Onzekerheid over vliegveld Oeli
NIGERIE: „GEEN SPRAKE
VAN VOLKENMOORD"
Vragen in
Tweede
Kamer
„Irak wil
Mirages
kopen"
Demonstratie
tegen Agnew
in Australië
Zambia biedt Ojoekwoe
politiek asiel aan
M
Ui
KNIPSELKRANT
Praag „ontdekt
samenzwering"
McCarthy sprak in
Parijs met leiding
Bevrijdingsfront
Nachtsafe
WIE WAT WAAR 1970
uw matras
Haarlems
matrassenhuis
DINSDAG 13 JANUARI 1970
Volgens „Le Figaro
(Van onze speciale verslaggever)
LIBREVILLE
Gistermiddag
Nederland
Naar Londen?
(Van onze redactie buitenland)
HAARLEM Biafra heeft gecapituleerd. De afgescheiden staat van
de Westafrikaanse federatie Nigerië beëindigde gistermiddag de strijd,
nadat het leger van Ojoekwoe in de afgelopen weken zo in het nauw was
gedreven dat in korte tijd het laatste bolwerk Owerri en het vliegveld
Oeli verloren waren gegaan. Alle kranten in Nederland schonken gis
teren en vandaag veel aandacht aan de doodsstrijd van Biafra.
Meesters
Voedsel
yWilderniswet'
De r.-k. kardinaal Alfrink, hoogste
autoriteit van de Nederlandse kerkpro
vincie en verantwoordelijk man voor de
beveiliging van het r.-k. geloofsleven in
Nederland, heeft tijdens het pastoraal
concilie in Noordwijkerhout vorige week
een lofwaardige loyaliteit tegenover
Bome betracht en nauwgezet de opdracht
gevolgd, die hem door paus Paulus VI
schriftelijk was verstrekt: de „leer der
verlossing" ongerept doorgeven in de
formule die het Vatikaan heeft vastge
legd en waarin het priestercelibaat on
losmakelijk met het ambt verbonden
blijft.
De kardinaal heeft de inhoud van die
pauselijke brief, in overeenstemming met
de instructie, verzwegen. Nu echter heeft
het Vatikaan deze brief in extenso gepu
bliceerd in zijn lijforgaan „Osservatore
Romano", klaarblijkelijk in de overtui
ging dat iedere rooms-katholiek in de
wereld die krant leest. De persbureaus
hebben zich overigens gehaast, een ver
taling van de brief te verspreiden en
daar zal het Vatikaan dan ook wel op
gerekend hebben, maar men kan zich
toch niet aan de indruk onttrekken dat
een direct pauselijk woord aan de in
benarde gewetensnood verkerende Neder
landse rooms-katholieken overtuigender
zou zijn geweest dan een publikatie in
de „Osservatore"
Wat de inhoud van de brief betreft,
deze schept nieuwe twijfels en vooral
nieuwe irritaties, niet zozeer omdat de
paus aan zijn traditioneel standpunt in
zake het priestercelibaat vasthoudt
daaraan immers twijfelde niemand
maar wel, omdat in de brief geen spoor
te bekennen valt van enig begrip voor
de nieuwe ontwikkelingen in geloven en
denken, die in Nederland en elders de
„leer der verlossing" op de helling van
een progressiever interpretatie hebben
geplaatst.
Merkwaardig is de uitlating van de
paus, dat „het priestercelibaat niet alleen
mogelijk is, maar zelfs een bron van
vreugde vormt". Dergelijke vormen van
gelovige vroomheid hebben in de wereld
van vandaag afgedaan. Men spreekt in
r.-k. kringen heden ten dage nog wel eens
ironisch van „Roomse Blijdschap waar
mee de wereldvreemde, isolationistisch
gerichte glimlach-godsdienst wordt be
doeld die in vroeger tijden geheel los
van maatschappij en menselijke levens
functie een religiositeit van louter zeker
heden aan de uitverkorenen deelachtig
deed worden. Die zekerheden zijn alle of
bijna alle verdwenen, de glimlach heeft
plaatsgemaakt voor ernstig en doorwrocht
deelnemen aan een materialistisch ge
oriënteerde samenleving van grotendeels
ontwortelde mensen. De religie heeft zich
nieuwe opdrachten verschaft uit de „leer
der verlossing", die geen van alle „bron
nen van vreugde" zijn maar harde, effec
tieve stukken arbeid in dienst van de
cultuur. Het celibaat heeft zich gerang
schikt in de rij van sociale zelfbeheer-
SClllIVb lil uo lij üiunu T O
singsnormen, die ondergeschikt zijn aan wer(j het officiële bericht gelanceerd
J ...11 V, rt4- 1rni>n1rtm< rln QQTllotf H P I X 11Onll fl AAI* /I A i
dat het vliegveld Oeli door de Ni
geriaanse federale troepen was hezet.
Even later werd dit bericht van Bia-
fraanse zijde tegengesproken. Het
vliegveld zou volgens deze laatste
bron nog steeds in handen van Bia
fra zyn. De radiotoren van de lan
dingsbaan zou de enige verbinding
met het buitenland vormen en zijn
nei is moscuj*. u» - gebruikt voor de uitzending van de
kardinalen in Rome uitermate veel vreug- boodschap van generaal-majoor
de putten uit hun celibaat, maar het is fiong.
de vrije wil, het karakter, de aanleg, de
situatie. Een priester kenmerkt zich niet
meer door een zwart kleed, een achter
stevoren-boordje of een bejaarde huis
houdster, maar door een persoonlijkheid
waaraan alle uiterlijkheden, zwakheden
en vreugden kleven die de mens zijn
meegegeven. Hij predikt niet meer, doch
werkt.
Het is mogelijk dat de paus en de
evenzeer mogelijk dat een priester in
Nederland uitermate veel vreugde put
uit zijn pure menselijke natuur, als hoofd
van een gezin, als echtgenoot, als mens
tussen mensen.
Dit alles is kardinaal Alfrink zeer wel
bekend. Progressieven en conservatieven
in de r.-k. leer getuigen eenstemmig van
de wijsheid en het begrip, die deze kerk
vorst bezielen. Zonder twijfel heeft het
de kardinaal veel moeite gekost, tot dus
ver te zwijgen. Maar als Rome de situatie
niet meer juist kan beoordelen en zich
blijft hullen in de nevels van een feeëriek
verleden, mist het de treinverbinding
Rome-Werkelijkheid.
Het zou kunnen dat de Nederlandse
rooms-katholieken dan vanuit hun nieuw
verworven werkelijkheid de verbinding
met Rome niet meer als goddelijk zullen
ervaren. Deze doorbraak zal velen uiterst
zwaar op de maag komen te liggen en I In QeZiiegtng
vele frustraties bezorgen. De zorg voor
het Nederlandse kerkvolk zal kardinaal
Alfrink bijzonder bekommerd maken,
omdat het r.-k. volksdeel in zijn maat
schappelijke strijd gemoedsrust niet ont
beren kan.
De Nigeriaanse troepen zouden op zes
kilometer afstand van Oeli tot staan zijn
gebracht. De Biafranen zouden ook de
tweede landingsstrip, die van Oega nog in
handen hebben. Bevestigingen van deze
berichten zijn niet meer te krijgen. Wel
zijn in de nacht van zondag op maandag
nog twee vliegtuigen van de „Joint Church
Aid" met twintig ton voedsel aan boord
op het vliegveld geland. De piloten meld
den dat de landingsbaan zwaar was be
schadigd, maar nog wel bruikbaar.
Volgens Nigeriaanse bron bevinden zich
in de omgeving van het vliegveld dui
zenden vluchtelingen die op een goea
heenkomen hopen. Andere bronnen mei
den dat deze vluchtelingen het slachtoffer
zijn geworden van een furieus artillerie
vuur van Nigeriaanse zijde, alvorens het
vliegveld werd heroverd.
Met het wegvallen van de luchtbrug is
ook de enige objectieve nieuwsbron, die
van de gezamenlijke kerken, opgedroogd.
De legercommuniqué's van Nigerië zijn
verwarrend en met elkaar in tegenspraak.
en de r.-k. Caritas, proberen nu om via
Lagos hulp aan de bevolking te verlenen.
Zij worden daarin door de meeste landen
gesteund. President Nixon van de Ver
enigde Staten heeft 35 miljoen gulden be
schikbaar gesteld voor hulp aan vluchte
lingen. De VS voeren op dit moment be
sprekingen met het Internationale Rode
Kruis om mogelijkheden te vinden voed
selhulp te verlenen door middel van acht
grote transportvliegtuigen en helikopters,
die ter beschikking worden gehouden.
De Wereldraad van Kerken zal een af
vaardiging naar Lagos sturen om met de
Nigeriaanse regering de mogelijkheden
voor hulpverlening te bespreken.
In Engeland heeft premier Harold Wil
son alle hulporganisaties gemobiliseerd
om de hulp te coördineren. Ook West-
Duitsland heeft geld en voedigsmiddelen
aangeboden. Secretaris-generaal Oe
Thant van de Verenigde Naties heeft de
hulporganisaties opgeroepen in de toe
komst via Lagos te werken.
Hij zei ervan overtuigd te zijn dat de
regering in Lagos alle medewerking zal
verlenen. Hij heeft een oproep aan ge
neraal Gowon gericht om „edelmoedig
heid en gemeenschapszin" te betonen.
Tevoren had het Franse staatshoofd, Pom
pidou, aan Oe Thant gevraagd „al het no
dige in het werk te stellen om het bestaan
en de toekomst van de leden van de Ibo-
stam te bewerkstelligen". Overigens
heeft Frankrijk aan de gevluchte gene
raal Ojoekwoe politiek asyl aangeboden
op voorwaarde dat hij zich op Frans
grondgebied van alle politieke activiteiten
zal onthouden.
commissie van waarnemers toe te laten
in de door oorlogshandelingen bedreigde
gebieden. Vandaag zal de vaste commis
sie voor Buitenlandse Zaken uit de Twee
de Kamer in een besloten vergadering
bijeenkomen om over Biafra te spreken.
PARIJS, (Reuter). De democratische
Amerikaanse senator Eugene McCarthy
heeft in Parijs twee uur lang gesproken
met de delegatieleidster van de voorlopi
ge revolutionaire regering van Zuid-Viet-
nam mevrouw Ngoeyen Thi Binh.
Volgens een Vietnamese woordvoerder
ging het gesprek voornamelijk over het
vinden van een politieke oplossing voor
de kwestie-Vietnam. Vooral zou daarbi;
van gedachten zijn gewisseld over het pro
bleem van een coalitie-regering in Saigon,
een van de voornaamste voorwaarden die
de voorlopige revolutionaire regering aan
het totstandkomen van vrede heeft ver
bonden.
McCarthy zou ook een bezoek brengen
aan de Amerikaanse delegatieleider Phi
lip Habib.
In Nederland zijn overal acties begon
nen, om extra hulp aan de slachtoffers
van de oorlog tussen Nigerië en Biafra
te kunnen verlenen.
De fracties in de Tweede Kamer van
de Partij van de Arbeid, D'66, P.S.P. en
P.P.R., hebben aan minister Luns ge
vraagd wat hij nu doet om het leed van
Biafra te verlichten. De heer Dankert van
de P.v.cLA heeft minister Luns gevraagd
er met spoed bij de Nigeriaanse rege
ring op aan te dringen een onafhankelijke
GRIMSBY, (AP). Op de muur van
het bankgebouw in Grimsby was de vol
gende mededeling aangeplakt: „De nacht
safe is tijdelijk buiten werking. De cliën
ten wordt verzocht de tijdelijke kist te
gebruiken".
De cliënten deden dat en een dief die
op dit idee kwam sleepte zo een paar
duizend gulden in de wacht.
De dief had de kist boven de nacht
safe aan de muur bevestigd. De politie
heeft er geen idee van hoeveel geld er in
de kist zat.
PARIJS. (AFPAP) Het dagblad „Le
Figaro" heeft gemeld dat een paar da
gen geleden een missie van Irak naar Pa
rijs is gekomen om te onderhandelen
over de aankoop van 50 Franse superso
nische „Mirage"-gevechtsvliegtuigen.
Het Franse ministerie belast met de be
langen van de nationale verdediging heeft
ontkend dat er op het ogenblik besprekin
gen worden gevoerd over de verkoop van
Franse gevechtsvliegtuigen aan Irak.
Ook de Iraakse ambassade in Parijs
heeft het bericht tegengesproken. Gezegd
wordt dat de enige delegatie die op het
ogenblik in Parijs is, uit twee deskundi
gen bestaat die de mogelijkheid onder
zoeken van de aankoop van een nieuw
ambassadegebouw.
CANBERRA. (AP) Ongeveer hon
derd betogers hebben de Amerikaanse
vice-president Spiro Agnew uitgejoeld
toen hij vandaag een krans legde bij
het Australische oorlogsmonument.
Een aantal van de betogers werd gear
resteerd. De demonstranten hadden
Noordvietnamese vlaggen bij zich en rie
pen leuzen als „Agnew is een vuil fascis
tisch varken" „Pas op voor Grieken met
cadeaus" en „Was u in My Lai?".
't Is weer bar interessant
ons jaarboekje
Onmiddellijk na de officiële capitulatie
van Biafra bij monde van generaal-ma
joor Effiong, is de wereld in beweging ge
komen om de regering van Lagos te ver
zoeken een menselijke houding tegen de
bevolking in de veroverde gebieden aan
te nemen. Paus Paulus deed een bewogen
oproep aan generaal Gowon, het Nigeri
aanse staatshoofd, gericht. Dit werd hem
van officiële Nigeriaanse zijde kwalijk
genomen.
Volgens Nigerië is er geen sprake van
volkenmoord, hetgeen door de tien waar
nemers van de Verenigde Naties, die door
generaal Gowon in Nigerië zijn toegela
ten, zou zijn vastgesteld. Om dit te sta
ven heeft een woordvoerder van de Ni-
I geriaanse federale regering een bewogen
t OFSAKA (AP) De Biafraanse leider i guur met een grote zwarte baard, die oproep tot de bevolking gericht waarin
r« - w^T^rrii vol trens welingelichte re- door velen van zijn landgenoten als een gevraagd wordt de „Ibo-broeders" harte-
Ojoekwoe wordt volgens weimgeucme charismatische gaven wordt ,Hk te ontvangen.
doeld die in vroeger ujaen geneei
geringsfunctionarissen, va"™' eerwacht, beschouwd gelukte het steeds weer zijn I zij moeten gevoed worden, hun kleren
Zannbl^steren hSJtt?1,ïeenge™n afgematte el opgejaagde volk tot verzet {larden gescheurd. Zij moeten
kab^Stüng onder^dfngTan president op te wekken. Voor de Ibo's is Ojoekwoe gekieed worden, zij zullen beangst zijn,
X Kmmfla is besloten Ojoekwoe de verpersoonlijking van alle eigenschap- u moet hen op hun gemak stellen Even-
Kenneth Kaunda dje hen bij de andere stammen in wei worden uit kringen van de missie die
asiel aan te bieden. Nigerië zo gehaat gemaakt hebben: intel-
Ojoekwoe zou met een vliegtuig van Rgentie, eerzucht en vastberadenheid.
Libreville in Gabon, via Brazzaville, rei- Na de eerste militaire tegenslagen in
ren I 1967 riep hij zijn volk op „zich voor te
De Biafraanse afgezant voor Oost- en I bereiden op de dood, opdat onze kinderen
Midden-Afrika, Austine Okwoe, heeft ook kunnen leven".
hotelruimte gereserveerd en wordt van- De nu 36-jarige Ojoekwoe ts een door fJultfVerlemng
- - - 'zijn stamleden bewonderde figuur. Hij
rookt onafgebroken sigaretten en sliep de De grote hulporganisaties, die in de af
laatste jaren niet meer dan vier tot vijf I gelopen maanden Biafra hebben gesteund,
uur per dag. geleid door de Wereldraad van Kerken
in Biafra werkzaam is, schrikwekkende
verhalen vernomen over massamoorden
op Biafraanse mannen boven de zeventien
jaar en over deportatie van jonge kinde
ren met onbekende bestemming.
daag in Zambia verwacht.
De Biafraanse leider Ojoekwoe zou vol
gens berichten in Scandinavische piloten-
kringen uit Biafra zijn ontkomen met hulp
van de inmiddels legendarisch geworden
Zweedse vliegende graaf Carl Gustav von I
Rosen. Een Deens piloot, die deelnam aan
deze reddingsactie van Ojoekwoe heeft
deze zaak bevestigd, aldus meldt onze
correspondent in Stockholm.
Ojoekwoe en Von Rosen zouden zich I
volgens deze berichten bevinden in Libre
ville in Gabon, één van de vijf staten die
Biafra diplomatiek hebben erkend. Ont-
huid kan nu ook worden dat Von Rosens
belangrijkste vliegbasis nabij Libreville
was gelegen. Een feit dat de nodige dl- I
plomatieke moeilijkheden voorspelt in de
voortgezette relatie tussen het federale
Nigerië en Gabon.
In Von Rosen's gezelschap bevinden zich
nog twee Zweden die als adviseurs van
de Biafraanse luchtmacht hebben gediend
in de rang van officier. Vanuit het vlieg
veld bij Libreville werd Biafra tijdens de
laatste maanden voorzien van wapens.
Volgens het Franse persbureau AFP
zou Ojoekwoe op weg zijn naar Europa.
Hij zou naar Londen willen gaan om daar
een eervol einde van het conflict met Ni
gerië te bewerkstelligen. Dit is gisteravond
meegedeeld aan het AFP door de Bia
fraanse minister van Landbouw, Ndem in
Gabon.
Deze weigerde mee te delen waar
Ojoekwoe is. Ndem, die vorige week Bia
fra heeft verlaten en naar Libreville is I
vertrokken, is inmiddels naar Zambia ge-
reisd.
Oedoemegoe Ojoekwoe, de president van
Biafra, behoorde eens tot de jeugdige elite
van Nigerië. De in Oxford opgeleide zoon
van een der eerste Afrikaanse self-made-
miljonairs uit het noorden van Nigerië,
had al een briljante carrière in het Ni
geriaanse leger achter de rug toen hij
op 34-jarige leeftijd in mei 1967 de Nige- j
riaanse Oostprovincie uitriep tot de onaf
hankelijke republiek Biafra. Vastbesloten
zijn Ibo-volk te beschermen tegen het cen
trale bewind in Lagos begon hij een ver
bitterd gevecht tegen de federatie Nigerië.
De tweeëneenhalf jaar durende burger-
oorlog bracht voor honderdduizenden Bia
franen de dood op het slagveld of door
da honger. Oejoekwoe, een opvallende fi-
Het „ALGEMEEN HANDELS
BLAD" schreef gisteren in een com
mentaar:
,(Er) resten nog slechts twee moge
lijkheden om de dreigende genocide
te voorkomen: het onmiddellijk stu
ren van een grote groep internatio
nale waarnemers al dan niet on
der auspiciën van de V.N. om op
het gedrag van het federale leger toe
te zien en de neutralisatie van de
luchtstrip Oeli om voedselvoorraden
voor de bevolking aan te voeren. Nu
de federale regering onmiddellijk na
haar overwinning alle internationale
organisaties en alle staten in de we
reld heeft gewaarschuwd „zich niet
in de binnenlandse aangelegenheden
van Nigeria te mengen" waaraan
geen andere uitleg gegeven kan wor
den dan dat de autoriteiten in Lagos
hun gang wensen te gaan zonder
door pottekijkers lastig gevallen te
worden moet Nederland door
middel van zijn grote economische
relaties in Nigeria zelf, middels po
litieke druk op Londen en door sa
menwerking met andere landen in
de V.N., zoals de Scandinavische lan
den, ervoor zorgen, dat aan deze
twee minimale condities door de Ni-
pPria-n<*n zal worden voldaan."
„TROUW" schrijft onder de kop
„Einde":
De voorraden en het potentieel voor
nieuwe langdurige hulpoperatie
naar het schijnt, al bij de hand.
Ook voor de hulp bij de wederopbouw
van de goeddeels verwoeste oostpro
vincie liggen plannen gereed. Dat is
het enige waarin Europese buiten
staanders hun medeleven nog kunnen
betonen. En dat zal ook wel het minste
zijn wat zij kunnen doen, gedachtig
het feit dat deze ellende mede voort
komt uit de manier waarop zij eens
als koloniale meesters Afrika onder
elkaar hebben verdeeld.
Het „ALGEMEEN DAGBLAD" ziet
in de burgeroorlog een „prestigestrijd
tussen de Biafraanse leider generaal
Ojoekwoe en de leider van Nigerië,
generaal Gowon." „Het is nu aan de
overwinnaar", aldus AD, „te bewijzen
dat Biafra de strijd om de onafhanke
lijkheid niet alleen vergeefs, maar ook
onnodig heeft gevoerd."
DE „VOLKSKRANT" noemt het ge
beurde „de grootste menselijke trage
die na de Tweede Wereldoorlog."
„Wie garandeert", zo vraagt het blad
zich af, „de verslagen Ibo's een veilig
bestaan en voldoende kansen op econo
mische overleving in de vijandelijke
federatie Nigeria? Hoe kan nu worden
voorkomen, dat de Nigeriaanse troe
pen bij het opruimen van de laatste
Biafraanse verzetshaarden zich schul
dig maken aan genocide of een „selec
tieve" uitroeiing van de Ibo-elite."
zijn leven". Na de constatering dat in
Afrika nog veelal „de wet van de wil
dernis geldt", dringt het blad aan op
„krachtige, morele en desnoods mili
taire druk op Nigeria."
„Het is zeer de vraag", aldus HET
VRIJE VOLK, of met de beloofde
grootscheepse hulpacties van het In
ternationale Rode Kruis, de kerken of
de Britsie regering de hongerende be
volking in het oerwoud bereikt kan
worden."
Een van de laatste journalisten die
Biafra voor de capitulatie bezocht, was
Antony Terry van het Britse blad
„SUNDAY TIMES". Hij beschrijft de
onvoorstelbare chaos van de afgelopen
dagen. Schrikbarende prijzen werden
op de zwarte markt betaald voor de
laatste resten voedsel: een ei kostte
4,25, een geit f 1200 en één kopje
garri volksvoedsel in Biafra
f 8,50. De Biafraanse soldaten trokken,
zo meldt Terry, ondanks alle tegensla
gen telkens opnieuw zingend naar het
front. Ze kregen per man nog maar
vijf kogels mee.
een
zijn,
„Waarom heeft Biafra de steeds uit-
zichtlozer wordende strijd zo lang
voortgezet?", vraagt „DE TELE
GRAAF" zich af, waarop het zelf dit
antwoord vond: „Biafra vocht voor
De Londense „GUARDIAN" was gis
teren van mening dat het er nu alleen
ïog op aankomt voedsel naar Biafra
te sturen. „Het Nigeriaanse regime
heeft geen enkel argument om toe
stemming te weigeren voedsel vanuit
de lucht aan te voeren."
Het Engelse blad „DAILY EX
PRESS" zegt: „De acties van de Britse
regering wapenhulp voor Nigerië
werden door Londen ondernomen, om
dat men daarmee invloed zou kunnen
uitoefenen op het Nigeriaanse regime.
Als deze invloed bestaat, zou premier
Wilson die nu moeten aanwenden om
toe te zien dat de wapenstilstand eer
lijk wordt toegepast.
„RADIO MOSKOU" heeft gister
avond de overwinning van Nigerië op
Biafra een „overwinning van progres
sieve krachten van het gehele Afri
kaanse continent op het imperialisme'
genoemd.
Gisteren was men in de Nigeriaanse
hoofdstad Lagos opgetogen toen de
capitulatie van Biafra werd bekend
gemaakt. Op straat werd het nieuwt
in de kranten druk besproken.
PRAAG, (Reuter). Het Tsjechoslo-
waakse ministerie van Binnenlandse Za
ken heeft gisteren bekendgemaakt dat een
tegen de staat gerichte „trotskistische"
organisatie geprobeerd heeft het politieke
systeem in Tsjecho-Slowakije te ont
wrichten.
Het ministerie gaf maar weinig bijzon
derheden over de organisatie. Het liet al
leen weten dat de organisatoren „streef
den naar ontwrichting van het consolida
tieproces en een politieke crisis".
ADVERTENTIE
te dun of versleten
laat het ons even weten
prijsopgave aan huis
's morgens 9 uur gehaald
's avonds 6 uur thuis
h. de graaff
grote houtstraat 103
haarlem - telefoon 3110 23
profiteer van onze inruilactie
f 10,— tot ƒ25,— voor uw
oude spiraal of ledikant.
