iÈMftiÉ
Udo J. Buys
(Van een onzer redacteuren)
,,HET LAND waar het leven goed is". Een verkoop
bare, veel waarheid bevattende commerciële „goed-
doener" die talloze televisiekijkers voor of na het jour
naal wel eens in de oren zal hebben geklonken. De geo
grafische ligging van het bedoelde beloofde land, we
weten het, is in Zuidwest-Nederland. In een beetje een
vergeten hoek, die lang geleden, door de aanwezigheid
van veel, heel veel, water de naam Zeeland verworven
heeft.
aanwinst voor Zeeland. Het bedrijf telt 1.100 werknemers en denkt
voor 1970 aan een personeelsuitbreiding met 100 nieuwe mensen.
DE GEMIDDELDE Nederlander
zal zich zeker nog van de schoolban
ken weten te herinneren dat de hoofd
stad Middelburg is, weten dat Vlissin-
gen op zijn boulevard de stoere zee
bonk-admiraal De Ruyter in brons
heeft staan, en tenslotte ook nog wel
eens gehoord hebben van het jaarlijk
se fruitcorso in Goes op Beveland.
Wanneer we met de beperkte ver
wachting dat maar weinigen het
Zeeuwse land van nabij kennen, op
een onverwacht aantal gevoelige te
nen trappen is dat een uiterst goede
zaak. Want het mag gekend worden,
dat Zeeland. En bovenal is die verza
meling schiereilanden beslist een reis
je waard. Over dat reisje gesproken,
er is een instantie in die zuidelijke
provincie en met haar een fors
aantal bedrijven die liever zouden
zien dat het niet tot die ene trip be
perkt blijft, maar dat er een ver
liefdheid op het Zeeuwse land op volgt,
die een permanente vestiging tot ge
volg heeft.
DIE INSTANTIE is het Districtsbu
reau Arbeidsvoorziening in Middel
burg dat kort geleden in een aantal
dagbladen Neerlands aandacht op
Zeeland vestigde. Met forse letters,
bijna- een uitverkooplokkertje, stelde
het Bureau de lezers de vraag: „Pret
tig wonen en werken in Zeeland?"
Een vraag die het zelf al lang beant
woord heeft, zo bleek ons bij een be
zoek aan hoofdinspecteur-directeur
mr. J. S. P. Rietema. „Wanneer je
naar Zeeland gaat doe je dat niet om
er slechter van te worden", zo wist
hij en somde met zijn stafleden C. J.
Buissing en F. A. Minderhout een
aantal vestigingsvoordelen van het
Zeeuwse land op. Achter de adverten
tie gaan zo'n zesentwintig bedrijven
schuil in de chemische, bouw- en me
taalnijverheid, maar ook in de con-
fectienij verheid, houtbewerking, in de
textiel en op grafisch terrein. En ach
ter die bedrijven, leeft een enorme
vraag naar vakmensen en ongeschool
den.
DAT HET BUREAU de aantrekke
lijkheid van de provincie niet enkel
in de open arbeidsplaatsen ziet, blijkt
DE ARBEIDSMARKT in Zeeland
heeft altijd een agrarisch karakter
gedragen. Vóór de oorlog was de
landbouw de voornaamste bestaans-
bron. In die tijd bestond er enkel een
beperkte industrie in bepaalde gebie
den in Walcheren en Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen. Na de oorlog voltrok zich
geleidelijk een kentering. De onderge
lopen gebieden, als bijvoorbeeld Wal
cheren werden verkaveld, en de be
schikbare landbouwgrond kon daar
door op zo economisch mogelijke wij
ze worden bewerkt. De overstromings
in 1952 was dat nog meer dan het dub
bele.
De noodzaak van industrialisatie
werd daardoor steeds meer ingezien.
De overheid stimuleerde in vele delen
van Zeeland de vestiging van nieuwe
of uitbreiding van bestaande indu
strieën. Het Sloehavengebied ten oos
ten van Vlissingen kwam tot ontwik
keling. Meer schoorstenen in Terneu-
zen en Sas van Gent en St. Maartens
dijk; Goes en Zierikzee werden ontwik
kelingskernen.
HOE DE INDUSTRIE in Zeeland
'floreert blijkt nu wel uit de bouw van
de economische kerncentrale bij Vlis
singen. De directeur van de Provin-
De Deltawerken ontsloten de Zeeuwse eilanden. Met/ uitzondering echter van Zeeuws-Vlaanderen, dat bij
mistige dagen alleen via Brabant en België te bereiken is. Tenzij men een paar wachtuurtjes bij de boot
prefereert.
wanneer de inlichtingenbon naar Mid
delburg gezonden wordt. Per omgaan
de weet men zich dan in het bezit van
een uitgebreide map met documenta
tiemateriaal, met het wat en hoe van
de bedrijven en oh Zeeland wat
bent u mooi een stapel kleurige
folders met veel blauwe zee met wit
gekopte golven, blanke brede stran
den, watersportcentra en lieflijke
bruggetjes en geveltjes. Ja, Zeeland
blijkt op zijn nieuwe toeristische toer
zo zelfbewust als een erg mooie
vrouw.
De geschiedenis van de provincie is
bekend.
ramp en dijkdoorbraak in februari
1953 verhaastten dit proces, waarna'de
steeds verdergaande mechanisatie ;n
de landbouw tot gevolg had dat veel
landarbeiders overtollig werden. Veel
van deze krachten vloeiden geruisloos
af. De Deltawerken werden in uitvoe
ring genomen en boden de nodige ar
beidskrachten werk. Anderen werden
na scholing door de bouw- of metaal
nijverheid opgenomen. Met de over
wegende rol van de landbouw is het
nu wel goed gedaan. Cijfers tonen aan
dat van iedere 100 arbeidskrachten in
Zeeland nog een zestiental zijn be
staan in het agrarisch bedrijf vindt.
ciale Zeeuwse Elektriciteits Maat
schappij, Neerlands snelst groeiende
electriciteitsproducente, ir. T. Bogerd
zei nog dezer dagen in een interview
dat de kans bijzonder klein is, „dat
wij niet binnen drie jaar tot een ver
dubbeling zullen besluiten van de
kerncentrale, die nu voor ons in aan
bouw is."
Die verdubbeling hangt af van de
contracten die de PZEM zal kunnen
sluiten met industriële grootgebrui
kers van elektrische energie die zich
in het Zeeuwse industriegebied willen
vestigen.
MEER INDUSTRIE, meer mensen,
het stimuleren van immigratie. Mr.
Rietema: „Zeeland heeft jaren met
een vertrekoverschot te kampen ge
had en noteerde in 1966 voor het eerst
een vestigingsoverschot." Hij is dan ook
van mening dat in de toekomst het
percentage niet-Zeeuwen dat de indu
strie bevolkt, hoger zal moeten wor
den. In de nieuwe industrieën," zo
zegt hij, „werken voor twee derde
Zeeuwen, de rest is import. In de toe
komst zal dat andersom zijn." Daar-
v om dus ook de advertenties, die meer
dan driehonderd mensen, voorname
lijk „Randstadters", er toe heeft ge
bracht de coupon in te sturen. De
mensen in Middelburg vinden dat een
onverwacht goed resultaat, Mr. Rie
tema: „We hadden er geen enkel idee
van hoeveel het er zouden zijn. Het
nieuwe van onze methode is dat je de
mensen tot een bepaalde activiteit
prikkelt." Die prikkeling durft de
hoofdinspecteur-directeur aan, ook al
moet ze uitgaan van een arbeidsbureau,
dat nog niet zo lang geleden in de
volksmond enkel in verband werd ge
bracht met het instituut „Werklozen".
Mr. Rietema: „Dat was een bepaaid
ptempel. Het imago van het Arbeids
bureau is aan het verbeteren. Men
zoekt ons uit het oogpunt van efficien
cy. Dat is landelijk geconstateerd."
De ruim driehonderd die inlichtin
gen vroegen betekenen zeker nog geen
driehonderd nieuwe Zeeuwen. Ook
daar zijn de Middelburgers zich van
bewust. „Maar", zo vindt mr. Riete
ma, „als er twintig uitkomen vinden
we dat geweldig". „Ook het nevenef
fect moet je er in verdisconteren,
want in driehonderd huiskamers heeft
zo'n mapje gelegen."
Ook de pendel wordt door de Zeeu
wen gekend. Inkomend, inclusief met
de Belgische grensarbeiders, zo'n
2400. Uitgaand, naar West-Brabant -n
Zuid-Holland staan daar 3000 Zeeuwen
tegenover die ook naar bijvoorbeeld het
Antwerpse havengebied uitvliegen.
HET ZIJN MAAR een paar cijfers
van het nieuwe Zeeland, van de pro
vincie, die met een dynamisch tempo
uit zijn groene weiden groeit. Waar
de nadruk in de jongste jaren die ach
ter ons liggen steeds meer is komen
liggen op de nijverheid en de diensten
sector. De Deltawerken hebben eiland
voor eiland dichter bij de Randstad
gebracht. Enkel de Zeeuws-Vlamin
gen voelen zich, zeker wanneer de
misthoorns over de Westerschelde
brullen, en de veerboten lamgeslagen
zijn, een beetje dichterbij broer Belg.
„Maar", zo zegt de heer Buissing,
„ook de gecombineerde brug-tunnel
zit te komen en zal dan ook dat ge
deelte van de provincie dichterbij
brengen."
De Middelburgers van het Arbeids
bureau zullen binnenkort hun adver
tentie opnieuw ,ter lezing leggen."
Ze weten zich verzekerd van een De-
langrijke troef. De heer Minderhout:
„De woningsituatie is hier heel sterk
afgesteld op de industriële behoefte.
Binnen drie maanden kunnen wij voor
huisvesting zorgen, dat is uniek in Ne
derland."
De Zeelandhrug de langste brug van Europa, verbindt ter hoogte van
Zierikzee de voormalige eilanden Schouwen-Duiveland en Noord-
Beveland.
De vestiging van DOW Chemical in Terneuzen betekende een grote
WEIGROEN ZEELAND TREKT
DE BLAUWE WERKKIEL AAN
De hoofdinspecteur-directeur van
het Districtsbureau Arbeidsvoor
ziening in Middelburg, mr.
J. S. P. Rietema.
C. J. Buissing: „Ontsluiting van
Zeeuws-Vlaanderen zit te komen".
