VAN DAG TOT DAG „Begrip" met gevolgen Vietnam-beleid van president lijkt schipbreuk te lijden VERWARRING IN VS EN CRISIS BINNEN DE REGERING-NIXON Waarschuwing aan de van minister Gretsjko VS Opmerking schorriemorrie had katalyserend effect „Israëliërs gebruiken Migs' Bonnefous' „Is de wereld overbevolkt?" Wajang in-'i-kuipje. 58 ct PAUW commentaar op actuele zaken VN-rapport: Gevangenisstraf voor twee ex-SS'ers ZATERDAG 9 MEI 1970 FBI-leider de .expert Praatje Verdoezelen Coördinatie Kleffe hand Troef verloren 99 (Van onze redacteur in Parijs) Terwijl éénderde van de mensheid zich veel dagelijkse moeite getroost de vetzucht te vermijden, de slanke lijn te halen of te handhaven en zich dus de welvaart van het lijf te houden, is voor de rest van de wereldbe volking het probleem eerder hoe de honger te bestrijden en de maag, van tijd tot tijd, óók eens gevuld te krijgen. De wereld zit dus nog steeds niet al te best in elkaar, maar het zou overdreven zijn te stellen, dat wij in onze welvaartsstaat nu juist door die gebreken 's nachts uit de slaap werden gehouden. Het vraagstuk van de „Derde Wereld", de onderont wikkelde volken, leeft nog altijd nauwelijks voor het Westerse publiek, en daaróm is het goed, dat de Franse senator Edouard Bonnefous, oud minister en nog altijd voorzitter van de academie voor morele en poli tieke wetenschappen, aan dit onderwerp een (belangrijk) boek heeft gewijd, „Le monde est-il surpeuplé" Is de wereld overbevolkt? ge titeld. Het werd onlangs in Italië met de jaarlijkse Europese Ulyssesprijs onderscheiden. Imperialisme Fataal Camouflage waiai'^. - V i, i Iedere vrijdagmiddag waarschuwt de Rijksvoorlichtingsdienst de parlementaire pers, dat de kabinetsvergadering is afge lopen en minister-president De Jong ge negen is de pers te woord te staan. Dat gebeurt sinds enkele maanden. Deze we kelijkse persconferentie heeft echter steeds meer het karakter gekregen van een monoloog van de zijde van de premier, die immer een antwoord op vragen van de journalisten ontwijkt alsof hij het ge voel heeft dat al te veel openheid een dood-griezelige zaak is. „Dat zou ik u niet kunnen zeggen", antwoordt hij stereotiep. De vragen blijven dan ook hoe langer hoe meer achterwege. Vorige week vrijdag was het weer zo ver dat premier De Jong de pers te woord stond. Over verschillende onbelangrijke onderwerpen had de premier iets te zeg gen, maar ook over de inval van de Ame rikanen in Cambodja. „De Nederlandse regering heeft begrip voor het optreden van het Amerikaanse leger in Cambodja", zo deelde de premier mee. De parlemen taire redacteuren konden toch hun nieuwsgierigheid niet intomen en wilden wel eens weten wat dat nu precies be tekende. De minister-president herhaalde slechts tot twee keer toe dat de Neder landse regering er begrip voor heeft, geen woord van goed- of afkeuring. Premier De Jong verklaarde wel, dat hij door de rede van president Nixon ervan overtuigd was dat de inval in Cambodja noodzakelijk is om de vermindering van de Amerikaan' se troepenmacht in Vietnam mogelijk te maken, maar merkte daarbij op, dat hij de militaire actie op deze afstand niet vol ledig op haar mérites kon beoordelen. De journalisten staken hun aantekening in de zak en vertrokken. Nixons rede was in ons land echter in geslagen als een bom, links en rechts schrok men ervan. Iedereen had gehoopt dat door de terugtrekking van de Ameri kanen de Vietnamese oorlog spoedig tot het verleden zou behoren. De voorzichtige mededeling van premier De Jong dat de Nederlandse regering er begrip voor heeft, werkte dan ook averechts. Het was een positief geluid, terwijl vrijwel iedereen hardop of in zijn hart „nee" zei. Drs. Den Uyl, de fractievoorzitter van de PvdA, diende schriftelijke vragen in en verzocht de regering om Nixon haar bezorgdheid mee te delen. Ook het hoofdbestuur van D'66 verklaarde dat de regering-De Jong van haar kritische bezorgdheid blijk had moeten geven in plaats van begrip te to nen. En aan de andere kant kwam drs. Schmelzer, de fractievoorzitter van de KVP en geestverwant van De Jong en Luns, met een opzienbarende kritische verklaring. Hij begreep niet waarom de Nederlandse regering „reeds zo snel tot een voorbarig oordeel over de Ameri kaanse actie in Cambodja is gekomen". Daarop besloot drs. Den Uyl alsnog het presidium van de Tweede Kamer te ver zoeken hem toestemming te geven voor het stellen van mondelinge vragen. Het presidium ging daarmee akkoord. Er komt nu ook nog een debat over deze zaak op woensdag aanstaande, nadat minister Luns schriftelijk een regeringsstandpunt zal hebben geformuleerd. Premier De Jong zal wel de laatste zijn geweest die verwacht had dat zijn glad verlopen persconferentie zulke gevolgen zou krijgen. Minister Luns probeerde later de schuld op de kranten te schuiven. „De regering heeft gezegd dat zij begrip heeft", zo zei hij, „de kranten hebben ervan gemaakt dat zij het Amerikaanse optreden zou steunen. Men moet het woord „begrip' nemen voor wat het is", sprak de veront waardigde minister. Mr. Luns ver gis té zich echter. Bij een onderzoek zou namelijk blijken, dat de meerderheid van de dagbladen, zo niet alle, zich gehouden heeft a.an de tekst van premier De Jong voor wat betreft het woord „begrip". Het kabinet-De Jong heeft met dit op treden en met Luns' gemanoeuvreer de slechte reuk. die nu eenmaal aan politiek hangt, onnodig versterkt. De regerings verklaring over de toestand in Zuidoost- Azië, die begin volgende week wordt ver wacht, en het Kamerdebat aanstaande woensdag geven de heren De Jong en Luns alsnog de gelegenheid zich te be zinnen op een wat respectabeler houding. nnnnnnnnwww mnnnnrrnnnnnnnn MOSKOU. (Reuter en AP) De Rus sische minister van Defensie, maarschalk Gretsjko, heeft het Amerikaanse offen sief in Cambodja en de „barbaarse bom bardementen op Noord Vietnam" veroor^ deeld. Hij waarschuwde dat zulke han delingen niet ongestraft kunnen blijven. Gretsjko zei: „De Verenigde Staten breiden hun militaire activiteit op het grondgebied van Laos uit, hebben met hun agressietroepen een invasie van Cam bodja uitgevoerd en zonder plichtplegin gen de neutraliteit van dat land geschon den. Het wordt tijd dat de imperialisti sche agressors zich herinneren dat het al lang geleden is dat inbreuken op de vrijheid en onafhankelijkheid van volken ongestraft konden blijven." Onder Gretsjko's toehoorders in het Congrespaleis bevond zich partijleider Brezjnev. China en de Sovjet-Unie hebben er bei de op gewezen dat de Amerikaanse in terventie in Cambodja de weg heeft ge opend voor een verzoening tussen Peking en Moskou. Onder Chinese diplomaten in Londen wordt erop gewezen dat een vooraan staande Russische functionaris met spoed naar Peking is vertrokken, naar verluidt met voorstellen om gezamenlijk verzet tegen de Amerikanen in Indochina te bieden. „Wij kunnen geen vrede op straat en binnen de universiteiten hebben voordat wij ook vrede in Zuidoost-Azië hebben.' Dit staat in een verklaring van Richard kardinaal Cushing, de r.-k. aartsbisschop van Boston. „Slechts na beëindiging van de Amerikaanse deelneming aan de oor log kunnen wij hopen de onrust te kal meren die nu de orde in onze gehele gemeenschap verstoort", aldus de Ameri kaanse kardinaal. De leider van het Amerikaanse Fede rale Bureau van Onderzoek (FBI), Edgar Hoover, heeft een groep die helpt bij de organisatie van de grote anti-oorlogsde monstraties die vandaag worden gehou den betiteld als „een toevluchtsoord voor personen die banden hebben gehad met de oude communistische groeperingen". Hoover heeft dit voor het Congres ver klaard. Hij zei nog dat „een schrikwek kend aantal gevaarlijke individuen in de Amerikaanse straten rondloopt als ge volg van sociologische hocus-pocus en manipulaties met de wet". IIVWVyyVWIIV^IiyiWWIWMWWWWWWAIWWWWMWVWWIIIWIWWWfWWWMWWWWWWWWI ADVERTENTIE Aan een caravan stelt U hoge eisen, dat doen wij ook, kom daarom voor een luxe Tabbert of Knaus lichtgewicht naar: in de kop van Noord-Holland Herenweg 286 - Egmond a. d. Hoef Route Egmond-Bergen. Tel. 02206-1519 (Van onze redacteur in Washington, Henk Leffelaar) WASHINGTON Het enige passende woord voor de stemming in de Verenigde Staten is verwarring. De conservatieve aanhangers van presi dent Nixon zjjn verward over de intensiteit van het losgebarsten anti-oor logssentiment. De demonstranten en jeugdige betogers zijn verward over wat zij als gebroken belofte zien van de regering. En tenslotte is iedereen verward over officiële verklaringen die elkaar tegenspreken en die het gevoel van onzekerheid hebben geschapen over de beleidsvoering in de hoogste regionen van de regering. dent deze opmerking niet voor radio of televisie had bedoeld (alsof de betekenis ervan daardoor veranderde), hoewel foto grafen en televisieverslaggevers met mi crofoons om hem heen stonden. Toen deze versie niet langer te hand haven bleek, werd vervolgens gezegd dat de president de term had gebruikt met betrekking tot de studenten die onlangs een gebouw in brand staken, waar het onvervangbare levenswerk aan aanteke- Als er dan ook sprake van een crisis is in de Verenigde Staten, dan is het niet alleen een crisis onder de jongeren, maar ook een ernstige crisis in de boezem van de Nixon-regering zelf. Het is vooral dit laatste dat ook de bedaardere politici doet vrezen dat de president zijn greep op het land en op zijn eigen regerings apparaat heeft verloren. Terugblikkend op de afgelopen week leek het gedurende de 24 uur nadat de president zich op 30 april per televisie met zijn Cambodja-verklaring tot het volk had gewend, alsof de militaire on derneming inderdaad de steun kon heb ben van de bevolking. Nixons sombere voordracht wekte de indruk dat het om een historische en beslissende operatie ging, te vergelijken met de verovering van de Hitler-bunker. De verwachting werd gewekt dat het welslagen van de expeditie het langverbeide einde van de oorlog zou betekenen. De volgende morgen, als was het om de ernst van dit gewichtige ogenblik te illustreren, verscheen president Nixon vöor dag en dauw bij het ministerie van Defensie waar hij zich door de chefs van staven van de strijdkrachten liet in lichten over het verloop van de invasie in Cambodja. De sfeer riep herinneringen op aan regeringsleiders uit de Tweede Wereldoorlog, die zich aan de vooravond van een beslissende veldslag naar het hoofdkwartier begaven om symbolisch zo dicht mogelijk bij het gebeuren zelf te zijn. Na afloop van zijn ontmoeting met de generaals hield de president een kort praatje in de hal met functionarissen van Defensie. Met enige omhaal vertelde hij hoe hij tot laat in de nacht en morgen aan zijn redevoering had gewerkt en hoe hij aan het eind „de gebruikelijke flauwe kul" (zijn eigen woorden) van het op roepen van de bevolking om hem te steu nen, erin had verwerkt. Daarna kwam zijn nu omstreden opmerking over het „schorriemorrie" aan de universiteiten dat niets beters wist te doen dan gebou wen in brand te steken. Het typeert de handelwijze van de re gering dat men, toen bleek welk kataly serend effect deze opmerking had op de studenten, in de daarop volgende dagen probeerde het incident te verdoezelen. Eerst werd gesuggereerd dat de presi- ningen en geschriften van een professor verloren ging. Maar bij lezing van de transcriptie van wat de president die morgen zei, kan men nergens het ver band met die gebeurtenis terugvinden. Deze gang van zaken, op zichzelf maar relatief belangrijk in de reeks van ge beurtenissen die volgde, illustreert echter het patroon van de beleidsvoering van de regering en het is de grootste reden waarom men nu in brede lagen van de bevolking geen vertrouwen meer heeft in de president en zijn medewerkers. Uit latingen en mededelingen van Nixon en ziin ministers worden gewantrouwd als op zijn' best halve waarheden, waarach ter de eigenlijke bedoelingen schuil gaan. Dit patroon van verdoezelen was in de afgelopen week keer op keer terug te vinden. Het ministerie van Defensie maakte officieel drie bombardementen op Noord-Vietnam bekend, terwijl het er vier bleken te zijn. Minister van Defensie Laird, de president zelf, in feite niemand in Washington zou iets van het extra bombardement hebben geweten een situatie, die, als' zij juist is, een veront rustend beeld geeft van de communicatie in de regering. In de verklaring over de bombarde menten werd omzichtig gebruik gemaakt van de typisch door public - relations- mannen bedachte term „beschermende reactie"-vluchten, kennelijk om de aan vallen wat aanvaardbaarder te maken campagne ten behoeve van de pers wer den opgesteld, en die de kleffe hand ver rieden van zijn uit de reclamewereld van New York aangetrokken medewerkers. Was Nixons gebruik van de term .schorriemorrie" het begin van de kente ring in de publieke opinie, de dood van I de vier studenten in Kent, Ohio, werd de definitieve waterscheiding. De rede van vice-president Agnew kort daarop, waarin hij terloops inging op de tragedie om daarna weer zijn botte aan vallen op de studenten te hervatten en I de onbegrijpelijk ongevoelige verklaring door het Witte Huis in naam van de president bekend maakte, op een toon van: ik heb jullie al lang genoeg ge waarschuwd en nu zie je wat er kan gebeuren deze twee officiële reacties waren de druppels die de emmer deden overlopen. Er zijn meer details die het wantrou wen versterken. Uit Zuid-Vietnam wordt nu bericht dat de generaals oorspronke lijk een invasieplan voor Cambodja had den opgesteld, dat veel beperkter in om vang was dan de huidige operatie. De generaals concludeerden echter uit Nixons rede van 30 april dat zij veel langer de tijd hadden dan zij dachten (Nixon noemde een termijn van zes tot acht weken), en wijzigden daarna de op zet om een groter gebied van Cambodja te bestrijken. Als amateur kan men zich alleen afvragen hoe het dan met de coördinatie van het Witte Huis en het opoerbevel is gesteld. Een dergelijke vraag is op te werpen, nu bekend is geworden dat minister van Binnenlandse Zaken Walter Hickel de president tweemaal in de afgelopen vijf tien maanden min of meer uitvoerig heeft kunnen spreken en dat ziin verzoe ken om andere ontmoetingen door staf leden in het Witte Huis werden afgewe zen. Ook zou dr. Henry Kissinger, Nixons belangrijkste adviseur voor de buiten landse politiek, de minister tweemaal hebben verboden om een uitnodiging van de Sovjet-Unie om Moskou te bezoeken, aan te nemen. Dit gebruik van public-relationstermen is een karakteristiek voor het gedrags patroon van officieel Washington. De in vasie in Cambodja was geen „invasie" maar een „uitval" („incursion"), Ameri kaanse militaire experts die bij het Zuid- vietnamese leger zijn ingedeeld, zijn geen toegevoegde soldaten, maar „adviseurs" het ten voordele van de Zuidvietnamese regering beïnvloeden van de plattelands bevolking is geen politieke propaganda bedrijven, maar het „pacificeren" van de bewoners. Deze voorkeur voor eufemis men was al waar te nemen in de docu menten die tijdens Nixons verkiezings 1 ling van de oorlog, maar het is vrijwel I zeker dat welke militaire successen er ook in Cambodja geboekt zullen worden, het Vietnam-beleid van Nixon schipbreuk heeft geleden. De president heeft in de afgelopen da gen een aantal ontmoetingen gehad met studenten en professoren en de hoop van zijn medewerkers is, dat dit zijn image zal herstellen als iemand die begrip heeft voor de jongeren. Maar het zün precies deze public-relations achtige subaren die de jongeren tegen de borst stuiten. Men verlangt geen gestes die een indruk moe ten wekken, maar gestes die van een persoonlijke betrokkenheid en inzet ge tuigen. De omvang van het landelijke protest, de intensiteit en verbetenheid ervan heb ben duidelijk gemaakt dat de Nixon-re gering zich niet meer kan beroepen op de „zwijgende meerderheid". Dit betekent dat de regering haar sterkste toref heeft verloren om Hanoi te overtuigen dat het Vietnam-beleid van Washington wordt gesteund door de bevolking. Het is nog niet te overzien welke ge volgen dit zal hebben voor de afwikke- Svay Rieng, een gehucht in Cam bodja werd de afgelopen dagen hevig beschoten door Zuidvietnamese mili tairen. Volkomen ontredderd vlucht ten de burgers weg. Deze vrouw smeekte de Vietnamezen het leven van haar gewonde kindje te sparen. NEW YORK, (Reuter). In een gisteren gepubliceerd rapport van VN-waarnemers die toezicht moeten houden op de naleving van het bestand in het Midden-Oosten, wordt gezegd dat Israel in de Sovjet-Unie gebouwde Migs-17 gebruikt bij operaties tegen Syrië. Waarnemers van de VN hebben woens dagmorgen '„drie Migs-17 met Israëlische kentekens" gezien. Een Israëlische militaire woordvoerder ontkende dat Israel deze Migs gebruikt. De Israëlische luchtmacht vliegt met geen en kele Mig, zo zei hij. moderne oorlogen hebben geleerd, dat de overwinnaars toch altijd moeten op draaien voor de kosten om de versla gen vijand weer op de been te helpen. Wanneer de rijke landen de arme vol keren nu niet vrijwillig te hulp schie ten, dan is het onvermijdelijk dat ze mettertijd langs krachtdadige weg tot die noodzaak zullen worden verplicht. Door revoluties, burgeroorlogen. Die hulpverlening zou proportioneel moe ten worden aangepast bij de materiële mogelijkheden van een welvaartsstaat. Dat lijkt nog nergens op. lijk te verschaffen. Zodat zelfs het westelijke land dat dan ogenschijn lijk nog het royaalste uit de hoek komt, zijn hulp langs een dusdanige weg verleent, dat voor het volk zelf de achterstand ook al weer niet wordt ingelopen. Inplaats van een overjarig politiek systeem in stand te houden, te aan vaarden dat een schrikwekkend hoog percentage aan militaire en andere status-symbolen worden besteed, had men al dat geld natuurlijk voor posi tieve en concrete doeleinden moeten gebruiken. Voor modernisatie van de landbouw veel grotere inspanning voor het onderwijs en de volkshygiëne. Een gedocumenteerd boek ook, dat bol staat van de cijfers en de statistie ken en de citaten, maar waarmee de schrijver zich niettemin bewust tot een breed publiek heeft willen richten. Een publiek dat op iedere bladzij stof vindt voor overdenking, reden tot verontrus ting en, soms misschien ook, aanlei ding tot discussie. DE VERDELING tussen arm en rijk spitst zich, zo betoogt de Franse sena tor, in de wereld toe om twee funda mentele redenen. Ten eerste omdat het rijke deel, dankzij de industriali satie en de vorderingen van de weten schap, steeds sneller nóg rijker wordt. En in de tweede plaats, doordat het kamp van de „have-nots" voortdurend nog armer wordt, aangezien het zich veel sneller uitbreidt en voorplant. Voor het einde van deze eeuw zal de wereldbevolking zich nogmaals (van drie en een half tot zeven miljard) hebben verdubbeld. Van die mensen massa zal dan. tenzij de koers radi caal wordt herzien, zeker tachtig per cent ondervoed zijn. Elk uur worden zevenduizend kinderen geboren, en bij dat tempo is nu de productie van voe dingsmiddelen al een heel stuk achter op geraakt. De auteur heeft dit beeld gevonden: de voortplanting heeft de Boeing genomen, terwijl de voedsel voorziening nog altijd reist per trein. Ep nog nooit heeft een trein een vlieg tuig weten in te halen. Moet die situatie als fataal worden aanvaard? Vrucht van de menselijke zonde? Het egoïsme, dat zich uit zich zelf nu eenmaal nooit zal corrigeren? Edouard Bonnefous beantwoordt die kreet met de verzekering géén pessi mist te zijn. De wereld heeft wel dege lijk toch een paar vorderingen ge maakt en in elk geval heeft een poli ticus de taak zich nooit „zo maar" bij het onrecht neer te leggen. Niettemin moet de senator wèl toe geven dat de opgave geen sinecure is en dat tot dusver alle pogingen ter leniging vooral wel averechtse resulta ten hebben afgeworpen. Ten eerste zo onderwijst hij, zullen de rijke landen moeten leren inzien, dat ze veel royaler over de brug heb ben te komen. Niet alleen uit ethische en humanistische overwegingen, maar ook uit welbegrepen eigenbelang. Alle FRANKRIJK is op het ogenblik het land dat het diepst in de buidel tast met een percentage, schrik niet, van 1,7 percent van het nationale inko men. De Verenigde Staten haalt de helft van dat bescheiden percentage nog niet eens, terwijl hier de moge lijkheden, als rijkste land ter wereld, natuurliik onvergelijkelijk veel hoger liggen. Punt twee is. dat die nationa le hulpverleningen in feite nog steeds voortvloeien uit overwegingen van po litiek egoïsme, imperialisme of (neo)- kolonialisme. Vooral generaal De Gaulle heeft in dat verband een zwaar gewicht op de toekomst gelegd. In zijn ogen vormde de hulpverlening aan de ex-koloniale volken het substituut van de militaire en andere middelen, waarmee vroe ger het „wereldrijk" tezamen werd gehouden. Een con cent ie die in wer kelijkheid heeft geleid tot de handha ving of de installatie van feodale regimes, die niets deden om de oor ken van de armoe zélf aan te tasten. Een wanneer het in zo'n land als bij voorbeeld Tsjaad, dan uiteindelijk toch spaak liep omdat de progressievere krachten zich tot een oppositie wisten te bundelen, dan had zo'n New-look" negerkoning of president nog altijd het recht ook nog de militaire hulp van het voormalige moederland in te roepëh en het moederland de plicht die militaire bijstand ook daadwerke- HET PROBLEEM van de honger en de overbevolking kan volgens Bonneficus onmogelijk meer op natio nale of bilaterale leest worden opgelost. De welvaartslanden zullen en bloc de „derde wereld" moeten helpen en de Verenigde Naties heb ben voor dat doel trouwens al ver schillende organen geschapen. Dat die organen niet of nauwelijks worden benut, is natuurlijk weer het gevolg van politieke scheidingslijnen tussen „kapitalisme" en „communis me", links en rechts, die de werke lijke omvang van dit probleem van dood of leven voor de hele wereld ca moufleren. Edouard Bonnefous' conclusie luidt dan ook: arme en rijke landen zijn voor de historie solidair want als ze elkaar nu niet helpen, zullen ze later gezamenlijk ten onder gaan. Het is geen opwekkend perspectief, en daar om kan men de Franse senator al thans dankbaar zijn dat hij met zijn boek tenminste heeft gepoogd de ogen eindelijk te openen. Een boek dat vooral onder het publiek van de wel vaartslanden gratis moest kunnen wor den verspreid. ESSEN. (DPA) De rechtbank van I Essen heeft het vonnis uitgesproken over twee van de verdachten in het „Dora Mittelbau-proces", dat zijn naam ontleent aan het voormalige concentratiekamp bij Erfurt. De 64-jarige SS-leider Erwin Busta is wegens medeplichtigheid aan moord in twee gevallen en poging tot moord tot 81/2 jaar gevangenisstraf veroordeeld. De 56-jarige SS-leider Ernst Sander kreeg wegens medeplichtigheid aan moord 7% jaar. Met deze vonnissen is het proces nog I niet afgesloten, omdat de verdachte met de hoogste rang, de SS'er Helmut Bischoff, sinds vier weken op medische gronden niet in staat wordt geacht voor de rechtbank te verschijnen. Tegen hem is levenslang geëist. ADVERTENTIE kennismaking Wajang blijft ook gewoon verkrijgbaar in het bekende gouden pakje. Altijd smeerbaar, ook zo uit de koelkast.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3