MINISTERIE WIL EEN EINDE
MAKEN AAN DE TERREUR EN
DE BIJSTANDS-XHANTAGE"
VAN WOONWAGENBEWONERS
WOONWAGENKAMPEN: klachten over en weer
Guerrilla's in Latijns-Amerika steeds actiever
I
Zo lang wij
nog bedelen
moeten om
een emmertje
water kunnen
ze die hele
fatsoenlijke
maatschappij
van mij cadeau
krijgen
ZATERDAG 7 MAART 1970
Erbij
Haarlemmermeer: zo lang er
nog geen goede regionale kam
pen zijn blijft het letterlijk en
figuurlijk modderen
X
HAARLEM HOOFDDORP
Het ziet ernaar uit dat de „gecivili
seerde" maatschappij nog jaren
moeite zal hebben met woon
wagenbewoners. Ondanks de
nieuwe wet die het parlement al is
gepasseerd, maar nog altijd niet
van kracht geworden is. Dat komt,
zeggen de mensen van de kampen,
omdat er in dit land erger wordt
gediscrimineerd, dan uit tientallen
protestdemonstraties zou kunnen
blijken. Overal is er een afkeer
merkbaar tegen gezinnen, die niet
op een vaste plaats in een gewoon
huis wonen. Ze worden in de pu
blieke opinie allemaal op een hoop
geveegd en beschouwd als „vuile
zwervers, die te lui zijn om te wer
ken en vegeteren op gemeenschaps
geld". Zo ervaren de trekkers het,
die zonder uitzondering vertellen
het beu te zijn van de ene naar de
andere plaats te worden gejaagd.
En die voor geen geld naar de re
gionale kampen zouden willen, die
regering en volksvertegenwoordi
ging als de oplossing voor een
eindeloze reeks van moeilijkheden
zien.
Incidenten
Afgekocht
U niformiteit
MmmmmnMnuonmnnnn^^
Jitwerpselen in
1 gemeentehuis
1 gedeponeerd
Sympatie winnen
ïlag met politie in
I woonwagenkamp
[Eindhoven
W erk gele genheid
ft
.tt
IS DE CRITIEK van deze groep
woonwagenbewoners terecht? Daar is
geen ja en geen nee op te zeggen. Er
zijn dorpen, waar de bevolking verha
len kan doen, die van die critiek niets
heel te laten. Maar spreek je met
maatschappelijke werkers en besturen
van woonwagencentra, dan zijn ook
andere conclusies mogelijk. Uit die ge
sprekken krijg je de indruk, dat er
met te weinig nuance over woonwagen
bewoners wordt gepraat. Dat kan ook
niet anders, omdat de wet daarvoor
nergens enig houvast biedt. Wie met
z'n wagen al jaren op een vast kamp
staat, werk in de buurt heeft en zijn
kinderen gewoon naar de lagere school
stuurt, mag in de praktijk eigenlijk
niet worden vergeleken met een trek
ker. Die zwerver is een heel ander
mens met een mentaliteit, die niet is
afgestemd op een geregeld, burgerlijk
leven. En omdat de nieuwe wet ook
hem in het gareel probeert te krijgen,
doen zich hier en daar incidenten voor.
Want als het om de centen gaat, zijn
die trekkers niet voor één gat te van
gen. Hun standpunt is: als we dan van
dorp naar dorp worden gejaagd, dan
zullen we er ook een slaatje uit slaan.
IN DE AFGELOPEN maanden zijn
er nogal wat van die incidenten ge
weest. In de Betuwe en in Zuid-Hol
land traden knokploegen op, die kleine
gemeenten probeerden te intimideren.
Ze namen een agressieve houding aan
tegenover de bijstandsambtenaren, die
vaak maar amper wisten hoe ze er zon
der brokken af moesten komen. In het
uiterste geval kwam de burgemeester
eraan te pas om de zaak te sussen.
Meestal lukte dat pas als hij geld liet
zien.
HET MINISTERIE van Cultuur, Re
creatie en Maatschappelijk Werk kent
die gevallen. De woordvoerder zei ons:
„We gaan er iets aan doen. Zolang er
nog onvoldoende regionale woonwa
gencentra zijn. moeten we proberen
die wantoestanden te vermijden. Dat
kan, als die woonwagenbewoners in
de kleinere plaatsen niet meer uitslui
tend op dat beperkte, gemeentelijke
apparaat zijn aangewezen, maar naar
de toekomstige centrum-gemeente
kunnen worden doorgestuurd. Daar
kunnen ze er dan op rekenen en hun
personeelsbezetting aanpassen als dat
nodig is. Dan voorkom je toestanden,
waarbij die ene rijkspolitieman die het
geïntimideerde dorp dan nog rijk is,
voor een overmacht komt te staan."
IN OVERLEG met de gemeenten wil
het ministerie dus alvast vooruitlopen
op de wettelijke situatie, zoals die
met terugwerkende kracht tot 1 ja
nuari zou moeten gelden. Volgens die
nieuwe wet krijgt Nederland 52 re
gionale centra. Daarvan zijn er nu nog
maar 26. Bovendien zitten er nog enke
le witte plekken in de kaart. Plaatsen
als Uithoorn en Amstelveen weten nog
steeds niet of ze hun zaken nu zelf
moeten regelen of aansluiting moeten
zoeken bij een gemeenschappelijke re
geling, waarbij ze nu nog niet betrok
ken zijn. Binnenkort wordt daarover
voor Noord-Holland in het Haarlemse
Provinciehuis overlegd.
HET MINISTERIE heeft toegegeven,
dat er in enkele kleinere gemeenten
chantagepraktijken zijn toegepast.
Daar is geld gegeven om rellen te
voorkomen. En dat is niet de bedoe
ling van de Bijstandswet.
Maar wat doe je, wanneer er een
blokkade van woonwagens voor je
deur komt en de hele gang van zaken
op de secretarie in de war dreigt te
worden gestuurd? „Dan geef je wat,
om van het geduvel af te zijn". Meest
al zijn de namen van de obstinate
doordouwers wel bij de gemeenten be
kend. Het zijn niet de mensen met de
vaste staanplaatsen, maar de trekkers
die er soms stevig tegenaan gaan. To
taal zo'n driehonderd man, aldus de
woordvoerder van het departement.
Het ministerie houdt er registers op
na, waarin precies staat opgetekend,
waar en wanneer woonwagenbewo
ners bijstand hebben gekregen. Niette
min blijven ze proberen. De bijstands
ambtenaren moeten dan maar zien dat
ze eruit komen. Ze bellen naar het
departement en informeren naar de
rechtmatigheid van een uitkering.
Blijkt zo'n kleine gemeente dan bij
stand te weigeren, dan is een veldslag
niet uitgesloten. Het Betuwse Beesd
is een van de plaatsen, die daarover
kunnen meepraten.
VOLGENS HET departement is het
optreden van deze terreurgroep de
meeste 'andere woonwagenbewoners
niet welgevallig. Maar zij wagen zich
niet aan een openlijke krachtmeting
met de vechtjassen. Het optreden te
gen deze gang van zaken is eigenlijk
aan de justitie. Die moet dan over
bewijsmateriaal beschikken. Het ver
zamelen daarvan is voor onderbezette
politiebrigades onbegonnen werk.
Veel directeuren van sociale dien
sten vinden dat de nieuwe wet moet
worden aangevuld. Zij zijn de men
sen, die dagelijks te maken krijgen
met de haken en ogen, die aan de bij
standswetgeving zitten. Wie buiten zijn
schuld niet in staat is in zijn levens
onderhoud te voorzien, zo zegt de wet,
komt in aanmerking voor een uitke
ring. De woonwagenbewoners maken
daar een slim gebruik van. Ze halen
eruit wat eruit te halen valt. En dat
kost de gemeenten, die er financieel
toch al niet zo rooskleurig voorzitten,
meer dan ze eigenlijk kunnen ver
antwoorden.
DIRECTEUR J. A. Boender van de
sociale dienst in de gemeente Haar
lemmermeer: „We zouden zo snel mo
gelijk naar een rijksgroepsregeling
voor woonwagenbewoners moeten. Je
kunt al die gemeenten niet zelf de
zaak laten opknappen. Dat zou het
rijk moeten doen. Om te beginnen zou
er meer uniformiteit in de normen
voor bijstand moeten komen. Om maar
eens iets te noemen: er zijn gemeen
ten die voor een gezin met twee kin
deren 30 bijstand per dag betalen.
In andere plaatsen is dat maar 20.
Logisch dat er dan een toeloop komt
in de best betalende gemeenten. Dat
geldt ook voor het aanschaffen van
woonwagens. De ene gemeente geeft
geld voor een flinke grote, de andere
betaalt voor een caravan. In het laat
ste geval ontstaat er een nieuw pro
bleem. Want caravans worden volgens
de wet niet als woonwagens be
schouwd. De narigheid daarmee is dat.
het rijk niets vergoedt aan de ge
meente, die zo'n gezin in een caravan
bijstandsgeld betaalt. Als er nu eens
richtlijnen zouden komen voor woon
wagenvergoedingen, dan waren we al
een stuk verder. Een andere zaak is:
moet je voor een uitkering niet als
voorwaarde gaan stellen, dat zo'n
woonwagenbewoner ook staat inge
schreven bij het arbeidsbureau? Nu
kunnen die trekkers eigenlijk leven
van wat ze bij al die verschillende
gemeenten los weten te praten. Hier
kost ons dat zo'n vierhonderd gulden
per week voor een gemiddeld aantal
van acht trekkers-wagens."
HAARLEMMERMEER is een van de
52 gemeenten, die een regionaal wipon-
wagencentrum zouden moeten krijgen
volgens de wet. Alle woonwagens, die
tot nog toe voor Haarlem, Heemstede,
Bennebroek, Zandvoort en Bloemen-
daal belangstelling hadden, tenzij er
extra overloopruimte komt, zullen
daar straks niet meer mogen staan.
Waar dat dan wèl mag in Haarlem
mermeer is nog niet uitgemaakt. Want
de vijfde startbaan van Schiphol,
waarover nog druk wordt gediscus
sieerd, is precies over het terrein voor
het regionale centrum geprojecteerd.
Er zijn twee andere plaatsen waaraan
te denken valt, als het oorspronkelijke
plan afketst. Maar zolang er nog geen
zekerheid is, moet Haarlemmermeer
het doen met het wat opgelapte oude
kamp aan de Vijfhuizerweg.
DIRECTEUR Boender: „Wij geven
de trekkers bijstandsgeld voor twee
dagen, als ze hier komen. En meestal
doen we er ook nog een tientje ben-
zinegeld bij. Die uitkering wordt ook
wel „vertrekgeld" genoemd. Want de
wagens mogen nu eenmaal niet blijven
staan. Met dat werken van die zwer-
VLAGTWEDDE Een ton, waarin tie!
de uitwerpselen van seven gezinnen be l
vonden, is gistermiddag leeggestort In da
hal van het gemeentehuis in Hellingen!
(gemeente Vlagtwedde). Dat gebeurd^
voor de ogen van burgemeester G. L
atra.
Drie woonwagenbewoners van hel
terrein in de buurtschap Rijsdam waren
voör deze actie verantwoordelijk. Zij wilJ
I den hiermee uiting geven aan de opgei
kropte gevoelens van de bewoners varf
L het kamp ten aanzien van de voorziening
Igen aldaar.
(Vervolg van vorige pagina)
begon in augustus 1968. De president
van het staats-electriciteitsbedrijf, dr.
Ulises Fereira Reverbel, een van de
naaste medewerkers en vriend van de
president van de republiek, Jorge Pa-
checo Areco, werd vijf dagen lang ver
borgen gehouden. Het is niet bekend op
grond van welke tegenprestatie hij toen
ongedeerd werd vrijgelaten. Nog gro
ter opzien baarde de in september 1969
volgende ontvoering van de directeur
van een bank en een uitgeverij, dr.
Caetano Pellegrini Giampietro. Na
ruim twee maanden was de politie er
ondanks 'n uitgeloofde beloning van
vijf miljoen pesos nog niet in ge
slaagd zijn verblijfplaats op te sporen.
Er werden daarentegen geheime on
derhandelingen gevoerd tussen colle
ga's van de ontvoerde en zijn kidnap
pers. Men kwam blijkbaar tot een over
eenkomst. De vrienden van de ontvoer
de „schonken" vijftien miljoen pesos
voor liefdadige doelen. Dr. Pellegrini
werd na 72 dagen vrijgelaten.
DE TUPAMAROS hebben verder
verscheidene financieringsmaatschap
pijen overvallen en de kasboeken ge
roofd, die voorzien van de deskundige
aantekeningen over zwendelarijen
(waarbij ook mensen uit regerings
kringen betrokken waren) voor de deu
ren van bevoegde rechters werden ge
deponeerd.
Ze hebben verder in talloze gevallen
wapens geroofd, onder andere ook die
de politie in beslag heeft genomen en
bij de rechter van instructie in ver
zekerde bewaring zijn gesteld. Behal
ve bij de bankovervallen, hebben ze
ook door de overval op het casino in
de mondaine badplaats Punta del Este
55 miljoen pesos (circa één miljoen
gulden) buit gemaakt. Toen het perso
neel van het casino zich erover be
klaagde dat daarbij ook hun fooien wa
ren verdwenen, boden de terroristen
aan deze onder zekere garanties terug
te geven. De regering wees de onder
handelingen van de hand en vergoedde
zelf het ontbrekende bedrag.
DE TUPAMAROS achten het win
nen van de sympathie van de bevolking
het belangrijkste element van hun re
volutieplanning. Bij de eerste actie van
de „hongercommando's", bij de overval
op het casino en bij de roof van de
compromitterende stukken van de fi
nancieringsondernemingen was een
sterke golf van sympathie te bespeu
ren. Zo schreef het conservatieve dag
blad „El Pais": „De openbare mening
heeft het galante beeld van de edele
ridder Don Quichote, die anoniem
tegen de corruptie van een beslist on
aantastbare sector van de samenleving
vecht, vervangen voor een ideologie die
berust op het verstoren van de orde,
chaos en het geweld".
Anderzijds wekt het doodschieten van
politiemannen en buitenstaanders grote
woede op. De bewering van het hoofd
van de geheime politie dat niemand
de guerrilla-acties met sympathie be
keken heeft, is stellig niet juist. Maar
het is uitgesloten dat de Tupamaros een
„revolutionaire wil" bij de bevolking
opgeroepen heeft. Over 't algemeen kan
men zeggen dat de „man in de straat"
zich toeschouwer voelt.
In dit verband is een andere overwe
ging van het grootste belang. Tegen
over de mogelijkheid dat de Tupama
ros in Uruguay aan de macht kunnen
komen, wordt vooral aangevoerd dat in
dat geval Argentinië en Brazilië geen
communistisch regime zullen dulden in
deze bufferstaat en openlijk tussenbei
de komen. De '"upamaros wensen zo'n
bezetting gewoonweg zoals uit hun
antwoord op de „dertig vragen aan een
Tupamaros" blijkt om het patriot
tische gevoel van de bevolking ten op
zichte van zo'n buitenlandse interven
tie te benutten.
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN. Een nor lang heef 1
I gisteren een veldsla* gewoed tussen veer-1
I tig man van de Elndhovense politie en del
1 bewoners van het woonwagenkamp. Oor 1
I zaak was het verslepen van twee boven-1
I tallige wagens, die elders in het land een|
I standplaats moesten zoeken.
Drie politiemannen moesten naar eerl
ziekenhuis worden overgebracht nadatl
mannen, vrouwen en kinderen met sta-l
ven ijzer, tandwielen en allerlei ijzeraf-T
val naar de agenten hadden gesmeten. I
Eerst werd door de politie van de korte I
wapenstok, later van de lange stok enl
schilden gebruik gemaakt. Het werd eenl
complete veldslag.
vers valt het over het algemeen wel
mee. Er zitten schareslijpers bij, die
hier en daar eens iets verdienen. Maar
je kunt beslist niet zeggen, dat die
trekkers er goed voor zitten. Ze zijn
handig, dat wel. Als ze maar even
de kans zien, proberen ze iets aan ons
te verdienen. Ze vragen dan geld -'oor
nieuwe banden of voor een autorepa
ratie. Die laten wij dan altijd verrich
ten door een garage hier uit de ge
meente. Dan weten we zeker dat ons
geld ook de goede bestemming krijgt.
Tenminste, dat hopen we dan. Want
het zou best eens kunnen voorkomen
dat de man, die ons gladde autobanden
laat zien, een paar splinternieuwe in
z'n wagen heeft liggen."
HET MINISTERIE vindt, dat er
juist voor die trekkers werkgelegen
heid zou moeten zijn in de buurt
van de regionale centra. Dan zou er
een tegenprestatie kunnen komen voor
de uitkeringen, waar nu in de meeste
gevallen niets tegenover staat. En dan
zouden de profiteurs zichzelf ontmas
keren. Dat hebben ze ook gedaan in
Apeldoorn. Toen daar een ambtenaar
liet weten, dat de heren voor een kar
wei In de bosbouw werden verwacht,
lieten ze zich niet meer zien.
DE TREKKERS zelf zien het anders.
Ze blijven op het standpunt staan dat
zij de mogelijkheid moeten hebben,
om een „menswaardig bestaan" te lei
den. Dat houdt in: fatsoenlijke staan
plaatsen met een toilet en een water
kraantje op kleine kampjes waar ze
niet worden „weggejaagd".
Een van de zwervende handelaars
in Hoofddorp: „Zolang wij nog moeten
bedelen om een emmertje water en
zomaar langs de slootkant moeten
poepen, kunnen ze die hele fatsoenlij
ke maatschappij van mü gestolen krij
gen."
JOHN BINDELS
