Pierementen dreigen uit het straatbeeld te verdwijnen Nieuw tussen museum kerk en toont verband maatschappij medewerkers ter opleiding voor bedieningsfuncties HOOGOVENS IJMUIDEN WEINIG FACILITEITEN VOOR DE ORGELDRAAIER Wereld kampioenen op de wielerbaan Utrecht blij met fusie kerkelijke musea TV vanavond Radio vrijdag I 1 L J TV donderdag TV vrijdag DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1970 ii (Van onze Amsterdamse redactie) AMSTERDAM Onze beroemd ste orgelman, Willem Parel ten spijt: het gaat slecht met de Nederlandse draaiorgels. En de kreet uit de Parel film, „het orgel is een schone zaak en geeft de mensen veel vermaak" mag dan wel opgaan voor het gewone pu bliek en voor de toeristen, in de ogen van de politie en van sommige starre ambtenaren zijn het in zekere zin ondingen. Grote steden Orgelboek (Van onze correspondent) UTRECHT Anders dan in Haar lem is men in Utrecht blij met het nieuwe rijksmuseum voor kerkelijke zaken, waarover wij gisteren bericht ten. „We zijn dol gelukkig, dat de kogel door de kerk is", aldus dra A. M. Janssens, adjunct-directrice van het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht, sprekende over de fusie met het Bisschoppelijk Museum te Haar lem en het Oud-Katholiek Museum te Utrecht. „En tot onze grote vreug de hebben we nu van de heer G. Vruns, voorzitter van het bestuur van het Bisschoppelijk Museum in Den Bosch vernomen, dat dit museum graag aan de nieuwe opzet wil mee werken, bijvoorbeeld door bepaalde stukken af te staan". Bouw uw toekomst op staal! ft Hun bespelers krijgen langzamerhand zo weinig faciliteiten dat er voor sommi gen van hen geen droog brood meer te verdienen valt. Nieuwe orgeldraaiers zijn er nauwelijks meer te krijgen de oude generatie laat het zachtjesaan afweten. En dan is er nog een andere kwalijke zaak die het voortbestaan van orgels in het Nederlandse straatbeeld bedreigt: de export. Menig Amerikaan koopt via een slinks onderhandelende, zich als orgel- liefhebber voordoende tussenpersoon uit ons eigen land een draaiorgel. Even gaat het de orgels daar goed, maar als de ge breken zich aankondigen, is er niemand om ze te restaureren en verdwijnen ze in het niet. De man die zich daar werkelijk kwaad over kan maken, is Nederlands grootste draaiorgelvriend en de grootste kenner van dit instrument, politierechter mr. Romke de Waard. „Die export is een ellendige zaak. Van daar dat er nu de Leon Warni-stichting is, die met export bedreigde orgels op koopt, om ze of te laten restaureren en weer op straat op te sturen, of ze in ons museum in Utrecht onder te brengen." „De bezetting van de orgels is een waar probleem. We proberen daar waar zich geen mensen beroepshalve voor het in strument interesseren, ze te laten bezetten door liefhebbers in hun vrije tijd. Het restaureren is eigenlijk geen probleem. We hebben nog genoeg orgelbouwers die deskundig kunnen herstellen en verbou wen, aan nieuwbouw wordt overigens niet meer gedaan", zegt mr. De Waard. „Toch wil dat niet zeggen dat binnen kort alle orgels verdwenen zijn. Bij gron dige restauratie en met een voortdurend bijhouden van de instrumenten kunnen we nog generaties lang met onze orgels toe. Ons grootste probleem is, hoe vind je de mensen die beroepshalve met een draaiorgel op straat willen gaan. Ik ver zeker u, het zou allemaal stukken beter gaan als de gemeentelijke overheden eens wat soepeler werden, wat meer facilitei ten gaven. Maar dat is, vooral in de drie grote steden hier in het westen, een ho peloze zaak." „Dat er beperkende bepalingen zijn, is juist. Maar dat categorische weren van draaiorgels, zoals bijvoorbeeld in Rotter dam, waar ze niet in het centrum mogen komen, en Den Haag, waar een orgel man slechts om de dag mag spelen, is ver schrikkelijk. Dan wordt het voor de be trokkenen toch wel uiterst moeilijk om aan een fatsoenlijke bron van inkomsten te komen." „Neem als voorbeeld een geval uit Den Haag. Een ex-groenteboer in die stad heeft een pracht van een orgel, „De Blauwe Gavioli", op eigen kosten gerestaureerd en heeft van zijn liefhebberij een beroep gemaakt. Maar de man mag nu maar om de dag met dat orgel de stad in. Dit soort zaken kom je meer tegen. Sommigen vin den dan nog een andere orgelman, die ook wel om de dag met hun orgel willen lopen, maar het blijven toch halve in komsten." „Ook in Amsterdam liggen de zaken moeilijk. Daar is het sinds mensen heugenis zo dat vergunningen alleen aan invaliden worden verstrekt. Waarom niet aan anderen? Waarom moet een mens eerst worden afgekeurd voor alle andere werk voor hij met een orgel de straat op mag? Je hebt dan bovendien nog van die fijne regels. Is er eens een keer een or gelman te lang in een bepaalde straat ge weest, dan wordt ineens die hele straat voor alle orgeldraaiers verboden. „Men gaat ook zo weinig selectief te werk. Geef aan die orgeldraaiers en ver huurders die extra-moeite doen, die hun orgel goed onderhouden, die van het be spelen een show maken, die nooit iemand moeite geven, eens wat extra-faciliteiten. Drama's kan ik u vertellen. sy- 4 „Neem dat geval van oom en neef Waerts uit Zaandam. Die hebbeh op eigen kosten voor 10.000, „De Grote Gavioli", een kermisorgel, gekocht en gerestau reerd. Daarna vroegen ze een vergun ning aan, maar die werd categorisch ge weigerd. Waarom? Omdat een obstinate andere orgelman met een veel minder orgel bang was voor concurrentie. Kijk, dan wordt er ineens wel geluisterd alleen in negatieve zin. Dat soort situa ties kom je vaker tegen." „We hebben toen eens voorgesteld: mensen, kom nou allemaal met concrete plannen. Maar die zijn nooit gekomen. Het enige wat je nu ziet is dit: de bruta len hebben ook hier de helft van de we reld. De lastige elementen onder de orgel draaiers vragen niet eens meer, ze doen maar. En daarmee maaien ze het gras weg voor de voeten van ae fatsoenlijke, goedwillende orgeldraaiers. „En zo zie je in de praktijk dat de minst geslaagden uit deze categorie in wezen de meeste kansen krijgen. Met het maken van een hoop deining dwingen ze af dat er iets gaat gebeuren. „Amsterdam, orgelstad bij uitstek, telt trouwens ook hoe langer hoe minder or gels. Voor de oorlog waren er 35 vergun ninghouders, nu nog maar vijftien, van wie vijf er niet meer aan doen. De mooi ste en de grootste orgels zijn niet meer in Amsterdam. De Arabier is in Gronin gen, De Gouwe in Leeuwarden, De Lek- kerkerker in Gouda, De Cementmolen in Rotterdam, De Pod in Rotterdam en De Waterpoorter in Schiedam. „De beste orgels in Amsterdam zijn Pipo en De Klok. Het zijn", aldus mr. Romke de Waard, „de meest attractieve orgels en hun bespelers maken er ten minste wat van." Het bijhouden van het repertoire is een punt apart. Het noteren van orgel boeken is weliswaar leuk, creatief werk, maar in het geheel niet lucratief. Want voor het noteren van orgelboeken moet men wel degelijk goede kennis hebben van de muziektheorie, van het contra punt en bovendien moet men dan nog een uitgebreide kennis hebben van het orgel zelf om alle mogelijkheden te kun nen benutten. Voor een meter orgelboek verdient men maximaal een rijksdaalder en een meter kost zelfs de grootste routinier in ieder geval één uur werk. Maar ze zijn er nog wel, de liefhebbers in de ware zin van het woord, die het ervoor over hebben Romke de Waard is een van hen al zijn honoraria gaan overigens naar het Orgelmuseum en dan hebben we nog Gerard Rosenburg uit Middelharnis die voor straatorgels schrijft, en Marcel van Boxtel uit Nijmegen die voor kermisor- gels schrijft. In Brummen woont er nog een: Louis van Deventer. Is er aan die export van Nederlandse orgels naar het buitenland niets te doen? ,Nee", zegt Romke de Waard, „de wet voorziet niet in het behoud van roerende monumenten, wel in onroerende. We heb ben het misschien wel een beetje aan ons zelf te danken. Op iedere reclamefolder van ons land staan draaiorgels en molens. Die molens zijn onroerende monumenten, Maar die orgels Den Haag zou die lacune in de wetgeving eens moeten op vullen." Nederland 1. Om kwart over zes be ginnen we met een Eurovisiereporta ge van de wereldkampioenschappen op de baan, die in Engeland worden gehouden. Jean Nelissen geeft com mentaar. Vandaag de tijdrit over een kilometer. Pipo is er om de gewone tijd, evenals het nieuws. De TROS gaat daarna verder met een aflevering van Jam, waarin Rob bie Dale drie popgroepen introduceert, nl. September, Gallery en Taj Mahal, alsmede zanger Gerry Monroe. Het tweede deel van het voorprogramma is een aflevering van de serie de We reld waarin wij leven. Nu worden de mogelijkheden voor weervoorspelling op lange termijn onder de loep ge nomen. Na het journaal komt de TROS terug met een aflevering van Eugenie Herlaars Ziezo Zomer. Een uitgebrei de reeks gasten ontvangt zij o.w. Eu rovisie Songfestival-winnares Lennie Kuhr met enkele liedjes van haar Franse langspeelplaat, de Enschedese popgroep the Rowdies, de Engelse zan ger Ralph MacTell, de Duitse zanger Gerhard Wendland, de groep Flash back, de caberetier Frits Lambrechts en de hotviolist Frans van Bergen. Het wordt een programma dus met veel muziek en weinig babbels. De wekelijkse TROS-spanning komt niet van de Dief van Washington maar van de Kampioenen. Ze moeten pro beren uit te vinden, waarom drie agen ten van de geheime dienst zelfmoord hebben gepleegd. Het laatste onder deel van het TROS'-programma is ge titeld Gewoon iets anders. Het brengt een optreden van de Griekse zange res Dora Jannakopoulou, die bekend is geworden door de liederen van Theodorakis, maar die nu een aantal Braziliaanse liedjes zingt. Wim Kui lenburg en zijn combo en gitarist Ju lian Coco zorgen voor de muzikale be geleiding. Met het laatste nieuws is het programma vanavond niet afgelo pen, want de NOS schakelt opnieuw over naar Leicester, waar op de wie lerbaan de amateur-achtervolgers in de baan komen. Nederland 2. Tussen Pipo en het nieuws van acht uur een programma van de NOS. Eerst het journaal, dan van Gewest tot Gewest en de tips van het nationaal bureau voor toerisme. Aansluitend aan het tweede journaal van de VPRO de Berichten uit de Zo mer, achter welke alternatieve titel zich een gewone actualiteitenrubriek verschuilt, zij het dan ook dat de on derwerpen in de alternatieve sfeer lig gen. In het avondprogramma verder drie onderdelen, waarvan het eerste afkomstig is van Lies Westenburg en Hans Redeker. Het is een kunstenaars portret van Jaap Boots. Vorig jaar overleed de nog jonge Bergense kun stenaar plotseling. Hij was al eens voor de VPRO geweest en aangezien on langs een van zijn laatste staalplas- tieken is onthuld vond de VPRO aan leiding om een kunstenaarsportret aan hem te wijden. Verder de serie Onaantastbaar. Tot slot van het VPRO-programma een herhaling van de vorig jaar uitgezon den documentaire van Hans Keiler en Aad Nuis over „De wereld van Peter Vos". Tekenaar Peter Vos is vooral in het nieuws gekomen door zijn illu straties voor de televisieserie Woord voor Woord en zijn Scheppingsverhaal in plaatsjes. Later maakte hij ook griezelige beesten. We zullen alle fa cetten van zijn werk te zien krijgen. Mag uit dit aanbod afgeleid worden, dat dit museum ook wil opgaan in het grote geheel „Die conclusie mag ik niet trekken, maar een ander mag het best doen. Hij heeft dan misschien wel gelijk", aldus mej. Janssens Het is de bedoeling, dat. wanneer de sa menvoeging een feit zal zijn. en dus ook de restauratie van het Catharine-convent en Gasthuis in Utrecht, de traditionele op bouw van de kerkelijke musea in Neder land te verlaten. Wat gaat er voor in de plaats komen Mej. Janssens: „Tot nu toe onderschei den de kerkelijke musea zich niet specifiek van de andere musea in Nederland. Ook wij belichten de typische esthetische en historische kant van onze bezittingen. Daar willen we van af. We willen het kerkelijk element meer naar voren brengen: bijvoorbeeld de inbreng van de kerk in het maatschappelijk leven en dat op he den toe. We willen laten zien dat er een relatie is tussen de veranderingen in het maatschappelijke en kerkelijke leven en de ontwikkeling tot op heden volgen". Op het ogenblik is toch de ontwikkeling van het kerkelijk leven niet zo positief in onze Nederlandse maatschappij, dat u positief gerichte exposities daarover kunt brengen? „Dat is juist. Maar we moeten dan ook niet alleen de inbreng tonen, maar ook de weerstanden, die de kerk ondervindt en zo mogelijk ook het waarom van die weer standen. Hoe we dat in detail gaan doen weten we op dit moment nog niet, maar we denken aan veel al of niet kleine exposi ties. Om te beginnen moet het hele mu seum zo flexibel mogelijk zijn, zodat snel le expositiewisselingen ook mogelijk zijn. Het aankoopbeleid van hedendaagse stuk ken moet er niet op gericht zijn „een col lectie" op te bouwen. Een stuk dient voor al dan gekocht te worden, wanneer het een tijdvak in zijn totaliteit of een gedeel te daarvan in maatschappelijk opzicht bijvoorbeeld karakteriseert. Het is niet voor niets, dat we op het ogenblik onze aandacht richten op de kitscherige devo- tionalia, vooral uit het begin van deze eeuw. Vele ijverige handen van zusters uit kloosters en ook daarbuiten hebben de meest verschrikkelijke dingen gemaakt. Soms op het ketterse af. Dat zijn typisch aankopen, die niet op esthetische gronden zijn gedaan. Maar een grondige studie er van zal vele belangrijke conclusies op ve lerlei ook niet-kerkelijk of artistiek terrein op kunnen leveren". Natuurlijk blijft ook het verleden be langrijk. Maar ook hier zoekt de leiding naar wegen om het bezit ook op andere manieren dan alleen puur kunst-histo rische en esthetische werkzaam te maken. „Er zijn zoveel facetten in het leven die zich weerspiegelen in de kerkelijke kunst. Dat moeten we laten zien. Wat heeft de gemiddelde bezoeker er aan langs een mooi beeldje te lopen, waar een kaartje op getikt staat met „1480-Kleefs"? We wil len in onze exposities antwoord gaan ge ven op vragen als: waarom Kleef en waar om 1480? Waarom in die stad juist die hei lige? We willen om nog een voorbeeld te noemen laten zien dat het ook in de kerkelijke kunst merkbaar is, dat Neder land in de 15e eeuw cultureel leidingge vend werd. En dat we naarmate de rijkdom in Nederland toenam ook mooiere en duur der uitgevoerde stukken kregen in de kerk. Reformatie, contra-reformatie, het be studeren van de economie in bepaalde pe rioden, exposities van kerkelijke kunst kunnen een belangrijke bijdrage tot dit alles leveren. Daarom zijn we ook zo blij dat het zuiden, het Bisschoppelijk Museum in Den Bosch met ons mee wil werken. Zij hebben zoveel goeds uit de 17e en 18e eeuw en dat is belangrijk voor de continuïteit van ons bezit, want zelf heb ben we daar niet zoveel van". En dan zeggen mej. Janssens en dr. H. L. M. Defoer, de conservator van de schil derijen en de handschriften van de A.B.M. niet zonder trots, dat Utrecht op het ge bied van de kerkelijke kledij en het kerk- zilver een van de belangrijkste, zoniet het belangrijkste museum in Europa zal krij gen. En dat het dan het Rijksmuseum in Amsterdam op deze terreinen naar de kroon zal steken. De heer Defoer: „In Scandinavië hebben ze wel veel textilia, lapjes, als ik het zo mag zeggen, maar wat wij hebben is belangrijker". Personeelsproblemen zal de fusie niet opleveren. De conservator van het oud katholiek Museum te Utrecht, dr. A. J. van der Ven, zal het werk vanwege zijn hoge leeftijd graag uit handen geven, in feite wordt dit werk al meer dan twee jaar door de mensen van het Aartsbis schoppelijk Museum gedaan. En in Haar lem is de conservator de heer J. A. J. M. Verspaandonk tevens archivaris van het bisdom van Haarlem, wat op zichzelf al een dagtaak is. HILVERSUM I. 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn. 7.20 Lichte muz. en report. (8.00 Nws; 8.11 Journaal; 8.30 De groenteman). 9.00 Intern. Spectrum. (9.35 Waterstan den). 10.00 Voor kleuters. 10.10 Ar beidsvitaminen (1100 Nws). 11.30 Horlepiep. 11.55 Beursberichten. 12.00 Blik op de wereld (Europese inte gratie). 12.30 Overheidsvoorl.: Uitz. voor de landbouw 12.40 Lichte muz. 12.50 Recht en slecht. 13.00 Nws. 13.11 Actualiteiten. 13.20 Klass. muz. 14.00 Ruimte. 16.00 Vrijdag. (16.00 Nws; 17.55 Meded.; 18.00 Nws; 19.30 Nws). 21.00 Opera Alban Berg. 22.45 Nws. 22.55 Meded. 23.00 Actualiteiten. 23.10 Prettig weekend. 23.55 Nws. HILVERSUM II. 7.00 Nws. 7.11 Het levende woord. 7.16 Badinerie (7.30 Nws; 7.32 Actua liteiten; 7.30 Overweging; 8.00 Nws). 8.30 Nws. 8.32 Touringclub. 8.45 Voor de vrouw. (9.00 Gymn. voor de vrouw) 9.45 Lezing. 10 00 Aubade. 11.00 Nws. 11.03 Voor zieken. 11.55 Meded. 12.00 Van twaalf tot twee (12.22 Wij van het land; 12.26 Meded. t.b.v. land- en tuinbouw; 1230 Nws; 12.41 Actuali teiten; om 13.00 Raden maar 14.0e Hoorspel. 14.40 Lichte muz. 14.55 Con cert 5 la carte. 16.00 Nws. 16.03 Dis co-drive-in. 17 30 Sportkompas. (Tus sen 17.30-18.00 Wereldkampioenschap pen wielrennen). 18 00 Koninklijke mi litaire kapel. 18.30 Nws. 18.41 Actua liteiten. 19.00 Wereldpanorama. 19.10 Gew. muz. 19.40 Wijd als de wereld. 19.50 Meisjeskoor. 20.05 Musicalfragm. 21.00 Documentaire over Roemenië. 22.00 Actualiteiten 22.30 Nws. 22.40 De Beyaerdhier. 23.10 Apollo XXI. 23.30 Midnight Special. 23.35 Wereld kampioenschappen wielrennen. 23.55 Nws. HILVERSUM III. 9.00 Nws. 9.02 De Eddy Becker Show. (10.00 Nws) 11.00 Nws. 11.03 Popmuz. 12.00 Nws 12.03 Top-30. 13.00 Nws. 13.03 Top-30 14.00 Nws. 14.03 Suzie Cream Cheese. 15 00 Nws. 15.03 Muziek Boetiek. (16.00 Nws) 17.00 Nws. 17.02 Journaal. 17.05 Zingende, Bougie. BRUSSEL 324. 12.00 Nws. 12.03 Muziekprogr. (12.40 Weerbericht, SOS-berichten voor de schippers). 12.55 Buitenl. persover zicht. 13.00 Nws. 13.20 Tafelmuz 14.00 Nws. 14.03 Kamermuz. 15.00 Nws. 15.03 Casinoconcert 16.00 Nws. 16.03 16.30 Volksmuz 17 00 Nws. 17.15 Lich te muz. 18.00 Nws 18.03 Verzoekpla ten. 18.28 Paardesportuitslagen. 18.30 Lichte muz. 18.35 Verkeerswenken. 18.40 Lichte muz. 18.52 Taalwenken. 18.55 Intermezzo. 19.00 Nws. (Tussen 19.00 en 21.30 Flitsen Wereldkam pioenschappen wielrennen. Om 19.30 Koormuz. 20.00 Muz. 21.00 Klank beeld. 21.45 Litt. progr. 22.00 Nws. 22.10 Kleinkunstmagazine. 23.15 Lied jes. 23.40 Nws ADVERTENTIE Hoogovens IJmuiden vraagt in verband met de grote uitbreidingen van haar walserijen medewerkers ter opleiding voor diverse bedienings functies. Het werk wordt in ploegendienst verricht. Leeftijd 21 tot 40 jaar. Aanvangssalaris plus ploegendiensttoeslag bedraagt bij 23 jaar en ouder circa 12.450,- bruto per jaar (circa 239,- bruto per week). Belangstellenden kunnen nevenstaande coupon ingevuld zenden aan: Hoogovens, Antwoordnummer 94000, IJmuiden (plak dus geen postzegel). Na ontvangst wordt nader contact met u opgenomen. (Telefonische inlichtingen: 02510-94000). Ik stel prijs op meer informatie over diverse bedieningsfuncties. HF 371 Naam: Voornaam: Adres: Geboortedatum: Woonplaats: Gehuwd/ongehuwd Nederland I 18.15 Wereldkamp. Wielrennen te Leicester. 18.45 Pipo de Clown. 18.51 STER: Reclame. 18.55 NOS: Journaal. 19.00 STER: Reclame. 19.04 TROS: Jam. 19.31 De wereld waarin wij leven. 19.55 STER: Reclame. 20.00 NOS: Journaal. 20.15 STER: Reclame. 20.20 TROS: Zie Zo Zomer. 21.20 De Kampioenen (film). 22.10 De Griekse zangeres Dora Jannakopoulou. 22.35 NOS: Journaal. 22.40 Wereldkamp. Wielrennen te Leicester. Nederland II 18.45 NOS: Pipo de Clown. 18.51 STER: Reclame. 18.55 NOS: Journaal. 19.00 STER: Reclame. 19.04 NOS: Van gewest tot gewest. 19.49 Tips van het Nationaal Bureau voor Toerisme. 19.55 STER: Reclame. 20.00 NOS: Journaal. 20.15 STER: Reclame. 20.20 VPRO: Berichten uit de zomer. 20.45 Kunstenaarsportret van Jaap Boots. 20.55 Onaantastbaar(film). 21.40 De wereld van Peter Vos (rep.) 22.25 NOS: Journaal. Nederland I 18.45 NOS: Pipo de Clown. 18.51 STER: Reclame. 18.55 NOS: Journaal. 19.00 STER: Reclame. 19.04 E.O.: Teen Revolt (doc.). 19.30 Koorzang. 19.55 STER: Reclame. 20.00 NOS: Journaal. 20.15 STER: Reclame. 20.20 NCRV: Hier en Nu. 20.45 Please Sir, tv-serie. 21.10 Popparlement. 22.00 Zolang de kraanvogels nog overvliegen (film). 22.50 Avondsluiting. 22.55 NOS: Journaal. 23.00 Wereldkamp. Wielrennen te Leicester. Nederland II 18.45 NOS: Pipo de Clown. 18.51 STER: Reclame. 18.55 NOS: Journaal. 19.00 STER: Reclame. 19.04 NOS: Première. 19.30 VARA: Lief zijn voor muizen. 19.35 Knight Duty. 19.55 STER: Reclame. 20.00 NOS: Journaal. 20.15 STER: Reclame. 20.20 VARA: Zomaar een zomeravond. 21.45 Mannix. 22.35 NOS: Journaal. MMMMMMMMMMMMMflMMMMMMWIIIMIWIM

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 11