Konzertierte Aktion mislukt in hoogconjunctuur
NEDERLAND HEEFT NIET VEEL MEER TE
LEREN VAN WESTDUITS LOON-STELSEL
Hoe het
werkt
SER verdeeld
minimumloon
over
DAAROM
mag Durex
vrij verkocht
worden!
Tijdschriften
achtergesteld
bij kranten
Omzet Co-op
in 1969
570 miljoen
de
beste
hekken
komen uit Best
Wall
Street
Voorontwerp door
kabinet aanvaard
SCHEFPVAART
Durex is zo veilig
D Durex the best there is
ZATERDAG 20
1 1970
10
Positief
B G levert
gegarandeerd roestvrije
hekwerken door
geheel Nederland tegen
de scherpste prijzen.
Vertroebeld
Zelfbeheersing
Afgewezen
Aanpassing l.B.
Voorbehoedmiddelen zijn heel gewoon
voor moderne mensen. En zo'n heel
gewoon voorbehoedmiddel is het Durex
condoom. Simpel en eenvoudig in 't
gebruik. U hebt er geen doktersrecept
voor nodig. Altijd en overal te krijgen,
wanneer u maar wilt. In de winkel of uit
de automaat. Even gemakkelijk als
een pakje sigaretten of een stukje zeep.
Maar u kunt er méér goede redenen
voor hebben om 't te kopen.
Durex is een wereld-bekend merk van
de London Rubber Company. In de
meest moderne laboratoria wordt de
kwaliteit van Durex voortdurend
gecontroleerd.
I
HAARLEM Werkgevers en vakbonden hebben het de afgelopen week bij her
haling gezegd: Het conflict rondom Roolvinks loonwet moet worden opgelost vóór
het kritieke jaar 1971 zich aankondigt. Voorzitter W. Bruynzeel van het Verbond
van Nederlandse Ondernemingen meent: We moeten elkaar zien te vinden op het
punt van de centrale afspraken. Er zou een soort garantie moeten komen, dat alle
CAO-gesprekspartners zich houden aan loonakkooiden die op centraal niveau
worden overeengekomen. Misschien dat daartoe een mogelijkheid kan wordeD
gevonden als behalve de vakcentrales ook enkele belangrijke bonden in het over
leg kunnen worden betrokken. Het gaat daarbij om de „wageleaders", de toon
aangevende organisaties. CNV-voorzitter J. Lanser heeft dezer dagen als de beste
oplossing gesuggereerd dat de minister zich alsnog bereid toont bij een eventuele
ingreep in de afzonderlijke contractlonen het teveet af te buigen naar spaarloon
of pensioen. Dat hadden NKV en CNV aanvankelijk gewild, vóórdat het centrale
loonoverleg werd geboycot. Maar tijdelijke bevriezing van het bewuste artikel 8.
terwijl het overleg dan weer volledig zou worden geopend (suggestie Zijlstra) zou
ook mogelijkheden kunnen bieden, meent de voorman van de christelijke arbeiders.
NKV-voorzitter J. Mertens heeft in de jongste verbondsraad op zijn beurt be
nadrukt dat werkgevers en werknemers het voor 1971 eens moeten zien te worden.
Zijn collega Kloos van het NVV is evenzeer bereid daai naartoe te werken, maar
is nog altijd niet te vinden voor concessies aan ministei Roolvink. Hjj sprak eerder
in de Eerste Kamer over een „papieren sabel", waarmee de bewindsman niets zou
kunnen uitrichten zolang NKV en NVV zich aan h>*t centrale overleg onttrekken.
Volgens Kloos moet Nederland naai
een ander loonsysteem. Mertens is
dat met hem eens. De vraag is alleen
welk systeem dat moet worden. Mer
tens heeft gezegd dat hij ontwikkelin
gen ziet, die ertoe zouden kunnen lei
den dat minister Roolvink zich aan de
hand van gewijzigde omstandigheden
soepeler betoont tegenover aangepaste
wensen van de gezamenlijke centrales.
Maar dan zullen die wensen, in over
leg met de werkgevers, eerst naalbaar
moeten blijken en geformuleerd moe
ten worden. De gezamenlijke reis van
de werkgevers- en vakbondsdelega'ie
naar de Bondsrepubliek, gericht op
het bestuderen van het sinds enkele ja
ren bestaande nieuwe Westduitse loon
systeem, zou daartoe materiaal kun
nen aandragen.
Het is het systeem van de Konzer
tierte Aktion, het gezamenlijk overleg
tussen regering, haar raadgevers,
werkgevers en vakbonden, waarbij de
contractpartijen nooit de kans lopen,
bij wat voor loonakkoord dan ook, door
de regering te worden gecorrigeerd.
Het is begrijpelijk dat met name het
NVV 't mode) van dat Westduitse stel
sel positief beoordeelt. Omdat daarin
in principe datgene wordt gegaran
deerd, wat in Nederland niet mogelijk
is gebleken. Bonn kan zich volgens de
wet niet bemoeien met wat werkge
vers en werknemers overeenkomen.
Die partijen zijn daar vrij in en heb
ben zelfs het recht dwars tegen de
regeringsprognoses in te gaan. De
Deutsche Gewerkschaftsbund (DGB)
heeft eerder flink leergeld betaald,
toen deze centrale zich ertoe liet ver
leiden vast te houden aan wat de rege
ring aan verwachte loonruimte had
genoemd. In de praktijk hadden de
werknemers daar een flinke strop aan.
De winsten kwamen sinds de recessie
1966-'67 ongeveer 30 percent hoger uit
dan de loonstijgingen. De werkgevers
waren er beter afgekomen dan ze zelf
hadden gedacht. Deze situatie leidde
vorig jaar tot stakingen. Het indienen
van forse looneisen was de enige ma
nier voor de vakbonden om hun onte
vreden leden, van wie er honderden
voor het lidmaatschap hadden be
dankt, weer binnen te halen.
De vakbeweging had contracten met
te lange looptijd afgesloten en werd
daar zelf de dupe van. Zij streeft nu
ADVERTENTIES
HEKWERK
Industrieweg 71-75
Tel. 04998-2710
BEST
A. Klooi wil naar nieuw loon
systeem.
naar korte contractperioden met open-
breekclausules en is inmiddels met ei
gen cijfermateriaal in de Konzertierte
Aktion gekomen om de regering tegen
spel te bieden. Bonn is er van terug
gekomen ook nog maar enige aandui
ding over de loonruimte in haar be-
leidsoverzicht te geven.
Intussen staat de regering zo goed
als machteloos tegenover de enorme
loon- en prijsinflatie, die de Westduitse
economie op dit moment kenmerkt.
Van enige zelfbeheersing van de kant
van de vakbeweging is geen sprake
meer.
De Konzertierte Aktion is al lang
niet meer het harmonieuze koor dat
het ideaal was van minister prof. Karl
Schiller van Economische Zaken, die
nu aan zijn tweede ambtstermijn als
bewindsman is begonnen. Steeds is
het beeld vertroebeld door politieke
krachtmetingen, waardoor de bijeen
komsten meer het karakter kregen
van een uitputtingsslag dan van een
gezamenlijke inspanning om de infla
tie te lijf te gaan. In dat opzicht is
er niets in de jongste praktijk van het
overleg, waarvan Nederland iets zou
kunnen leren. Dat komt voor een deel
ook omdat dit geïnstitutionaliseerde
overleg voortkomt uit een andere loop
van de loonhistorie, dan wij in Ne
derland kennen en uit een andere for
matie van de vakbeweging.
In West-Duitsland is de Gewerk
schaftsbund de machtigste centrale,
waarin zestien vakbonden samenwer
ken. Die centrale beschikt over een ka
pitaal van goed anderhalf miljard en
kan daardoor een krachtige vuist ma
ken tegenover de ondernemers. Staken
is in de Bondsrepubliek een wettelijk
geoorloofd drukmiddel, tenzij dat zou
gebeuren nadat tariefovereenkomsten
zijn bereikt. Er bestaat zelfs geen wet,
die stakingen tijdelijk kan verbieden
om daardoor te bereiken dat partijen
elkaar in een afkoelingsperiode alsnog
zouden kunnen vinden.
De positie van die vakbeweging is
de laatste jaren in West-Duitsland
sterker geworden, naarmate de econo
mische opleving de spanningen op de
arbeidsmarkt heeft vergroot Het aan
tal geïmporteerde buitenlandse krach
ten is sterk toegenomen. De vraag
naar gastarbeiders is op dit moment
groot. De Duitse vakbeweging kan
het zich daarom veroorloven op tafel
te slaan. Vandaar dat in het eerste
kwartaal van dit jaar, nadat de werk-
De omzet in Wall Street was
10.980.000 aandelen. Dow Jones-
cijfers: industrie 720.43 (-f7.74).
sporen 139.87 (-f0.86). nutsbe
drijven 98.54 -f 0.28)In het
telefonisch effectenverkeer
kwamen gisteravond de vol
gende koersen tot stand (tus
sen haakjes staat de officiële
slotkoers van gistermiddag)
AKZO (79.60). Hoogovens
'94.00), Kon. Olie 131.40—131.60
'130.20), Philips 59.00 gl (58.50).
Unilever 87.00 (86.40), KLM
(118.00).
Santa Fé Ind.
Can. Pacific
rilinois Cent.
Penns. Centr.
South. Pac.
Union Pac.
Allied Chem.
Am. Can.
A C.F. Ind.
Am. Smelting
Am T a T.
Am Brand
Anaconda
Beth. Steel
Boeing
Chrysler
City Bank
Cons Edison
Dougl Alrcr.
Dup.de Nem.
Eastm Kodab
Gen. Electr.
Gen. Motors
Goodyear T.
gisteren heden
20%
21%
53%
53%
18%
18%
11%
11%
26%
26%
32%
32%
17%
17%
38 V8
38%
42
42
25%
26
42%
42%
37
37
25
25%
23
22%
«15%
15%
20 Va
20 V8
62%
62%
23%
23%
14%
14%
119%
120
66%
67
68%
69%
64%
64%
24%
25%
Am. Motors
7%
7
Int. Harv.
24%
25
Int. Nickel
403/8
41
Int. T. a. T.
37
38%
Kennecott
46%
21%
Radio Corp.
21%
Republic St.
29%
293/4
Royal Dutch
36%
36%
Sears Roeb.
57
57%
Shell Oil
38%
38
Soc. Vacum.
44%
45%
Stand Br.
46
45%
Stand. Oil N.J
56 Va
57%
Studebaker
41%
41
Texaco
27
27%
LJn. Aircraft
29%
29%
Un. Corp.
8%
8%
Un. Fruit
38
38
Us. Rubber
15%
16%
Us. Steel
33%
33
Westingh.
653/4
66
Woolworth
30%
31%
Ford
44
43%
34%
K.LJA.
33%
Hoe functioneert het Westduitse
overlegsysteem? Wettelijk brengt
een commissie van vijf onafhanke
lijke deskundigen, allen economen,
jaarlijks uiterlijk 15 november rap
port uit aan de regering. De com
missie geeft daarin een anaivse van
de toestand doel voorspellingen
over de te verwachten ontwikkelin
gen en geeft correctiemogelijkhe
den aan. Ze doet geen uitgesproken
voorstellen waarmee zij zich in de
economische of social politiek van
de regering zou begeven.
De vijf deskundigen hebben geen
directe binding met belangengroe
pen. Ieder jaar wordt er één com
missielid gekozen vooi een periode
van vijf jaar. De commissie is ge
heel onafhankelijk in haar oordeel.
Ze kan vrijblijvend haar opvattin
gen kenbaar maken over eventuele
beleidsvoorstellen die de regering
in de beschouwingen wil laten be
trekken. Zodra het deskundige rap
port er is. waarvoor het federatief
statistisch bureau en de departe
menten de basisgegevens aandra
gen, bestudeert de regering dit.
waarna zij op haar beurt een over
zicht publiceert
Dat gebeurt omstreeks januari.
Voordat het parlement dan kennis
maakt met dat overzicht is er een
bijeenkomst van de Konzertierte
Aktion, een vrijblijvend overleg
dat werkgevers en werknemers tot
niets verplicht. De Konzertierte Ak
(ion is bij de wet ingevoerd in 1967
Vijftig mensen nemen er ongeveer
aan deel. Het zijn delegaties van
regering, werkgevers, werknemers.
Kamers van Koophandel, de Bun
desbank, de boeren en de deskun
digen.
Minister van Economische Zaken
Schiller heeft de Konzertierte Ak
tion de laatste tiid vier keer per
jaar bij elkaar geroepen, waarna
er een openbaar rapport over de
bijeenkomsten verschijnt. In de
vergaderingen van de Konzertierte
Aktion geeft de regering, als dat
wenselijk is. alternatieve bereke
ningen. waarin de gevolgen voor
de economische doelstellingen en
iun onderlinge relatie zijn uitge
drukt, als het om verschuivingen
in de prioriteiten gaat
Die vier economische doelstellin
gen, criteria waaraan het beleid
wordt getoetst, zijn: volledige werk
gelegenheid, prijsstabiliteit, even
wicht op de betalingsbalans en een
redelijke mate van economische
groei.
uit vijf economen bestaand ongebon
den en onafhankelijk adviescollege
van de regering, er dan ook toe ge
bracht een tussentijds advies uit te
brengen. Het luidde: rem de vraag ai
door de loon- en inkomstenbelasting
met 10 percent te verhogen. De werk
gevers in de Konzertierte Aktion zijn
er niet mee akkoord gegaan. Zij vin
den dit correctiemiddel te gróf en
daarom gevaarlijk. Het zou eerdi r
prijsverhogend dan remmend werken
omdat de belastingverhoging toch
weer in de artikelenprijzen aan de con
sument zou worden doorberekend. In
dat geval zou de betekenis van deze
conjunctuurpolitieke overheidsmaatre
gel voor de gezinnen dubbel nadelig
hebben kunnen werken: minder koop
kracht en duurdere artikelen.
Het is duidelijk dat, ai aan de West
duitse regering dan niet direct ingrij
pen in afzonderlijke CAO's, er toch
van overheidszijde remmend kan wor
den opgetreden. Dat kan uiteindelijk
voor de vrij besteedbare inkomens
over de hele linie hetzelfde gevcug
hebben als toepassing van artikel 8
van Roolvinks loonwet op een bepaal
de groep CAO-werkers. Ook in de
bondsrepubliek heeft de regering dus
een correctie-instrument bij de hand,
dat uitsluitend in werking treedt wan
neer er ontwrichting dreigt. Werkge
vers en werknemers kunnen zo'n pro
ces gezamenlijk veroorzaken, als ei
onvoldoende discipline wordt betoond
Zij bepalen in eerste instantie samen
de lonen en oefenen dus tegelijkertijd
een sterke invloed uit op het prijspeil.
De werkgelegenheid hangt daarmee
weer nauw samen. De Bondsrepubliek
is nu aangeland op het punt dat de
contractpartijen gezamenlijk de roi
van inflatie-aanwakkeraar spelen De
socialistische regering-Brandt zou
daar eigenlijk tegen moeten optreden,
maar kan zich dat politiek gezien niet
permitteren ten opzichte van de vak
beweging, die op dit moment de eer
ste viool speelt in de Konzertierte Ak
tion. De Bundesbank heeft nu aange
drongen op stabilisatiemaatregelen.
nemers door schade en schande zó
wijs waren geworden, dat zij zich
niets meer aan loonsuggesties van de
overheid gelegen laten liggen, de lonen
met 14 percent zijn gestegen. Dat be
tekent een toenemende onevenwichtig
heid in verhouding tot de produktivi-
teit, die volgens het jongste overzicht
van de Bundesbank met niet meer dan
4 percent opliep. De overdruk die
daardoor ontstaat kan zich alleen
maar ontladen in prijsstijgingen. En
die vormen in de bondsrepubliek dan
ook het gesprek van de dag. Een van
de vier doelstellingen van het natio
naal-economisch beleid (magische
vierhoek) de prijsstabiliteit, is daar
door in gevaar gebracht.
Die onrustbarende prijsstijgingen
hebben de raad van deskundigen, een
West-Duitsland zal het voorlopig dus
moeten hebben van de zelfbeheersing
Het is de les, die dr. Jelle Zijlstra
nog kortgeleden Nederland en daarna
de hele wereld heeft voorgehouden:
spring niet verder dan de polsstok
lang is. Een matiging van de loonei
sen hoeft geen achteruitgang in de ge
zinswelvaart te betekenen. Loonstij
gingen moeten onherroepelijk in de
buurt van de produktiviteitsstijging
blijven, wil de inflatie met enig succes
bestreden kunnen worden. Kloos vindt
wel dat dit niet hoeft als we met de
inflatie in de pas lopen bij het bui
tenland, maar dan accepteert nij een
verschijnsel, dat een onrustbarende
omvang begint aan te nemen en op de
duur toch een nadelig effect op de be
talingsbalans kan hebben.
Ook wat het tegengaan van de geld
ontwaarding betreft is de Konzertier
te Aktion, die volgende maand weer
bijeenkomt omdat eerst het resultaat
van de Landerverkiezingen moest
worden afgewacht, een mislukking ge
worden. In feite heeft het overleg al
leen goed gewerkt in de recessieperio
de. Alle partijen hadden toen namelijk
één gemeenschappelijk belang: zo snel
mogelijk naar een opleving koersen.
Wanneer de Nederlandse delegatie
zich dit alles realiseert, dan zal zij in
ieder geval tot de slotsom komen, dat
het Westduitse loonsysteem zeker niet
beter werkt dan het onze. De winst
van de studiereis zal dan ook hoog
stens kunnen bestaan uit een algeme
ne oriëntatie over de vormen van over
leg. waarin men in Nederland nu is
vastgelopen. En zoals ieder stelsel
groeit uit een compromis met de per
fectie, zal ook het onze verder kunnen
worden gestroomlijnd totdat er weer
gisteren heden
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. De Sociaal-Economi
sche Raad heeft zich vrijdag sterk ver
deeld getoond over het minimumloon.
Weliswaar sprak de SER zich eenstem
mig uit voor aanpassing van het mini
mumloon aan de gemiddelde loonstijging
(een volledig welvaartsvast minimumloon
dus), maar over de datum van invoering
.en enkele andere belangrijke punten ble
ken de overlegpartners verdeeld.
Dat de koppeling van het minimum
loon aan de gemiddelde stijging van lo
nen en prijzen (de z.g. gemengde index)
zou moeten worden verlaten was al eni
ge tijd duidelijk omdat de uitkeringen van
veel sociale verzekeringen worden aan
gepast aan de gemiddelde loonstijging.
Wanneer het huidige aanpassingsmecha
nisme zou worden gehandhaafd zou de
netto AOW-uitkering voor gehuwden bin
nen afzienbare tijd hogeif worden dan het
netto-minimumloon. Bovendien zou de
netto-WAO-uitkering, die reeds hoger is
dan het minimumloon, steeds meer bo
ven dit loon komen te liggen.
De vakbeweging, zo bleek gisteren, ver
langt dat de aanpassing aan de gemid
delde loonstijging per 1 juli a.s. wordt
ingevoerd. Daarnaast zou er een extra
verhoging van het minimumloon moeten
komen (waardoor het minimumloon rond
160 zou gaan bedragen), terwijl de
leeftijdsgrens voor het minimumloon zou
moeten worden terug gebracht van 24
tot 21 jaar. De werkgevers willen echter
dat het minimumloon pas 1 juli volgend
jaar de gemiddelde loonstijging gaat vol
gen. Zij zijn gekant tegen een extra-ver
hoging en -verlaging van de leeftijds
grens. In hun opvatting zou het minimum
loon per 1 juli a.s. dus 153 moeten wor
den volgens het thans geldende aanpas
singssysteem.
Een compromisvoorstel van de Kroon-
leden prof. Bosman en prof. Zijlstra leid
de al evenmin tot eenstemmigheid. Deze
Kroonleden stelden voor het minimum
loon met ingang van 1 juli a.s. de ge
middelde loonstijging te laten volgen en
daarentegen af te zien van een extra
verhoging. Op deze wijze zou het mini
mumloon per 1 juli a.s. op rond 157 ko
men.
NVV-Voorzitter A. H. Kloos heeft aan
het begin van de vergadering geprobeerd
tot een openbare behandeling van de
kwestie-minimumloon in de SER te ko
men. Dat lukte niet. maar wel werd be
sloten de zaak van de openbaarheid van
de vergadering opnieuw aan de orde te
stellen. De vakbeweging wil dat de ver
gaderingen als regel openbaar zijn en
slechts bij uitzondering met gesloten deu
ren zullen plaatsvinden.
een gezamenlijke gespreksbasis gevon
den is. Of dit een samenspraak moet
worden dan wel zich zal ontwikkelen
tot een hard twistgesprek, zoals de
symptomen daarvan zich ai in West-
Duitsland hebben afgetekend, hangt
van de instelling van de partijen af.
Uit de bereidheid om zonder vooraf
te stellen voorwaarden rond de tafel
te gaan zitten kan eerder iets con
structiefs groeien dan uit obstructie.
JOHN BINü'eLS
DEN HAAG. De tijdschriften voelen
zich door de regering achtergesteld bij
de dagbladen en hebben hiertegen vrij
dag. in een brief van hun organisatie, de
NOTU, aan minister Klompé van CRM
„ten scherpste" geprotesteerd. Zij willen
op gelijke voet met de dagbladen mee
delen in de STER-pot, zij willen ook vrij
stelling van de BTW op papier en zij wil
len, evenzeer als de dagbladen, profite
ren van een soepeler prijsbeleid. Tenslot
te willen ook zij in aanmerking komen
voor vrijstelling van de komende verho
ging der PTT-tarieven.
DEN HAAG. De ministerraad heeft
vrijdag het voorontwerp van een jaarlijkse
bijstelling van het tarief van de inkom
sten- en loonbelasting zonder belangrijke
wijzigingen goedgekeurd.
Het wetsontwerp, waarop talrijke in
stellingen zeer positief hebben gereageerd
gaat thans naar de Raad van State.
Zoals bekend beoogt het ontwerp het
belastingtarief zodanig aan te passen dat
de belastingdruk niet verandert door een
louter nominale stijging of daling van
het prijsniveau.
Blijkens het zojuist verschenen jaar
verslag van „CO-OP Nederland" ver
toonde de totale datailhandelomzet van
de bij „CO-OP Nederland" aangesloten
verbruikscoöperaties over 1969 een toe
neming van 539,7 tot 570 miljoen.
Het marktaandeel van de coöperaties
in de levensmiddelensector (kruideniers
waren) bleef stabiel op 7 percent. In het
verslag wordt meegedeeld dat de meer
derheid van de coöperaties aan het eind
van het jaar besloot het (verbruiks) divi
dend voor enkele jaren te passeren,
waardoor hun de mogelijkheid wordt ge
boden tot het voeren van een scherpere
prijsconcurrentie. De omzetten van „CO-
OP Nederland" zelf. inclusief die van de
dochterondernemingen, beliepen over
1969 ruim ƒ253 miljoen (exclusief BTW)
tegen 268,7 miljoen over 1968 (inclusief
omzetbelasting).
Het bestuur stelt met voldoening vast
dat ondanks de onvoldoende omzetont
wikkeling het exploitatiesaldo steeg van
f5.8 miljoen naar ƒ6,5 miljoen. Tot de
ze groei hebben vrijwel alle afdelingen
met uitzondering van de afdeling Textiel
bijgedragen.
Per saldo laat de resultatenrekening
een tekort zien van 884.000,-. Daarin is
aan afschrijvingen ruim 2,6 miljoen
verdisconteerd en aan kosten, gemaakt
ten behoeve van de deelgenoten, 2,2
miljoen. Het bestuur stelt voor het tekort
op de resultatenrekening ten laste van de
algemene reserve te brengen.
Alcor pass. 19 Vitoria n. Hamburg.
Ameland 19 rede Karlshamn.
Antilla Cape 19 te Mena al Ahmadl.
Area 19 v. Saigon n. Miri.
Aristoteles 18 v. Curagao n. Rotterdam.
Atlantic Crown 19 te Le Havre.
Bengalen pass. 19 Gibraltar n. Marseille.
Chevron Leiden 20 te Hongkong verw.
Chiron 19 te Oranjestad.
Diadema pass. 19 Gibraltar n Essider.
Dosina pass. 19 Lagos n. Tranmere.
Eemhaven pass. 19 Madeira n. Antwerpen.
ïsso Den Haag 19 te Mersa el Brega.
Ga roet 19 te Hamburg verw.
Gulf Hansa 19 te Tarbert.
Hercules 19 te Buena Ventura verw.
isis 19 te Hamburg.
Kalydon 19 v. Oslo n. Rotterdam.
Katelysia 19 te Stockholm verw.
Katendrecht 20 fe Paranagua verw.
Katsedijk 19 te Bremen.
Kelletia 21 te Takoradi verw.
Leuvelloyd pass. 19 Flores Azoren n. Cristobal.
Limburg 20 te Phuket verw.
Neder Weser 20 te Singapore verw.
Philine 19 te Kharg Eiland verw.
Provenierssingel 21 te Las Palmas verw.
Rotte 19 te Maceio.
Saf Ocean Adelaide 20 te Port Elisabeth verw.
Saf Ocean Amsterdam 19 te Lourenco Marques.
Schielloyd 19 v. Bremerhaven n. Hamburg.
Spaamekerk 19 v. Manilla n. Kobe.
Stad Utrecht 19 v Ceuta n. Maceio.
Straat Hobart pass. 19 Sabang n. Singapore.
Straat Luanda 19 v. Durban n Lourenco Mar
ques.
Waterland 19 v. Durban n. East London.
Willemskerk 19 v. Marseille n. Genua.
Zaankerk 19 v. Khorramhrahr n. Abadan.
ADVERTENTIES