IJmuider Courant
IffifösS&HP
UI If
■BHB
s«fpi^*tii
IM i ëm
2»
Meer op 't spel
Nieuw leven
Fijne knullen
Klassenstelsel
Zware jongens
v-
,'¥W.vj
^>NS MILITAIR tuchtrecht is
ten dele verouderd en
moet op de helling. De commis-
sie-Lagerwerff heeft de materie
bestudeerd en medio juli geadvi
seerd tot ingrijpende wijzigingen.
Een van haar suggesties is: af
schaffing van de tuchtklas in de
„beruchte strafkolonie" Nieuwer-
sluis. Maar overste A. D. Bos,
commandant van het „Depot voor
Discipline" te Nieuwersluis, is het
daarmee niet eens. Op deze pa
gina vertelt hij waarom die tucht
klas zijns inziens onmisbaar is.
Commandant overste Bos, met „pedagogisch kleinvee": Doodzonde,
als die tuchtschool zou verdwijnenLinks: het hoofdgebouw van
Nieuwersluis
(Van een onzer verslaggevers)
NIEUWERSLUIS is een even
miniem als schilderachtig dorpje
aan de onvolprezen Vecht. Een gat
eigénlijk, maar dan wel een „gat"
waar alles rust en vree ademt. Het
enige mondaine vertier speelt zich
af op de kabbelende Vechtstroom,
die in dit seizoen druk bevaren
wordt door allerlei jachten en an
dere pleziervaartuigen. Maar overi
gens kan men zich in dit pastorale
dorpje nog in de vorige eeuw
wanen.
SCHIJN bedreigt echter. Want voor
tallozen is de naam Nieuwersluis ver
bonden met minder aangename herin
neringen. Met keihard militarisme, ge
traliede cellen en ongehoorde tucht.
„Kadaver-discipline" beweren, vol af
schuw, de meesten van hen die hier
in de Koning Willem n-«azerne als
militair een straf ondergaan hebben.
En dat zijn er sinds 1946 vele duizen
den geweest.
MEESTAL wordt het „Depot voor
Discipline" zoals de officiële benaming
van deze „strafkolonie" is, verguisd,
maar onlangs werd het bij monde van
het C.H.U.-Kamerlid Kikkert gekarak
teriseerd als een „vakantieoord waar
de meeste gestraften niet meer van
daan zouden willen". Dat verhaal is
evenmin waar als de schimpende rod
dels. Op het eerste gezicht krijgt de
heer Kikkert gelijk. Hij is namelijk
lid van de defensiecommissie in de
Tweede Kamer en zag op een werk
bezoek aan het Depot een bloemkwe
kerij met weelderige flora, een eigen
radio-omroep. een fraai voetbalterrein,
en een verzameling kleinvee waar
onder een bok en konijnen, die alle
maal door gestraften „gerund" worden.
Kamerlid Kikkert bedoelde waar
schijnlijk, dat een veroordeelde beter
af is in Nieuwersluis dan in een civiele
gevangenis. En in dat geval had hij het
gelijk aan zijn zijde. Want de cellen
(de nieuwste lichtblauw geverfd zon
der tralies maar met onbreekbaar
glas) worden alleen gebruikt tussen
tien uur en half zes 's nachts. Over
dag zijn „de jongens" bezig.
TIJDENS een wandeling over het
complex met de commandant, de over
ste A. D. Bos, komt een gestrafte met
wat boterhammen voor de bok aan
draven. „Overste, weet u waar de pin
van de bok is?" vraagt hij. Natuurlijk
weet de overste dat niet, maar hij in
formeert vriendelijk naar de proble
men van een bok zonder pin. „Kijk"
verklaart hij later, „ik had hem ook
kunnen vragen hoe hij het in zijn her
sens haalt om mij naar die pin tevra-
gen. Maar wat bereik je daarmee? Je
hebt veel meer aan een gezonde aan
pak dan van-dik-hout-zaagt-men-plan-
ken. Wij zijD er om de jongens weer
op het paard te helpen. Het gaat niet
om die zestien maanden dienst, maar
daarna volgen er nog veertig jaar voor
zo'n jongen in de maatschappij. En
daar moet-ie zich dan toch ook aange
past gedragen, nietwaar?"
EVEN LATER stappen we langs een
paviljoen, waarvoor een groep.ie ge
straften pauze houdt. „Orde", brult het
„STRAFKAMP NIEUWERSLUIS"
IS GEEN VAKANTIEKOLONIE"
NkÉHi
Twee gestraften in de stormpas. De overste zelf controleert hun tijden met de stopwatch. Zware oefenstof die door de meeste
„klanten" echter niet als pesterij wordt ervaren
paviljoenshoofd. Deze kreet is elders
in het militaire leven vrijwel afge
schaft, maar zij heeft hier kennelijk
nog een functie. Meedraaien in het
systeem is een remedie tegen ontwil-
ligen, maar niet zonder tactvolle gees
telijke begeleiding. „Die beestenboel
bijvoorbeeld is „aangerukt" om jon
gens, die het moeilijk*tpiet zichzelf heb.
gelegenheid te bieden zich af te rea
geren. En het helpt, volgens overste
Bos, want de resultaten zijn goed.
HET VOORSTEL van de commissie-
Lagerwerff, die onlangs diverse her
zieningen van het straf- en tuchtrecht
bepleitte, om de straf- en tuchtklasse
in het Depot af te schaffen, zit de
overste niet lekker: „De resultaten zijn
er te goed voor. Ik zou het doodzonde
vinden als dat moest verdwijnen. Als
de jongens van hier naar een onder
deel gaan om een „nieuw leven" te be
ginnen, krijgt de commandant van dat
onderdeel een vragenlijstje van mij
dat-ie moet invullen. Dan blijkt of de
knul in kwestie geholpen is of dat het
hier een schijnaanpassing was. In zeg
maar negen van de tien gevallen blijkt
dan dat alles weer op z'n pootjes te
recht komt. Want wat blijven er an
ders voor mogelijkheden over, om
zulke jongens te resocialiseren? Ze
mogen van mij de minimumstraf ge
rust terugbrengen van drie op twee
maanden. In die tijd moet het ook
lukken ze tot andere gedachten te
brengen.
„Die jongens komen hier overigens
niet voor „nop". Ze hebben een straf
lijst zo groot als morgen de hele dag.
Zij komen hier pas terecht als de hoog
ste commandant van hun onderdeel de
zaak voor de krijgsraad gooit en
dan hebben ze al heel wat kansen ver
speeld. Die geldboetes, zoals de com-
missie-Lagerwerff voorstelt is ook
niets nieuws. Dat gebeu.al, want de
jongens verdienen immers veel meer
dan vroeger
„OVERIGENS wordt er van de straf -
en tuchtklasse weinig gebruik ge
maakt. Op dit moment zit er niemand
meer. De laatste vertrok enkele we
ken geleden en het is nog niet bekend
wanneer de volgende klant komt. De
andere afdeling, de gevangenen (die
overdag ook in touw zijn), telt onge
veer vijfendertig man. Misschien is de
commissie-Lagerwerff van dit matige
gebruik uitgegaan. De zeef om er te
komen heeft kleine gaatjes. De de
linquent moet verschillende malen te
gen de krijgstucht gezondigd hebben.
Alleen als er geen houder, meer aan
is, brengt Nieuwersluis dan uitkomst."
„Ik ben overigens enorm benieuwd
hoe de Kamer op de eventuele af
schaffing zal reageren. De defensie
commissie is hier geweest. Ze zullen
het wel verdedigen", meent overste
Bos.
ELKE DONDERDAG komt de De-
potraad bijeen .Dan gaan de pavil-
joenshoofden, de dokter, de officier
van sociale diensten de geestelijke en
de psychiater praten over „de jon
gens". Over de beste wiize om hen te
benaderen. Er wordi een conclusie ge
trokken en een lijn uitgestippeld.
Iedereen kent het levensverhaal van
de gestrafte in kwestie. Zijn achter
gronden worden uitgeplozen, want er
moet een eden zijn waarom hij aan
passingsmoeilijkheden heeft.
„Meestal zijn het fijne knullen, maar
wel: met gebruiksaanwijzing. Ze heb
ben alleen bij hun onderdeel wat ge
rotzooid en dat is soms niet eens on
begrijpelijk" aldus de èommandant.
OVERSTE BOS doet zijn werk met
plezier. Hij is een rijzig man, een vlot
prater, vriendelijk, maar waag het niet
de spot met hem te drijven. Drie jaar
geleden werd hij aangesteld als com
mandant van het Depot. Keek het
eerst een half jaar aan an instrueerde
toen zijn personeel, hoe de gestraften
te behandelen en bezig te houden.
Vooral dat laatste vindt hij erg be
langrijk. Met genoegen besteedt hij
„de jongens" uit aan een of andere
instantie om klussen te klaren: „Vaak
gaan ze op .work-parties" het bos in!"
HET ONDERHOUD van het complex
is ook voor rekening van „de knul
len". De sportbeoefening krijgt vooral
de nadruk. Elke dag moeten ze er een
paar uur aan geloven. Marcheren,
zwemmen, roeien, exercities, de storm
baan, hét is allemaal vaste prik. Dat
geldt voor de gevangenen en voor de
straf- en tuchtklassers. De laatste
categorie is verdeeld in drie klassen.
De gestrafte komt binnen in de eerste
klas en slaapt in de cel. Na een maand
wordt hij „tweedeklasser" en gaat zijn
celdeur niet meer op slot. De derde
klasser verblijft in de zogeheten bun
galow, wat ongeveer een normale sol-
datenkamer is Hij krijgt meer facili
teiten en kan 's avonds in de kantine
van het personeel gewoon een pilsje
komen drinken. De straf- en tucht
klassers worden streng gescheiden van
klanten met militaire detentie of hech
tenis. „Ik heb er geen behoefte aan de
jongen, die het alleen maar' een beetje
moeilijk heeft in dienst, te laten be-
invloeden door lui. die een misdrijf
hebben gepleegd" zegt overste Bos.
DE GEVANGENEN zijn inderdaad
dieven, verkrachters of vechtersbazen,
echter nooit met een langere straf dan
een jaar. Het beroepspersoneel in
Nieuwersluis heeft ook geen opleiding
gehad in het gevangeniswezen. Overste
Bos: „Dat moet ik ook met. Ik heb
geprobeerd om het personeel te door
dringen van de gedachte dat het be
langrijker is, door gesprekken de jon
gen te helpen dan bewakertje te spe
len. Over het personeel wordt ook zo
veel onzin verteld. Vroeger was het
met de tucht en discipline gosjemeine
óók heel anders. Natuurlijk worden er
ook nu fouten gemaakt, maar vergeet
niet dat het moeilijk werk is. Sommi
gen jongens zijn erop uit, het bloed
onder je nagels vandaan te zuigen."
HET GEBEURT wel dat een tucht-
klasser aan het eind van zijn straftijd
vraagt, de rest van zijn diensttijd als
dienstplichtige in het depot te mogen
slijten. „Daar heb je het al" zegt over
ste Bos. „Dan willen ze hier blijven,
zeggen ze, omdat ze hier precies weten
waar ze aan toe zijn. De onstabiele
figuren willen beschermd blijven. Ze
hebben gemerkt hoe lekker het loopt,
als ze mee moeten draaien. Laatst
stond er op een zondagmorgen een
kerel in zijn burgerkloffie bij mij op
de stoep, die ik eerst niet eens her
kende, maar hij had hier eens gezeten.
Hij had nu een goede baan als ver
tegenwoordiger en ik moest eens ko
men buurten, zei-die. Dat maak je
ook mee."
OP HET OOG is de twijfel van
de overste over het voorstel van de
commissie-Lagerwerff gerechtvaar
digd. Het regime is gewijzigd en de
lastige militair draait hier meestal
heelemaal bij, dank zij een harde
maar menselijke methode. Het
woord tuchthuis is te zwaar voor het
instituut, vindt vverste Bos. Hij heeft
een andere naam bedacht- „hard
camp". „Dat komt dichter bij de
waarheid" meen1 hij. En in ieder
geval klinkt het wat vriendelijker..»
