Theodorakis Het zwakke punt Koortsachtige activiteit op grondstation in Houston VLUCHTLEIDING WERKT HARD AAN LANDING APOLLO-13 Berging dreigt groot probleem te worden Vrouw en kinderen bleven in Griekenland Theodorakis: Vreugde met bitterheid vermengd Componist ernstig verzzvakt Theodorakis' strijdbaar verleden Brezjnev kondigt partijcongres aan Jakoebovski in Oost-Berlijn Nieuw kabinet in Rhodesië Vis houdt fit T) op actue SERVICE-BEDIENDE POMPBEDIENDE total] „DE SPAARNESTAD" nv HEERLIJK GEBAKKEN VIS! 3INSDAG 14 APRIL 1970 Niet erg bang ff (Vervolg van pagina 1) PARIJS Mikis Theodorakis, wiens aankomst in Parijs enkele uren eerder pas door de persbureaus was aangekondigd, werd gistermiddag in Le Bourget niettemin door enkele tientallen landgenoten met harts tochtelijke toejuichingen en omhel zingen verwelkomd. Ook de vermaar de Griekse filmster Melina Mercouri, die sedert drie jaren de Helleense fak kel der vrijheid in het buitenland had hooggehouden, was aanwezig om haar landgenoot wenend van ontroe ring in haar armen te sluiten. Vragen Niet beloofd Ongerustheid Duister GEVRAAGD De Griekse componist en strijdbaar pleitbezorger voor herstel van de Griekse democratie, Mikis Theodorakis. is als een zieke doch geenszins gebroken man in Pa rijs gearriveerd, nadat de oppermachtige kolonels-junta hem vergunning voor deze reis had verleend. Het gezin van de com ponist blijft in Griekenland, binnen hand bereik van de politie. Enkele maanden geleden heeft het Ka merlid Van der Spek in het parlement van minister Luns tot tweemaal toe te horen gekregen, dat enige actie van de Nederlandse regering ten gunste van Theodorakis niet urgent was gebleken, aangezien de gezondheidstoestand van de componist volgens geheime inlichtingen die de minister had ontvangen, geen aan leiding tot bezorgdheid gaf. Volgens mi nister Luns was Theodorakis zelfs goed gezond, in tegenstelling met wat de heer Van der Spek in zijn schriftelijke vragen had gesuggereerd. Nu heeft het Griekse bewind de compo nist naar Frankrijk laten gaan om hem in de gelegenheid te stellen, daar een me dische behandeling te ondergaan. Het feit dat de Griekse kolonels deze voor de Griekse vrijheidsstrijd legendarische fi guur loslaten, zij het op voorspraak van invloedrijke buitenlandse zijde, betekent dat de junta het risico wil ontgaan de buitenwereld nog sterker tegen zich in te nemen door een eventuele fatale afloop van Theodorakis' ziekte. Bovendien zit er een duidelijke poging in de internationale opinie milder te stemmen ten opzichte van het regime. De Griekse kolonels hebben blijkbaar begrepen dat het heel wat voordeliger voor hen zal zijn, wanneer zij zich in een humanitair jasje hullen en de buiten wacht op die manier verzoenen met het lot, dat Griekenland nu eenmaal is be schoren. Ofschoon daarin het gevaar zit dat de aanvaarding van het in feite illegale re gime wordt versneld, leert de ervaring dat dictatoren het meestal op den duur niet kunnen opbrengen, oe schijn van to lerantie en menselijkheid vol te houden. Ook het tirannieke bloed kruipt waar het niet gaan kan en de tijd zal onherroepe lijk leren, of de Griekse machthebbers in derdaad, wat zij voortdurend beweren, hun absolute heerschappij als tijdelijk en noodzakelijk zien om daardoor betere om standigheden te scheppen voor een herstel van de Griekse vrijheid, of dat zij daar entegen steeds verder afglijden langs de helling van de verleidelijke machtswille- keur. Intussen zou men de Nederlandse rege ring en vooral minister Luns moeten toe wensen, dat zij de beschikking krijgen over betere, betrouwbaarder informatie - bronnen en hun beleid niet lichtvaardig funderen op inlichtingen die onvoldoende zijn geverifieerd. dat het land zich zou moeten kunnen ge dragen als ieder ander land: het leggen van nauwe contacten met de wereldmark ten en het deelnemen aan internationale economische en financiële accoorden zijn voor de moderne Sovjet-Unie levensvoor waarden geworden. Zij kan de proble men niet meer afdoende bestrijden zon der uit de omperking van het Oostblok te treden en vrije handelspolitiek in het kader van de wereldeconomie te bedrij ven. Natuurlijk is dat niet mogelijk zonder grote risico's voor de andere ideolo gisch kwetsbare facetten van de Sovjet- Russische samenleving, en vooral ook voor de nauwe, gedwongen banden met de andere Oosteuropese landen. Het is zeer goed mogelijk dat Kroesj- tsjev indertijd zijn „Europa-politiek" heeft willen doorvoeren met de bedoeling, de economische kansen voor de Sovjet Unie te verbeteren en de landbouw op een meer internationaal vlak te brengen, maar hij heeft niet de mogelijkheid ge kregen een begin te maken met de daar toe noodzakelijke binnenlandse reforma tie. Intussen is het belangwekkend dat zijn opvolgers na hun zeer ongeluk kige avontuur in Tsjechoslowakije niet meer tot een volledige eensgezindheid binnenskamers zijn kunnen komen. Alge meen is in het buitenland tijdens de cri sis in Tsjechoslowakije de overtuiging tot uiting gekomen, dat Kroesjtsjev de zaak ten aanzien van de Tsjechoslowaakse li beralisatie en de onderdrukking daarvan heel anders zou hebben aangepakt. Als in het Kremlin twijfel is gerezen aan de vraag of de Sovjet-Russische economie (verreweg de belangrijkste factor in de machtsconcurrentie met Amerika en Chi na) niet een geheel andere aanpak op politiek gebied als katalisator nodig heeft is er een kans dat in Oost-Europa in de komende maanden grote veranderingen optreden. In ieder geval is er iets in Mos kou in beweging gekomen, dat lange tijd star en roerloos is geweest. Wat dat pre cies is, kan op dit moment moeilijk wor den gedetermineerd. Het zal zich echter spoedig moeten demonstreren, niet alleen in de algemene gedragingen van het re gime binnenslands maar ook in de hou ding van Sovjet-Russische onderhande laars in het buitenland. Mede dankzij de betrekkelijke openhar tigheid van de Sovjet-Russische regering en de leiding van de Russische commu nistische partij is het duidelijk geworden dat het machtsapparaat in het Kremlin in het ongerede is geraakt. Er wordt met krachtige hand aan de reparatie gedok terd, waarbij het opvalt dat niet meer, zoals vroeger, met wurgende grepen om de kelen van personen maar met zake- lijk-technische reorganisatie-methoden wordt gewerkt. De crisis in de gelederen van de Sov jet-Russische top heeft trouwens ook voor namelijk een sociaal-technische inslag en betreft geenszins een krachtmeting tussen exponenten van doctrinaire tegenstromen. Het zwakke punt is de Sovjet-Russische economie, waarvan de landbouw en de in dustrie de pijlers zijn. Vooral de land- bouw-uitkomsten zijn ver beneden de maat gebleven, waardoor de totale eco nomische welvaart grote schade heeft ge leden. De mislukking van het landbouwbeleid is indertijd de aanleiding tot Kroesjtsjevs val geweest, maar het was toen de drup pel die de emmer deed overlopen. Kroesj tsjev had immers zulke ingrijpende plan nen tot maatschappelijke hervorming en ook tot grotere liberalisatie van het so ciale en politieke leven in de Sovjet-Unie dat zijn tegenstanders vreesden de krach tige greep van de communistische partij op het maatschappijbeeld verloren te zien gaan. Zij grepen de feitelijke mislukking van het landbouwbeleid, die zich buiten de macht van Kroesjtsjev voltrok, aan om de gevaarlijke hervormer van het po litieke en doctrinaire communisme uit de weg te ruimen. Nu is gebleken, dat zijn opvolgers al evenmin bij machte zijn geweest, kwetsbare landbouw zodanig te saneren dat deze belangrijke factor in de Sovjet Russische economie een gezonde basis kreeg. De Russische landbouw is niet meer pasklaar te maken voor het over heersend isolationistische patroon van de Sovjet-Russische samenleving. Wat de landbouw betreft is de Sovjet-Unie uitge sproken een land dat zeer na toe is aan drastische internationalisatie van zijn af zet en invoer. Met andere woorden, de ontwikkeling van de Sovjet-Unie in het wereldbeeld is gekomen in het stadium i>wwvwww>»wwwwi»vwwww»«wv»wwwwwwwww«»»»wwv»«ww»'»''«wmwmmwvvwmvmvwvwwwwww (Vervolg van pagina 1) HOUSTON De eerste reactie van de astronauten op de ontploffing was de mededeling voor het ruimtevaartcentrum in Houston: „We hebben hier een probleem". Waarop Houston antwoordde: „Dat weten we, en er zijn al tallozen aan het werk om uit te vinden wat er aan de hand is Tot deze tallozen behoorden twee astronauten die de ploeg hadden vervangen wanneer er iets mis gegaan was in de voorbereidingen voor de lancering I watervliegtuigen in de buurtvan het ge- om half acht vanochtend een persconfe rentie werd gehouden door de leiders van de vlucht. Zij beantwoordden vele vragen ontwijkend en de sfeer was gedrukt. Men kreeg de indruk dat zij zich hadden voor genomen om niet te laten blijken hoe ernstig de situatie in werkelijkheid was. De persconferentie leverde het nieuws op dat nu ook gedacht wordt aan een mogelijke landing in de Atlantische Oceaan, waarbij de ernst van de situatie bleek uit de mededeling dat men bereid om ieder in de buurt zijnd schip, ook een Russisch, om assistentie te vra gen. Amerika heeft alleen twee grotere en astronaut Thomas Mattingly, die werd uitgeschakeld omdat hij niet immuun bleek voor rode hond. Kort na de explosie aan boord van de Odyssee" gingen deze drie astronauten aan het werk in een van de nagebootste ruimtevaartuigen in Houston om precies de condities te scheppen die zich op hon derdduizenden kilometers van de aarde voordeden. Een van hun belangrijkste opdrachten was om snel uit te zoeken waarom Lovell en Haise in het maan landingsvaartuig niet in staat waren om sterren te zien. Lovell en Haise meldden eerst dat de ramen van binnenuit beslagen waren met condenswater, en later dat ze van buiten af bevuild waren. Het ruimtevaartcen trum, dat wel weet waar het ruimtevaar tuig zich in het heelal bevindt, is niette min aangewezen op exacte gegevens van de ruimtevaarders en vroeg (om elektrici teit voor de geraffineerde instrumenten te besparen) om een ouderwetse bepa ling aan de hand van de zichtbare sterren. Aan boord van het ruimtevaartuig sche nen de astronauten niet overmatig be angstigd door deze eerste belangrijke cri sis in het bemande ruimtevaartprogram man van de VS. Zij bleven snel reageren op verzoeken van Houston en hun stem men waren beheerst, hoewel niet ontdaan van nadrukkelijkheid. De spanning was misschien groter in Houston zelf, waar Groot was de consternatie in het ruimtev aartcentrum van Houston toen vannacht een storing ontstond in het elektrische systeem van de Apollo-13. Linksboven astronaut Mat tingly, die op het laatste moment van de NASA geen toestemming kreeg om te vertrekken. Zijn plaats werd toen ingenomen door Swigert. De componist zelf was te geëmotioneerd om na drie jaar isolement nog veel woor den uit te kunnen brengen. In zijn naam las Servan-Schreiber een verklaring voor waarin aan het adres van het buitenland, en vooral van Europa, uit naam van het Griekse volk dank werd uitgesproken voor de pressie die op Athene was uitgeoefend. Theodorakis sprak ook van de bitterheid waarmee zijn vreugde nu vermengd was, nu zijn vrouw en twee kinderen en ook zijn tienduizenden kameraden in Grieken land onder het fascistische bewind zijn achtergebleven. De componist, die bruin-verbrand was, zag er niettemin buitengewoon vermoeid en verzwakt uit. Servan-Schreiber vertelde dat Theodorakis donderdag juist op het moment dat minister Luns in Den Haag verzekerde dat de musicus in goede ge zondheid verkeerde voor een longaan doening in een sanatorium had moeten worden opgenomen. Servan-Schreiber zei ook dat hij zelf had gezien dat Theodorakis bloed opgaf. De componist deelde nog mee dat hij In Parijs nu zonder uitstel eerst de Franse film „Z", waarin Yves Montand de rol van een Griekse vrijheidsheld vertolkt, wilde zien. Maar vanaf het vliegveld werd hjj met een ambulance direct naar een kliniek in Parijs vervoerd om zich onder verdere medische behandeling te laten stellen. Gisteravond had de Griekse kolonie in Parijs al een feestelijke bijeenkomst be legd om de bevrijding van Theodorakis te vieren. De menselijke gevoelens van blijd schap, die gisteren in Parijs overheersten, hebben niettemin de politiek het zwijgen nog niet weten op te leggen en iedereen vroeg zich natuurlijk af welke wijdere be tekenis aan deze coup de théatre moest worden gehecht. Zondag had een militaire rechtbank in Athene juist weer 34 intellectuelen, die lid waren van het ondergrondse verzet, tot gevangenisstraffen van 1 tot 18 jaar ver' oordeeld, nadat tegen een aantal de dood straf was geëist. Dat die hoogste straf uit eindelijk niet is uitgesproken, werd al als teken van clementie beschouwd. Nu bovendien twee hunner, volgens de verklaringen van Servan-Schreiber, al weer deze week zullen worden vrijgelaten krijgt men inderdaad de indruk dat de kolonels in Athene zich verplicht zien de ijzeren greep van hun diktatuur wat losser te maken. Maar men mag natuurlijk nooit vergeten dat nog altijd tienduizenden Grieken als politieke gevangenen achter de tralies blij ven opgesloten en dat mishandelingen aan de orde van de dag zijn. Jean-Jaques Servan-Schreiber verklaar de voor de Franse televisie gisteravond nog dat hjj zijn reis naar Athene op het ver zoek van Griekse studenten in Parijs had ondernomen, maar dat in dit verband niet van onderhandelingen mocht worden ge sproken. Hij had premier Papadopoelos voor de bevrijding van Theodorakis niets in ruil aangeboden of beloofd, maar hem wel ge wezen op het feit dat dit gebaar de be trekkingen tussen Griekenland en de rest van de wereld ten goede zou kunnen ko men. Voor die overweging heeft Athene zich dus blijkbaar opnieuw gevoelig ge toond, waarbij ook de diplomatieke en mi litaire betrekkingen met de V.S., die Grie kenland juist weer nieuwe zendingen oor- logsmaterieel hebben toegezegd, mogelijk ook een veelzeggend woord hebben meege sproken. PARIJS (DPA/AFP). Theodora kis, als componist wereldberoemd ge worden met zijn muziek voor talrijke geldt als idool van de Griekse jeugd in het verzet tegen het kolonelsbewind een idool wiens populariteit de rege ring zozeer vreesde dat zijn muziek werd verboden en zijn grammofoon platen werden vernietigd. Theodorakis heeft een zeer strijdbaar verleden. Geboren in 1925, behorend tot een familie uit de gegoede burgerij, nam hij actief deel aan het verzet tegen de Duitsers en daarna aan de burgeroor log, wat leidde tot zijn deportatie naar het eiland Makronisi. Na zijn vrijla ting in 1950 verbleef hij geruime tijd in het buitenland, met name in Parijs waar hij driftig aan het componeren sloeg. Zijn eerste „Suite voor orkest en piano" kreeg op het festival van Moskou in 1957 de gouden medaille. Maar vooral zijn politieke activitei ten heeft hem in Griekenland een bui tengewone populariteit bezorgd. Na de moond op 22 mei 1963 op het parle mentslid Gregory Lambrakis, onder werp van de film „Z" (waarvoor hij de muziek in gevangenschap compo neerde), ging Theodorakis over tot po litieke actie. Hij richtte de beweging „Jeugd van Lambrakis" op, werd ge kozen tot afgevaardigde van de linkse politieke beweging „EDA" en breidde zijn contacten uit met de Oosteuropese landen en Cuba. Na de militaire staatsgreep van 22 april 1967 werd hij een van de oprich ters van het „Patriottisch Front". In dat jaar werd hij gevangen geno men. Vervolgens bracht hij enkele ja ren door in huisarrest in een plaatsje op de Peloponnesos. In oktober 1969 werd hij opnieuw geïnterneerd in het kamp Oropos (op 50 kilometer van Athene), zonder dat hij voor de rech ter is gekomen. Dit jaar, 9 april, werd hij in het ziekenhuis opgenomen we gens een ernstige long-aandoening, die hij tijdens zijn detentie op Makronsi na de burgeroorlog had opgedaan. bied buiten de Braziliaanse kust om eventueel bijstand te bieden. Een landing in de Atlantische Oceaan heeft het voor deel dat het de terugkeer van de astro nauten met negen uur zal bekorten, maar het grote nadeel dat zij er om drie uur in de morgen neer zouden plonzen, zodat het uiterst moeilijk zal zijn hen op te sporen. Maar uit de commentaren van de lei ders van de vlucht bleek dat hun onge rustheid groot genoeg was om ook deze mogelijkheid ernstig te overwegen en om een aanfal vliegtuigen al uit te sturen om het gebied te verkennen. Wanneer de landing in de Stille Oceaan plaatsvindt, zal het tijdstip van neerkomst vrijdag avond ongeveer kwart over zes Neder landse tijd zijn. Daar ligt dan, ondanks de veranderde positie, het vliegdekschip ,Iwo Jima" met helikopters om de astro nauten op te vangen. De totale vlucht terug naar de aarde zal ongeveer drie ëneenhalve dag in beslag nemen. De eerste berichten over de crisis aan boord van het ruimtevaartuig waren ver ward. Er waren berichten dat er niet meer zuurstof dan voor een kwartier was. Radio- en televisiestations door heel Amerika (waar het nieuws bekend werd met de laatste avond-nieuwsuitzending van de dag) bleven de hele nacht in de lucht. Televisiecommentatoren en experts van de ruimtevaartindustrie werden over al vandaan getrommeld om hun mede werking te verlenen aan programma's. De eerste maanreiziger. Neil Armstrong en astronaut Alan Bean werden door het ruimtevaartcentrum naar de woning ge dirigeerd van de echtgenote van astro naut Haise, die samen met Lovell op de maan gestapt zou zijn. NASA-afgevaar- digden werden ook gestuurd naar de ouders van de ongetrouwde John Swi gert, die 48 uur voor de start de uitge vallen Thomas Mattingly moest vervan gen. Het ruimtevaartcentrum in Houston heeft berekend dat door gebruik te ma ken van de motoren van het maanlan dingsvaartuig (dat over zes grote batte rijen beschikt) het mogelijk moet zijn om de mannen tijdig naar de aarde terug te brengen, waarbij de computers bereken den dat een ellips om de maan sneller en veiliger was dan de andere mogelijk heid, om de vlucht meteen te onderbre ken. Het is de opzet dat twee van de drie astronauten zo lang mogelijk in het maanlandingsvaartuig zullen blijven, en invaller Swigert aan boord van het moederschip. Swigert verkeert daar in vrijwel ab soluut duister, omdat alle verlichting is uitgeschakeld. Hij kan zich alleen bedie nen van een zaklantaarn om de ingewik kelde instrumenten af te lezen. Er is vol doende voedsel en water aan boord om de terugtocht te maken, ook al wordt een deel van het water verzorgd door het nu uitgevallen elektrische systeem. De capsule waarin de astronauten onder normale omstandigheden terugkeren naar de aarde, is voorzien van zijn eigen zuur stof- en batterij-elektriciteitsvoorraad. ADVERTENTIE voor spoedige indiensttreding: (mnl. of vrl.). Leeftijd: boven 20 jaar. Friese Varkensmarkt 210 Telefoon 023-310440 MOSKOU (Reuter en AFP). De Rus sische partijleider Leonid Brezjnev heeft in de Russische stad Charkov aangekon digd dat nog dit jaar het 24ste congres van de Russische Communistische Partij zal worden gehouden. Hoewel Brezjnev geen reden voor dit plotselinge besluit gaf. staat het voor waarnemers wel vast dat het congres geheel gewijd zal zijn aan de huidige moeilijkheden die zich met name op economisch gebied in de Sovjet- Unie voordoen. De Russische partijleider gaf zelf trou wens voldoende voedsel aan deze stelling door in een bijna 50 minuten durende rede uitgebreid en naar veler mening ook openhartig op die moeilijkheden in te gaan. Hij greep daarbij voornamelijk terug naar de besluiten van de plenaire zitting van het centrale comité van de partij die vorig jaar december werd gehouden. Deze besluiten kwamen er in het kort op neer dat er in het land een strak georganiseer de en gedisciplineerde campagne moest worden opgezet om de arbeidsproduktivi- teit zowel in de industrie als in de land bouw te verhogen. Brezjnev hield zelf op die plenaire zitting ook een lange rede en hoewel deze nooit is gepubliceerd, is de strekking van die rede sindsdien toch duidelijk tot uiting gebracht in officiële richtlijnen en in persartikelen en -com mentaren. Brezjnev bevestigde nu dat het Cen trale Comité in december zich heeft be ziggehouden met de vitale economische problemen en dat het daarbij beslist de moeilijkheden en fouten bad vastgelegd. Brezjnev zei dat de economische pro blemen ten dele het gevolg zijn van dron kenschap en onverantwoordelijkheid. Er wordt niet genoeg gewerkt, de opbrengst per arbeider ligt te laag. De vraag is sterker toegenomen dan de produktie, en een van de oorzaken is dat de arbeiders in de Sovjet-Unie beter wor den betaald dan ooit tevoren. „Dat is be grijpelijk, maar wij moeten ons niet ach ter zulke excuses verschuilen. Als de lo nen omhooggaan dan behoort de produk tie ook te stijgen". ,Er zijn nog meer dingen die niet deu gen, zoals wanneer er huizen tegen da grond gaan, die zeer goed bewoonbaar zijn, om plaats te maken voor nieuwe, en als er clubgebouwen en stadions worden neergezet met geld dat bestemd is voor woonhuizen. Dit kan niet worden getole reerd". aldus Brejznev. Nu en dan sprak de partijleider op sar castische toon, bijvoorbeeld toen hij klaagde: „Zo gauw als iemand gaat spre ken over het realiseren van een plan dan wordt hij bedolven onder opmerkingen dat het niet realistisch is, dat de toevoer- bedrijven zich niet aan hun afspraken hebben gehouden, en meer van dergelijke excuses." De rede van de Russische partijleider werd volledig door de Russische radio en televisie uitgezonden. BERLIJN (AP. Maarschalk lwan Jakoebowski, de opperbevelhebber van de troepen van de landen van het pact van Warschau, is gisteren in Oost-Ber lijn aangekomen. Hij wordt vergezeld door zijn chefstaf en een aantal andere hoge functionarissen. SALISBURY (Reuter). Premier Ian Smith, wiens Rhodedisehe Front bij de vorige week gehouden verkiezingen alle vijftig „blanke" zetels in het parlement heeft veroverd, heeft de samenstelling van zijn nieuwe regering bekendgemaakt. Er is slechts één nieuwe minister, de 55-jarige uit Engeland afkomstige mijn eigenaar Roger Hawkins, die de portefeuil le van Verkeer, Vervoer en Energie heeft gekregen. Minister van Buitenlandse Za ken is Jack Howman, die tevens de zorg voor Defensie en Openbare Werken heeft. Minister Hawkins komt in de plaats van brigade-generaal Andrew Dunlop. die zich niet herkiesbaar had gesteld. Dunlop zal 1 zich wel kandidaat stellen voor de Senaat. ADVERTENTIE Schol, schar, makreel, wijting,! schelvis, kabeljauw, spiering, tong... gebakken: verrukkelijk! Koop uw gebakken visje bij uw vishandelaar, of bak ze zelf. Laat de schoongemaakte en licht gezouten vis op een ver giet goed uitlekken. Gebruik een flinke koekepan met een stevige bodem. Wentel desge wenst de vis door de bloem en schud ze goed uit. Bak^ de vis in hete boter, margarine of olie mooi bruin. Vraag recepten bij uw vishandelaar of bij het Produktschap voorVls en Visprodukten, Wassenaarsaweg 20, Den Haag. I

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3