Morgen parlementsverkiezingen in Zuid-Afrika
BANTOES MOGEN NOG STEEDS
NIET NAAR DE STEMBUS
Vorsters partij is zeker
van de overwinning
Direct beschikbaar:
INDUSTRIETERREIN
\mis
oldoot
eodorarjt
De Kleine Wereld
c
oudecpreqt
Twintig gulden belasting
Alleen protestanten
(vlakbij Haarlem)
In Alkmaar/Oudorp 6 ha;
in Schagen12 ha;
in Grootebroek 3 ha;
in Heerhugowaard 15 ha
in Wieringermeer 3 ha.
Goede verbindingen, uitstekende woningen beschikbaar,
prettig leefklimaat. Prijzen van f 8.- tot f 33.-
Noord-Holland-Noord
Vlakbij Amsterdam
WORLD PACK-MACR0PAK
Nog7beursdagen
Haarlems Dagblad
IJmuider Courant
Beverwijkse Courant
Wederzijds
dienstbetoon
Ongeioof
Discriminatie
Alank en zwart
E3 O L-DOOT
(Van onze correspondent)
PRETORIA. Meer dan 2.200.000 Zuid-Afrikaners zullen morgen naar
de stembus gaan om hun afgevaardigden voor het Zuidafrikaanse parle
ment te kiezen. Het is zeker dat de Nationale Partij (NP) van John Vorster
ook dit jaar weer de verkiezingen met een zoals Dawie, de politieke
commentator van het dagblad „Die Burger" het noemde „verpletterende
meerderheid" zal winnen.
Interessant is deze keer de deelname van een nieuwe politieke groepe
ring, de „Herstigte Nasionale Partij" (HNP), die vorig jaar oktober door
enkele „verkrampten" tegen het bewind van John Vorster werd opgericht.
In perskringen verwacht men dat deze „Herstigten" slechts één of twee
zetels zullen behalen, maar dat de Nationale Partij wel enige kiesdistricten
zal moeten afstaan aan de sinds 1948 oppositionele Verenigde Partij (VP).
Het beleid van „afzonderlijke ontwikkeling" zal niettemin tijdens de ko
mende vier, vijf jaar geprolongeerd worden.
De organisatoren van de VP verwachten i zoeken, honderden kilometers van zijn huis
dat er dit jaar nogal wat „ghost voters" I en gezin. In zijn apart Bantoedorp, de
zullen zijn die op naam van gestorven
mensen of stemgerechtigden die al lang
uit een bepaald kiesdistrict verhuisd zijn,
stemmen. Zij wijten dit aan het nog niet
inwerkingtreden van de nieuwe kieswet,
die bepaalt dat elke stemgerechtigde bur
ger een identiteitskaart moet kunnen to
nen b(j het stemmen. De gang van zaken
is nu anders.
Een ieder die in Zuid-Afrika wil stem
men, is verplicht zich voor een bepaalde
datum in zijn kiesdistrict te laten inschrij
ven. Morgen gaat de Zuidafrikaner naar
het stemlokaal en zegt zijn naam, die ver-
lokatie", waar hij zonder vrouw en kin
deren (die hij niet mee mag nemen) leeft,
heeft hij niets te vertellen. Op deze manier
heeft de niet-blanke bijzonder weinig aan
zijn politieke rechten, die hij alleen in zijn
tuisland" kan gebruiken.
In de „lokaties" bestaan wel de zoge
naamde Bantoe-adviesraden, maar hun
zeggenschap bij gemeente en provinciale
autoriteiten is van nul en generlei waarde.
De Zuidafrikaanse bevolking stond ook
toe dat er wetten aangenomen werden die
Bantoes verboden zich in vakbonden te
volgens op de kieslijst doorgestreept wordt. organiseren of 's avonds in blanke woon-
De stemmer krijgt hierna zijn stembriefje
DE VILLIERS GRAAF
gebieden te vertoeven. Er werden lange
ljjsten van baantjes gepubliceerd die voor
taan alleen door blanken vervuld mochten
worden en er zjjn nog steeds bepalingen
waardoor iemand zonder vorm van proces
90 of 180 dagen vastgehouden kan worden.
Toch moet er opgemerkt worden dat de
Nationalen voor de Bantoes veel gedaan
hebben. De toestanden twintig jaar ge
leden waren schrikbarend. Tengevolge van
de grote trek tijdens de oorlogsjaren naar
de grote industriecentra, die enorm in om
vang toenamen, waren de woontoestanden
bij de grote steden voor de Bantoes on
mogelijk. Gezinnen vestigden zich zomaar
op het veld en leefden in hutjes van zink,
planken en jute. Er was geen stromend
water, te weinig voedsel, geen riolen, de
zuigelingensterfte was enorm hoog.
De Bantoes hebben nu hun eigen dorpen
waar alles te vinden is wat voor een nor
male samenleving van belang is. scholen,
kerken, klinieken, winkels, bioscopen, res
taurants, sportvelden etc.. Verwonderlijk,
als men bedenkt dat deze enorme ver
betering voor de 13 miljoen Bantoes die
in Zuid-Afrika leven, geheel gefinancierd
is uit de belastinggelden opgebracht door
slechts 3 miljoen blanken. Immers de wer
kende Bantoe betaalt maar twintig gulden
belastieg per jaar.
John Vorster zal de verkiezingen glo
rieus winnen. Toch z(jn er enkele grote
moeilijkheden, waarvoor hjj zich geplaatst
ziet. Allereerst de problemen rond de
nieuw opgerichte HNP.
Op 25 oktober 1969 werd in Pretoria
door dr. Albert Hertzog, oud-minister van
PTT en gezondheidszorg, een nieuwe poli
tieke partij opgericht met de naam „die
Herstigte Nasionale Partij". De HNP
van mening dat de Afrikaner de leiding
in zijn land dient te behouden, „aangezien
hij het oudste en grootste deel van de
blanke bevolking uitmaakt, de enige blan
ke is die hier geboren is en bij uitstek
de drager is van onze christelijk-nationale
levensbeschouwing."
,Het streven naar culturele eenvormig
heid, rassenvermenging en de voorberei
ding tot één wereldstaat moet steeds tegen
gegaan worden, zodat de schepper door
een verscheidenheid van christelijke volks
culturen verheerlijkt zal worden".
De HNP zal alleen protestantse immi
granten toelaten; ze is van mening dat
apartheid streng gehandhaafd moet wor
den en eist dat niet aan buitenlandse druk,
bijvoorbeeld op sportgebied, toegegeven
mag worden.
John Vorster heeft op het ogenblik ook
moeilijkheden met de Verenigde Party
Wat z(jn de ideeën van de VP? Toelichting
door haar leider, Sir De Villiers Graaff, in
Zuid-Afrika kortweg Div genoemd: „Ons
Aanvragen voor inlichtingen die vertrouwelijk
worden behandeld en uitvoerige documentatie-
brochure bij Noord-Holland-Noord, Postbus
3007, Haarlem, telefoon 023 - 31 64 40.
streven is een vredige harmonieuze maat
schappij van blank en zwart".
Er leven in Zuid-Afrika twee miljoen
kleurlingen die Div in het parlement door
acht afgevaardigden vertegenwoordigd wil
hebben. De dertien miljoei Bantoes door
veertien en de 500.000 Indiërs door drie
vertegenwoordigers.
„Wij zijn erop voorbereid elke bevol
kingsgroep in Zuid-Afrika in het parle
ment te laten vertegenwoordigen, alleen
op beperkte schaal."
Over Bantoe-arbeid: „Ja de boeren en
industriëlen blijven de Bantoes als ar
beidskrachten nodig hebben. Zij zullen
daarom permanent bij hun werk gehuis
vest worden en daar bepaalde rechten
hebben. Zij kunnen een stukje grond ko
pen of zelf een huisje bouwen. Er moeten
en brengt zijn stem uit. Een en ander is
het gevolg van het ontbreken van een
behoorlijk bevolkingsregister in Zuid-
Afrika. waardoor het versturen van stem-
kaarten onmogelijk is.
Vanaf 1948 is het steeds het beleid van I
de Nationale Partij geweest een volledige
scheiding tussen blank en niet-blank te
scheppen. De vertegenwoordigers van de
Zuidafrikaanse kleurlingen werden uit het
Kaapse parlement gezet 1970 is het
eerste jaar dat het parlement „schoon" is I
voor de verkiezingen en kregen een
eigen, aparte kleurlingenraad toegewezen.
De Bantoes hebben in Zuid-Afrika wel
politieke rechten, maar dan alleen in hun
eigen stamverband of „tuisland". Doordat
het project van de regering om deze ge
bieden economisch te ontwikkelen dreigt I
te mislukken, is de Bantoe verplicht in de I
blanke gebieden van Zuid-Afrika werk te
ADVERTENTIE
INTERNATIONALE VERPAKKINGSBEURS
Voordelige trein-toegangs-
büjetten op de stations
verkrijgbaar.
CROESELAAN-UTRECHT
9.30-17.30
9.30-17.30
9.30-17.30
9.30-17.30
9.30-22.00
9.30-17.30
HELEN SUZMAN
tan In boekvoiin
door Jos Lodewijks
Een keuze uit de gelijknamige rubriek
die sinds 1948 in onze bladen ver
schijnt.
In paperback-uitvoering
Prijs 3.64 p. stuk, afgehaald aan onze
'oketten.
Wilt u het boekje per post gezonden
hebben, maakt u dan 3,64 f 1,
verzendkosten f 4,64 over op post
giro 273107 ten name van Haarlems
Dagblad, Gr. Houtstraat 93 Haarlem
Vermeldt u dan op het biljet „De
Kleine Wereld"
Een speciale uitgave voor de abon
nees van
Toen er vorige week woensdag een
waarlijk fenomenaal voetbal-gast
maal door de TV werd opgediend
Ajax en Feijenoord als hoofdgerech
ten met Arsenal- en Legia-saus
liep in de Haarlemse schouwburg
het stuk „La Mamma", opgevoerd
door een select gezelschap van de
Koninklijke Vlaamse Schouwburg.
Ondanks de voetbalmagneet en on
danks de tamelijk slechte reputatie
van het stuk was de zaal bijna vol.
Het vrouwelijke element overheers
te weliswaar, maar er waren toch
ook heel wat mannen die de kunst
hadden verkoren boven de sport
of die door hun vrouwen van de
beeldbuis waren weggesleurd.
Tijdens de pauze werden de uitsla
gen van de voetbal-wedstrijden in
Rotterdam en Amsterdam per mi
crofoon aan het schouwburgpubliek
bekend gemaakt. De zaal reageerde
maar matig. Het werd toen duidelijk
dat de attractie van het TV-voetbal
niet zozeer de uitslagen geldt, als-
wel het persoonlijk getuige zijn van
het voetbaldrama en de spanning van
de strijd van minuut tot minuut.
Toch moet deze service van de
schouwburgdirectie op prijs worden
gesteld. Zij wil ermee duidelijk ma
ken, dat sport en kunst niet elkan
ders tegenvoeters zijn, en dat de
keus voor het ene niet de minach
ting voor het andere behoeft in te
houden.
Bij de volgende Cup-wedstrijd op
de televisie verwachten wij van de
voetbalnotabelen eenzelfde houding.
In de rustperiode zal dan op het
beeldscherm misschien iets van deze
aard verschijnen:
„Dames en heren voetballiefheb
bers, wij kunnen u mededelen dat
op dit moment in de Haarlemse
schouwburg het stuk „Gered" zoda
nig gevorderd is dat de jongens van
de vlakte bezig zijn de baby te ste
nigen, waarbij uiteraard nog niets
van de afloop kan worden gezegd,
al moeten wij aannemen dat bedoel
de baby in ieder geval niet onge
schonden uit dit bedrijf te voorschijn
zal komen."
De herinnering aan de spannende
uren, waarin de Apollo 13 als een aan -
geschoten vogel wanhopig worstelend
in de ruimte tussen maan en aarde
naar het reddende aardoppervlak
fladderde, is na enkele dagen al zoda
nig vervaagd dat er weinig over ge
schreven en bijna niet meer over ge
praat wordt. De goede afloop van
het Apollo-avontuur vormt echter in
de geschiedschrijving van de ruimte
vaart een hoofdstuk apart, dat ons
nageslacht bij tijd en wijle zal af
stoffen en herlezen als een van de
boeiendste voorvallen uit de eerste
jaren van de interplanetaire ver-
keersontwikkeling.
Het is merkwaardig te beseffen
dat het eerste verkeersongeluk met
Amerikaanse ruimtevaartuigen heel
wat gunstiger is afgelopen dan het
eerste vliegtuigongeluk in de aan
looptijd van de vliegkunst in de
dampkring. Mag men daaruit de ge
neraliserende conclusie trekken dat
ruitmevaart minder gevaarlijk is dan
gewoon vliegen? Als dat juist zou
zijn, moet men nog verder gaan en
constateren dat ruimtereizen minder
riskant zijn dan autotochten, want
er vallen naar verhouding veel min
der doden bij het vliegverkeer dan
bij het autorijden.
Natuurlijk verzeilt men bij derge
lijke vergelijkingen in absurditeiten,
omdat één belangrijke factor van on
veiligheid zowel bij ruimtereizen als
bij vliegen ontbreekt, namelijk de
opeenhoping van vervoersmiddelen.
Het is de hoeveelheid auto's die au
torijden zo gevaarlijk maakt.
Bij het vliegen begint deze factor
echter al enigszins mee te spreken.
In de drukke vliegseizoenen de
zomervakantie-tijd is daarbij het be
langrijkste doet zich ieder jaar
een grotere piek voor in het lucht
verkeer, waarbij volgens verkeers
leiders van grote luchthavens een
toenemend gevaar voor drukte-onge-
lukken optreedt.
Het door de ruimtevaart ontsloten
gebied van de kosmos zal in de eerst
komende decennia dit risico niet ken
nen. Daarom zal de veiligheid in de
ruimte voornamelijk blijven afhan
gen van de betrouwbaarheid der
ruimtevaartuigen zelf en de vaardig
heid der bestuurders. Aangezien de
ze beide factoren door de ontwikke
ling van de techniek volkomen kun
nen worden beheerst, zal inderdaad
bij de voortschrijdende toeneming
van het ruimtevaartverkeer op een
zeer hoge graad van veiligheid mo
gen worden gerekend, die door er
varingen als met de Apollo 13 met
enorme schreden zal vorderen.
En dan te bedenken dat nog pas
tien jaar geleden wetenschapsmen
sen van grote faam met grote stellig
heid betoogden dat interplanetair
verkeer als een absolute onmoge
lijkheid moest worden beschouwd!
Die twijfelaars waren geen dom
oren. Zij waren de laatste overblij
vers van alle voorgaande generaties
die eveneens vast overtuigd waren
van de onmogelijkheid voor de mens
om ooit de aarse dampkring te ver
laten en vaste voet te krijgen op een
ander hemellichaam. Op enkele uit
zonderingen na heeft het mensdom
gedurende de gehele voorgaande we
reldgeschiedenis vrede gehad met
het idee, dat in het oneindige heelal
alleen de aarde bestemd en geschikt
was om menselijke wezens te huis
vesten.
Op school leerden wij indertijd
dat is zo'n dertig jaar geleden dat
de verplaatsing van een levend we
zen van de aarde af door de ruimte
naar een andere planeet principieel
onmogelijk was. Dat leerstuk maak
te deel uit van een uitgebreide be
wijsvoering die tot doel had, het
godsgeloof een stevige pijler te be
zorgen of liever, de bepaalde vorm
van godsgeloof die op die bepaalde
school gold als de enig ware vorm,
tot in het absolute aanvaardbaar te
maken.
Misschien moge het toch nog voor
ons, kinderlijke domoren van die
tijd, pleiten dat wij, ondanks onze
zekerheid dat ruimtereizen onmoge
lijk zouden blijven, oprecht twijfel
den aan die bepaalde vorm van
godsgeloof op die bepaalde school.
Het is ons in de loop van de jaren
duidelijk geworden dat wij op die
bepaalde school op grove wijze bij
de neus genomen werden, niet al
leen in aangelegenheden van gods
dienstige aard, maar ook op veler
lei ander gebied. Er zijn tal van din
gen heel anders gebleken te zijn dan
zij ons werden voorgespiegeld.
Dat is geen reden tot ergernis of
boosheid, het is slechts de constate
ring van een bijna adembenemend
feit, namelijk dit. dat de oudere ge
neratie van vandaag zich ondanks
haar tot domheid forcerende oplei
ding en scholing heeft weten los te
werken uit berusting en aanvaarding,
nieuwe wegen heeft durven inslaan
en onmogeliik schijnende prestaties
mogelijk heeft doen zijn. De voor
naamste factor daarbij is ongetwij
feld geweest de persoonlijke moed
van enkelingen om het eigen gezon
de verstand te doen prevaleren bo
ven de starre stellingen die het brein
werden ingegoten.
Zo gezien staat het wonder van de
maanreizen niet op zichzelf. Het be
hoort bij de inventaris van vandaag,
het is een onderdeel van glanzende
nieuwigheden in het gehele maat
schappelijke leven, die in een over
donderende stroom zijn losgebroken
en van zeer variabele herkomst zijn.
Het is niet louter de ontwikkeling
van de techniek, die de maanreizen
mogelijk heeft gemaakt. Er zit iets
spiritueels in alles wat vandaag aan
de dag gebeurt. Voordat de techniek
en het geld in actie komen, moet zich
de gedachte aan wat gebeuren moet
reeds volmaakt hebben gevormd.
En de gedachte die de voortgang in
de wereld draagt wordt voorname
lijk geïnspireerd door een waarlijk
heldhaftig ongeloof aan oude schijn
waarheden.
Dezer dagen kwam ik toevallig
nog eens in de buurt van de school,
waar ik indertijd met zovelen leerde
dat ruimtereizen nooit mogelijk zou
den zijn. Zij staat er nog, fier en on
beschaamd. Ook nu golven leerlin
gen nog door haar deuren naar bin
nen en naar buiten. Alle oude lera
ren zullen wel vervangen zijn door
jongemannen met kwieke puntbaard
jes en Baskenpetten op de zwierige
haardos. Wij moeten deze pedagogen
toewensen dat zij de jeugd zodanig
onderwijzen, dat de gebeurtenissen
hen niet bij hun volle leven nog voor
aap zetten.
In de van Engeland afgescheurde
republiek Rhodesië heeft de blanke
minderheidsregering bij „algemene
verkiezingen" een klinkende over
winning behaald. Met nauwelijks
honderdduizend man sterk tegenover
een zwart bevolkingsaantal van an
derhalf miljoen heeft blank Rhodesië
daardoor een sterk staaltje verricht,
maar daarbij moet wel even worden
aangetekend dat de term „alge
meen" bij deze soort verkiezingen
slecht past. Het is een blank onder
onsje, dat het kiesrecht zodanig
heeft geregeld dat er moeilijk iets
anders dan een blanke meerderheid
in de volksvertegenwoordiging te
recht kan komen.
Rhodesië levert daardoor zo'n in
teressant voorbeeld van een kunst
matige democratie, dat een kleine
variatie op de naam van het land de
situatie beter weergeeft: wij noemen
het voortaan Prothesië.
veel verbeteringen komen op gebied van
huisvesting, opvoeding en onderwijs, so
ciale wetgeving. Maar dit alles zal tot
stand komen door de aktiviteiten van de
blanken. Wij moeten blijven zien dat alle
Bantoe-zaken onder de directe controle
van de regering vallen".
Helen Suzman richtte in 1959 na een
conflict met de leiding van de Verenigde
Partij samen met enkele andere <e Pro
gressieve Part(j op. De PP nam voor het
eerst in 1961 aan de verkiezingen deel en
tot iedere stomme verbazing behield zy
haar zetel.
Helen Suzman, het enige parlementslid
voor de Progressieve Partij:" „Ook al heb
ik geen succes, toch is het fijn dingen te
zeggen die gezegd moeten worden. Je
praat niet alleen voor de mensen in het
parlement, maar wat veel belangrijker is
voor die grote groep buiten dat gebouw".
Zij wil de Bantoes als mensen behande
len en vindt dat Zuid-Afrika door een
gemengd" kabinet geregeerd moet wor
den.
„Wij blijven hopen dat wij genoeg blan
ken ervan kunnen overtuigen dat het 't
meest verstandige is, al is het alleen maar
uit oogpunt van je veiligheid, concessies
te doen aan de aspiraties van dit zwarte
volk", zegt Helen Suzman
„Je kan niet onmiddellijk grote veran
deringen aanbrengen in een land, dat twin
tig jaar in eenzelfde lijn voortbewogen
is. Het is zaak deze beweging te stoppen
en om te buigen. Elke Zuidafrikaanse
burger moet het recht hebben om te gaan
en staan waar hij wil. Het is belachelijk
dat de Bantoe zijn gezin moet verlaten
om ergens ver weg werk te zoeken. Ik
geloof in een maatschappij van blank en
zwart en vind veel artikelen uit de on
tuchtwet afschuwelijk en discriminerend".
,Het wordt tijd dat de Bantoes zich in
vakbonden mogen organiseren en dat de
communistenwet, waardoor heel wat on
schuldige mensen verbannen of gevangen
zgn, afgeschaft wordt".
ADVERTENTIE
aroma uit duvr*nd
votte- fzorvesv
Bij elke Boldoot deodorant nu
een aantrekkelijke oude prent (25
x 35 cm) uit de twintiger jaren.
Helemaal gratis! Er zijn 5 ver
schillende prenten. Stuur het gou
den zegel (op elke deodorant)
met uw naam en adres op een
briefkaart aan Boldoot, Postbus
8068, Amsterdam. U ontvangt de
prent van uw keuze per omgaan
de thuis.
<zb>
Vraag inlichtingen bij drogist
of parfumerie.
