Nieuwe scheurmaker
in rode gelederen
IJmuider Courant
MIKKEN OP DE MIDDEN
MOOT IN DE P.V.D.A.
WË
v. d. Louw:
Vondeling:
(Van een onzer redacteuren)
DRS A VAN STUIJVENBERG, 42 jaar oud en wet
houder van Eindhoven heeft met pijn in het hart af
scheid genomen van de P.v.d.A. Hij heeft met een
groep geestverwanten de nieuwe partij Democratisch
Socialisten '70 opgericht In de praktijk is dat al af
gekort tot DS '70. hoewel hij de voorkeur geeft aan
Dem Soc. '70. Wat heeft hem er toe bewogen de partij
waaraan hij vele jaren van zijn leven gewerkt heeft te
verlaten? Het antwoord is: Nieuw Links. Meer con
creet: de manier waarop Nieuw Links (met de „Nieuw-
Linkserigen") de oude vertrouwde partij in korte tijd
heeft overrompeld. In een gesprek dat wij met hem
hadden in zijn kraakheldere werkkamer in het spik
splinternieuwe gemeentehuis te Eindhoven zet wet
houder Van Stuijvenberg uiteen wat hem in Nieuw
Links benauwt.
Krijgsgehuil
Maagdenhuis
In de regering
Minder „kreterig"
Image
Coalitie
Belastingen
Politiek fatsoen
NEDERLAND heeft er weer een
nieuwe socialistische partij bij: de
in Eindhoven geboren partii Detno-
cratisch-Socialisten'70 Het kleuren
spectrum in de v ritakkige groe
peringen die >oit Knn inspiratie ir
Marx vonden is daarmee onnieuw
uitgebreid. Zou -»n van donker
rood naar -ose gaan (O.P N P.SP
Nieuw Links hoofdmoot P.v d.A
Democratisch Appèl) dan vindt
DS'70. naar nnHnpiee en voor
zichtige observatie, een plaatsje
vóór de hekkenslui't Democratisch
Appel. De nieuwste partij is name
lijk niet slechts „verontrust" maar
spreekt zich job met nadruk uit
vóór allerlei zaken zoals uitbrei
ding van te ïtvvikkeMngshulp etc
De gemeenteraadsverkiezingen van
deze zomer en de Kamerver
kiezingen van volgend jaar zullen
waarschijnlijk een flinke verschui
ving zichtbaar maken in de vader
landse politieke verhoudingen Om
dat de P.v.d.A. sinds de oorlog
een vooraanst; vnde positie, beur
telings in kabinet en parlement
heeft ingenomen, zal vooral de ont
wikkeling van deze partij grote
aandacht krijgen Ir verband hier
mee hebben wij een gesprek gehad
met de initiatiefnemer van het
„schisma" in deze partij, de Eind-
hovense wethouder voor bedrijven
drs. A. van Stuijvenberg. 42 jaar
oud sinds 1965 wethouder voor de
P.v.d.A, en van jongsaf aan zeer
actief in die partij. Hij was o.m.
hoofdbestuurslid van de P.W.G.,
de onlangs opgeheven protestantse
werkgemeenschap
Apart vermelden wij reacties
van partijvoorzitter dr A. Vonde
ling en hoofdbestuurslid André van
der Louw, exponent van Nieuw
Links en daardoor medeveroorza
ker van de „scheuring".
D.S. '70
„ZIJ HADDEN aanvankelijk de in
druk gewekt een boodschap te hebben
voor de wat ingedommelde P.v d.A
zo zegt hij. en zij hadden succes wan
neer zij op een of andere ntaatsehike
afdeling met iong etan de nartij nieuw
leven in wilden blazen Deze image
bleek echter niet meer dan mterliike
schijn. Zij wilden de P.v d.A. naar
hun hand zetten Wie het er niet mee
eens was. kon vertrekken Voormalige
medestanders in de partii werden ge
woon afgeschreven", zo stelt de heer
Van Stuwenberg vast Zij hadden
geen boodschap vóór ons maar een be
doeling mét ons." En: Tk ga ervan
uit dat democratie een kwestie is van
mentaliteit en niet alleen van roye
menten Natnurliik is hot moveliiV om
op slecht bezochte afdelingsavonden
met een grote groen geestverwanten on
te komen en dan de netto-meerderheid
van de helft oius één te halen Dat is
..mathematische democratie" In wer-
keliikheid wordt op die manier de de
mocratische gedachte verlaten en
wordt met de leden gemanipuleerd."
VERBITTERD stelt hij vast hoe de
Nieuw-Linksers bij het veroveren van
weer een zetel in het hoofdbestuur op
het congres te Groningen een krijgsge
huil van vreugde aanhieven „alsof een
vijand was verslagen, ja alsof het land
gered was van nazi's." Dat is een te
genstelling binnen één partij die niet
meer te accepteren ir
Uit eigen ervaring heeft hij een
groot aantal grieven tegen de tactiek
van Nieuw Links.
PARTIJVOORZITTER dr. A.
Vondeling heeft direct na d»,op
richting van Dem.-Soc. '70 als
reactie gegeven dat „de heer
Van Stuii ven berg de vergissing
van ziin leven maakte".
In een tijd die geknemerkt
wordt door steeds verder vaan-
de nolitieke samenwerking heeft
deze man een snlintemartii op
gericht die hoogstens het front
van de Pv.d.A. wat kan ver
zwakken mar* de kiezers niet
weg zal kunnen zuigen De heer
Van StnIIvenberg is geschrok
ken van de onstuimigheid van
de jeugd Hii kan niet inzien dat
het de taak van de P.v.d.A. juist
Is om oud en jong in zich te
verenigen.
UIT EEN radio-interview ci
teren wij: „Ik kan me niet voor
stellen dat deze partij succes zal
boeken en zeker niet het succes
dat de heer Van Stuijvenberg
zich voorstelt."
De heer Van Stuijvenberg zelf
daarentegen verklaarde optimis
tisch „meer zetels te zullen halen
dan D'66 in 1967. die zeven
zetels in de Kamer binnen
kwam"
Over de naam DS'70 vindt hij
overigens dat die niet als pla
giaat van D'66 moet worden ge
zien. Wij noemden ons Demo-
cratisch-Socialisten '70. af te
korten tot Dem.-Soc.'70 De kran
ten maakten er al gauw DS'70
van en nu is daar niet veel
meer aan te doen. vrees ik.
EN DAN: bij D'66 slaat „66"
op het jaar van oprichting, op
tiidoliike aspect dat de par
tii zei te willen hebben Rij ons
«laat '70 on een heel decennium
waarin van alles moet gebeuren
ENKELE Nieuw-Linksen in het af
delingsbestuur stuurden ten tijde van
de Maagdenhuisbezetting een telegram
van adhesiebetuiging aan de studen
ten Zij deden dit echter na*»»ons hét
bestuur, zonder eventueel andersden
kende bestuursleden te raadplegen
„Geen telefoontje werd eraan gewaagd
om te vragen wat wij ervan vonden
Afgezien van het feit hoe wij over het
„maagdenhuis" dachten tekent dit hun
mentaliteit. Wij moesten uit de krant
lezen wat wij. als bestuur, hadden ge
daan."
Het harde, rücksichtslose doordruk
ken van eigen alléénzaliCTmaIsende
ideeën werd wethouder Van Stuijven
berg te veel. Hij herinnert aan de
eigen soepele houdingen in elk overleg
met Nieuw Links. „Wij gingen erg ver
in compromissen met hen, wij deden
stap voor stap concessies tot vlak bij
hun standpunt terwijl zij weigerden
ook maar één milimeter van hun kant
op te schuiven. Op onze laatste grote
vergadering hier in Eindhoven was
ook Vondeling aanwezig. Toen hij zag
hoe klein het verschil was tussen beide
standpunten, zei hij toen bemiddelend
tegen ons: „Kom heren, omdat kleine
verschil laat u toch de partij niet in
de steek", maar Vondeling vergat dat
al niet meer helemaal honderd percent
is rond de P.v.d.A.) maar ook van el
ders uit het land, zij het relatief het
geringst uit het noorden.
Binnenkort zal Dem. Soc. '70 over
gaan tot landelijke acties, het plaatsen
van advertenties om steun te vragen
van andere „verontruste broeders".
Ook wordt een congres voorbereid
waarop een definitief programma voor
de nieuwe partij moet worden vactve-
steld. Een commissie bereidt inmiddels
een conceptprogramma voor Voor de
Statenverkiezingen is men te laat maar
bij de gemeenteraadsverkiezingen van
juni zal Dem. Soc. 70 enige liisten heb
ben. Na de zomer komt dan het con
gres waarop men de rijen hoopt aan
één te sluiten voor de Kamerverkie
zingen.
STEL DAT DS '70 een redelijk grote
partij wordt, dat er een flink stuk van
het P v.d.A.-kiezerskorps óverkomt,
wil men dan regeringsverantwoorde
lijkheid? Daarin is wethouder Van
Stuijvenberg positief Hij vindt het een
gevaarlijke zaak dat de socialisten een
ruime periode, ja zelfs tot tien jaar
toe, in de oppositie zouden blijven. De
ontwikkeling is nu eenmaal zo dat er
evenals in het grote bedrijfsleven
(Van Stuijvenberg is ex-Philips-man)
een steeds groter tijdspanne gaat lig
gen tussen de besluitvorming en het
besluit zelf. Daar gaan tegenwoordig
wel jaren overheen. Een minister Bak
ker opent wegen en bruggen die door
zijn voorganger(s) gepland zijn en hij
zelf laat werk na dat pas onder zijn
opvolger(s) voltooiing zal vinden.
Door dit bestuurlijke aspect is het
noodzakelijk dat ook socialisten erbij
Nieuw Links worden waar niet mee
te werken valt.
.Maar", zo maakt Van Stuijvenberg
een reserve, „dit zijn bespiegelingen
van mij persoonlijk Het partijcongres
zal hier meer klaarheid in brengen."
Bij een coalitie blijft het een kwestie
van geven en ,iemen. De idealen moe
ten nu eenmaal aan de realiteit wor
den aangepast. „Men kan na de nacht
van Schmelzer emotioneel stellen:
„Nooit meer met die K V.P dat
kan ik me levendig voorstellen maar
zo'n „nooit meer" mag toch nooit lan
ger gelden dan voor enkele jaren."
Aan de hand van het partijprogram
ma van DS '70 zal men kunnen gaan
onderhandelen
WAT ZAL DAT programma inhou
den?
In ieder geval zal men in ons pro
gramma minder „kreterig" zijn, zo
staat voor de Eindhovense wethouder
als een paal Do/en water Een kreet
als „nationaliseer de farmaceutische
industrie" die op het Groninger con
gres tot een resolutie werd, bleek later
in de Kamer inderdaad niet meer dan
een kreet, toen het Kamerlid Van Lier
(P.v.d.A.) zei ,best te begrijpen dat
zoiets nu eenmaal onuitvoerbaar was"
Achteraf blijkt dan dat men met het
aannemen van die resolutie alleen
maar wilde aangeven dat er in die in
dustrietak iets fout zit, dat daar iets
aan de hand is dat best eens onder
zocht mocht worden Maar Van Stuij
venberg zegt daarover „Het is een
volwassen partij onwaardig om dan
voor het volk wél tot zulke „gedurfde'
kreten te komen."
HOE ZAL DS'70 deze volgende va
riant van het .nternationaal socialis
me, zich opstellen ten aanzien van
hete hangijzers als NAVO en DDR?
„De NAVO is een noodzakelijk
kwaad" zo meent drs Van Stuijven
berg „we moeten 'oyaal onze bijdrage
vervullen." Maar wei tot een minimum
beperkt. Er moeten geen kansen zijn
voor generaals om zich in „hobby-
istische richting' te ontwikkelen. Ook
zou men zich als regering wat scherper
moeten opstellen tegen de dictaturen
van zowel links als rechts. Portugal
en Griekenland mogen dan als NATO-
Partijvoorzltter Von
deling (rechts) heeft
Nieuw Linkshier An
dré van der Louw, in
zijn partij kunnen
houden. De lieve vrede
werd bewaardmaar
het bleek niet voor
lang. De zwijgende
middenmoof' heeft in
drs. Van Stuijvenberg
een spreekbuis ge
vonden.
dat kleine kloof je dat er over was juist
zo klein was door de lange reeks con
cessies die we al gedaan hadden", al
dus Van Stuijvenberg.
WAAROM zochten de Eindhovense
dissidenten geen aansluiting bij De
mocratisch Appèl, om dus binnen de
partij blijvend tegenwerk te kunnen
leveren?
„Allereest om de image die op die
heren gedrukt is ook wel door hun
eigen fouten als zou het een groep
„suikerzakiessparende oudere heren"
zijn. Dat heeft geen kracht genoeg.
Dat bleek dan ook zo is het tweede
bezwaar op het Groningse congres
waar Democratisch Appèl niets in te
brengen had. „De partij van de Arbeid
is al te ver heen."
Dus niet binnen de partij maar er
buiten, zo werd besloten. De kersverse
partij kan, aldus oprichter Van Stuij
venberg, al bogen op heel wat adhesie
betuigingen. Uit Gorkum, Zeist en Lei
den (waar het in de gemeenteraad ook
betrokken worden, dat zij dus ook in
het kabinet zitten en zich niet bepalen
tot parlementswerk waar in veel ge
vallen aan een minitieus voorbereide
zaak niets meer te doen is.
In de regering derhalve, tenzij we
niet meer kunnen bereiken dan wat
een groep-Aarden buiten de K.V.P.
bereikte
MAAR MET WIE? In wat voo. een
coalitie zou men DS '70 dan kunnen
terugvinden? De V.V.D. valt zuidelijk
af. „Op het gebied van de sociaal-eco
nomische maatregelen staat die partij
evenals met betrekking tot de ont
wikkelingshulp - te ver van ons af
Wél met de confessionelen „Daar
treft men genoeg bewogenheid aan en
gerichtheid op de menselijke proble
men om er garantie te vinden voor
een vruchtbare samenwerking
De P.v.d.A zeil zal waarschijnlijk
(bij een succes van DS '70) steeds fa
natieker een getuigenispartij van
DRS. A. VAN STUIJVENBERG
gestalte te geven. Dat kan juist door
ontwikkelingshulp. Daarbij komt hf
dan niet zozeer aan op „zoveel percent
van het nationale inkomen", (al zou
dat best meer kunnen) als wel in de
eerste plaats op een mentaliteitsver
andering. De inwoners van de rijke
landen staan tegenover de ontwikke
lingslanden in dezelfde hooghartige
verhouding als de 19e-eeuwse kapita
list tegenover de toenmalige verpau
perde arbeider. Dezelfde argumenten
die toen tot machteloosheid doemden
doen ook nu weer volop opgeld. Er
wordt gesteld dat die landen te lui
zijn, dat ze het geld verkeerd besteden
(vroeger zei men: ach hij brengt het
toch maar naar de kroeg) of dat het
een druppel op een gloeiende plaat
zal zijn wat men ook aan hulp bie
den zal. In dit opzicht blijkt de nood
zaak van een mentaliteitsverbetering.
Ook al zal de doorsnee-kiezer niet
warm lopen voor een programmapunt
dat meer ontwikkelingshulp beoogt,
dan nog zal DS'70 er voor pleiten.
partners wel tegen „het been geschopt
worden" als zo'n principiële uitspraak
er gewicht door kan krijgen
DE DDR? „Ach, we hoeven me'
voorop te lopen. Het is wel een heel
verschil of men op erkenning aan
dringt vlak na de inval in Tsjecho-
Slowakije, danwel nu, nu Willy Brandt
officiële toenadering heeft gezocht. Als
Brandt tot een kkoord komt zal daar
genoeg garantie inzitten voor het Wes
ten om ook te volgen met een erke
ning."
VIETNAM? „Ik moet zeggen dat ik
daar nog niet u ben", zo formuleert
drs. Van Stuyvenberg wat terughou
dend. „Vast staat dat er door Amerika
grote blunders zijn bt0aan, maar aan
de andere kant Ik heb me zo veel
mogelijk georiënteerd en over beide
partijen informaties verzameld maar
ik kom er niet uit
Ontwikkelingshulp is duidelijk eei
veel tastbaarder terrein vooi de op
richter van DS'70 Het is een nieuwe
taak voor het socialisme om de soli
dariteit in de komende jaren nieuwe
OOK DS'70 ziet de overheidsuitga
ven. en daarmee de belastingen voor
lopig nog stijgen. „Belastingverhoging
is noodzakelijk. De rijksuitgaven stij
gen jaarlijks met 6 percent tegen het
nationaal inkomen met 4.8 percent.
Maar er is wel enige correctie moge
lijk" Er wordt te veel subsidie gese
ven aan personen die het niet. echt
nodig hebben Wanneer ik met over
heidsgeld een zwembad steun zodat
de entreeprijs een kwartje laser kan
worden, dan steun ik niet alleen de
mensen voor wie de priis een bezwaar
is maar ook degenen die het kwartje
best zelf kunnen missen.
In groter verband geldt dit ook bij
voorbeeld voor de woningbouw. We
moeten als in Scandinavische lan
den inkomensubsidie geven aan
mensen die een normale woning niet
kunnen betalen en niet de woningen
zelf subsidiëren zodat ook mensen met
een goed inkomen goedkoper wonen
dan voor hen noodzakelijk is.
Over inkomens gesproken, wat vindt
Van Struijvenberg, en met hem dus
voorlopig ook DS'70 van de loonwet
van Roolvink?
Van Stuijvenberg vindt in deze
vraag een aanleiding tot het uiten
van een ethisch principe: „Het is
een hogere vorm van samenleven, een
hoger moreel peil ook van een volk.
als men een onpartijdige derde laat
uitmaken wat wel en niet kan bij
looneisen. Als derhalve het algemeen
belang hoe-er staat dan het „geknok
per bedrijfstak" Maar (en dat is een
dubbel onderstreept „maar") dan moet
niet alleen de loonpolitiek gecontro
leerd kunnen worden maar dan zou
elk inkomen onder controle moeten
komen De regering moet niet alleen
het loon van de doorsnee-werknemer
in een vaste greep houden maar elk
ander „vrij" inkomen evenzeer."
NOG EVEN terug naar de persoon
van wethouder Van Stuijvenberg Hoe
kan hij waarmaken dat hij uit de
Pv.d.A. getreden zijn wethouders
zetel blijft bezetten?
„Wel. dat was geen makkelijk be
sluit" zegt hij „Ik heb er, zoals dat
heet, nachten van wakker gelegen.
Maar ik geloof dat ik het besluit toch
wel kan verantwoorden Vroeger was
het zo dat de oartiien zelf stabiel ble
ven. Als iemand de partij verliet was
het omdat hiizelf van menine was ver
anderd Hii werd hii voorbeeld VVD'er
of lid van de C P N In zo'n geval was
het inderdaad een zaak van politiek
fatsoen om de raads- of wethouders-
zetel op te geven Maar m liet dat
anders De oartiien zelf zijn in bewe
ging Wat nu in de Kamor over de
DDR gezegd wordt is iets heel anders
dan wat enkele jaren geleden aan de
kiezers werd voorgehouden en zo ziin
er wel meer voorbeelden re noemen
Ik voel me |Uts1 heel sterk verbonden
met die partij van toen en vind het
dan ook juist om die programmapun
ten gestalte te blijven geven, met an
dere woorden: aan te blijven."
Het afscheid nemen van de P.v.d.A.
als zodanig is hem minder zwaar ge
vallen. Ik heb als hervormd christen
na de oorlog een partij uitgekozen die
voor mij het best gestalte gaf aan
mijn maatschappijvisie. De partij was
voor mij niet als voor velen echte
vooroorlogse socialisten een soort
godsdienst of levensbeschouwing
waarmee men vergroeid raakt. De
heer Van Stuijvenberg verwacht ove
rigens juist uit het kamp van de voor
malige doorbraaksocialisten veel
steun. Zelf is hij hoofdbestuurslid ge
weest van de Protestantse Werkge
meenschap in de P.v.d.A. en hij kan
de ideeën in die groep nog wel peilen.
Ook al zal DS"70 geen grote partij
worden dan nog meent hij dat zijn
besluit de partij op te richten nodig
was.
„Je kunt er uit treden om langs de
kant te gaan staan kijken hoe alle»
verder fout gaat of zelf iets pogen t«
ondernemen."
In Eindhoven is daarom na rijp be
raad voor dit laatste gekozen.
JOHN ROOZEN
VICE-VOORZITTER Andre
van der Louw, exponent van de
Nieuw Linksstroming in het
hoofdbestuur, gelooft niet in
succes voor DS'70 Hoewel hij
niet namens Nieuw Links als zo
danig wil spreken, geeft bij als
commentaar: „Het enige dat ze
kunnen bereiken is schade toe
brengen aan de P.v.d.A., niet
door zelf veel aanhang te krij
gen. maar door bij de kiezers de
indruk te versterken dat het
niet goed zit bij de P.v.d.A. en
dat er kennelijk rotzooi is."
MET STELLIGHEID ontkent
hij de beschuldigingen van de
heer Van Stuijvenberg als zou
Nieuw Links met overrompe-
linvstactiek werken „Hij ziet
gewoon niet dat in brede krin
gen symnathie voor Nieuw Links
bestaat hetgeen normaal op de
afdelingsavonden naar voren
komt. Bovendien heeft het con
gres in Groningen wel aange
toond dat Nieuw Links duidelijk
aanspreekt. Democratisch Appèl
heeft daar inderdaad weinig in
gebracht. Het gaat overigens
iuist sinds Nieuw Links demo
cratischer toe binnen de P v.d.A
„Vroeger zat de massa op zo'r
congres braaf te luisteren, nu
wordt er gediscussieerd van on
derop."
„Waar het op aankomt is in
'aatste instantie niet de vraag
of de P v.d .A benadeeld wordt
(„die kan wel tegen een stoot-
ie"J maar of we erin slagen een
■*n hropij r^>„—„uïir alternatjfif te
vormen voor het tefinet-De
tone. Oaarhii vergeld"»™ is elke
afcnlïzqfng alleen maar iammer"
aifi.it tenslotte André van der
I ,onw
