Opschudding over het boek „De Pil
prof. w. p. plate: „Serieuze
Onbewezen beweringen
Verzet in Parijs tegen
Duitse EEG-kandidaat
Hulpverlening na aardschok
lokt critiek van pers uit
Morgenavond
tv-discussie
•V.ï. GRATIS;
Voorzichtig
beleid bij
H.B.B,
PROF. A. SIKKEL:
Jaarlijks sterven
40.000 varkens
tijdens transport
BOEKHANDEL H. DE VRIES
BUITENLANDSE JOURNALISTEN VERBAASD
OVER ONWETENDHEID VAN TURKSE REDDERS
Philips sticht
twee nieuwe
bedrijven
DRU koopt Haags
ingenieursbureau
PRETVOGEL NO. 3
DONDERDAG 2 APRIL 1970
11
•1*»
99
99
(Van een medewerkster)
HAARLEM „Vanavond zullen miljoenen vrouwen over de gehele
wereld gewoontegetrouw hun tanden poetsen en naar de pil grijpen. Terwijl
ze slapen zullen krachtige hormonen in hun bloed worden opgenomen en
zich door hun lichaam verspreiden, waarbij ze in vrijwel elk orgaan of in
elke lichaamsfunctie veranderingen teweegbrengen. Het is nog nooit voor
gekomen dat zóveel mensen in goed vertrouwen zo'n sterk middel namen
met zo weinig informaties over mogelijke andere oplossingen". Aldus Bar
bara Seaman, redactrice van het Amerikaanse damesblad „Ladies Home
Journal", die een boek over de pil schreef, waarmee ze 15 miljoen vrouwen,
die over de gehele wereld anti-conceptietabletten gebruiken, de stuipen op
het lijf joeg.
Geniet van alle B3 fruitsappen
puur geperst uit appels,
tomaten, druiven,
sinaasappelen, abrikozen,
peren en perziken
TV-discussie
Prof. Plate: Aanklacht
Prof. Sikkel: Onbewezen
Bakerpraatjes
Wij zijn verheugd over het feitdat de
aloude Grutterij „De Erwtenzak" - nu
geheel gevuld met nieuwe en antiquari
sche boeken - als sfeervolle uitbreiding
is toegevoegd aan ons pand Jacobijne-
straat 3. Allen, die belangstelling hebben
de verandering persoonlijk te aanschou
wen, zullen wij gaarne vrijdag a.s. in een
beetje feestelijke sfeer ontvangen.
Hulpgoederen in winkels
Japans voorbeeld
In België
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
fuutmmma
RIJSWIJK. Van de acht miljoen var
kens die jaarlijks in ons land naar de
slachterijen worden gebracht, sterven er
tijdens dit transport direct na aankomst
zo'n 40.000. Bjj de gemiddelde waarde
van een varken van ƒ250,- betekent deze
„transportsterfte" jaarlijks een economi
sche schade van 10 miljoen. Aldus en
kele gegevens uit een rapport, getiteld
„transportsterfte en transportschade bij
varkens" dat de dierenarts drs. L. H. H.
M. Lendfers met de researchgroep voor
vlees en vleeswaren TNO heeft opgesteld
op verzoek van het produktschap voor
vee en vlees.
De voornaamste aanleiding om een on
derzoek in te stellen was de grote eco
nomische schade, voortvloeiende uit het
hoge sterfte-percentage van varkens tij
dens het transport. De toename van dit
percentage thans ruim drie maal zo
hoog als in 1960 bracht met zich mee
dat het transportrisico bij vrijwel geen
enkele verzekeringsmaatschappij meer
onder te brengen is.
In het rapport over het onderzoek wordt
gesteld dat de oorzaken voor de toegeno
men gevoeligheid van varkens voor trans
port onder meer gelegen is in de teelt
keus: daardoor is een varken verkregen
met een grotere groeisnelheid en een
grotere vlees-vetverhouding. Voor deze
varkens betekent het transport echter een
grote lichamelijke inspanning. Het opja
gen uit de stal, het drijven naar en in
de wagens, het afladen en de omstandig
heden waaronder dit gebeurt maken dat
de varkens in een grote opwindingstoe
stand raken, aldus het rapport. De ster
ke spierbeweging maakt dat er veel
warmte moet worden afgevoerd, hetgeen
alleen via de ademhaling kan gebeuren.
Het transport kan overbelasting van het
temperatuurregulatiesysteem van het
varken betekenen.
In 'het rapport worden enkele maatre
gelen opgesomd, die varkensmester, ver
voerder en -slachterij kunnen nemen om
het transport voor de varkens te verlich
ten. „Na aankomt in de slachterij zou
den de varkens de gelegenheid moeten
krijgen zich te herstellen", zo merkt het
rapport nog op.
Barbara Seaman is van mening dat men
niet langer over de gevaren van de pil
mag zwijgen. Onder het alles rechtvaardi
gende motto: „Het zwijgen dat uw dood
kan zijn" wijst ze in haar dezer dagen ook
in het Nederlands verschenen boek „De
Pil" op de mogelijkheid, dat er in het
begin van de jaren zeventig een kanker
epidemie onder pilgebruiksters zal uitbre
ken. Een veronderstelling, die echter op
geen enkel medisch onderzoek is geba
seerd.
In Duitsland, Engeland en Amerika waar
Barbara's boek al eerder verscheen, be
stempelden vooraanstaande gynaecologen
haar verhandeling over het verband tus
sen de pil en beroertes, haaruitval, suiker-
izekte, roos, spraakstoornissen, zelfmoord
neigingen en nog veel meer verschrikke
lijks als „boulevard-literatuur", die niet
serieus moet worden genomen.
Barbara's Nederlandse uitgever, de in
Rotterdam gevestigde firma Lemniscaat, is
er echter in geslaagd niemand minder dan
de voormalige hof-gynaecoloog prof. dr.
W. P. Plate bereid te vinden om een
instemmend voorwoord te schrijven. Hoe
wel prof. Plate zich hierin alleen tegen
het ongecontroleerde pilverbruik verzet,
nemen vele medici het hem nogal kwalijk
dat hij als voormalig vrouwenarts van de
prinsessen Beatrix en Margriet voor het
grote publiek een soort aureool van waar
heid aan talrijke op niets berustende ver
onderstellingen heeft gegeven.
De kortgeleden gepensioneerde Utrechtse
hoogleraar zal vrijdag in NCRV's actuali
teitenrubriek „Hier en Nu" (21.45 u„ Ned.
II) het vuur na aan de schenen worden
gelegd wanneer tijdens een forumdiscussie
de sensationele uitspraken van Barbara
Seaman uitvoerig aan de orde komen.
Prof. Plate krijgt tijdens deze rechtstreek
se tv-uitzending bijstand van prof. dr.
J. G. Defares. De Leidse hoogleraar prof.
dr. A. Sikkel zal samen met Organon-arts
P. A. van Keep als verdediger van de pil
optreden.
De N.V.S.H. zal er niet bij zijn omdat
het bestuur van de kortgeleden afgesplit
ste Stichting Consultatiebureaus de voor
zitter van de medische raad, dr. F. P.
Wibaut, die vele jaren als terzake kundig
woordvoerder optrad, plotseling heeft ont
slagen.
Inzet van de discussie, die in medische
kringen ongetwijfeld nog vele maanden zal
voortduren, zijn Barbara Seaman's bewe
ringen, die vrijwel geen van alle op me
disch-wetenschappelijke gronden berusten.
Een bloemlezing uit citaten volgt hier:
„Toen ik aan de pil was, lag ik zowat
de hele dag op de sofa. Ik kwam er
alleen af om de kinderen om de oren
te slaan", aldus een pilgebruikster uit
Chicago.
„Ik ging mij gedragen als een viswijf',
aldus een lerares.
„Ik heb minstens dertig klanten die lij
den aan abnormale haaruitval en ik heb
het sterke vermoeden dat ze allemaal
aan de pil zijn", aldus een kapper uit
New York.
1
PROF. W. P. PLATE
„Een aantal pilgebruiksters lijdt aan een
diepe uitzichtloze depressie, die soms
naar zelfmoord doet verlangen".
„Gelaatsbeharing is een bijverschijnsel,
dat zo nu en dan bij pilgebruik optreedt
en dat de meeste vrouwen afschuwelijk
vinden".
„De kans dat pilgebruiksters hun tanden
kwijtraken is niet denkbeeldig".
„Vrouwen worden door de pil onhandig,
laten dingen vallen of kunnen de draad
niet in de naald krijgen".
„Men vermoedt zelfs dat de pil in heel
bijzondere gevallen epilepsie kan ver
oorzaken".
„Het ontstaan van hoofdpijn of een ge
zichtsafwijking moet waarschijnlijk als
een aanwijzing worden gezien dat men
voorgoed met de pil moet stoppen".
In zijn inleiding schrijft prof. Plate:
„Barbara Seaman heeft met prijzenswaar
dige openhartigheid haar gegevens ver
werkt en daarmee haar boek gemaakt tot
een felle aanklacht tegen de ongecontro
leerde anti-conceptie. Men kan het onjuist
vinden dat zij in de relatie tussen man en
vrouw te veel intieme bijzonderheden
vermeldt, men kan het niet eens zijn met
al haar conclusies, maar men ontkomt niet
aan de indruk, dat haar waarschuwing
tegen de pil ernstig gemeend is. Daarom
verdient haar boek in wijde kring gelezen
te worden".
Prof. Plate zei ons desgevraagd, dat hij
het emotionele karakter van het boek wel
inziet, maar het graag op de koop toe
neemt, „omdat een heftige waarschuwing
tegen nonchalant pilgebruik dringend
noodzakelijk is, daar er aan de controle
nogal eens wat hapert".
De Leidse hoogleraar prof. dr. A. Sikkel
is het helemaal niet met hem eens: „Ik
vind Barbara Seamans publikatie uiter
mate gevaarlijk: een boek dat talloze niet
te bewijzen feiten bevat en waarin allerlei
zaken uit hun verband worden gerukt. In
het gebruik van een anti-conceptiemiddel
zit weliswaar een zeker risico, maar dat
zelfde risico loopt een vrouw ook als ze
bij wijze van spreken in de auto stapt om
nog een boodschap te gaan doen. Het is
duidelijk dat er door dit boek paniek zal
ontstaan. En die paniek zal", zo meent
prof. Sikkel, „meer schade aanrichten dan
waartoe de pil wetenschappelijk in staat
is. Er zullen onvermijdelijk naast allerlei
spanningen in huwelijken ongewenste
zwangerschappen door ontstaan met daar'
van weer als gevolg een toevloed van aan
vragen om abortus. Een afschuwelijke si'
tuatie", aldus de Leidse hoogleraar, „Want
iedere abortus is voor een vrouw een ver'
nedering".
De Haagse huisarts F. E. J. Bouricius is
het volledig met prof. Sikkel eens. Volgens
hem moet de vrouw, die de pil slikt en
zich daarbij niet zo lekker voelt, „zich niet
in paniek laten brengen door de baker
praatjes van Barbara Seaman", maar in
overleg met haar arts naar een andere pil
of naar een andere methode zoeken.
„Sommige anti-conceptietabletten kun
nen inderdaad enkele onplezierige bijwer
kingen hebben en wij weten dat wij vooral
met het oog op de eventuele kans op trom
bose voorzichtig moeten zijn. Vooral om
dat de klachten, die bij sommige merken
kunnen voorkomen, bij andere afwezig
zijn, vind ik het onjuist dat een zwijgend
aantal vrouwen aan een pil, waarover ze
eigenlijk ontevreden zijn, blijven vasthou
den, hoewel er na overleg met de arts nog
bijna twintig andere mogelijkheden zijn
aldus dokter Bouricius.
(Van onze correspondent)
PARIJS De Franse regering, en die
trouwens niet alleen, lijkt weinig geest
drift op te kunnen brengen voor de kan
didatuur van het Westduitse liberale ka
merlid Ernst Achenbach als opvolger van
z(jn landgenoot Fritz Hellwig in diens
Kwaliteit van lid van de Europese com
missie in Brussel.
De Franse bezwaren richten zich in het
bijzonder tegen het verleden van Herr
Achenbach, die tijdens de bezettingstijd
als een van de voornaamste adviseurs op
trad van Hitiers ambassadeur in Parijs,
de gehate nazi Abetz.
Begin maart heeft de Westduitse rege
ring een geheime boodschapper naar Pa
rijs gezonden, die met een tas vol doku-
menten en fotokopieën tot opdracht had
de heer Achenbach in Franse ogen van
alle nazi-smetten schoon te wassen. Het
schijnt echter dat die missie niet voor de
volle honderd procent met succes mocht
worden bekroond, want de regering in
Bonn heeft Abetz's vroegere rechterhand
nog altijd niet officieel kandidaat voor
Brussel gesteld.
Diplomatieke kringen in Parijs weten
te vertellen dat de officieuze kandidatuur
van de omstreden ex-diplomaat de vrucht
was van een koehandel tussen de huidige
Duitse minister van Buitenlandse Zaken
Walter Scheel en de rechtervleugel van
diens Liberale Partij.
Een van de condities voor de coalitie
met de socialisten en dus de vorming van
de regering Willy Brandt zou voor de
rechtse liberalen in september vorig jaar
(Van onze speciale verslaggever)
Istanboel. Het reddingswerk in het
Turkse rampgebied wordt geleid door de
minister van Huisvesting, Hayrettin Na-
kipilonu. Deze bewindsman verwekte
maandagochtend na aankomst in het weg
gevaagde Gediz enige verbazing onder de
buitenlandse journalisten door hun te ver
staan te geven niet op de hoogte te zijn
met de hoeveelheden beschikbare tenten
en in te zetten troepen.
De Turkse verslaggevers hadden min
der moeite met het verwerken van deze
opmerkelijke leemte in de feitenkennis
van de hooggeplaatste reddingsleider. De
ervaring heeft hun geleerd dat de Turkse
ADVERTENTIE
KOM MIJ
OPHALEN
regering wel eens vaker de noden van het
volk ernstig bagatelliseert.
Sociaal bewogen opposanten van het
kabinet van Suleiman Demirel benutten
het dramatische gebeuren in de vernielde
rampstreek dan ook gaarne om hun kri
tiek heviger dan ooit te laten horen. Mi
nister Nakiplonu zei ons gisteren: „De
aardbeving heeft plaatsgehad in een ge
bied waar 150.000 mensen wonen. 90.000
van deze mensen. Verder kan ik u mee-
is ons grootste probleem het huisvesten
van deze mensen. eVrder kan ik u mee
delen dat op het ogenblik 1670 doden zijn
geteld en dat wij uit eigen voorraad en
die van vele Rode Kruis-landen al 9000
tenten en 10.000 dekens naar het getrof
fen gebied hebben gezonden. En zoaLs u
zelf heeft gezien, de voedsel- en medische
problemen worden opgelost doordat uit
vele landen de noodzakelijke voorraden
binnenstromen."
In Gediz is het naast de schril claxo-
nerende ziekenauto's en de lage wagens
die de doden wegrijden, inderdaad een
nijver komen en gaan van de talrijke
vrachtauto's met hun heilzame vracht.
Kort gebaarde geschiedenisstudent Cevik,
die met vijf studiegenoten de collegeban
ken in Istanboel in de steek heeft gelaten
voor het moeizame puinruimen in Gediz,
wijst echter op de betrekkelijkheid van
het schouwspel. Hij zegt: „We zullen pas
veel later weten of er inderdaad goed ge
holpen is. Vorig jaar was hier in dezelfde
streek ook een aardbeving. De hele wereld
zond goederen. Maar die zijn nooit bij de
slachtoffers gekomen. Wel zag je ze tot je
stomme verbazing en grenzeloze woede In
de winkels van Istanboel liggen. Zo iets
kan in Turkije gebeuren. We weten toch
ook allemaal dat de regering nog nooit
echte moeite heeft gedaan om de situatie
in Anatolië te verbeteren, bijvoorbeeld
door het maken van een meerjarenplan."
De Anatolische breuklijn in het land
van de woedende aarde heeft zijn vore
diep in het Turkse landschap getrokken.
„Er zullen hier", zo laat ons een Turkse
officier weten, „altijd aardbevingen zijn
altijd slachtoffers vallen. De mensen le
ven met die gedachte. Daarom bouwen ze
ook maar wat aan als er een nieuw huis
moet komen."
De Turkse overheid heeft tot nu toe
alles nagelaten om de bewoners van
Anatolië van hun fatalistische gedrags
patroon te verlossen. In de oosterse denk
wereld valt dat ook nog wel te begrijpen.
Erger is het dat de regering, die zo lang
zamerhand toch wel door ervaring wijs
had mogen zijn, nog nimmer pogingen
in het werk heeft gesteld om bijvoor
beeld de kwaliteit van de huizen zodanig
te verbeteren dat de onvermijdbare na
tuurramp minder slachtoffers zou eisen.
Op die laakbare houding vooral spitst
de kritiek in Turkije zich toe. We spra
ken in zijn kantoor met hoofdredactuer
Kemal Bisalman van het dagblad ,,Mil-
liyet". Bisalman heeft de afgelopen da
gen als geen ander de regering in Ankara
op haar falen gewezen.
Bisalman. van achter zijn bureau: „Tur
kije heeft bij aardbevingen in de laatste
dertig jaar 50.000 mensen verloren. An
dere landen kennen die aardbevingen ook
en er is er één die het probleem heeft
opgelost. Dat is Japan. Daar heeft men
huizen gebouwd die aardbevingen kun
nen weerstaan. Die huizen bestaan uit
dergelijke lichte materialen dat als ze
toch tegen de grond gaan er veel en veel
minder slachtoffers vallen. Als de ramp
van Gediz in Japan zou hebben plaats
gevonden zouden daar niet meer dan
vijftien doden zijn geweest. Dan vraag
je je toch af: waarom gebeurt het in
Turkije niet?
De huizenbouw voor het volk blijft
hier een volledig onvoldoende, ouderwet
se zaak. Stelt u zich eens voor dat deze
aardbeving een veel grotere stad dan
Gediz had getroffen. Onze regering is
geen regering, zoals in Japan die het
volk vertegenwoordigt. We kennen wel het
algemeen kiesrecht, maar de rijken en
de grote kooplieden zorgen er door drei
gementen of het beloven van kleine faci
liteiten wel voor dat de armen in het
stemhokje niet de partij kiezen die voor
heel het volk zal zijn. De regerende par
tij, de Adalet Partisi, bestaat uit de rijke
bovenlaag en denkt ook alleen
aan de hogere klasse. En de regeerders
hebben het gemakkelijker dan elders: de
constructie van de Turkse natie is geba
seerd op feodalisme en traditie. Daarom
worden de mensen ook niet boos om de
schande van Gediz. Ze zeggen: het is de
wil van God. Ze verheffen zich niet tegen
de regering, daar denken ze niet eens
aan."
de kandidatuur van hun geestverwant
Achenbach voor de Europese Commissie
zijn geweest.
Ook in andere hoofdsteden met name
in Den Haag en Brussel moeten aan
stonds al bedenkingen tegen de promotie
van het FDP-lid hebben gerezen. Minister
Scheel moet zijn rechtse partijgenoten
echter hebben voorgespiegeld dat Neder
land en de overige EEG-landen wel zou
den volgen zodra Frankrijk zich eerst
akkoord zou hebben verklaard. Maar dat
akkoord schijnt Parijs Bonn nog niet te
hebben gegeven.
AMSTERDAM. Het beleggingsdepot
HBB (beheerster Hollandsche Belegging
en Beheermaatschappij) heeft in 1969,
volgens het jaarverslag, een voorzichtig
en in zekere mate defensief beleggings
beleid gevoerd. Daarom werd vrijwel het
gehele jaar een groter bedrag aan liquide
middelen aangehouden dan voorheen. De
liquide middelen maakten aan het eind
van het jaar 9,7 pet. uit van het vermogen
tegen 3 percent aan het begin.
Het belang bij de Nederlandse inter
nationale concerns is terug gelopen van
32,1 percent tot 24 percent.
In de Nederlandse lokale sector is voor
het verzekeringswezen de belangrijkste
plaats ingeruimd namelijk 6,3 percent
(vorig jaar 5 percent). Het aandelenbezit
werd geheel verkocht van Hoogenbosch,
Internatio, Kemo, Technische Unie, Hoek
KNP, Norit en Scheepvaart Unie.
In de Amerikaanse portefeuille wer
den diverse mutaties aangebracht. Op
het Japanse belang werd voor ongeveer
de helft winst genomen waarna nog 1,8
percent van het vermogen in dit land be
legd was.
De intrinsieke waarde van de partici-
patiebewijzen is met 21/s percent terug
gelopen van ƒ914,14 tot ƒ891,42. Het ver
mogen per ultimo 1969 bedroeg 37,0
min tegen 41,8 min een jaar tevoren.
Eind 1969 stonden 41.500 participaties uit.
Per participatie werd ƒ30,90 uit hoofde
van ontvangen inkomsten uitgekeerd, (vo
rig jaar ƒ34,57). Afgezien werd van het
doen van een kapitaaluitkering.
BRUSSEL. Philips zal in België twee
nieuwe bedrijven gaan stichten, namelijk
in Bierges-bij-Waver en in St. Gillis-Den-
dermonde. In Bierges-bij-Waver zal een
nieuw bedrijf zich gaan toeleggen op de
ontwikkeling en vervaardigiging van Ias-
apparatuur en uitrusting voor electrische
bedrijfsmechanisatie. In St. Gillis-Dender-
monde komt de luidsprekerfabriek die
wordt overgeplaatst uit Hasselt, waar
men ruimte nodig heeft voor andere ac
tiviteiten.
In Bierges-bij-Waver staat al een Phi-
lipsfabriek, waar ongeveer 400 man wer
ken. Met het nieuwe bedrijf mee zal het
personeelsbestand daar 800 man gaan
omvatten. In de luidsprekerfabriek in St.
Gillis-Dendermonde denkt men op den
duur 1000 arbeidsplaatsen te kunnen
scheppen. Over de investeringen die no
dig zijn voor de nieuwe bedrijven ver
schaft Philips geen gegevens.
ULFT Koninklijke DRU heeft een
bod uitgebracht op de N.V. Electrotech-
nisch ingenieursbureau W. G. Scheeres t«
Den Haag. Het bod is door alle aandeel
houders van Scheeres aanvaard.
De aard van de werkzaamheden van
Scheeres completeert die van de DRU-
dochter Verinco, welke zich o.m. bezig
houdt met het aanleggen van installatie»
op het gebied van centrale verwarming,
airconditioning, brandbeveiliging, liften,
koeling en sanitair.
De leiding van de N.V. Scheeres blijft
berusten bij de huidige directie.
In de werkgelegenheid voor de ca. 150
werknemers van de N.V. Scheeres komt
geen verandering.
