VAN DAG TOT DAG Niet-aanvalsverdrag in oost en west zeer gunstig ontvangen LANG GESPREK TUSSEN BRANDT EN KOSYGIN Bom duiten Hoessein verwacht krachtmeting met Palestijnen Algemene moord op verontwaardiging over twee politie-agenten Een drempel gepasseerd Amerikaanse raketafweer kan worden uitgebreid Griekenland laat zeven Palestijnen vrij TROEF VAN DE WEEK Zwitserland zal DDR niet erkennen Italiaans kabinet krijgt vertrouwen Poolse grenspost met Sovjet Unie gesloten LOT JORDAANSE MONARCHIE IN BESLISSEND STADIUM? STENEN EN BRAAKGAS IN ROERIG LONDONDERRY commentaar op actuele zaken DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1970 3 Senaat akkoord Mensensmokkelaars voorlopig vrij Gesprek T opconferentie CDU In verband met cholera (Van onze redacteur in Londen) LONDEN Gisteren ging er een golf van verontwaardiging en af grijzen over heel Ierland en ver daarbuiten over de dood van twee politie mannen die spoedig aan hun verwondingen bezweken nadat een uitermate verraderlijke booby-trap was ontploft in het vriendelijke dorpje Cross- maglen, dat nog nooit enige onrust heeft gekend. Het plaatsje ligt in een bijna uitsluitend katholiek gebied. IRA Incident bij begrajnis Bogside Zwaar verzilverde servetband, ovaal model ƒ15.- voor 9,50 'T SILVER-STOEPKE Ofschoon de waarde van politieke ver dragen altijd problematisch blijft, verte genwoordigen zij op het moment dat zij worden ondertekend toch een zekere ga rantie. Zij symboliseren de bestaande toe stand en illustreren de geldende verhou ding tussen de verdragsluitende partijen, waaruit een belangenevenwicht is af te lezen. Veel meer dan dat betekent ook het nu ondertekende niet-aanvalsverdrag tussen de Sovjet-Unie en West-Duitsland niet. Hoe snel zo'n verdrag zijn waarde kan verliezen, hebben Groot-Duitsland en de Sovjet-Unie in de jaren veertig aange toond. Het non-agressiepact tussen Hit- Iers Rijksregering en Stalins Sovjet-re gime, gesloten op de rug van het neerge schoten Poolse volk in 1939, was nauwe lijks twee jaar later een vodje waardeloos papier waarover Hitier en zijn medewer kers zich in hun hoofdkwartier vrolijk maakten, toen het bevel tot de operatie Barbarossa was gegeven en de Duitse horden Rusland binnentrokken. Er is echter geen enkel aanknopings punt tot vergelijking van de huidige si tuatie met die in 1939, noch wat de om standigheden, noch wat de personen be treft. Het verdrag maakt een volkomen serieuze indruk en heeft zeker geen en kel aspect van een noodmanoeuvre, die zou moeten dienen om een periode van uitstel te forceren waarin de partijen zich zouden kunnen versterken voor een on vermijdelijke confrontatie. Integendeel, zowel van Duitse als van Russische zijde lijkt men ernstig van plan, het verdrag te interpreteren als een inleiding tot betere betrekkingen en een katalysator tot snel lere oplossing van bestaande geschillen. De korte rede waarmee Bondskanselier Willy Brandt vanuit Moskou het Duitse publiek vertrouwd trachtte te maken met de strekking van het verdrag, bevatte een zinsnede die op zijn minst merkwaardig moet worden genoemd merkwaardig eerlijk en merkwaardig realistisch. Hij zei onder meer: ,,Er gaat door dit verdrag voor Duitsland niets verloren dat niet al lang geleden onherroepelijk verloren werd." Het komt niet vaak voor dat een politicus in dergelijke omstandigheden de moed heeft, zo duidelijk een nationale schuld te erkennen en te aanvaarden. Deze zinsnede bevatte voorts de weergave van het besef, dat Duitsland allerminst ongeschonden uit de oorlog is te voor schijn gekomen, al heeft het economisch en politiek snel een nieuwe carrière opge bouwd. Er zijn dingen onherroepelijk ver loren gegaan, en men moet wel een slecht verstaander zijn als men niet begrijpt dat de Duitse regering daarmee voorgoed af stand doet van de gebieden in het Oosten en zelfs van het letterlijke recht op het stuk Oost-Duitsland, dat een zelfstandige staat geworden is. Dat de mogelijkheid tot latere hereniging door het verdrag niet wordt uitgesloten, is door Brandt daar naast uitdrukkelijk gesteld. Maar zijn woorden kunnen worden vertaald als een belofte dat die hereniging zal worden overgelaten aan de loop der historie en de totale ontwikkelingen in Europa, als een cultureel aspect van wat zich in de betrekkingen tussen de beide Duitslan- den zal afspelen. De letter van het verdrag moet onge twijfeld bijdragen tot de Europese veilig heid, indien althans de geest die eruit spreekt door komende Duitse generaties en regimes zal worden overgenomen. En, indien andere landen die belang hebben bij de Europese ontwikkelingen, zoals ook de Verenigde Staten, nauwkeurig acht geven op wat in Europa ten aanzien van de relaties tussen communistische en niet-communistische naties tot ontwikke ling gaat komen. In zekere zin heeft de Sovjet-Unie een drempel overschreden naar de nieuwe Europese situatie, waarin een totaal vre desverdrag van de oude oorlogspartijen met Duitsland en een daarop aansluitend veiligheidsverdrag voor heel Europa, de Sovjet-Unie incluis, niet meer tot de on mogelijkheden behoren. WASHINGTON (Reuter), De Ame rikaanse Senaat heeft zich gisteren na een debat van een week uitgesproken voor een uitbreiding van het Anti-Raketsys teem (ABM). Met 52 tegen 47 stemmen werd besloten het aantal bases voor de „Safeguard"-raketten te verdubbelen tot vier. In regeringskringen in Washington toonde men zich over de goedkeuring erg tevreden. Men wees erop, dat deze uit breiding voor een goede afloop van het Saltgesprek als strategische troefkaart zeer wenselijk was. De Senaat sprak zich met 52-47 stem men uit tegen een voorstel van de senato ren Cooper en Hart, het aantal raket bases te beperken tot de huidige twee. Met deze verwerping heeft de Senaat het de regering mogelijk gemaakt het aantal bases tot vier uit te breiden. Het ministe rie van Defensie kan nu naast de bases in Noord-Dakota en Montana ook ABM-ba- ses in Wyoming en Missouri aanleggen. Het ABM-systeem met „Safeguard"-ra- ketten moet de bunkers met de intercon tinentale „Minuteman"-raketten tegen een vijandelijke aanval beschermen. ATHENE (AFP). De Griekse autori teiten hebben gisteren om middernacht de zeven Palestijnen, die in Athene gevangen zaten wegens acties tegen de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al, overgedra gen aan vertegenwoordigers van het In ternationale Rode Kruis. De Griekse overheid voldeed hiermee aan een afspraak, die haar onlangs was afgedwongen door enige Palestijnen die zich van een lijnvliegtuig van de „Olym pic Airways" hadden meester gemaakt en de inzittenden met de dood bedreigden. De vrijgelaten Palestijnen waren in Athe ne veroordeeld tot gevangenisstraffen va riërend van 2 tot 18 jaar. Maandag werden zij begenadigd om te kunnen worden vrij gelaten. De Palestijnen gaan met een Bulgaars vliegtuig naar Damascus. LONDEN, Vanmorgen zouden de twee in Engeland gearresteerde Neder landers, die verdacht worden van het En geland binnensmokkelen van Pakistanen, op borgrocht zijn vrijgelaten. Het zijn een 4I-jarige koopman en een 31-jarige chauffeur, beiden uit Rotterdam. Zij reden in juni met een verhuiswa gen vol oude televisietoestellen naar Lon den. Zij voerden echter ook negen Pa kistanen mee, die voor Engeland geen verblijfsvergunning hadden. BERN (Reuter). De Zwitserse rege ring heeft gisteren besloten voorlopig niet tot diplomatieke erkenning van Oost- Duitsland over te gaan. Een regeringswoordvoerder deelde na een kabinetsbijeenkomst in Bern mee, dat de regering niet van plan is haar houding tegenover de DDR te wijzigen. Het Oostduitse staatshoofd Walter Ul- bricht zond Zwitserland de vorige week een nota met het verzoek de erken ning van Oost-Duitsland als soevereine staat te overwegen. ROME AFP/DPA). Het nieuwe cen trum-linkse coalitie-kabinet van premier Emilio Colombo heeft gisteren met 348 stemmen voor, 231 stemmen tegen en één onthouding het vertrouwen van het Italiaanse huis van Afgevaardigden ge kregen. Vijftig afgevaardigden waren afwezig. Verwacht wordt dat de Senaat vanavond het nieuwe kabinet eveneens zijn vertrou wen zal schenken. (Van onze redactie buitenland) MOSKOU De Russisch-Westduitse samenwerking is nu definitief een stap verder gekomen met de ondertekening van het niet-aanvalsverdrag en de gesprekken die bondskanselier Brandt gisteren met zowel premier Kosy- gin als partijchef Breznjev voerde, zo menen politieke waarnemers in Mos kou. Vooral aan de besprekingen met Kosygin wordt grote waarde gehecht omdat hieruit duidelijk de wens van de Sovjet-Unie naar economische samenwerking blijkt. Brandt blijkt grote interesse te hebben voor de economische problemen van Rus land. Dit werd afgeleid uit zijn medede ling dat reeds volgende maand de West- duitse minister van Economische Zaken Karl Schiller en de minister van Weten schappelijk Onderzoek, Hans Leusink naar Moskou komen om over hun ge meenschappelijke, economische en tech nologische aangelegenheden te praten. Van Russische zijde legt men echter sterk de nadruk op de politieke merites van het gesprek en wijst men speciaal op Brandts positieve houding ten aanzien van een Europese veiligheidsconferentie. De kanselier sprak gistermiddag ruim drieëneenhalf uur met Breznjev. Over dat gesprek zijn geen nadere bijzonderhe den bekendgemaakt, maar diplomatieke kringen in Moskou hechten bijzonder veel waarde aan deze ontmoeting. Vanmorgen zou Brandt, voordat hij weer naar Bonn vliegt, opnieuw een gesprek voeren met Kosygin. De Westduitse kanselier heeft gisteravond een verklaring, die in Mos kou was opgenomen, voor de Westduitse televisie afgelegd. Hij zei: „Met dit ver drag gaat niets verloren, wat al niet lang geleden is verspeeld. Het verdrag brengt niets en niemand in gevaar." Brandt noemde het verdrag een succes voor de na-oorlogse Duitse politiek en een belangrijke stap om de betrekkingen met de Sovjet-Unie en de andere ooste lijke buren te verbeteren. In Londen wordt steeds meer rekening gehouden met de mogelijkheid dat een door de Westduitse bondskanselier Willy Brandt voorgestelde topconferentie van de vier grote westelijke landen tijdens de volgende bijeenkomst van de Verenigde Naties tussen 19 en 24 oktober zal plaats vinden. De Britse premier Edward Heath heeft al te kennen gegeven tijdens de ok- toberzitting van de VN te willen spreken. In de Britse hoofdstad speculeert men ook al op de mogelijkheid van een top- gesprek tussen de vier geallieerde lan den, omdat naast president Nixon ook de Russische premier Kosygin in die tijd naar New York schijnt te willen komen. De ondertekening van het niet-aanvals verdrag heeft zowel in het westen als in het oosten positieve reacties ten gevolge gehad. In de meeste commentaren worden het veiligstellen van de vrede en het be grip tussen de volkeren als de meest po sitieve punten van het verdrag be schouwd. De V.S. reageerden „met tevredenheid" op de ondertekening. De woordvoerder van president Nixon, Ronald Ziegler, zei „wij hebben bij verscheidene vorige ge legenheden ons vertrouwen in en onze steun aan de oostpolitiek van de Duitse bondsregering tot uitdrukking gebracht." Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de ondertekening een waardevolle stap in het streven naar ver betering van de oost-westverhoudingen. De Franse staatsradio sprak van een „beslissend historisch resultaat." Positief reageerde men ook in Belgische regeringskringen. Het verdrag komt over een met de politiek die België steeds heeft gesteund, zei men daar. Het verdrag was gisteren in de Oost- europese pers het belangrijkste onder werp van beschouwingen. Het persbureau Tass noemde het een belangrijke mijl paal in de naoorlogse geschiedenis van Europa. Een van de belangrijkste politieke do cumenten van onze tijd, vond het Tsjecho- slowaakse persbureau CTK. De Westduitse oppositie gaf opnieuw uiting aan haar bezwaren tegen het ver drag. CDU-voorzitter Kurt Kiesinger zei dat de bedenkingen van zijn partij on- WARSCHAU (Reuter). De doorlaat post in Medyka, bij Rzesszov in het zuid oosten van Polen, aan de grens met de Oekraine. is in verband met de cholera in het zuiden van de Sovjet-Unie tot na der order voor alle verkeer gesloten. Dit is gisteren meegedeeld door het Poolse ministerie van binnenlandse zaken. Alle motorrijtuigen voor de Balkanlan- den moeten via Tsjechoslowakije reizen in plaats van door de Sovjet-Unie. Maan dag had het Poolse ministerie van volks gezondheid alle reizen naar het zuiden van de Sovjet-Unie al verboden. Reizi gers naar of uit Egypte, Turkije, Perzië en Irak moeten zich tegen cholera laten inenten. verminderd van kracht blijven. De voor zitter van de Beierse CSU, Franz Josef Strauss, vond het verdrag een instrument van Sovjetrussische machtspolitiek. De regeringspartijen SPD en FDP wa ren evenwel enthousiast. Naar de mening van de liberale parlementsfractie is het Brandt en zijn minister van Buitenlandse Zaken Scheel gelukt een politieke door braak tot stand te brengen, die op een Europese samenwerking doet hopen. De sociaal-democraten waren ervan overtuigd, dat het verdrag de weg opent voor een verbetering van de betrekkin gen tussen de Sovjet-Unie en de Bonds republiek. SEATTLE (Reuter) De Ame rikaanse federale recherche zoekt een man die 25 000 dollar kreeg na een telefoontje dat hij een bom in een vliegtuig had geplaatst en in ruil voor dit geld inlichtingen over de helse machine zou verstrekken. De bom is echter niet gevonden. De man belde het kantoor van „Western airlines" in Anchorage in Alaska op met de mededeling dat hij een bom had neergelegd in een Boeing 720 die op weg was van Anchorage naar Seattle in de Ame rikaanse staat Washington. Hij vroeg 25.000 dollar voor inlichtin gen over de plaats van de bom en de manier van demonteren. De bom zou volgens hem ontploffen als het toestel daalde. Een bank in Anchorage verstrek te de 25.000 dollar en liet het geld brengen naar een stille straat, waar de man het kwam ophalen. Hij liet echter niets meer van zich horen. De inmiddels gealarmeerde ge zagvoerder vroeg de passagiers van de Boeing te zoeken naar een vreemd voorwerp". Enkele ogen blikken voor de landing liet hij hun weten dat er mogelijk een bom aan boord was. Het gevaar bestond dat er paniek zou ontstaan, maar de gezagvoer der meende dat hij de passagiers de waarheid niet mocht onthouden, aldus een woordvoerder van de luchtvaartmaatschappij. De inzit tenden hielden zich rustig en de Boeing landde normaal. Bemanning en passagiers doorzochten het toe stel maar vonden geen bom. (Van onze redacteur in Londen) LONDEN. De bekende journalist Jon Kimche, hoofdredacteur van het maandblad „The New Middle East", schrijft in een artikel in de Londense „Evening Standard" dat er nu een be slissende botsing voor de deur staat tus sen koning Hoessein en de Palestijnse commando's. De koning is bezig zijn strijdkrachten te mobiliseren, waarschijnlijk als voor bereiding op een rechtstreekse uitdaging tot de in Jordanië gelegerde ruim 15.000 man sterke Iraakse troepen. De koning heeft zijn oom, generaal Sha rif Nasit, de vroegere opperbevelhebber van het Jordaanse leger, uit Londen te ruggeroepen. De generaal is dinsdag uit de Britse hoofdstad vertrokken. Sharif Nasir was als gevolg van de eisen van de commando's vorige maand naar Lon den uitgeweken. Hoessein heeft tegelijker tijd een militair opperbevel gevormd dat waarschijnlijk onder Sharif Nasir zal wor den geplaatst. De zogenaamde speciale afdelingen van het Jordaanse leger die op verzoek van de guerrilla's waren ontbonden, zijn in ac tieve dienst teruggekeerd evenals aldus de speciale bedoeïen afdelingen die be kend staan om hun trouw aan de koning. Het gehele Jordaanse leger bevindt zich op het ogenblik in staat van alarm nadat de koning diep was geschokt door twee nieuwe ontwikkelingen. De koning ontving in de eerste plaats Er was een hoeveelheid springstof ver borgen onder de motorkap van een enkele dagen geleden in Newry gestolen rode Cortina, die in het dorp was gevonden. De springstof was verbonden met het elektrische licht in de auto. Toen een van de agenten een van de achterdeuren van de wagen die niet gesloten bleek te zijn opende, volgde een hevige explosie. De agenten werden naar de andere kant van de weg geslingerd, waar zij zwaar ge wond bleven liggen. In een ziekenhuis werden tevergeefs wanhopige pogingen gedaan hun leven te redden. Eerst stierf de jongste agent, 23 jaar oud, korte tijd later de andere die 27 was. Deze aanslag wordt toegeschreven aan het ondergrondse, zo geheten Ierse Repu blikeinse Leger, dat in de terreurperiode tussen 1956 en 1962 soortgelijke middelen toepaste en vooral aanslagen deed op politiebureaus. Premier Chichester-Clark. de rooms-katholieke aartsbisschop van Ar magh, kardinaal Conway, die primaat is voor heel Ierland, hebben hun afschuw over deze schanddaad uitgesproken, die helaas de houding van de protestantse extremisten nog zal verscherpen. De plaatsvervangende Noordierse pre mier, Brian Faulkner, verklaarde dat het duidelijk is dat Ulster tegenover een al gehele ondermijningsactie staat, die zo goed als zeker uitgaat van het IRA. Hij zei dat de regering in Dublin een speciale verantwoordelijkheid voor de onderdruk king van de IRA-activiteiten draagt. De Noordierse regering zou alles doen om de speciale afdeling van de koninklij ke Ulster gendarmerie, die tot taak heeft het IRA onschadelijk te maken, te steu nen. Het is echter moeilijk, zo niet on mogelijk, om tegen guerrilla's, zeker wan neer ze van over de grens komen, pre ventief op te treden. De eis van de pro testantse ultra's om in het noorden alle bekende IRA-figuren zonder vorm van proces te interneren en de vroegere B- specials, de protestantse reservepolitie. waar in het leven te roepen zal nu zeker luider dan ooit klinken. Het is duidelijk dat het IRA en andere revolutionnaire elementen er op uit zijn de Ulster-crisis zoveel mogelijk te verscher pen. Het is de vraag wat de Ierse repu bliek hiertegen kan doen, gezien de gis ting die ook daar tot zelfs in regerings kringen heerst. In ieder geval heeft Jack Lynch, de premier van de regering in Dublin, verklaard, dat de dood van de beide politiemannen ontsteltenis bij het Ierse volk heeft gewekt. Een ander incident dat grote deining heeft veroorzaakt was, toen bij de be grafenis in Belfast van een vroegere be kende IRA-man, om het graf geschaarde lieden openlijk met hun revolvers een salvo gaven. Aller ogen waren overigens gisteren op Londonderry gericht, waar leger en politie de zaken in de hand hielden, hoe wel er nog onrust genoeg heerste. Gisteravond hebben de militairen twaalf traangasgranaten moeten afschie ten op betogers, die van een ceremoniële massabijeenkomst in een park ten zuiden van de rivier terugkeerden en probeer den het centrum van de stad binnen te dringen. Dit waren lieden die van buiten waren gekomen. Het leger, dat met twee waterkanonnen gereed stond, kon met, moeite de oproerige Oranje-mannen naar de reisbussen loodsen, waarmee ze van verre waren gekomen. In de ochtend hebben de „leerjongens", zoals de plaatselijke Oranje-loge heet, ge noemd naar de dertien jeugdige gilde- leerlingen die in 1689 de katholieke Ja cobus de Tweede buiten de stadspoort hielden, toch nog getracht zingend en met muziekkorpsen en vaandels hun verboden mars te houden. Het scheen even te luk ken, maar de militairen maakten een normale optocht spoedig onmogelijk. De feestenden, de mannen getooid met zwar te bolhoeden en oranje kragen en sjer pen, werden door William Craig, de leider van de actie tegen premier Chichester- Clark, toegesproken. Hij werd op de schouders rondgedragen, terwijl de om standers brulden: „wij willen Craig". Dit alles verhoogde de spanning. Erger was dat de katholieke wijk Bogside op haar manier de eerste ver jaardag van de opstand van de vorige 12de augustus vierde, door het smijten met stenen naar de troepen. Een hon derdtal jongens gooiden de eerste stenen naar dezelfde plek waar vorig jaar het gevecht werd geopend, namelijk een be paalde militaire versterking in het mid den van de hoog oplopende winkelstraat van het oude historische centrum. De demonstranten werden naar de Bog side teruggedreven, maar de stenen ble ven nog lange tijd rondvliegen. Het was ondanks de vlaggen en versieringen en de traditionele uitdossing van de Oranje- lieden niet bepaald een feestdag. Want hoewel het ontzet van ruim twee eeuwen geleden werd herdacht, bevond de stad zich praktisch opnieuw in staat van beleg en de algemene stemming was mede door de regen grimmig. een gedetailleerd rapport over de voorbe reiding van de commando's voor een mi litaire overname van Amman en andere belangrijke plaatsen. De koning zou vooral onthutst zijn over een lange lijst van op bovenverdiepingen gelegen appartementen in sleutelposities in Amman die de commando's hebben gekocht of gehuurd speciaal in de "betere buurten van de stad waar regeringsamb tenaren en diplomatiek personeel wonen. Delen van de stad zijn veranderd in versterkte commandoposten waarvan de Palestijnen alleen door een aanzienlijke troepenmacht kunnen worden verdreven. De tweede ontwikkeling was de abso lute weigering van de Iraakse regering om haar troepen uit Jordanië terug te trekken. Na de aanvaarding van het bestand door Egypte, Israel en Jordanië, herhaal de de koning zijn eerdere verzoek aan de Iraakse president generaal Bakr om diens troepen terug te trekken aangezien ze niet langer nodig zijn. Generaal Bakr antwoordt niet op deze brief maar zond zijn minister van Defen sie generaal Tikriti naar Amman. Die liet de koning weten dat de Irakis in Jor danië zouden blijven tot dat de vrede was tot stand gekomen op voor de Palestijnen en Irak aanvaardbare voorwaarden. De koning weigerde dit antwoord te ac cepteren en deed een beroep op president Nasser en de Russische ambassadeur in Amman om hem te helpen een recht streekse botsing tussen Jordaanse en Iraakse strijdkrachten te voorkomen. De ze dreiging is thans nog toegenomen. De Iraakse minister van Defensie is op nieuw naar Jordanië teruggekeerd, heeft de koning volkomen genegeerd en zijn hoofdkwartier gevestigd temidden van de Iraakse troepen op de vroegere luchtba sis van de RAF in Mafraq. Het schijnt dat hij zelf het opperbevel van de Irakis in Jordanië op zich heeft genomen. ADVERTENTIE 14 J UWELÏERSBEDRIfF Grote Houtstraat 49 Haarlem tel. 321915

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3