Westduitse rechter werkte twintig
jaar lang voor de DDR
SPIONAGESCHANDAAL
IN WEST-DUITSLAND
Springer toch
verschenen in
rechtzaal
Joegoslavische schrijver
Mihajlov vrijgelaten
Laos roept zo nodig
Amerikanen te hulp
Brandt terug naar Bonn
Brits-W estduitse
overeenstemming
00
Vrijer
verkeer
F. J. DRIESSEN N.V. KELTUMCORNER
commentaar op actuele zaken
Harriman: Thieu
dwarsboomde
vredesoverleg
„Weg open voor
samenwerking
met de V.S.
PREMIER SOEVANNAH PHOEMA
Op luchthavens
komen speciale
veiligheids
commissies
T sjechoslowaakse
emigranten raken
hun huizen kwijt
Ingesloten Britse
mijnwerkers weer
naar boven
2
DONDERDAG 5 MAART 1970
3
Proefterrein
„Voor de vrede"
Pompidou in Parijs:
VOORJAARSBEURS
STAND no. 119-120
KELTUM BLOEMVAAS 23,75 NU 12,50
KELTUM BONBONMANDJE 27,50 NU 13,50
KELTUM KANDELAAR 21,75 NU 9,50
KELTUM KINDERBEKER met oor 27,50 NU 12,00
OUD-HOLLANDSE ASBAKJES 18,00 NU 7,50
enz. enz.
Nederland, Engeland en West-Duitsland
hebben gisteren in Almelo het zogenaam
de „ultracentrifuge-verdrag" ondertekend,
dat de grondslag vormt van een samen
werking tussen de drie landen op het ge
bied van de uraniumverrijking voor de
vredelievende toepassing van atoomener
gie. Het ultracentrifugeproject is ontwik
keld door de Nederlandse kernfysicus prof.
Kistemaker en heeft een zeer efficiënte
methode opgeleverd voor de technische
toepassing van de verrijkingsbeginselen
op uranium, waardoor een betrekkelijk
goedkope splijtstof wordt verkregen die
bij de opwekking van atoomenergie nodig
is.
De Westduitse minister heeft gisteren in
Almelo een zeer onplezierige mededeling
aan zijn Nederlandse en Engelse collega's
moeten doen, namelijk dat het geheim van
prof. Kistemaker geen geheim meer is. De
ultracentrifugemethode is, waarschijnlijk
met vrijwel alle wetenschappelijke gehei
men die in het bezit van de Westduitse
regering waren, doorgeleverd aan de Sov-
jetrussische geheime dienst én aldus in
het bezit van de Sovjetrussische geleerden
gekomen. De spionage heeft op deze ma
nier van de nieuwste vorderingen der
Westelijke wetenschap gemeengoed ge
maakt.
De mededelingen over de ontdekking
van het spionagenet, waarvan uitlopers
diep in de Westduitse regeringsbureaus
waren doorgedrongen, doen vermoeden
dat slechts een fractie van een Oosteuro-
pese spionage-organisatie is afgesneden.
De rest, waarvan de omvang nauwelijks
te schatten is, werkt rustig door en trekt
zich van het wegvallen van enkele figu
ren in West-Duitsland waarschijnlijk wei
nig aan.
In sommige persberichten werden Duit
se functionarissen geciteerd, die spraken
van „het topje van een reusachtige Rus
sische ijsberg", waarmee zij wilden aange
ven dat het overgrote deel van de Rus
sische spionage-organisatie in West-Euro
pa onaantastbaar is gebleven.
Men vraagt zich af of het eigenlijk nog
wel zin heeft, een bepaalde wetenschap
pelijke vinding die geheel en al dienstbaar
wordt gemaakt aan de menselijke vooruit
gang en niets met militaire toepassing te
maken heeft, als een topgeheim te be
schouwen en als zodanig binnen een klei
ne kring van naties te monopoliseren. Men
zou zich namelijk kunnen voorstellen dat
met het uraniumproject, evenals met an
dere wetenschappelijke vindingen, gehan
deld zou zijn volgens de ethische begin
selen van de wetenschappelijke moraal, die
de vrije toegang tot alle wetenschappe
lijke vindingen van vredelievende aard
voorschrijven. Op het gebied van de me
dische wetenschap bijvoorbeeld en kor
telings is ook op het gebied van de ruim
tevaart iets dergelijks afgesproken gaat
de uitwisseling van gegevens en ontdek
kingen over de nationale grenzen heen,
ongeacht de vraag of die grenzen een
communistisch dan wel een kapitalistisch
maatschappelijk stelsel omsluiten.
„Al te goed is buurmans gek" zou waar
schijnlijk de reactie zijn op een voorstel
om voortaan maar alle westelijke weten
schappelijke vorderingen vrij over de we
reld te verspreiden en nergens een ge
heim van te maken. Maar wie deze reac
tie ten beste zou geven, zou wel dienen
te beseffen dat niet zozeer overdreven
goedheid maar eenvoudig het gezonde ver
stand aan zo'n vrije wetenschapsverbrei
ding ten grondslag zou moeten liggen.
Want men zou daardoor de spionage heel
wat wind uit de zeilen nemen en de ren
tabiliteit van dat geheime dienstgedoe tot
bedenkelijke laagte kunnen doen zakken.
Het resultaat behoeft geen discussie: dat
is namelijk toch hetzelfde. Vrij of niet vrij,
op den duur komt iedere natie achter elk
geheim van iedere andere natie. De com
municatiemogelijkheden op onze wereld
hebben zich zo sterk ontwikkeld, dat geen
enkel geheim meer veilig is. Waarom dan
nog steeds die ingewikkelde, gevaarlijke
en dure spionage?
Voor militaire aangelegenheden zal het
geheime gesnuffel altijd wel blijven be
staan, maar het zou kunnen zijn dat door
een grotere vrijmoedigheid op het gebied
van de civiele wetenschappen en door een
beter georganiseerd internationaal uitwis
selingssysteem ook die spionage-bedrijvig-
heid veel minder zou worden. Er is boven
dien nog een andere, merkwaardige theo
rie: Indien de zwaarbewapende krijgs
machten inderdaad slechts dienen ter af
schrikking, zoals bewapeningsapostelen
steeds weer prediken, dan heeft het zin om
de vijand zo goed mogelijk op de hoogte te
houden van wat hem te wachten staat,
als hij neiging zou hebben tot geweldda
digheden over te gaan
vwvvvvwvuwvvvwl'vwvlAAA'wvl/wwwwwvvtfwwwwwwwvwwwwwwwwwwvwwvww%#wwwwvwvwv«wwwwww
KARLSRUHE (DPA) De West
duitse rechter dr. Heinrich Wiede
mann heeft bijna twintig jaar lang
voor het Oostduitse ministerie voor
de Staatsveiligheid gewerkt. Dit
heeft de procureur-generaal van het
opperste gerechtshof in West-Duits
land in Karlsruhe gisteren meege
deeld. Volgens de openbaar aankla
ger, Ludwig Martin, houdt deze spio-
BERLIJN (DPA). De Westduitse
persmagnaat Axel Springer is gisteren
eindelijk verschenen in de Westberjijnse
rechtszaal, waar nog eens gesproken
wordt over de ongeregeldheden tegen het
Springer-concern in april 1968.
Springer was al tweemaal gedagvaard,
maar hij kwam niet opdagen, waarvoor
hij met boetes werd gestraft.
Toen de krantenkoning verscheen, werd
hij geëscorteerd door drie politiemannen.
Zijn eerder wegblijven had hij gemoti
veerd met de stelling dat hij lijfsgevaar
zou lopen.
Springer werd gedagvaard op verzoek
van de verdachte, de 34-jarige linkse ad
vocaat Horst Mahler, die ervan wordt be
schuldigd een van de leiders van de beto
gingen te zijn geweest. Deze onlusten
ontstonden toen Westberlijnse studenten
massaal protesteerden tegen de aanslag
op hun linkse leider Rudi Dutschke.
De verdediging van Mahler heeft ge
steld, dat Springer via zijn bladen stelsel
matig het psychologische klimaat heeft
geschapen, waarin de onlusten konden
ontstaan. Op de bewuste dag zou hij zelfs
voor de rellen op een redactievergadering
met nadruk hebben gezegd, dat Mahler
wel betrokken zou zijn bij eventuele de
monstraties. Toen Springer herhaaldelijk
weigerde de verantwoordelijkheid te aan
vaarden voor de publikatie van tal van
tegen de studenten gerichte ingezonden
stukken, sprong een student op de pu
blieke tribune op, en riep „laf zwijn".
Daarop werd de rechtszaal ontruimd. On
der het roepen van „Springer - moorde
naar" verlieten de ongeveer zeventig jon
geren de zaal.
Fotografen hadden grote belangstel
ling voor de Westduitse persmagnaat
Axel Springer, die gisteren na aan
vankelijke weigeringen toch besloot
voor de rechtbank in West-Berlijn te
verschijnen.
PRINCETON, New Jersey (AP) Ave-
rell Harriman, het vroegere hoofd van de
Amerikaanse delegatie bij de Parijse vre
desbesprekingen, heeft gisteren verklaard,
dat president Nguyen Van Thieu herhaal
de malen de onderhandelingen gedwars
boomd heeft.
Harriman, die sprak voor de Woodrow
Wilson Faculteit voor openbare en inter
nationale zaken van de Princeton univer
siteit, zei dat Thieu het volk van Zuid-
Vietnam niet vertegenwoordigt en dat zijn
bewind iedereen die een regeling door on
derhandelingen of een coalitieregering
voorstelt, de mond snoert.
Thieu dwarsboomde de onderhandelin
gen herhaalde malen, omdat hij geen
waardering kon opbrengen voor hun ver
loop. „Onze beste onderhandelingen wer
den achter gesloten deuren gevoerd, maar
Thieu zei gewoonweg dat hij niet in het
geheim wilde spreken en daarom was het
onmogelijk vorderingen te maken.
BELGRADO, (Reuter) De 36-jarige
Joegoslavische schrijver dr. Mihajlo Mi
hajlov is gisteren in vrijheid gesteld na
een verblijf van drieënhalf jaar in de
gevangenis van Sremska Mitrovica. Hij
was op 19 april 1967 wegens staatsvijan-
dige propaganda en het publiceren van
artikelen in het buitenland door een
rechtbank in Belgrado tot vierenhalf
jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Het Servische oppergerechtshof ver
minderde vorig jaar oktober d eze straf
met één jaar.
Na zijn vrijlating zei Mihajlov tegen
verslaggevers: „Fysiek ben ik uit de ge
vangenis, maar mentaal niet".
Mihajlov, die kennelijk ingenomen was
met de belangstelling die aan zijn invrij-
heidsstelling werd geschonken, zei: „Ik
heb veel administratief werk te doen. Al
lereerst moet ik een identiteitskaart ha
len, misschien ook wel een paspoort. Ik
ben nooit naar het westen geweest, be
halve voor een kort bezoek aan Italië,
meer dan tien jaar geleden. Ik heb nog
geen plannen voor de toekomst, maar
misschien ga ik naar Bern in Zwitser
land om mijn uitgever op te zoeken".
„Ik heb materiaal voor een boek ver
zameld en een verzameling gedachten
van filosofische en godsdienstige a ard
geschreven." De schrijver was niet on
tevreden over zijn verblijf in de gevan
genis, sinds hij een jaar geleden van de
strafinrichting in Pozarevac naar Srem
ska Mitrovica was overgebracht. Hij
mocht er lezen en schrijven en hoefde
geen lichamelijke arbeid te verrichten.
Mihajlov is niet van plan Joegoslavië
te verlaten. Hij vindt het land een proef
terrein voor wereldproblemen en con
flicten.
nagezaak verband met de arrestatie
van Irene Sehultz, de secretaresse van
de Westduitse minister van Weten
schappen Hans Leussink. In zijn laat
ste functie was Wiedemann werk
zaam als voorzitter van de arrondisse
mentsrechtbank in Bielefeld in
NoordrijnlandWestfalen.
Na de arrestatie van Irene Sehultz is
in West-Duitsland een stroom van specu
laties losgekomen. Volgens deskundigen
van de Westduitse veiligheidsdienst is
met de arrestaties een goede vangst ge
daan.
Ook de 42-jarige ambtenares Liane
Lindner uit Keulen is in verband met
deze spionagezaak gearresteerd.
Liane Lindner blijkt in feite sinds 1961
de leiding van het drietal te hebben ge
had. In dat jaar reisde zij via Zwitser
land naar West-Duitsland, na in Oost-
Duitsland een spionage-opleiding te heb
ben gevolgd. In haar kamer in Keulen
zijn twee geheime verslagen van het ka
binetsberaad van 5 en 18 februari ge
vonden. Het Westduitse kabinet vergader
de op deze data over het antwoord van
Brandt op de brief van de Oostduitse
premier Stoph, waarin deze besprekingen
voorstelde, over de universiteiten en over
de nagestreefde rechtstreekse vliegver
binding tussen Frankfort en Moskou.
Liane Lindner zou tijdens theaterbezoe
ken belangrijke inlichtingen en documen
ten van Wiedemann en Sehultz hebben
ontvangen, die zij doorgaf aan Oost-Ber-
lijn.
Bij haar arrestatie zei Liane Lindner
dat zij „in het belang van de vrede had
gewerkt." Zij werd op 26 februari, tege
lijkertijd met de 80-jarige Wiedemann en
de 51-jarige Irene Sehultz, op het station
van Bonn aangehouden, nadat zij geza
menlijk een toneeluitvoering hadden be
zocht. Mejuffrouw Lindner had toen twee
geheime documenten bij zich. In de wo
ning van Irene Sehultz werden codelijs-
ten, vervalste paspoorten en een foto-uit
rusting voor spionagedoeleinden gevon
den.
De secretaresse van Leussink zou
tijdens een bezoek aan Oost-Berlijn, in
gezelschap van Wiedemann, gedwongen
zijn voor de DDR te spioneren. Zij is
daarna werkzaam geweest op het ministe
rie van Binnenlandse Zaken en later op
het ministerie voor Wetenschappen. Voor
haar spionage-activiteit zou zij maan
delijks 400 mark en premies voor bijzon
dere prestaties hebben ontvangen, aldus
de procureur-generaal.
Wiedemann zou inlichtingen h ebben
verstrekt, die dienden voor werving van
nieuwe spionnen. Hij werd in 1946 door
het Britse militare bewind belast met de
opbouw van het ministerie van Justitie
in de deelstaat Noordrijnland-Westfalen.
Volgens Martin kende hij Irene Sehultz.
Hij haar in contact hebben gebracht met
de Oostduitse veiligheidsdienst en haar
later bij haar spionage-activiteiten heb
ben gesteund. Lange tijd zou Wiedemann
maandelijks een spionagehonorarium van
3000 mark hebben ontvangen.
Volgens de openbare aanklager is dit
een topsalaris, waaruit het belang van
deze spionagezaak blijkt.
7»
PARIJS, (Reuter). President Pompi
dou heeft in zijn verslag aan het Frans#
kabinet over zijn bezoek aan de Verenig
de Staten gezegd dat de weg open is voor
alle soorten samenwerking tussen Frank
rijk en de V.S.
Hij prees het „bijzondere karakter"
van het welkom dat hem door president
Nixon was bereid en legde de nadruk op
de persoonlijke betrekkingen tussen hem
en de Amerikaanse president. Volgens
regeringswoordvoerder Leo Hamon heeft
president Nixon zijn waardering geuit
voor de bijzondere rol van Frankrijk in
wereldaangelegenheden.
De Franse president wees met nadruk
op de moeilijkheden van de Verenigde
Staten als gevolg van de rol van de dol
lar als reservewaarde. Hij zei ook dat
de Amerikaanse leiders alles doen om te
ontkomen aan het risico van waardever
mindering van de dollar.
Pompidou gaf geen commentaar op de
pro-Israelische betogingen in Chicago en
New York, maar minister van Buiten
landse Zaken Schumann noemde de be
togingen het werk van zeer kleine min
derheden. Verscheidene joodse delegaties
die door Pompidou waren ontvangen,
hadden zich zeer gematigd getoond en
veel joden hadden niet aan de demonstra
ties deelgenomen. Vooral het onverwachte
bezoek van Nixon aan Pompidou in New
York is door de Franse leiders zeer op
prijs gesteld.
VIENTIANE (AFP) „Wanneer het
nodig is, roepen wij de hulp in van de
Amerikaanse luchtmacht om de Noord-
vietnamese infiltratieroutes in het oog te
houden en de indringers te bombarde
ren", zo heeft de Laotiaanse premier Soe-
vanna Phoema in een interview voor de
Amerikaanse CBS-televisie verklaard.
„Om nu 1e spreken over het gebruik
van B-52's. Ik zit in Laos en die berichten
zijn afkomstig van journalisten in Sai
gon. Hier weet men er niets van", zei hij.
De premier „kon niets zeggen" over de
LONDEN (DPA, AP en AFP). Groot-
Brittannië en de Westduitse Bondsrepu
bliek zijn het eens in alle belangrijke
politieke kwesties. Dit is meegedeeld aan
het eind van het bezoek van drie dagen
dat kanselier Brandt aan Londen heeft
gebracht.
Groot-Brittannië staat helemaal achter
de initiatieven die de Bondsrepubliek
heeft ontplooid met betrekking tot Oost-
Europa. Over de uitbreiding van de EEG
PARIJS, (Reuter). Op de speciale
conferentie over de veiligheid in de bur
gerluchtvaart in Parijs, die gisteren is
afgesloten, zijn de delegaties van negen
tien deelnemende landen overeengeko
men speciale luchthavenveiligheidscom-
missies in het leven te roepen. Men wil
zo de sabotage en het kapen van ver
keersvliegtuigen tegengaan.
Voorts werd besloten een aantal maat
regelen te nemen met betrekking tot het
passagiers-, post- en vrachtvervoer.
In een slotcommuniqué na afloop van
de besloten tweedaagse conferentie wordt
gezegd, dat in de speciale commissies le
den van de luchthavendirecties, de poli
tie, de immigratiediensten, de douane en
vertegenwoordigers van de PTT, vracht
vervoerders en luchtvaartmaatschap
pijen zitting zullen hebben.
„We hebben een positief resultaat be
reikt", aldus generaal Luis de Azcarrage
de Spaanse voorzitter van de conferentie
na afloop. De Zweedse vice-voorzitter,
Henrik Winberg voegde eraan toe dat
de maatregelen die genomen gaan
worden niet bekend worden gemaakt, om
mogelijke terroristen niet bij voorbaat te
helpen". Verder zijn op de conferentie
nadere gegevens bekend gemaakt over
de „hoogtemeterbom" die geplaatst was
in het toestel van de „Swissair", dat tien
dagen geleden tijdens een vlucht naar
Israel ontplofte en waarbij alle 47 inzit
tenden om het leven kwamen.
De afgevaardigden uit negentien lan
den steunden ook een verzoek van de
Zwitserse en Oostenrijkse regering om
een speciale wereldconferentie over de
veiligheid in de lucht 1 ijeen te roepen
binnen het kader van de internationale
burgerluchtvaartorganisatie van nationa
le overheden. Men verwacht dat deze
conferentie begin mei zal kunnen wor
den gehouden.
Aan de tweedaagse conferentie werd
deelgenomen door België, Cyprus, Dene
marken, Finland. Frankrijk, Griekenland
Groot-Brittannië, Ierland, Italië, Luxem
burg, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk,
Portugal, Spanje, Turkije, West-Duits
land, Zweden en Zwitserland.
en de westelijke verdedigingsstrategie na
een vermindering van de Amerikaanse
sterkte in Europa denken de twee landen
gelijk.
Brandt heeft verzekerd dat zijn land
niets zal ondernemen dat het vertrouwen
van de bondgenoten zal beschamen. Al
het mogelijke zal worden gedaan om te
voorkomen dat iemand de Bondsrepubliek
een vredesverstoorder kan noemen.
Groot-Brittannië heeft versterking van
het Rijnleger toegezegd. De in 1968 terug
getrokken 5.000 Britse militairen gaan
naar West-Duitsland terug.
De vrees van Groot-Brittannië betrok
ken te raken bij een supra-nationaal
Europa heeft Brandt ongegrond genoemd.
Frankrijk voelt ook niet voor zo'n ont
wikkeling. Het scheppen van een boven
nationaal Europa moet door toekomstige
garanties gebeuren, aldus Brandt.
Bondskanselier Brandt is gisteravond
van zijn officieel bezoek aan Groot-Brit
tannië, dat drie dagen heeft geduurd in
Bonn teruggekeerd.
Hij zei tot journalisten dat alle ge
sprekken in Londen waren gehouden in
een „gemakkelijke en prettige sfeer" en
dat men overeenstemming heeft bereikt
op tal van punten.
Vandaag zal de bondskanselier zijn ka
binet over de besprekingen in Londen op
de hoogte stellen.
Amerikaanse militaire activiteit in zijn
land. „Dat zijn geheimen", waren zijn
woorden.
Aan het vijandelijk offensief in zijn
land, dat de regeringstroepen noopte tot
het prijsgeven van de Vlakte der Krui
ken, mocht volgens Soevanna Phoema
niet te veel waarde worden gehecht. Het
was „een gewoon offensief van het droge
seizoen", waarbij „wij natuurlijk man
schappen en terrein hebben verloren,
maar dat ging de normale grenzen niet te
buiten". De gebeurtenissen hadden de re
gering niet verrast. Wel hadden de Noord-
vietnamezen ditmaal meer materieel en
moderne wapens in het noorden van het
land ingezet, maar de premier dacht niet
dat „de Noordvietnamezen de Verenigde
Staten in een grotere oorlog in Indo-
China wilden meeslepen."
PRAAG (Reuter). Het presidium van
het federale parlement van Tsjecho-Slo-
wakjje heeft de plaatselijke autoriteiten de
bevoegdheid gegeven de huizen van Tsje-
choslowaken, die het land illegaal hebben
verlaten, in beslag te nemen-
Sinds enkele maanden is de termijn ver
lopen, waarbinnen de 53.000 Tsjechoslowa-
ken, die het land volgens officiële cijferi
na de invasie van 1968 hebben verlaten,
konden terugkeren.
LONDEN (AFP) De ongeveer 700
mijnwerkers die sinds gistermiddag in en
kele mijnen bij de Engelse plaats Bet-
teshanger onder de grond moesten blij
ven omdat door het uitvallen van de
stroomvoorziening de liften niet meer
werkten, zijn vanmorgen vroeg weer naar
boven gekomen. Britse militairen waren
erin geslaagd twee nood-aggregaten aan
te brengen. De mannen hebben hun ge
dwongen verblijf ondergronds niet zwaar
opgenomen.
ADVERTENTIE
Juweliers
sinds 1776
Barteljorisstr. 1
in samenwerking met de N.V. Kon. v. Kempen en Begeer, fabriek van
gouden en zilveren werken te Zeist, doen wij U ter gelegenheid van de
28e Voorjaarsbeurs de volgende aanbiedingen
Bij aankoop boven 25.00 een leuke verrassing.
Bij aanschaf van een Juwelierspleet-cassette, gratis een zwaar verzilverde
broodmand cadeau.
