Executie sergeant Meijer staat niet alleen
Ook
twee
in Breda wegens desertie
militairen gefusilleerd
Slachtoffers nazi's herdacht
Afkeurende reacties op
Nederlandse verklaring
Tien bezetters
verdreven uit
nieuwe flats
in Bijlmermeer
Brand gesticht
in leegstaande
sloophuizen
Vier doden
bij botsing
Engeland ongerust over
uitlating Franse minister
Leger hoeft politie niet te helpen
Fa. B. ENGELENBERG
T axichauffeurs
in stoet naar
wanbetaler
Amerika's optreden in Cambodja
m
Man neergestoken
die zijn vrouw
wilde beschermen
Schumann in juni naar Bonn
HOOFDINSPECTEUR KOK OVER AMSTERDAMSE RELLEN:
Politiebureau uit
auto beschoten
MAANDAG 4 MEI 1970
ITHO
V?
Verbrand
AMSTERDAM In Nederland zijn
tijdens het voorbije weekeinde reeds
verscheidene herdenkingsdiensten ge
houden in verband met het feit dat
Nederland vijfentwintig jaar geleden
werd bevrijd. In de voormalige Hol
landse Schouwburg in Amsterdam,
van waaruit tijdens de bezetting de
opgepakte joden werden weggevoerd,
hebben negen joodse jeugd- en stu
dentenorganisaties uit ons land zon
dagnamiddag een plechtige bijeen
komst gehouden ter nagedachtenis
van de slachtoffers van het nazi
regime en de gevallenen van de drie
Israëlische bevrijdingsoorlogen. Hier
bij was de zaakgelastigde van Israel,
de heer Y. Yannay, aanwezig.
Ere graven
In Den Haag
Van Randwijk
OP TIJD
TRAINING
OFFIGIëLE VERKOOP SIKKENS LAKKEN
1885 85 JAAR VERF 1970
In Hoogeveen
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Haagse taxichauf
feurs zijn in de nacht van zaterdag op
zondag gezamenlijk met hun auto's
naar de woning van een 37-jarige op
perman gereden om hem te dwingen
zijn rekening te betalen. De taxi's re
den in optocht de straat in en bleven
demonstratief stilstaan voor de wo
ning van de wanbetaler.
De opperman zou bedreigingen heb
ben geuit, en de politie nam de man
in zijn onderbroek mee naar het bu
reau. Bij huiszoeking vonden achter
gebleven agenten in de woning van
de opperman een cilinderrevolver, die
prompt in beslag werd genomen. De
financiële moeilijkheden tussen de op
perman en de chauffeurs werden op
het bureau na tussenkomst van de
wachtcommandant gladgestreken. I
(Van onze correspondent)
BREDA Op 12 mei 1940, toen geheel Breda met bijna 60.000 inwoners op last van
een Franse generaal werd geëvacueerd en in en om de stad een onoverzichtelijke en
chaotische situatie was ontstaan, werden in de tuin van het politiebureau aan de
Bredase Veemarktstraat in de vroege morgen omstreeks vijf uur twee Nederlandse
militairen door een beroepssergeant, die inmiddels is overleden, op last van hun
superieuren doodgeschoten wegens desertie.
ADVERTENTIE
Zij waren de 20-jarige ongehuwde J. van
Wingerden uit Zwijndrecht en de 31-jarig
gehuwde H. Steenbeek uit Gouda. Beiden
droegen burgerkleding. Van laatsgenoem-
de is de weduwe nog in leven.
De executie van beide militairen was
spoedig in vrij brede kring bekend en is
nu opnieuw ter sprake gekomen naar aan-
leding van de terechtstelling in 1940 van
de beroepssergeant Johannes Meijer uit
Dieren, die door een krijgsraad werd ver
oordeeld omdat hij bij de strijd op de
Grebbeberg onvoldoende zijn plicht zou
hebben gedaan.
Oud-politieofficieren uit Breda, o.w. de
oud-hoofdinspecteur J. Blokdijk en oud
hoofdinspecteur P. Greve, hebben inder
tijd de fusillering in Breda van nabij mee
gemaakt. Zij hebben, nadat beide militai
ren in de nacht van 11 op 12 mei in de
cel van het politiebureau hadden doorge
bracht, nog getracht hun executie tegen
ie houden. Als niet-militair hadden ze ach
ter geen zeggenschap in deze zaak.
In Breda liepen in die dagen honder
den Nederlandse militairen in burgerkle-
dij, die op terugtocht waren. Ook Franse
militairen, die op de vlucht sloegen, wis
selden in vele gevallen hun uniformen
voor burgerkleding.
Het executeren van de twee Neder
landse militairen was één van meer der
gelijke gevallen in die oorlogsdagen in
de Baroniestad. Ook op de weg van Breda
naar Meerseldreef zijn militairen neerge
schoten door meerderen op grond van wat
toen door deze meerderen beschouwd
werd als desertie.
twee jaar. Toen verhuisde hij waarbij
hij zijn archief niet kon meenemen. Om
dat het naar zijn zeggen geheime zaken
betrof heeft hij alles verbrand, omdat hij
zulke stukken niet kon meegeven aan de
vuilnisman.
Het origineel van het procesverbaal
moet volgens hem nog bij het ministerie
berusten, waaronder destijds de mare
chaussee rssorteerde.
Personen in Breda, die na de oorlog bij
Oorlogsdocumentatie hebben gewerkt en
duizenden rapporten door hun handen
lieten gaan, zijn ervan overtuigd dat er
nog meer van dergelijke gevallen bekend
zullen worden.
Het ministerie van Defensie heeft me
degedeeld dat de krijgsgeschiedkundige
afdeling van de Koninklijke Landmacht
deze zaak in onderzoek heeft. Het staat
niet vast of dit te zijner tijd voor publi
catie bestemde gegevens zal opleveren.
Bezetters van nieuwe flats in de Bijlmermeer worden weggeleid.
Rede dr. W. Drees. Op vrijdag 8 mei
herdenkt de stichting 1940-1945 in Zuid-
Holland haar vijfentwintigjarig bestaan in
de aula van de technische hogeschool te
Delft. Oud-minister-president dr. W. Drees
zal een herdenkingsrede houden.
Niet op de Dam. Alle manifestaties
die op 5 mei op de Dam in Amsterdam zou
den worden gehouden, zijn, om ongeregeld
heden in de binnenstad zoals op koningin
nedag te voorkomen, verplaatst naar het
Museumplein in Oud-Zuid.
In de zaak van de beide in de tuin van
het politiebureau neergeschoten Neder
landse soldaten is nog wel een onderzoek
ingesteld, maar dit heeft geen gevolgen
gehad omdat de Duitsers zich er niet voor
interesseerden. Er zijn ook nergens docu
menten met betrekking tot deze kwestie
gevonden. In de registers van de Burger
lijke Stand in Breda staat op de over
lijdensakte „Doodsoorzaak onbekend"
Een oud-brigadier van de Bredase po
litie heeft destijds de executies gezien,
volgens hem samen met nog vijf of zes
andere mensen. Hij heeft van het gebeur
de toen procesverbaal opgemaakt. Een
afschrift daarvan bewaarde hij tot voor
Ter nagedachtenis van de zes miljoen
ÉMMMM
DEN HAAG De verklaring van de Nederlandse regering dat z(j begrip heeft voor
het Amerikaanse optreden in Cambodja heeft een aantal afkeurende reacties uitgelokt.
S,'T
omgekomen joden ontstaken zes jongeren
een fakkel.
Zondagmorgen hield in de synagoge aan
het Jac. Obrechtplein in Amsterdam het
Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap
een landelijke plechtigheid.
Opperrabijn A. Schuster, voorzitter van
het opperrabbinaat voor Nederland, die
zelf in het concentratiekamp Bergen Bel-
sen heeft gezeten, leidde de bijeenkomst.
Onder het motto van het Nationaal 5-
mei-Comité Vrijheid, ook voor de
ander" hebben honderden jongeren zon
dag in Den Haag een alternatief vrij-
heidsfeest gevierd. Te voet toog men van
Ockenburg discussiërend door de zon
overgoten duinen naar het Nederlands
Congresgebouw, waar een bijeenkomst
met zang en sprekers plaatsvond.
Rabbijn A. Soetendorp jr. leidde in
Ockenburgh de gespreksstof in.
De oud-burgemeester van Den Haag,
mr. H. A. M. T. Kolfschoten, voorzitter
van het Nationaal Comité wees er in een
toespraak in het congresgebouw op, dat
ook nu nog het monster, dat de vrijheid
bedreigt, niet is getemd. Hij hield zijn
auditorium voor, dat de armoede en hon
ger, waaraan twee miljard mensen lij
den, een situatie scheppen die onze wel
vaart welhaast tot een aanklacht maakt.
Het hoofdbestuur van D'66 zegt in een
verklaring dat het met verontwaardiging
kennis heeft genomen van deze verkla
ring.
D'66 meent dat deze militaire interven
tie, onder andere vanwege de oorlogs
uitbreiding die eraan verbonden is. moet
worden afgekeurd.
D'66 is steeds van mening geweest dat
moet worden gestreefd naar een vermin
dering van de spanning in Zuid-Oost-Azië.
Door zijn beslissing heeft president Nixon
een gevaarlijke uitbreiding aan het con
flict in Indo-China gegeven. Van de Ne
derlandse regering had oo zijn minst ver
wacht kunnen worden, dat zij van haar
critische bezorgdheid had blijk gegeven,
aldus de verklaring van D'66.
De Politieke Partij Radicalen heeft ver
klaard „anders dan de Nederlandse re
gering niet het minste begrip te kunnen
opbrengen voor het militaire ingrijpen van
de Verenigde Staten in Cambodja, dat
door haar even fel wordt veroordeeld als
het Russische ontreden jegens Tsjecho-
slowakije in 1968".
„Voor de zoveelste maal", aldus de ver
klaring, „is weer gebleken dat de Neder
landse regering liever de slippendraagster
is van de Amerikaanse politiek met alle
daaraan verbonden treurige gevolgen zo
wel ten aanizen van de wereldvrede als
voor wat betreft het menselijk leed, dan
dat zij vanuit een eigen visie en een eigen
beleid de Amerikaanse politiek beoordeelt
en zo nodig veroordeelt".
INCASSO WEEKABONNEMENTEN
Da incasso van Het abonnementsgeld
iedere week kost veel tijd en moeite,
aan u en aan onze bezorgers
Er zijn twee mogelijkheden om het
ongemak in dit opzicht te vermijden
a. Overgang op een kwartaalabonne
ment.
b. Betaling aan de bezorger voor een
periode van 45 weken. U krijgt
dan een door de bezorger onder
tekend ontvangstbewijs. Misver
stand over de betaling is daardoor
uitgesloten.
Het resultaat voor u Minder geloop
naar en gebel aan de deur; in uw wijk
daardoor een vlottere bezorging. Voor
de bezorger minder last. Probeert u
het eens.
DE ADMINISTRATIE
De Nederlandse regering gedraagt zich
volgens de P.P.R. in dezen meer dan welke
andere regering uit westelijke landen ook,
als de ijverige aanhangster van de Ver
enigde Staten. Het hoofdbestuur van de
P.P.R. begrijpt niet hoe door een uitbrei
ding van de oorlog, welke ook blijkt uit
de hervatting van de bombardementen
op Noord-Vietnam, Amerika deze wil be
perken. „Er is geen enkele rechtvaardi
ging voor de Amerikaanse inmenging in
Cambodja, zo min als elders in Zuid-Oost
Azië. Slechts de onverwijlde terugtrekking
van alle Amerikaanse troepen uit dat ge
bied kan de vrede dienen, aldus de P.P.R.
Het bestuur van de stichting „Kerk en
Vrede" zegt in een telegram aan de Ne
derlandse regering dat het met grote ont
steltenis kennis heeft genomen van het
feit dat de Nederlandse regering begrip
heeft voor Nixons besluit tot ingrijpen in
Cambodja, temeer daar in de V.S. zelf
dit besluit in brede kring ter discussie
staat. Herziening van het regeringsstand
punt lijkt het bestuur van „Kerk en Vre
de" noodzakelijk.
Voorafgaand aan de herdenking van
het lustrumcongres van de Bond van
Nederlandse Militaire Oorlogsslacht
offers de bond bestaat 25 jaar
heeft het hoofdbestuur een krans ge
legd bij hel monument voor de ge
vallen grenadiers en jagers aan de
Johan de Wittlaan in Den Haag.
Tijdens het congres maakte minister
Den Toom van Defensie bekend dat
de voorzitter van de bond, de heer
W. Ch. J. M. van Lanschot, benoemd
was tot ridder in de orde van de
Nederlandse Leeuw. Hij reikte hem
de daarbij behorende versierselen uit.
Koningin Juliana en prins Bernhard
woonden het congres bij.
Prinses Margriet en haar echtgenoot
mr. Pieter van Vollenhoven hebben zon
dagmiddag tijdens een herdenkingsplech
tigheid op de Canadese erebegraafplaats
in Groesbeek een krans gelegd aan de
voet van het witte herdenkingskruis. Voor
deze herdenkingsplechtigheid, waarbij
ook de Canadese minister J. E. Dube voor
zaken van oud-strijders en de Canadese
ambassadeur in Nederland mr. A. Piek
aanwezig waren, waren ruim 12.000 men
sen samengestroomd.
Zondagochtend werd een herdenkings
plechtigheid gehouden op het Britse kerk
hof „Jonkerbos" in Nijmegen, waarbij
naast militairen en burgers een groep van
tachtig nabestaanden van in Nederland
gesneuvelde geallieerde militairen aanwe
zig was. Deze groep Engelsen verblijft
tot en met 5 mei bij een aantal Nijmeeg
se en Groesbeekse gezinnen, die worden
samengevat onder de naam „Familie
Goedhart".
door de weduwe van de oud-verzetsstrij
der. Het Tweede Weteringplantsoen,
waarin de muur staat, zal voortaan H. M.
van Randwijkplantsoen heten.
De Russische oud-partisanenleider en
minister van Sociale Zaken van de
Oekraïne, de 69-jarige Alexei Fjodorov,
brengt als gast van de Vereniging Ne-
derland-USSR vandaag tot 10 mei een
bezoek aan Nederland. De heer Fjodorov
zal op 5 mei aanwezig zijn op een bij
eenkomst van de voormalige Raad van
Verzet in de St. Joriskerk in Amers
foort en de daarop volgende kranslegging
bij drie monumenten en daarna in De
venter bij een bevrijdingsdefilé, waar
bij ook aanwezig is de Canadese generaal
Gibson. Op Hemelvaartsdag zal de parti-
sanenleider op de herdenkingsdag van
de geallieerden spreken op C 70 in Rot
terdam.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. Straatvechters heb
ben dit weekeinde op de Heiligeweg in
Amsterdam een 20-jarige bouwvakker
neergestoken, toen deze het opnam voor
zijn vrouw, die door drie mannen werd
lastiggevallen.
De bouwvakker kreeg een vrij ernsti
ge won-d in de borst. Hij is in een zieken
huis opgenomen.
AMSTERDAM. De Amsterdamse po
litie heeft zaterdagavond een einde ge-
maakt aan de bezetting door leden van
de Socialistische Jeugd van twee wonin
gen op de negende etage van een bijna
aan oplevering toezijnd flatgebouw in de
Bijlmermeer. Tachtig man van de mobile
brigade omsingelden het flatgebouw en
enkele politiemannen gingen vervolgens
naar de negende etage, waar zij eerst de
gebarricadeerde toegangsdeur moesten
rammen om toegang te krijgen tot de
omloop tot de flats.
Nadat daar aangebrachte spandoeken
met leuzen tegen de woningnood en twee
rode vlaggen waren verwijderd, drongen
de politiemannen de woningen binnen. De
nog aanwezige bezetters, acht jongens en
twee meisjes van de zeventien personen
waarmee het avontuur vrijdagavond was
begonnen, lieten zich zonder tegenstand
te bieden naar beneden brengen. Het
tiental, dat eerder een ultimatum om
vóór half zes de bezetting vrijwillig op te
geven hadden genegeerd, werd onder ge
joel van vele medestanders, die zich bui
ten hadden verzameld, met politiebusj es
naar het hoofdbureau gebracht. Daar
werden zij nog enkele uren vastgehouden.
DEN HAAG. In Den Haag hebben
in saneringswijken branden gewoed in
vijf reeds leegstaande panden. Ook in
een pensionbedrjjf ontstond brand. Veelal
trof de brandweer by de huizen blikken
aan met een restant van afgewerkte olie.
De branden waren niet altijd onge
vaarlijk. Zo was in de Kamperstraat het
risico niet denkbeeldig, dat een bedrijfs
pand, dat bij een broodfabriek in gebruik
is, eveneens een prooi van het vuur zou
worden. Gevaar voor het overslaan van
een brand aan de Gortmolen naar een
autospuiterij was eveneens aanwezig.
Voor de brandweer staat het vast dat
de branden zijn gesticht, temeer daar bij
enkele in brand gestoken huizen kopspij-
kertjes op straat waren gestrooid.
In Nieuwe Pekela is de garage van het
expeditiebedrijf Kroon volkomen uitge
brand. Een vrachtauto met aanhanger
en een personenauto gingen in de vlam
men op. De schade bedraagt een kwart
miljoen. Een 41-jarige werknemer van
het expeditiebedrijf liep zeer ernstige
brandwonden op.
In de oost-Brabantse gemeente Veghel
zijn twee gezinnen dakloos geworden, door
dat twee, onder één kap gebouwde oude
huisjes in vlammen opgingen.
GRAVE. Een frontale botsing tussen
twee auto's op de weg GraveCuyck on
der Beers in de nacht van zaterdag op
zondag, heeft aan vier mensen het leven
gekost. Vier andere inzittenden van bei
de wagens werd gewond. Drie van hen
zjjn in een ziekenhuis opgenomen.
Zaterdagmiddag is het Van Randwijk
monument aan het Weteringcircuit in
Amsterdam officieel aan de gemeente
overgedragen. Hendrik M. van Randwijk,
die op 13 mei 1966 overleed, is de op
richter geweest van het illegale blad
„Vrije Nederland".
Het monument een muur met de
woorden van Van Randwijk „Een volk
dat voor tirannen zwicht zal meer dan
lijf en goed verliezen" werd onthuld
DEN HAAG. De Britse minister van
Buitenlandse Zaken, Stewart, heeft in een
gesprek in Londen met de Nederlandse
staatssecretaris van Buitenlandse Zaken,
de heer De Koster, uiting gegeven aan
een zekere ongerustheid over de houding
van de Franse^ regering ten aanzien van
Groot-Brittannië's deelneming in een
vroeg stadium aan de politieke consul
tatie van de landen van de Europese
Gemeenschappen. Dat heeft de staatsse
cretaris na zijn terugkeer in Nederland
gezegd. De Britse minister had het oog
op een uitlating van zijn Franse collega
Schumann dat dlie consultatie niet zoda-
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. „In 1966 is ernstig
overwogen of bij de rellen in Amster
dam het leger te hulp zou worden ge
roepen. Dat is nu niet meer nodig. Zoals
op koninginnedag is aangetoond kan de
politie de zaak zelf oplossen", aldus de
51-jarige hoofdinspecteur M. J. Kok van
de Amsterdamse politie, die sinds 1967
is belast met de opleiding van de mo
biele eenheid.
De mobiele eenheid, ten onrechte vaak
„oproerpolitie" genoemd, bestaat uit on
geveer 300 man, acht pelotons. Het mo
ment waarop de mobiele eenheid aan het
werk moet worden gezet is moeilijk te
bepalen. De vuistregel is, aldus de heer
Kok, „als mensen in lijf en goed worden
bedreigd". Hij voegt eraan toe dat in
Amsterdam de bepaling van dat moment
vaak later ligt dan elders in het land
zou gebeuren.
Zo lang mogelijk wil de politie con
frontatie vermijden. Zo snel mogelijk
moet ook de mobiele eenheid, compleet
met helmen, rieten schilden en lange
wapenstok of gummiknuppel, weer in
rukken. „Er is de politie veel gelegen
aan een goede verstandhouding met de
burgerij", zegt de heer Kok, „daarom
moet zij zo kort mogelijk op straat zijn."
Het blijft dus discutabel of de mobiele
eenheid al dan niet te laat op het toneel
verschijnt en al dan niet te vroeg ver
trekt. De man die op koninginnedag één
van de twee waterwerpers had bediend
en om elf uur voor het paleis de tiental
len deuken in zjn auto stond te bekij
ken, zei over de oproerkraaiers van die
dag: „Wat zij wilden was politie. Als wij
niet komen worden de winkelruiten ver
nield."
Inderdaad werden politiepeïten van
politiehoofden gegooid, nadat het tram
verkeer over de Dam was stilgelegd.
Maar de ontruiming van de Dam" werd
pas gevraagd toen een politieman was ge
vloerd, en met onverholen enthousiast
geloei werd de mobiele eenheid op de
Dam begroet, zo vertelt de heer Kok.
Om kwart over vijf die middag bleef
de politie na een charge op het Rokin
lang genoeg weg om de honderden die
vanaf het Spui en uit de vele steegjes
over het Rokin zwermden, gelegenheid te
geven tientallen verkeersborden, parkeer-
meters en straattegels uit te rukken om
er het Rokin mee te barricaderen.
Hoofdinspecteur Kok zegt over de trai
ning: „Het parate peloton krijgt een
vooropleiding van ruim een jaar. De man
schappen wordt het gebruik van geweld
bijgebracht en hun wordt geleerd hoe ze
bij ongeregeldheden moeten optreden.
Veel wordt gedaan om de teamgeest te
bevorderen: zij moeten een groot incas
seringsvermogen krijgen en vooral wordt
aandacht besteed aan onderdrukking van
emotionele gevoelens als eenmaal de ver
moeidheid een rol gaat spelen."
Intussen gaat de Amsterdamse politie
bij de training niet zo ver als de Japanse,
die groepen agenten tegen elkaar laat
vechten om bij rellen toch maar zo ade
quaat mogelijk op te treden. „We willen
ook niet wat vorig jaar in Rotterdam is
gebeurd, toen de oefenden agenten elkaar
zo erg in de haren vlogen dat een com
missaris de vechtenden moest scheiden",
aldus de heer Kok.
ADVERTENTIE
Doelstraat 39 - Haarlem - Tel. 312206
nig moet worden gevoerd dat zij te vèr
vooruit loopt op economische samenwer
king.
Staatssecretaris De Koster zei dat de
Britse minister met nadruk had gesteld,
dat de Britse regering het economische
en politieke samengaan even belangrijk
vond.
De Britse minister en de Nederlandse
staatssecretaris waren het er over eens,
dat het een positief punt was dat Frank
rijk niet alleen weer deelneemt aan de
ministeriële conferenties van de West-
uropese Unie. maar dat het op de eerst
komende conferentie, die op 5 en 6 juni
in Bonn wordt gehouden, vertegenwoor
digd zal worden door de minister van
Buienlandse Zaken. Dat is in lange tijd
niet gebeurd. Voordat Frankrijk besloot
niet meer deel te nemen aan de discus
sies in de raad van de Westeuropese Unie
was het in de laatste jaren in de mini
steriële conferentie vertegenwoordigd
door een staatssecretaris.
Met de Britse minister is voorts ge
sproken over EEG-kwesties en met na
me over die van de landbouwfinanciering,
door Groot-Brittannië als de belangrijkste
moeilijkheid wordt beschouwd. Groot-
Brittannië wenst een overgangsperiode
meer dan twee of drie jaar of een
andere regeling ter bescherming van
Groot-Brittannië's handelsbalans.
HOOGEVEEN. In de nacht van za
terdag op zondag is kort na middernacht
uit een rijdende auto met een jachtge
weer een schot gelost op het politiebureau
in Hoogeveen.
De wachtcommandant, een hoofdagent,
had juist het bureau verlaten om te as
sisteren bij hetverhoren van een gearres
teerde automobilist, die onder invloed
was van sterkedrank. Had de wacht
commandant op zijn plaats gezeten, dan
zou hij waarschijnlijk getroffen zijn.
