IJmuider Courant
VIJFENZESTIG WORDEN
BETEKENT IN FEITE:
NIEUW LEVEN BEGINNEN
Ook de kunst van het gepensioneerd
zijn moet (en kan) geleerd worden
.Bedrijven en vakbonden moeten
hun mensen beter voorbereiden
op problemen van de oude dag
ft
n
(Van een onzer verslaggevers)
EEN AFSCHEIDSRECEPTIE. Woorden
van dank, een bedrag onder couvert en een
geschenk van de collega's en dan is men
gepensioneerd. Een nieuwe levensfase, die de
één verlangend, de ander huiverend naderbij
heeft zien komen, maar die voor iedereen het
gevaar van vereenzaming en het gevoel van
er-niet-meer-bij-te-horen inhoudt. Het is
daarom goed te zien met hoeveel enthou
siasme de Stichting Ideële Reclame (SIRE)
met haar „Actie 65-f-" (gratis verzorgd door
de reclamewereld en kosteloos geplaatst door
kranten en andere media) en het vormings
centrum „De Haaf" dit probleem trachten op
te lossen. Want, zo zegt SIRE in elke adver
tentie: „1.342.567 Nederlanders zijn bejaard,
niet verjaard!"
Opvangen
Succes
Tweesnijdend
Overal in het land zijn werkplaatsen en fabrieken waar hulp van
65-pIussers welkom is en waar de gepensioneerde ook zelf
graag komt meewerken, misschien omdat hij niet buiten arbeid
kan, misschien om wat hij te verdienen of omdat hij zich anders,
bij gebrek aan zinvolle bezigheden, toch maar „te pletter
verveelt".
Snelle groei
Hoogovenprimeur
Vijfdaagse
Sv
Verwijt vakbonden
#WVVWVWWVVV\AAWA/WW\AAnAA/WW*AAAfVVWVVVV%*AAArVWVWVW%rtAïV»WV%*W*/VVWVVVVVVVW%/WVWVWA^
;S: ■•■-:■
5 44; 4f._
«SS e-v
„LATEN de bejaarde mensen toch
proberen, activiteiten te ontplooien,
dan is de eenzaamheid niet zo groot",
zegt mevrouw Louise Wessing-Jans-
sens, secretaresse van de stichting
Ideële Reclame. „Dan valt de kunst
matige scheiding tussen de generaties
wat weg en bovendien is het voor
oudere mensen goed om via een part
time baantje vrij van spanningen
die hebben ze al genoeg gehad iets
te doen te hebben".
Bankje in het park: niet
langer de obligate „straf
bank" voor de bejaarden.
Wie wil, die hoeft niet meer
te vegeteren.
Voor mannen en vrouwen?
„Ja, en ik denk hierbij in het bij
zonder aan oudere vrouwen". Zij staat
op om de advertentie „Gisteren werd
ik weer moeder" ergens vandaan te
halen en vervolgt: „Oudere dames
kunnen zoveel doen voor gezinnen en
daarom vind ik in deze actie vrouwen
eigenlijk het belangrijkst. Bij de
mannen loopt het al fantastisch, maar
de vrouwen moeten nog meer in be
weging komen. Wat kunnen zij veel
betekenen als hulp voor kinderen in
een gezin waar de moeder ziek is, als
oppas bij kinderen wier ouders een
avondje uit willen en als opvang van
het kind van een ongehuwde werken
de moeder. Hiermee zou je zo'n vrouw
tje de hemel op aarde kunnen bezor
gen en wat leuk kan het zijn voor
een ouder echtpaar, om als „waar
nemend opa en oma" te fungeren".
U bent bijzonder enthousiast.
„Wij hebben nog geen aktie gehad
met zoveel succes al deze. Sinds
begin oktober van het afgelopen jaar
in amper vier maanden dus heb
ben we een paar duizend mensen aan
part time-werk kunnen helpen. Het
probleem was aanvankelijk de vraag,
waar de gepensioneerden die wilden
werken zich moesten aanmelden. De
oplossing werd gevonden door het pro
bleem om te draaien en de bedrijven,
die graag gepensioneerden willen heb
ben, te laten adverteren met het 65+
vignet. Dat loopt nu, om het maar
eens populair te zeggen, als een trein.
In Amsterdam hebben we daarbij het
geluk dat een huis-aan-huis verspreid
advertentieblad (mevr. Wessing heeft
zelf jarenlang op een advertentiebu
reau gewerkt) sinds december een spe
ciale rubriek „65+" opneemt, waarin
bejaarde mannen en vrouwen onder
codenummer zonder advertentiekosten
hun diensten kunnen aanbieden.
IN DE EERSTE twee weken van
december werden 500 van deze gratis
advertenties aangeboden en geplaatst,
waarop 100 brieven en telefoontjes
kwamen. Met het oog op dit succes
neemt dat blad tegenwoordig elke week
deze rubriek op. Dat zouden alle huis-
aan-huis-bladen in ons land moeten
doen. Zelf krijg ik per dag gemid
deld zo'n vijf telefoontjes van mensen
die iets om handen willen hebben.
Maar zoals ik al zei. mijn indruk is
dat de animo onder vrouwen minder
is dan bij de mannen. Ik krijg ten
minste alleen maar mannen aan de
telefoon. Ook werkgevers bellen me
op. Laatst had ik een notaris aan de
lijn die graag gepensioneerden had als
getuigen bij het passeren van aktes".
Heeft de schaarste op de arbeids
markt bijgedragen tot het succes van
de actie?
„Ik geloof wel dat het gebrek
aan arbeidskrachten deze aktie zo'n
enorm succes gebracht heeft. Dat
neemt niet weg dat de aanvragen
overal vandaan komen. Ook uit gebie
den waar de arbeidsmarkt minder krap
is, komen aanvragen van werkgevers
voor gepensioneerden".
Kunnen werkzoekende bejaarden niet
bij de Arbeidsbureaus terecht?
„De arbeidsbureaus staan daar be
slist niet afwijzend tegenover, maar
ze zijn er toch nog niet aan toe".
Wat zijn het voor mensen die willen
werken en gaat hjj daarbij vooral om
„iets te doen" te hebben of in hoofd
zaak om het geld?
„Mijn indruk is, dat zich meer ge
schoolden zoals kantoorbedienden en
vaklieden aanbieden dan ongeschool
den. De meeste mensen willen vooral
iets te doen hebben, waarbij de be
loning pas op de tweede plaats komt.
De vraag „wat verdien ik in die baan?1'
heb ik tenminste nog nooit gehoord.
Deze mensen willen er nog bij horen.
Trouwens, de artsen vinden het gezond
dat oudere mensen iets om handen
hebben, vooral als ze geen hobbies
hebben. Bovendien is het goed voor
het contact met de jongere generatie.
Het helpt, naar twee kanten begrip
te kweken.
Hebben bejaarden er geen moeite
mee in de nieuwe baan op een lager
niveau dan ze gewend waren te wer
ken?
„Daar heb ik nooit klachten over
gehad. Trouwens, bejaarden krijgen
vaak zelfstandig werk. Bovendien: als
je een jaar of zo niets te doen hebt
gehad, kan je het vaak niets meer
schelen wat je te doen krijgt. Voor
zover mij bekend zijn de reacties, zo
wel van werkgevers als van bejaar
den, gunstig".
Hebt u in het kader van deze actie
nog meer wensen?
„Ik zou graag meer gaan doen voor
sleutelkinderen en weekendkinderen.
Op dit gebied kunnen oudere mensen
prachtig werk doen, door het opvan
gen van sleutelkinderen als de moe-
1
tal bijna 65-jarigen komen deze zaken
aan de orde, er wordt onderling over
gediscussieerd en er wordt voorlich
ting gegeven om te bereiken dat de
aanstaande gepensioneerde mensen
(man èn vrouw) beter geprepareerd
zijn op de nieuwe situatie waarin zij
straks komen te verkeren.
Is het een cursus te noemen?
Per se niet. Het zijn vijf dagen
van discussie en voorlichting waarin
de mensen enige jaren voor hun pen
sioen worden voorbereid op de komen
de veranderingen in hun levenspa
troon. Men probeert hen ervan te
doordringen dat ze straks niet zijn
uitgeschakeld, dat ze iets te zeggen
hebben en dat ze mee kunnen den
ken over alles wat gebeurt. De deel
nemers praten met elkaar en wisse
len daarbij hun gedachten en verwach
tingen uit; er worden ontmoetingen
gearrangeerd met jonge mensen als
oudere-jaarsstudenten en er worden
inleidingen gehouden door deskundi
gen op allerlei gebied, waarna gedis
cussieerd kan worden. Vender wordt
er wat aan kunst en aan creatief be
zig zijn gedaan, en ook maakt zo'n
groep een excursie b.v. naar de NOS-
studio's.
der werkt, maar ook door kinderen in
tehuizen een gezellig weekend te be
zorgen. Want er zijn wel kinderen die
daar op zaterdagochtend worden af
gehaald en 's zondagavonds worden
teruggebracht dat zijn de gelukki
gen maar er blijven er steeds een
aantal achter die nergens naar uit kun
nen zien, omdat niemand ze ophaalt.
Hier ligt een geweldige taak, niet al
leen voor bejaarde mensen, maar ook
voor jonge gezinnen".
OOK HET vormingscentrum „De
Haaf" in het Noordhollandse Bergen
houdt zich sinds enige jaren speciaal
met de zorg voor de ouder worden
de mens bezig. De eerste stoot daar
toe kwam van Hoogovens IJmuiden,
waar men een jaar of zes geleden
begonnen is met voorlichtingsmidda
gen voor gepensioneerden en hun vrou
wen op medisch, sociaal en financi
eel terrein. Dit initiatief werd over
genomen door de vier vormingscen
tra in Noord-Holland „Dijk en Duin"
in Hoorn, „De Haaf" in Bergen, de
Volkshogeschool in diezelfde plaats en
het Woodbrookershuis in Bentveld,
waaruit de hierboven al genoemde
vijfdaagse conferenties „Pensioen in
zicht" in het vormingscentrum „De
Haaf" resulteerden.
„Gepensioneerd worden betekent
een diepe ingreep in het leven van
man en vrouw. Het verplicht de mens,
zijn werk los te laten, het betekent
gevoelsmatig verlies van status (want
vele mensen ontlenen hun zelfrespect
aan hun maatschappelijke positie en
de verantwoordelijkheid die daarmee
samenhangt), zich uitgeschakeld voe
len en verlies van contacten. Verder
betekent pensionering meestal vermin
dering van inkomen en een andere
huwelijkssituatie, omdat de man voor
taan geen acht tot tien uur per dag
meer weg is voor zijn werk".
Dit zegt de heer W. van Gelder,
staflid en cursusleider van het vor
mingscentrum „De Haaf". Tijdens
vijfdaagse bijeenkomsten met een aan-
Hoe is de belangstelling?
Het werk groeit snel. In 1967, het
eerste jaar, hadden we één bijeen
komst met elf echtparen van zeven
verschillende bedrijven. In 1968 drie
bijeenkomsten van 67 mensen uit elf
bedrijven, in 1969 zes met 135 perso
nen uit zestien bedrijven en voor dit
jaar zijn elf samenkomsten gepland
met ongeveer 270 mensen uit twintig
bedrijven. Wat belangrijk is, elders
in het land begint dit werk ook van de
grond te komen. „De Alerdinck" bij
Zwolle werkt eraan en „Oud-Poel-
geest" in Zuid-Holland heeft plannen
in dezelfde richting.
Vindt u het belangrijk dat mensen
die met pensioen gaan deze bijeen
komsten meemaken?
„De deelname is vrijwillig. Een aan
tal bedrijven stelt zijn oudere werk
nemers en hun vrouwen in staat op
kosten van de onderneming derge
lijke vijfdaagse bijeenkomsten mee te
maken. De mensen die op „De Haaf"
zijn geweest, zijn enthousiast en blij
dat ze die week hebben meegemaakt.
De andere kant van de zaak is dat de
meeste mensen die nu aan hun pen
sioen toe zijn, reeds op hun twaalf
de jaar zijn gaan werken. Deze men
sen zijn opgegroeid in een samenle
ving waarin werken als alleenzaligma
kend gold.
OPMERKELIJK is in dit verband,
dat uit de gesprekken steeds weer
naar voren komt dat de crisis van de
dertiger jaren de mensen dieper heeft
aangegrepen dan de wereldoorlog.
Het onderwijs dat deze mensen heb
ben gehad, was bijzonder eenzijdig.
Van ontwikkeling der creativiteit was
nauwelijks sprake. Een museum en
een concertzaal hadden zulke hoge
(maakt een gebaar in de lucht) drem
pels. We trachten nu die drempelvrees
alsnog te overwinnen door deze men
sen in aanraking te brengen met
kunst en cultuur en hen te stimuleren
om zelf leuke dingen te gaan maken.
Soms komen ze daarbij tot de ontdek
king dat ze op dit gebied echt wat
kunnen. Een hobby is reuze belang
rijk, maar daar kun je geen 14 tot
16 jaar mee doorbrengen, de tijd die
een 65-jarige gemiddeld nog te leven
heeft!"
Hoe zijn de reacties?
„De reacties van de deelnemers
zijn bijzonder gunstig. Dat blijkt voor
al uit de mondreclame van de mensen
die op „De Haaf" zijn geweest. De
meesten vinden een week eigenlijk te
kort. Velen dringen er op aan dat
deze bijeenkomsten eerder worden ge
houden, bijvoorbeeld te beginnen bij
de 62-jarige leeftijd, met elk jaar een
follow-up en kort voor het pensioen
nog een uitgebreide bijeenkomst".
„Ik zou overigens graag een soci
aal-wetenschappelijk onderzoek naar
het effect van het vormingswerk doen.
Het zou daarbij naar mijn overtuiging
kunnen blijken dat de voorbereiding
op het pensioen inderdaad uitgebrei
der moet zijn. Het begin is nu nog te
laat en de duur te kort. Dit hele werk
zou feitelijk in het totale personeels
beleid moeten worden opgenomen. De
vakbeweging zou hiervoor meer aan
dacht moeten hebben, maar die
bepaalt zich nog steeds goeddeels tot
de strijd voor verhoging van lonen en
verkorting van werktijden.
Zijn er ook bezwaren tegen het ver
richten van arbeid door gepensio
neerden?
„Zolang er werk in overvloed is
stellig niet. Alleen bij massale werk
loosheid zouden er bezwaren kunnen
rijzen, omdat de bejaarden dan mis
schien de jongeren „het brood uit de
mond zouden stoten". Zo ver zal het
evenwel hopelijk nooit meer komen
met onze economie. Gepensioneerden
die werken willen doen dat meestal,
omdat ze er zin in hebben, de arbeid
niet missen kunnen alsof werk het
enige zinvolle in het leven is! Ande
ren zoeken een bijbaantje omdat zij
zich zonder dat in de meest letterlijke
zin zouden „doodvervelen". En -.vat
is er eigenlijk tegen, als zij door hun
werk toch allen iets bijdragen aan de
welvaart of aan het geluk van ande
ren?
