SWA
■1
.gss
m
Idee voor een
weekend-trip
over de grens
HANDEN AF VAN „HET WAD!"
r
SPERTIJD OP SPAANSE CAMPINGS
Vakantie '71
Lrvr^
Concurrent voor
De Efteling..
ZATERDAG 23 MEI 1970
2 t '"f** v'
ir
-^oj
ppl?
1 ,.Vl-
B 1
mm
JPf ^Pyii
^IfllMlllil
(Van een onzer redacteuren)
WAT WEET U eigenlijk van „het Wad": populaire gewone recreant is het nog terra incognita, dit unieke
afkorting van de Waddenzee? Sportvissers en getijdengebied, zoals er in Europa geen tweede bestaat
wadlopers kennen dat geweldige brok Puur Na- En dat terwijl het autootje u in krap een uur naar di
tuur op de grens van land en water wel, maar voor de dorado van rust en natuurleven brengt
EIND van dit jaar krijgt
Utrecht een nieuwe consu
mentenbeurs, Vakantie 'VI ge
doopt. Zij wil het publiek voor
lichten over het „waarheen,
wanneer, hoe en wat kost het?
van vele vakantiemogelijkheden,
van wereldcruises tot snipper
dag-excursies.
Pluizige strandlopertjes, soms bij duizenden tegelijk, slapend op een
poot en allemaal in dezelfde richting gekeeid...
s I
BHSPMPP.
.u
xm%m
V
„PHANTASI ALAND". Duitse
pendant van De Efteling op 15 km
van Keulen, is opnieuw uitgebreid.
Behalve de bewegende en spreken
de sprookjestafrelen beschikt dit
70.000 m2 grote kinderparadijs nu
ook over een stukje Oud-Berlijn
met Brandenburger Tor, Unter den
Linden en „keizerlijk postkantoor"
waar alle ansichten een speciaal
poststempel krijgen, een variété
theater met 1000 plaatsen waar da
gelijks gratis voorstellingen gege
ven worden door bekende artiesten,
een echte paardentram en een an
tieke stadsbus op massieve banden.
Binnenkort begint men met 3 ge
dresseerde (speciaal uit Florida
overgevlogen) dolfijnen een „flip-
pershow" en voorts komt er nog dit
voorjaar een gondelbaan van waar
uit men op 8 meter hoogte het hele
pretpark kan overzien.
Andere attracties zijn: een kaap
vaart met vikingschepen op een
meer van 30.000 m2 naar de pira-
tenrots Carthagena en naar een
fraai zeeroversgaljoen met de
doodsvlag nog in top: „gefundenes
Pressen" voor fotografen en smal-
filmers. Een Western-Pacific-ex-
press brengt de bezoekers naar
Silverstone, een Wild West-stad.ie
compleet met „saloon", „jail" en
wat dies meer zij. Voor de klein
tjes is er een scooterbaan en een
ponypiste, geflankeerd door een
wigwamdorp, een indianenoverval
en een openluchttheater complete
ren het park, dat parkeerterreinen
voor 1000 auto's en bussen heeft.
Phantasialand ligt aan de spoor
lijn Keulen-Bonn, halte Brühl, van
waar een bus (naar Euskirchen) u
voor de ingang van het park (hal
te Schnorrenberg) brengt. Per auto
neemt u in Keulen de Bundes-
strasse B 51. Het entree is voor
kinderen 1 mark, volwassen 2,50
mark. Vlakbij ligt het slot Brühl in
Versailles-stjjl, dat eveneens te be
zichtigen is. Een leuk uitstapje voor
een lenteweekend.
H. C.
DE WADDENZEE wordt bedreigd,
zoals alles wat eeuwenlang ogen
schijnlijk „nutteloos" ongerept heeft
gelegen, uoor de ontginningswoede van
de mens. Wij lozen onze afvalprodiik-
ff
EEN NUTTIG initiatief, want op
het ogenblik is de reismarkt één
chaos. De reisbureaus pogen elkaar
te overtroeven met steeds aanlok
kelijker aanbiedingen tegen steeds
onwaarschijnlijker afbraakprijzen
en de consument ziet door de bo
men het bos niet meer.
ER IS natuurlijk geen enkele ga
rantie, dat Vakantie '71 louter kla
re wijn (in casu: objectieve voor
lichting) zal schenken. Maar wel
vindt de consument daar vrijwel
alle concurrenten die het op zijn
vakantiecentjes gemunt hebben, on
der één dak bijeen, hetgeen veel
meer mogelijkheden tot vergelij
king schept dan totnogtoe, via de
huis-aan-huis-folders en kleurige
reisprogramma's, mogelijk was. Al
was het alleen maar om het feit,
dat men nu de exposanten met slim
me vraagjes bestoken kan.
V'71 IS een opzetje van de
Utrechtse Jaarbeurs en een groot
aantal reisorganisaties. Er zullen
toeristische films vertoond, folklo
ristische uitvoeringen gegeven
en nationale gerechten geserveerd
worden. Reden genoeg dus er een
dagje voor vrij te houden. Van 26
tot en met 30 december 1970 in de
Julianahal aan de Croeselaan in
Utrecht.
ten in zee, opdat we die maar kwijt
zijn, het is echter alleen maar een
verschuiving van de problemen. Er
is nu een persleiding aangelegd die
het afvalwater van de Groningse in
dustrieën ver het Wad opspuit. Des
kundigen hadden berekend, dat dit
geen noemenswaardige verontreini
ging zou veroorzaken. Maar -eeds een
maand nadat de leiding in gebruik
was genomen, had er in de wijde om
geving van de monding zelfs na een
periode van stormweer nauwelijks
verversing van het water plaatsge
vonden. De garnalen, die toen wer
den gevangen, stonken de pan uit.
DE LAUWERSZEE is al verdwe
nen. Ook zijn er plannen om nog meer
stukken in te polderen, dijken te leg
gen, dammen naar Ameland. Er
wordt naar olie en gas geboord en de
gemeente Den Helder wil zware in
dustrieën vestigen op het Balgzamd,
omdat de vuile lucht en het smerige
water daar zo gemakkelijk kwijt zijn
te raken. Allemaal plannen die in
grijpende, zo niet onherstelbare gevol
gen zullen hebben.
DE WADDENZEE is rijk aan dier
lijk leven, maar betrekkelijk arm aan
soorten. Deze soorten vormen echter
samen een hecht evenwicht, dat ge
makkelijk is te verstoren. Hoe ge
makkelijk blijkt wel uit een voor
beeld. Er waren op Griend, Texel en
Rottumeroog enkele grote kolonies
grote sterns (40.000 paar). Een onge
lukje in Pemis bracht een chemisch
vergif in sterk verdunde vorm via de
Nieuwe Waterweg in de Noordzee.
Vandaar kwam het in de Waddenzee,
waar het zich in een iets sterkere
concentratie ophoopte in algen. In
het dierlijk plankton dat van deze al
gen leeft, hoopte het vergif zich nog
meer op. Via garnalen en visjes kwam
het gif in steeds sterker concentratie
bij de grote sterns t erecht, die er
voor een groot deel aan dood gingen.
In korte tijd daalde het aantal paren
tot 770.
Het zijn niet alleen de grote sterns
die hun voedsel uit de Waddenzee ha
len. Tienduizenden eenden, ganzen,
meeuwen, scholeksters en vele ande
re soorten zoeken er naar mossels,
garnalen, wormen, schelpen en vis
jes. Ze zoeken nooit tevergeefs, want
het wad is geweldig voedselrijk. Nog
wel.
De charme van het Wad is voor
mensen die er nooit zijn geweest niet
gemakkelijk onder woorden te bren
gen. Het is misschien de paradoxale
rust, want stil is het er nooit. Het ge-
gorgel van het water in de kreekjes
tussen de droogvallende platen, het
gekrijs van de meeuwen, of het ka
baal van de ruziënde scholeksters
zijn de talrijke en wellicht ook de
opvallendste verschijningen langs de
Waddenikusten.
Of het zijn de malle strandlopers,
pluizige bolletjes die allemaal in de
zelfde richting gekeerd op één poot
staan te slapen en dan plotseling zon
der aanwijsbare reden opvliegen.
Troepen van enkele tienduizenden
zijn geen uitzondering en het is een
indrukwekkend gezicht zo'n zwerm
vogels snelle rondjes te zien draaien
boven de plaatsen waar ze „overtij-
en". Een boeiend schouwspel levert
ook de meeuw die een mossel heeft
gevonden, maar hem niet open kan
krijgen. Hij vliegt er mee naar een
bazaltdijkje en laat de mossel net zo
lang vallen tot hij openbarst. Vaak
ook zijn de meeuwen te lui om hun
eigen voedsel te vangen. Pesterig
vliegen ze achter de sterntjes aan,
net zo lang, totdat die zenuwachtig
worden en hun prooi laten vallen.
ER ZIJN VELE mogelijkheden om
het Wad te verkennen, lopend of va
rend, met verrekijker of werphengel.
U hoeft zich niet direct aan te sluiten
bij zo'n groepje wandelaars dat zo
mer of winter „wadloopt" naar Ame
land of Schiermonnikoog, soms tot
hun middel in het water, dan weer tot
de knieën in het slik. Er zijn ook an
dere mogelij khedeft. Met een paar
laarzen aan wandelen vanaf een ei
land. De bodem is daar zanderig en
hard, je kunt er uren lopen zonder
een mens tegen te komen en de vo
gels zullen u nauwelijks bemerken.
Zorg wel dat u niet te ver van de kust
raakt, het wad is grillig en de vloed
kan u plotseling verrassen. Het uiter
lijk van de Waddenzee is wisselend
en de grenzen tussen water en land
zijn oneindig gevarieerd.
VOOR WIE niet in de gelegenheid
is om het Wad zelf te bezoeken, is er
bij uitgeverij Ploegsma in Amster
dam een boek verschenen dat u een
indruk kam geven van wat u allemaal
had kunnen zien. Jan van de Kam se
lecteerde een hoeveelheid kostelijke
foto's die hij in zes jaar op en rond
het wad maakte tot een document dat
samen met de tekst praktisch alle fa
cetten van „het Wad" belicht.
Met de poëtische inleiding van Diok
Hillenius is het een boek geworden,
dat bij iedereen het verlangen wakker
moet maken om ook met dat wad ken
nis te maken. Hillenius besluit zijn
boek met de opmerking: „De mooie
foto's van Jan van de Kam en het feit
dat de Wadden in 1970 internationaal
in de belangstelling staan als uniek
natuurgebied, zullen ongetwijfeld mee
helpen om onwetende anderen, de
meerderheid, op te wekken, zich de
kostbaarheden van de natuur niet uit
handen te laten grissen"
HET IS in dit verband te hopen, dat
het boek van Jan van de Kam nooit
een historisch document zal worden.
WIE DIT JAAR weer (of voor
het eerst) in Spanje gaat kampe
ren, die moet zijn reisplan zo in
delen dat hij voor elven 's avonds
op de camping van zijn keus arri
veert. Komt u later dan is er kans
dat u de zaak op slot vindt.
Vorig jaar is er, hartje hoogsei
zoen, door de Spaanse overheid, be
paald dat elke campinghouder zijn
terrein van 11 uur 's avonds tot 8
uur 's morgens gesloten kan hou
den voor alle motorisch verkeer.
Hij is daartoe niet verplicht, maar
voert hij die spertijd in, dan moet
hij er ook streng de hand aan hou
den. En diverse campingexploitan
ten hebben die regeling al inge
voerd.
DAT IS natuurlijk prettig voor
de nachtrust van de kampeerders
op zo'n terrein. Inderdaad was het
de laatste jaren vooral op de gro
te campings vrijwel de gehele
nacht rumoerig van komende en
gaande families. Nu kan men op
zulke terreinen dus niet meer opzet
ten of afbreken in de nachtelijke
uren. Wie na elven arriveert, zal
dus in de auto overnachten moe
ten. Maar ook de vroege ver
trekkers (en dat waren er altijd,
voor het begin van de lange thuis
reis, een heleboel) zullen moeten
wachten tot de ochtendklok acht
„heit". Het is dus goed, daar vice
versa tevoren rekening mee te hou
den.
OOK VOOR de (heel grote) cate
gorie van kampeerders die er 's
avonds nog wel 's op uittrekt mei
de auto om in een naburig dorp of
stadje te gaan eten (en wellicht
daarna nog een stevig afzakkertje
pleegt te pikken, aangezien de
drank er nog steeds spotgoedkoop
is!) heeft de nieuwe regeling ge
volgen. Wie niet voor 23 uur terug
keert, moet zijn auto buiten de
camping laten staan en dat vin
den velen stellig geen prettige ge
dachte.
ERNSTIGER kunnen de conse
quenties zijn wanneer er 's nachts
plotseling iemand ernstig ziek
wondt. Vorig jaar hebben wij in
een camping bij La Escala aan de
Costa Brava zo'n geval meege
maakt. Een Fransman die met ho
ge koorts en hevige buikpijnen in
een naburige caravan huisde en
kennelijk een spoedgeval was. De
receptie bleek (het was een uur 's
nachts) gesloten, zodat wij geen
telefonische hulp konden inroepen.
De enige „autoriteit" een simpe
le nachtwaker bleek noch door
smeekbeden, noch door steekpen
ningen of dreigementen te bewe
gen de slagboom van het toen nog
kersverse nachtelijke rijverbod
voor deze ernstig zieke op te heffen.
PAS NA urenlang hollen en dra
ven van tientallen mede-kampeer
ders gelukte het in een villa op
kilometers afstand van de camping
telefonisch alarm te slaan. En nog
maar net op tijd, want toen de man
eindelijk per taxi naar het zieken
huis in Gerona vervoerd was, bleek
dat hij een acute blindedarmontste
king had, met alle risico van per
foraties en buikvliesontsteking.
DAAROM IS HET misschien wel
raadzaam meteen al bij aankomst
met enkele mede-kampeerders af te
spreken om bij toerbeurt elke nacht
één auto buiten de camping te par
keren, opdat men in geval van nood
altijd transport bij de hand heeft
Tenzij de Spaanse overheid nu di
rect maatregelen treft om aan deze
gevaarlijke toestand een eind te ma
ken. Bijvoorbeeld door op ieder
kampeerterrein een publieke tele
fooncel te installeren.
H. C.
