kleine volken moeten geluk hebben. Biafra heeft het niet ge had. Maar zou in Europa één politicus vannacht hebben wakker gelegen van wege het ongeluk der Biafranen? Een klein zwart land is nu eenmaal iets an ders dan een klein blank land. Afrika is Europa niet. En nu rest ons slechts, de overlevende, geknechte Biafranen te eten te geven. Dat I enkele dagen zou kunnen duren, voordat is immers niet in strijd met welk econo- geheel Biafra door de federalen zou zijn misch of politiek belang ook. En daarom I bezet. is de wereld nu volledig bereid, een goed menu te verstrekken aan de onderdanig knielende Biafranen, die nu hun idealen moeten inleveren in ruil voor voedsel pakketten. V\AA/WVAAAAAAAAAAAAAAAA/\/VAAA/\/VlAAAAAAAAA/\AAAAAAi I JCGCCwCCCCCCCCCCCCCCCCCCwCwCwCCCwWwiAAi,/*AAA/WV/\AAA>\/\/\/V\/W\AAA/\AAAAA/\/WV\n/WW\AA/V\/ ADVERTENTIE Een vijftal artsen en verpleegsters van het Franse Rode Kruis, dat in Owa Oma- ma een noodziekenhuis met circa duizend zieke Biafraanse kinderen leidt, heeft ge weigerd Biafra te verlaten Onder hen bevindt zich dr. Louis Schit- ly, die heeft verklaard dat hij zijn pa tiënten niet in de steek wil laten. Ook een groot aantal Ierse missionaris sen, die zich in dienst hebben gesteld van de internationale hulporganisatie, Caritas wil Biafra niet verlaten. Er bevinden zich nog vijfenzeventig missionarissen in het land. Een groot aantal van hen is al eer der in handen van de Nigeriaanse fede rale troepen gevallen. Enkelen van hen werden voor huurlingen aangezien en ge marteld, alvorens zij het land werden uit gezet. Via het vliegveld Oeli zijn zij weer zijn ter dood veroordeelden. Ze vertelden I naar Biafra teruggekeerd. Deze paters gister een verslaggever van radio-Luxem- I hebben gedurende de dertig maanden burg op „een geheime plaats 300 km van van de Biafraanse oorlog de voedseldis Bordeaux" dat vijf „gewone" gevange- tributie onder de vluchtelingen verzorgd nen die er samen met hen vandoor wa- Alvorens hij Biafra verliet, heeft gene gegaan, in Spanje waren achterge-1 raai Ojoekwoe een radioboodschap tot PARIJS. (AFP) Tien Spaanse po litieke gevangenen, die op 11 december jl uit de gevangenis van Bilbao waren ontsnapt, zijn uitgeweken naar Frankrijk waar zij politiek asiel willen vragen. Ze behoren allen tot de nationalistische Baskenbeweging ETA, en er bevinden zich vier priesters onder. Vier van hen ren bleven. zijn Volk gericht, waarin hij heeft ge De verblijfplaats van Ojoekwoe is niet bekend. Aangenomen wordt dat hij zijn toevlucht zal nemen tot een van de vier landen die Biafra hebben erkend, Ivoor kust, Gabon, Tanzania of Zambia. Het is evenmin uitgesloten dat hij naar Addis Abbeba is gereisd om steun te zoeken bij keizer Haile Selassi, de leider van de or ganisatie voor Afrikaanse Eenheid. Zijn vertrek wordt gezien als een doodsteek voor zijn volk, dat hem twee en dertig maanden lang zonder morren heeft ge volgd in de hopeloze strijd om de onaf hankelijkheid. Zijn vlucht en het stopzet ten van de luchtbrug van de kerken die samenwerken in de „Joint Church Aid betekenen ongetwijfeld het einde van de republiek Biafra. De regering van generaal Gowon in La gos heeft alle journalisten in die stad verboden zich naar het front te begeven of officieren te interviewen. De regering in Gabon heeft een compleet stilzwijgen rond het militaire nieuws uit Biafra be volen. Daardoor zijn weinig concrete gegevens te verkrijgen over de werkelijke militaire situatie in Biafra. Volgens uitgeweken vertegenwoordigers van de hulporganisa ties zijn alleen het vliegveld Oeli en een klein gebied, westelijk van Oemoeahia, nog in handen van de Biafranen. Het vliegveld is echter door de aanhoudende bombardementen niet meer te gebruiken, terwijl het merendeel van het personeel in het oerwoud zou zijn gevlucht. Het Biafraanse leger zou volkomen gedesor ganiseerd zijn. Een deel ervan heeft zich LAGOS (Reuter). De burgeroor log in Nigerië, die een beslissende fa se is ingegaan, heeft zich tweeëneenhalf jaar voortgesleept ondanks het nume rieke overwicht van federale zijde en de vele bemiddelingspogingen. De ach tergrond van de burgeroorlog, die vol gens niet officiële schattingen alleen al 99 (Van onze correspondent) (Van onze correspondent) JERUZALEM De verontwaardi- j ging, die zich zaterdag in de Franse bladen aftekende over de Parijse wapentransactie met Libië, is gisteren in Israëlische kranten en in politieke BRUSSEL De wagens van één ijjn kringen in hevigheid geëvenaard. In van de Antwerpse stadstram rijden een scherpe verklaring van het mi- muziek. Wie een wagen van lijn 2 be- 7" Iron treedt, hoort de zoetgevooisde stem van mstene van Buitenlandse Zaken Frank Sinatra, of een orkest dat wat wordt Frankrijk ervan beschuldigd men noemt: licht-klassieke muziek pro- een nieuwe dimensie aan de bewape- duceert. I ningswedloop te hebben toegevoegd Om de tien minuten wordt de muziek en (je spanning in het Midden-Oosten even onderbroken voor een paar reclame- nQg hebben verhoogd. teksten. Het is een proef die het gevolg is van een voorlopige overeenkomst tus sen de Antwerpse tramweg maatschappij en een reclamebureau. Men heeft afge sproken dat maximaal één vijfde van de tijd mag worden ingenomen door recla me en ook dat de muziek voor elck wat wils moet brengen. Zo heeft de tramdirectie al goed gevon den dat in de ochtenduren als de scho lieren van de tram gebruik maken, de muziek best wat meer „pop" mag zijn dan rond de boodschappentijd in de na middag als de Antwerpse vrouwen gaan winkelen. Antwerpse tramconducteurs die had den gehoopt als bijbaantje discjockey te kunnen worden, komen bedrogen uit. Het gehele programma staat op de band. Het enige dat de conducteur mag doen is het uit te schakelen wanneer de dienst dat vereist of wanneer kwade en niet van muziek houdenden of juist erg er van houdende reizigers op goede gron den om stopzetting vragen. Dat is ge durende de paar dagen dat het experi ment thans duurt nog niet voorgekomen Men heeft het plan het zo spoedig mo gelijk tot meer wagens van de tram uit t« breiden. Het meest krenkt de Israeli's de ge dachte, dat de Mirages en het verdere oor logsmateriaal, dat Tripoli in het vooruit zicht is gesteld, hun weg naar Egypte zullen vinden .Voor hen is dat een uitge maakte zaak, die zij hiermee motiveren, dat Libië door niemand wordt bedreigd en dat het dus volstrekt geen behoefte heeft aan een uitbreiding van zijn arse naal met vijftig Mirages en tweehonderd tanks, om van andere wapens maar niet te spreken. In Jeruzalem wordt de overeenkomst beschouwd als een nieuw bewijs van de verraderlijke politiek, die de regering Pompidou volgt jegens een Israel, dat nog niet zo lang geleden door niemand minder dan de Gaulle zelf „onze vriend en bondgenoot" werd genoemd. In Parijs, zo redeneert men hier, weet men heel goed dat deze wapens vroeg of laat in Egypte zullen belanden, want Libië heeft er geen geheim van gemaakt, dat het vierkant achter Nasser staat, wiens hoog ste doel is Israel uit te roeien. Volgens de Israëlische zienswijze heeft Tripoli de bedoeling Cairo via een ach terdeur in het bezit te stellen van de al lermodernste wapens, die Moskou Nasser onthield. Het is in Israel bekend, dat de meer extreme elementen in Egypte de te gen de Israeli's geleden verliezen, inzon derheid die van de laatste maanden, wij ten aan de onwil van Moskou om hen de beschikking te geven over wat men het neusje van de zalm zou kunnen noemen. Men weet ook, dat Nasser onder sterke pressie van hun kant staat om zich el ders de allermodernste wapens te ver schaffen. De transactie van zijn bondgenoot Li bië met Parijs is voor de Egyptische president naar Israëlische mening een welkome kans om zich te onttrekken aan de totale afhankelijkheid van Moskou, waarin hij zichzelf had vastgewerkt. Over de clausule in de overeenkomst, die doorverkoop van de geleverde wapens aan derden verbiedt, hecht men in Is rael geen waarde. Het feit, dat Parijs zich daarop beroept om de „onschuld" van zijn afspraken met Tripoli te bewij zen, wordt hier het summum van Gaul listische huichelachtigheid genoemd Maar zelfs als Frankrijk in deze te goe der trouw zou zijn (wat niemand in Is rael aanneemt), dan nog heeft het vol gens de Israëlische publieke opinie met een bijna criminele naïviteit gehandeld temeer, omdat er ernstig sprake is van de stichting van een politieke, militaire en economische unie tussen Egypte en Libië en misschien ook Soedan, en welk geval er van overdracht aan derden he lemaal geen sprake zou zijn. Voor Israel is intussen de nieuwe „deal" aanleiding geweest om te trach ten van de Amerikanen gedaan te krij gen, dat zij wat meer haast zetten ach ter de behandeling van Golda Meirs ver zoek aan Nixon om meer Phantoms. Men is hier algemeen van oordeel, dat Washington in deze opzettelijk talmt met de bedoeling Jeruzalem meer ontvanke lijk te maken voor zijn wensen en het concessies af te dwingen die naar Ame rikaans oordeel voor Moskou gemakke lijk verteerbaar zijn dan wat men be schouwt als onredelijke onverzettelijkheid van Israel. In het licht van de nieuwe overeen komst tussen Frankrijk en Libië heeft deze haast-je-langzaam politiek van het Nixon-bewind volgens de Israeli's een hoogst riskant karakter gekregen, in de eerste plaats voor Israel zelf, maar daarnaast ook voor de VS die Israel er kennen als Amerika's enig overgebleven betrouwbare bondgenoot in het Midden- Oosten en dus geen belang bij een Israë lische nederlaag kunnen hebben. PARIJS Het invloedrijke Franse dag blad Le Figaro schrijft vandaag dat een Iraakse wapenaankoopcommissie enkele dagen geleden in Parijs is aangekomen om te onderhandelen over de aankoop van 50 mirages. Le Figaro, die betrouwbare zegslieden citeert, zegt dat de Irakezen belangstelling tonen voor de Mirage-F 1, het modernste type van de Dassaultfabrieken. Le Figaro herinnerde eraan, dat vroegere onderhandelingen met Irak over de mo gelijke levering van 50 mirage III toestel len een jaar lang zijn blijven slepen omdat Irak te grote kortingen en betalingsfacili teiten vroeg. „Het is niet zeker, dat de onderhandelin gen thans gemakkelijker zullen verlopen, maar het verzoek om nieuwe onderhande lingen te beginnen was afkomstig van de Irakezen", aldus Le Figaro. door voedselgebrek van meer dan twee- miljoen mensen het leven heeft geëist over de doden op het slagveld zijn geen cijfers beschikbaar is het stam menconflict tussen de Haussa's in het noorden, de Yoroeba's in het westen en de Ibo's in het oosten. De spanning tussen de stammen leidde in januari 1966 tot een militai re staatsgreep door vijf Ibo-officieren, waarbij de Haussapremier Sr Aboe- bakar Tafawa Balewa werd vermoord. Majoor-generaal Agiuyi Ironsi, een lbo, nam de macht over, en probeer de in Nigerië een centralistische be stuursvorm in te voeren. Bij rellen in Noord-Nigerië worden in mei van dat jaar vele Ibo's gedood. Het merendeel van de overlevenden vlucht naar Oost- Nigerië. In juli 1966 wierpen Haussa's de mi litaire regering van Ironsi omver. Iron si werd vrmoord en luitenant-kolonel (nu generaal) Yakoeboe Gowon werd het nieuwe staatshoofd. In de herfst van dat jaar werden de rellen tussen Ibo's en Haussa's in Noord-Nigerië nog bloediger. Tussen Gowon en de militaire goe- verneur van Oost-Nigerië Ojoekwoe ontstond een conflict over de bestuurs vorm van het land: Gowon was voor stander van een sterk centralistische federatie, Ojoekwoe propageerde een confederatie met grote autonomie voor de deelstaten. Overeenstemming werd niet bereikt, en in mei 1967 kondigde Gowon de noodtoestand af. Hij ver deelde de vier Nigeriaanse gebieden in twaalf deelstaten, waarvan drie in het oostelijk gebied, en hij trok de toe zeggingen aan het oosten in die wa ren gedaan tijdens een verzoeningspo ging tussen Gowon en Ojoekwoe. Tegen Oost-Nigerië werden economi sche sancties ingesteld. Op 30 mei 1967 riep Ojoekwoe de onafhankelijke repu bliek Biafra uit. Zes dagen daarna be gonnen de gevechten tussen Biafran- se en federale troepen. Aanvankelijk maakten de federale troepen specta culaire overwinningen. Zij veroverden onder meer de Biafraanse hoofdstad Enoegoe en de havenstad Calaber en Port Harcourt, waardoor Biafra van de zee werd afgesneden. De Ibo's be gonnen een tegenoffensief, waarbij ook zij enkele successen boekten, zoals de herovering van de strategische stad Ówerri op de federalen. De vredespogingen van de Organisa tie voor Afrikaanse Eenheid hadden geen resultaat. De bijeenkomst tussen Nigerië en Biafra in 1968 in Niamy, in Nigerië gehouden, werd zonder resul taat afgebroken. De topconferentie van de Afrikaanse staten in september 1969 slaagde er niet in een nieuwe vredes formule te vinden. De meest recente vredespogingen van de Ethiopische kei zer Haile Selassie mislukte. Ojoekwoe weigerde te onderhandelen onder aus piciën van de Organisatie voor Afri kaanse Eenheid, die zich heeft uitge sproken voor een verenigd Afrika echter in het oerwoud teruggetrokken om zieh op een langdurige guerrilla voor te bereiden. Zij hebben daar echter weinig kansen, omdat zij volledig van de buiten wereld zijn afgesneden en noch met wa pens, noch met voedsel bevoorraad kun nen worden. Tot zondagavond weigerden Biafraanse zegslieden te erkennen dat de strijd is be slecht Zij wezen erop dat Owerri al eer der in september 1968 door de fede rale troepen werd veroverd. Acht maan den later wisten de Biafranen hun tegen standers weer te verdrijven. Ditmaal ech ter is door de voort iurende druk van het Nigeriaanse leger de militaire situatie vol komen verschillend Al vele maanden lang wisten de Biafraanse legerleiders dat hun slecht bewapende bataljons, on danks het hoge moreel van de man schappen, niet tegen een langdurige druk van Nigeriaanse zijde opgewassen zouden zijn. Nu heeft de strijd dat stadium be reikt. MOSKOU. (Reuter) De Amerikaan se Democratische senator Eugene Mc Carthy heeft gisteren een onderhoud van anderhalf uur gehad met premier Koysin. De belangrijkste punten van bespreking waren de Vietnamese oorlog, de crisis in het Midden-Oosten en aspecten van de Russisch-Amerikaanse betrekkingen. De bijeenkomst, die vlak voor het ver trek van de senator naar Parijs was ge arrangeerd, vormde de climax van een particulier bezoek van zes dagen aan Moskou van de senator uit Minnesota. Hij was zeer zwijgzaam over hetgeen hij in Moskou had besproken. McCarthy had ook een bezoek gebracht aan de ambas sade van Noord-Vietnam in de Russische hoofdstad. Hij zei niet van plan te zijn verslag uit te brengen aan president Ni xon, tenzij hem daarom zou worden ge vraagd. McCarthy heeft Moskou gisteren ver laten met bestemming Parijs. HAMBURG. (DPA) De vroegere Amerikaanse vice-president Hubert Humphrey zegt in een vraaggesprek met het Westduitse blad „Der Spiegel" te ge loven, dat president Nixon de problemen in Vietnam „veel beter en sneller kan oplossen dan sommige critici aannemen". Humphrey, die bij de laatste presidents verkiezingen met een kleine meerderheid door Nixon werd verslagen, zegt Nixon bij het losmaken van de Verenigde Sta ten uit Vietnam zijn volledige steun toe. Ik geloof, dat de president zich de grootste moeite getroost om deze omme keer mogelijk te maken en een „disen gagement" zonder catastrofale gevolgen te bewerkstelligen," aldus Humhrey. die op een vraag, of de huidige Zuidvietname- se regering de terugtrekking van de Amerikaanse troepen zou overleven, antwoordde: „Dat kan ik niet zeg gen. Dat is niet ons probleem Onze taak is te verhinderen, dat agressie, machtsge- bruik van buitenaf, succes heeft." Hij voegde daaraan toe: .nu is de tijd ge komen om ons los te maken, voor een terugtocht."

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3