1
„Als man en vrouw belde een actieve rol
spelen in de politiek blijft er, vrezen wij,
weinig tijd over voor de kinderen''
Hans van den Doel:
Truus van den Doel-
Grondsma:
ZATERDAG 4 APRIL 1970
Erbij x
15
APELDOORN Hans wilde de
Kamer in, maar hij mocht niet van
Truus. Toen die eenmaal zat, wilde
Truus ook wel wat: de Staten in.
Zo gaat dat in een gezin, waar man
en vrouw aan politiek doen. Met
zijn baard ging het bijna net zo:
Hans liet zich in zijn kampeer-
vakantie wangen en kin begroeien,
maar wilde zich weer clean sche
ren toen hij zich in de Kamer moest
presenteren. Truus vond de rossige
haardos aan Hans zijn kin veel te
leuk en dus liet Hans zijn baard
waar die was. Hij haalt hem er nu
stellig niet meer af: het is een
stukje van zijn image geworden.
Truus van den Doel-Grondsma is
de eerste vrouw die na de oorlog
aan de Technische Hogeschool in
Delft afstudeerde in de weg- en
waterbouw. Zij is bestuurslid van
de Actiegroep Man-Vrouw-Maat
schappij, lid van de Partij van de
Arbeid en dan nu, op 18 maart, ge
kozen als lid van Provinciale Sta
ten van Gelderland. Ze is geboren
in Amsterdam, en niet kerkelijk
gebonden. Hans van den Doel werd
32 jaar geleden geboren in Zierik-
zee als zoon van een wethouder
Van gereformeerde huize; is het
nu nog. Studeerde in Amsterdam
economie. Met Han Lammers op
richter van Nieuw Links, daarna
uit kerngroep gezet. Gezin woont
in eigen huis aan de Govert Flinck-
straat 1 in Apeldoorn met drie
kleine Van den Doeltjes: Elske (8),
Inge (7) en Marjo (1).
Kamerlid
32 jaar; P.v.d.A.
Econoom
Gereformeerd
Grote mond
Anti-establishment
Nogal optimistisch
32 jaar; P.v.d.A.
A.s. Statenlid
Delfts ingenieur
Niet kerkelijk
Moeder van drie
Niet zo optimistisch
■wsctt «.-twwsbw*rx# .ra
i
HANS VAN DEN DOEL loopt zich
het vuur uit de sloffen voor zijn par
tij. Op maandag:, vrijdag, zaterdag en
dikwijls ook 's zondags bedrijft hij po
litieke zending op de West Veluwe van
Hoevelaken tot Apeldoorn. Dinsdag,
woensdag en donderdag huist hij in
Den Haag om het Kamerwerk bij te
houden. Zijn zending bestaat onder
meer uit standwerk op de weekmark
ten in zijn gebied en uit officiële werk
bezoeken aan gemeenten. Eén ge
meente heeft hem tot nu toe gewei
gerd te ontvangen, althans officieel.
Truus houdt het districtswerk voor
haar man bij: post, telefoontjes en af
spraken. Zjj hebben elkaar via
maatschappelijke stromingen leren
kennen. Dat was op een reisje van
de Studentenbeweging voor Wereld
rechtsorde naar Luxemburg. Die club
heet nu SIB. studentenvereniging
voor internationale betrekkingen.
Hans was toen secretaris .Truus pen
ningmeesteres.
H. van den Doet staat bekend als
een man met een grote mond, „een
schreeuwertje wie het woord demago
gie niet vreemd is" Hij lijkt een mak
kelijke prooi voor zijn tegenstanders.
Hans: „Ik ben het met die analyse
niet eens. Ik voer felle oppositie, die
bijzonder effectief is. Minister Schut
heeft twee dagen vóór mijn interpel
latie over zijn beleid, in januari, tegen
de Haagse Courant gezegd: „Ik ben
bang voor Van den Doel". Ik probeer
altijd datgene te verwoorden wat on
der het publiek leeft. Andere Kamer
leden spreken een taal, die het gewone
volk niet verstaat, het establishment
wèl. Ik heb na die laatste interpella
tie veelpositieve reacties gehad. Trou
wens, je krijgt als Kamerlid erg veel
brieven."
„Ik voel me in nood als ik over de
woningnood spreek. Daarin beheers ik
me dan niet. Ik weet dat dat een ne
gatief effect heeft op mensen die niet
in nood zijn. Maar mensen die in nood
zijn, weten nu tenminste dat ik voor
hen opkom. Je moet kiezen: of goed
ontvangen worden bij de bestaande
maatschappij (maar dan spreek je de
mensen-in-nood niet aan) of bij de
mensen-in-nood. De crisis in de demo
cratie wordt veroorzaakt omdat al die
mensen in nood zich niet meer gere
presenteerd voelen Dat is een nadeel
van de bestaande orde"
IN DE POLITIEK lijken de spelers
steeds minder verdraagzaam te wor
den. Het begint erop te lijken of men
er slechts op uit is de nder uit t
schakelen. Dat komt zowel bij links als
rechts voor In debatten gaat hei
steeds minder om de dialoog, steeds
meer om het gelük moeten hebben
Hans: „Er is een grote intolerantie
waar ik echt bezorgd over ben, met
name bij de studenten. Maar vroeger
was er een te grote tolerantie: de
mensen zaten elkaar door.dik en dun
te dekken en men probeerde elkaar
de bal toe te spelen. Men is nu niet
meer bereid te discussiëren, waar
weer tegenover staat dat je vroeger
aan het lijntje werd gehouden. Het is
een fase waar we doorheen moeten,
we moeten uit die crisis raken. De
mensen moeten meer die mensen kie
zen, die zij werkelijk willen hebben, an
ders krijg je een polarisatie van ex
treem rechts en extreem links. Dan
krijg je situaties zoals ten tijde van
de vierde Franse republiek".
Truus: „Ik zie de toekomst niet zo
optimistisch. We zullen voortdurend
moeten strijden, omdat democratie
doen over enorm belangrijke zaken.
Zo heeft-ie nog niet zo lang geleden de
Haagse krottenwijk in de Schilders-
buurt bezocht. Wat zei hij na afloop?
„De straten zijn goed geplaveid!"
Dat is geen grapje meer."
Kent u mevrouw Schut? Vindt u
het voor haar niet zielig dat haar man
het zo moeilijk heeft in de Tweede
Kamer?
Truus: „Nee, ik ken haar niet"
Hans: „Juist omdat ik haar ken.
vind ik het niet zo zielig. Ik vind het
eerder zielig voor hem. Zij zegt over
mij: „Die snotneus, vrat verbeeldt ie
lijk werk gaan doen. Ik moet nu nog
vijf jaar. en ik tel ze af. Want het
Kamerlidmaatschap is een geweldige
belasting, 's Zondags heb ie ook geen
tijd voor je gezin dan bellen er ver
schrikkelijk veel mensen op".
Wat zeggen de kinderen ervan?
Weten die wel wie hun vader is?
Truus: „Nou, ja, de oudste begint
er iets van te begrijpen. Zij hebben
het gewoon geaccepteerd. Het is net
als een zeemansgezin. Ik erger me er
nu niet meer aan, dat Hans weinig
thuis is. Ik ben overigens geen voor
stander van de vrouw, die net als haar
man de gehele' dag buiten de deur
werken kunnen stoppen als ie niet wil.
Een van beide moet in ieder geval
werken. Terwille van die werkende
vrouw zou de maatschappij veel meer
moeten doen: gemeenschapsruimten
en crèches. Er is duidelijk behoefte
aan dit soort voorzieningen".
Truus: „Het gaat vooral om de
werkmogelijkheden. Een vrouw mag
in principe alles doen, maar zij kan
het niet, omdat er voor een getrouw
de vrouw met kinderen geen voorzie
ningen zijn".
Hans: „Wat de politiek betreft: ik
ben erg blij dat mijn vrouw er aan
meedoet. Er zijn veel te weinig vrou-
een probleem blijft. Het moet nog be
wezen worden, dat ze het allemaal
goed weten M'n man is over het al
gemeen wat optimistischer, gelukkig
maar!"
Gaat Truus zich in de Gelderse
Staten óók op het woningprobleem
storten?
Truus: „Ik ben door mijn partij ge
kandideerd voor weg- en waterbouw.
Dat is logisch met mijn opleiding.
Maar ik heb ook veel interesse voor
woningbouw. Je kunt er nog niet veel
van zeggen, van die Staten De helft
van onze partij bijvoorbeeld komt niet
terug. Er komt wat jong bloed bij.
In de Staten zitten op het ogenblik
nog teveel burgemeesters en wethou
ders. Die moeten eruit, er moeter
meer competente mensen in!"
Wat vindt mevrouw Van den Doel
van minister Schut de bewindsman
die fel en voortdurend door haar man
wordt aangevallen?
Truus: .ik geloof dat hij een hele
aardige man is; alleen te zacht voor
minister Dat hij zo hard wordt aan
gevallen, hoort erhii
Hans. Ik geloof ook wel dat Sehut
het goed meent, hoewel hij soms wel
verschrikkelijk bagatelliserend kan
zich wel! Maar SchW zelf vat de kri
tiek heel serieus op".
Worden de kinderen Van den Doel
politiek geïndoctrineerd door >un
ouders? Zo ia waar bhiidan de
spraak van het kind? Moet er geen
„dolle kleuter ipstuan om aan dit
onrechteen eind te maken?
Truus: „Onze kinderen worden vrij
gelaten. hoewel ze natuurlijk wel nee)
voorzichtig in een richting worden ge
stuurd. Als de kinderen straks een
andere richting uit willen, vinden we
dat niet leuk. maar wij zullen ze wel
vrij laten. Wij dragen echt geen geloof
over, wel kennis van feiten. Zo neemt
Hans de oudste wel eens mee naar
krottenbuurten. Hans zelf ging ook een
andere richting uit. want zijn vader
was in hart en nieren A R De do,le
kleuter? Nou nee. kleine kinderen heb
ben enige 'eiding nodig'"
Wat komt er van het gezinsleven
van twee politieke voorlieden terecht
als straks in juni d< vrouw des huizes
in de Staten terechtkomt?
Truus" „Bijna niets. Maar ik werkte
nu ook al, vooral thuis. Dat werk ga
ik 'ervangen door m'n werk voor de
provinciale Staten"
Hans: „Wat ik al eens eerder heb
gezegd: Ik wil acht jaar in de Kamer
zitten, daarna wil ik wetenschappe-
werkt Het moet wel mogelijk zijn dat
de vrouw er wat meer op uittrekt als
de man veel thuis is".
Waarom is mevrouw Van den Doel
weg- en waterbouw gaan studeren?
Wat wilde ze met haar ingenieursdi
ploma gaan doen? Is daar iets van
terechtgekomen?
Truus: „Ik oen gaan studeren om
dat ik het leuk vond Mijn vader was
timmerman, later aannemer. Hij
overleed toen ik negen was. Ik wildé
het werk van m'n vader voortzetten.
Ik heb na Delft tweeënhalf jaar in Am
sterdam bij de dienst Publieke Werken
gewerkt. Toen ben ik er een jaar mee
gestopt, vanwege de kinderen. In die
tijd heb ik geprobeerd mijn roeping
in het huishouden te vinden Dat is mé
niet gelukt. Daarna heb ik drie jaar
voor TNO in Riiswiik gewerkt, tot vo
rig jaar juli Toen kwam de derde
Ik werk er nog steeds voor. maar dan
thuis!"
Hoe staat echtgenoot Hans tegen
over de werkende vrouw? En tegen
over de politieke arbeid van zijn eigen
vrouw?
Hans: „Ik vind het erg fijn als de
vrouw kan werken. Het hoeft niet,
evenmin als de wouw Kinderen móét
krijgen. De man zcu daarnaast met
wen in de politiek, hoewel zij vaak een
betere intuïtie hebben dan mannen
Mijn vrouw werkt bevruchtend op
mijn werk als Kamerlid"
Wat doet de Actiegroep Man-Vrouw
Maatschappij en hoe anders is zij dan
Dolle Mina?
Truus: „De Actiegroep MVM stu
deert eigenlijk meer. Zij brengt de
emancipatie van de vrouw op gang
door lezingen en discussies. In Apel
doorn bijvoorbeeld houden we op het
ogenblik een enquête onder vrouwelij
ke werknemers om aan de weet te
komen of er behoefte is aan crèches
We gaan straks op de lagere scholen
een enquête houden over de vorm van
handwerkklassen. Ik ben geen voor
standster van het aanranden /an
mannen of het uitdelen van condooms
althans: ik heb er geen behoefte aai.
De MVM telt landelijk ongeveer 901
leden"
Besteden de Van den Doels niet te
veel tijd aan de polHiekWat blijft ei
over aan vrije tijd? Is een dergeliik
leven als echtpaar-met-kinderen wel
vol te houden?
Hans: ,Of het vol te houden is, zal
nog moeten blijken Het is wel zo dat
de dosis die we samen innemen ver
schrikkelijk groot is. Met Pasen en
Kerstmis en met de zomervakantie
houden we wel iets over. Ons gezin
is toch al uit elkaai gerukt omdat ik
in de politiek zit. We kunnen nu weer
bij elkaar komen, nu mijn vrouw er
bij komt. Overigens hf'i ik altijd ge
zegd: nóóit langer dan acht jaar full
time beroepspoliticus blijven. In mijn
spaarzame vrije tijd wandel ik graag,
film ik, luister ik naar muziek (barok
en jazz) en speel ik heel graag piano
en orgel. Vroeger was ik kerkorganist.
Daar heb ik nu helaas geen tijd
meer voor. En af en toe spreken we
af, dat we zaterdagmiddag van twaalf
uur tot zondagavond twaalf uur niet
over politiek praten Soms lukt dat
wel!"
Truus: „Ik wandel graag en luister
ook graag naar muziek (barok en
„iets verder in de tijd") Tot nu toe
was politiek mijn hobby Ik lees
graag de moderne Nederlandse schrij
vers; Wolkers is mijn favoriet".
Hans van den Doel is gereformeerd
en lid van de P..v d.A. Leverde dat
aanvankelijk geen conflicten op in het
gebied waar hij moet werken: de Ve
luwe? En hoe sterk is zijn binding
met het christelijk geloof als politi
cus?
Hans: „Ik vind dat het christelijke
geloof een sterke, maatsehappelijk-
critische functie heeft. Die taak wordt
uitgehold als de kerken afhankelijk
gaan worden van ie overheid. Toen ik
naar dit gebied ging werd ik gewaar
schuwd: naar het zwartste gebied,
daar moest een van de roodste jon
gens niet heen. Dat moet verkeerd lo
pen, zeiden ze Maar omdat ik gere
formeerd ben. kan ik met de mensen
hier communiceren En juist op de
Veluwe is het protest tegen de geves
tigde orde en het gezag vrij groot.
Kijk maar naar de grote aanhang van
Koekoek een paar jaar geleden Maar
de Boerenpartij beduvelde de mensen:
zij liet haar kiezers in de steek.
„Als de Partij van ie Arbeid zich
werkelijk inzette voor de laagstbetaal
den, dan zou zij meer aanhangers
moeten krijgen. Een scheuring als nu
met Demokratisch Socialisten '70 zou
ik niet erg vinden, als het de duidelijk
heid zou bevorderen. Degenen die eruit
zijn gestapt vormen een klein clubje:
allemaal vergrijsde bestuurders".
Er zijn principiële socialisten die
van de uoren het jnrecht verkondigen,
dat de jonge paartjes geen betaalbare
huizen kunnen krijgen. Maar diezelf
de socialisten verdienen een salaris
dat royaal boven de weistandsgrens
ligt en zij wonen in goedkope woning
wetwoningen. Kan de P.v.d.A. de door
stroming niet op gang helpen door de
ze leden te dwingen hun woningen
vrij te maken voor de laagst-betanl-
den en zelf duurder te gaan wonen?
Is dat geen sociale plicht voor deze
socialisten?
Hans: „Ik wil niet de moralist uit
hangen voor m'n collega's Ik kon een
woningwetwoning krijgen ik heb het
geweigerd. Wat anderen moeten doen
kan ik niet beslissend voorschrijven.
De overheid moet normen stellen
dat is billijk!"
Truus: „Voor iemand, die voor de
socialistische principes strijdt, mag ik
verwachten dat-ie er enigszins naar
leeft".
Hans: „Voor mezelf leg ik dus we)
^.<t maar dat kan een oar-
ti.i niet doen We] ie kerk dominees c.i
pastoors zouden de doorstroming van
af de kansel of preekstoel kunnen aan
moedigen".
D'66 heeft een rapport gepubli
ceerd waarin zij aandringt op into
ming van de voortplantinnsdrift van
de Nederlandeis Maximaal twee
kinderen, zegt D'66 Vindt u dat als
ouders van drie kinderen een reëel
verzoek?
Truus: „Wat moet ik daar nu over
zeggen? Een drastische inperking van
het aantal kinderen is nodig. Twee
kinderen lijkt me op het eerste gezicht
ook wat weinig Eerste vereiste is het
voorkómen van al te veel kinderen.
Daar ligt een belangrijke taak voor de
overheid: veel groter openheid voor
voorbehoedsmiddelen en legale abor
tus. Maar ze moeter ie wel vrij laten
in het aantal kinderen dat ie krijgt'"
Hans: „Als de mensen alleen die
kinderen zouden Krijgen die ze echt
zouden willen hebben, dan ben je al
een heel eind'"
Truus: „Je zou de kinderaftrek kun
nen afschaffen en een hogere kinder
bijslag kunnen invoeren Dat scheelt
voor de hogere inkomenstrekkers een
heleboel, en de lagere worden er be
ter van"
Wat vindt Hans het aardigste in
Truus?
„Haar geweldige belangstelling voor
de mensen"
En wat het minst aardige?
„Dan moet ik even heeJ lang na
denken Het meest onaardige vind ik
haar mindere energie. Ze is gauwer
"itgeput. Dat irriteert me soms".
En wat vindt Truus het aardigst in
Hans?
,Zijn bereidheid zich volledig in te
zetten voor de ander".
En het minst aardige karaktertrek
je van haar echtgenoot?
„Zijn soms wat dictatoriale houding
tegenover de jongere leden van het
gezin: hoewel dat gelukkig al wat be
gint te minderen..."
