Westduitse fabrikanten ontkennen berichten over samenwerking WESTERSE AUTOFABRIEK IN DE SOVJET-UNIE? Nieuwe politieke partij in Ulster Twee Franse journalisten in Cambodja omgekomen Amerikaanse wapens voor Israel? België bereid China in VN te laten Tweede verjaardag van invasie verliep kalm Europese controverse rond kernverdrag Amerikaanse auto moet in 1975 schoon' zijn Orkaan eist op Martinique 24 mensenlevens achtergrond VERENIGDE OPPOSITIEPARTIJ Tupamaros overviel radiostation m DDR tegen bezoek Heinemann aan West-Berlijn Opnieuw noodweer in Oostenrijk en Beieren Even zwemmen ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1970 3 Ford Gedeprimeerd Om Russische raketten uit te schakelen mmm Zonder Formosa uit te sluiten TSJECHOSLOWAKEN GAVEN GEEN GEHOOR AAN STAKINGSOPROEPEN - - s (Van onze correspondent) DEN HAAG Zonder dat daarvan veel naar buiten doordringt broeit in de EEG-ministerraad al geruime tijd een conflict tussen Frankrijk enerzijds en zijn vijf partners aan de andere kant over de vraag hoe de controle op de naleving van het verdrag tegen verspreiding van kern wapens moet worden geregeld in de Euratom-landen, die dit verdrag hebben ondertekend (West-Duitsland, Italië en de Beneluxlanden)Zo lang dit conflict niet is opgelost kunnen de vijf partners van Frankrijk niet tot ratificatie van het verdrag overgaan. Dit kan tot gevolg hebber dat zij uitgesloten zullen worden van de leverantie van splijtbaar ma teriaal voor vreedzame doeleinden. Spionage Waarborgen Onttrekken Nieuw wetsontwerp (Van onze redacteur in Bonn) BONN „Zuivere speculatie", noemde gisteravond de Westduitse regeringswoordvoerder Rüdiger von Wechmar de berichten over het samen bouwen in de Sovjet-Unie van een vrachtautofabriek door vier Westelijke landen. En „een flinke dosis fantasie", achtte de directie van de voor de Bondsrepubliek genoemde Daimler-Benz-fabrieken aanwezig in de theorie, dat zij dit samen met de Italiaanse Fiat, de Franse Citroen en de Neder landse DAF voor in totaal 5 miljard mark op touw zou gaan zetten. Het Westduitse ministerie van Economische Zaken in Bonn kon zich gister avond evenmin herinneren een verzoek om voor tenminste één miljard mark borg te staan te hebben binnengekregen. klaarblijkelijk te zijn afgevallen. Het be zoek van Henry Ford jr. aan Moskou en zelfs zijn gesprek met premier Kosygin heeft voor de Amerikanen geen zoden aan de dijk gezet. Voor Daimler-Benz daaren tegen blijkt de sinds die geruchten van de vorige maand zeer concrete gunstige ont wikkeling van de ondertekening van het Russisch-Westduitse verdrag. Dit verdrag immers voorziet in een intensievere eco nomische samenwerking en mocht het nu tot zaken komen, dan lijkt daartoe de voor de volgende maand geplande trip naar Moskou van minister Schiller een even uitgezochte gelegenheid als bij de excur sie van zijn Russische ambtesgenoot naar het Ruhrgebied de afgelopen winter de kans schoon lag voor de ondertekening van een ander miljardenakkoord: dat voor de levering van gasbuizen aan de Sovjet-Unie. Indirecte ontkenningen dus alom, maar behalve dat de Westduitse nieuwsdiensten de aankondiging voor dit vrachtwagen consortium toch zeer serieus opnamen, herinnert men zich eveneens onmiddel lijk, hoe de Daimler-Benz-fabrieken be gin juli alleen reeds de publiciteit haal den, toen enkele leden van de hoofddirec tie uit Stuttgart naar Moskou reisden om daar met de Russische minister voor de zware automobielbouw Tarrasov bespre kingen te voeren over de oprichting van een vrachtautofabriek aan de rivier de Karna. Met dit project zouden overigens hoofd zakelijk licenties zijn gemoeid, maar de Russen zouden in dit door Mercedes samen met de in fabrieksbouw gespecialiseerde ondernemingen in het Ruhrgebied (in welk verband Krupp werd genoemd) gecon strueerde hallen jaarlijks 150.000 vracht auto's willen fabriceren en de hele inves tering leek toen dus reeds alleszins op de miljardentransactie, waarvan nu in ruimer verband opnieuw sprake is. Een andere favoriet blijkt inmiddels Hoe het ook zij, terwijl de Westduitse televisie gisteravond eveneens gewag moest maken van de gedeprimeerde stem ming zoals die sinds augustus 1968 onder in de Bondsrepubliek asiel genietende Tsjechische vluchtelingen steeds sterker (Van onze redacteur in Londen) LONDEN. In Belfast is gisteren een nieuwe partij opgericht die beoogt de tot nu toe hopeloos verbrokkelde oppositie te verenigen. De partij is de sociaal-de mocratische en Labourpartij die links van het centrum staat en een verzamelpunt wil vormen van alle radicalen die de strijd tegen het politieke en godsdienstige sectarisme willen aanbinden. De partij dient zich aan als een alter natief voor de nu al een halve eeuw lang regerende Unionistische Partij die de nieuwe oppositie niet aleen wil bevech ten wegens het sectarische karakter daar van maar ook omdat het behalve de par tij van de protestantse Oranjemannen tevens een conservatieve partij is. Zoals men weet zijn de Unionisten verbonden met de Engelse Conservatieven en vor men de Unionistische leden van het Brit se Lagerhuis een onverbrekelijk onder deel van de Conservatieve fractie. De leider van de nieuwe partij is Gerry Fitt die tot nu toe zowel in het Stormont- parlement als in het Engelse Lagerhuis de (r.-k.) republikeinse Labourpartij ver tegenwoordigde Het uiteindelijke doel van de nieuwe oppositiepartij is de hereniging van Ier land. De kans bestaat daardoor dat de partij hetzelfde verwijt te horen zal krij gen als de katholieke nationalistische partij die jaren lang weigerde de verde ling van Ierland te erkennen. Sinds de onlusten van 1968 werd het echter duide lijker dat vele Noordierse katholieken schenen af te zien van hun wens tot aan sluiting bij het zuiden omdat de mate riele toestand, speciaal de Britse sociale voorzieningen, in het noorden zoveel be ter zijn dan in de republiek. De enig overgebleven wens van deze katholieken was dat ze door de Regering niet langer als politiek, sociaal en eco- PARIJS. (AFP en Reuter) Twee Franse televisieverslaggevers die vorige maand in Cambodja bij hun gevangenne ming door de tegenstanders van de re- gering-Lon Nol gewond werden, zijn dood, zo is gisteren door de directeur van het eerste net van de Franse staatstele visie bekendgemaakt De verslaggevers, René Puissesseau en Raymond Meyer waren in het gebied van de Angkor Vat-tempels gevangen geno men. Volgens de directeur bevinden zich nu 22 journalisten, onder wie zeven Fran sen, in gevangenschap in Cambodja. „Journalisten die hun werk verrichten moeten beschermd worden. Om dat te bereiken zouden zij wellicht het voor beeld van de vliegers van de luchtvaart maatschappijen moeten volgen en op we reldniveau voor hun eigen bescherming moeten zorgdragen." „Als er geen international' organisatie is die uit hun naam spreekt, moeten we er een oprichten", aldus directeur Des- graupes. nomisch tweederangs burgers zouden worden behandeld. In zoverre is er vel schil met de sectarisch denkende katho lieke nationalistische partij dat de nieuwe partij bewust wil streven naar normale politieke verhoudingen waarbij de maat schappelijke positie van de kiezer en niet de godsdienst het criterium zal zijn. Ook de lediers van de burgerrecht beweging in Londonderry, John Hume en Ivor Cooper, die beiden Kamerleden in Stormont zijn, hebben zich bij de nieu we partij aangesloten. De (protestantse) Noordierse Labourpartij heeft dit echter geweigerd, evenals het oppositielid Pad dy Kennedy, die tot de (katholieke) re publikeinse Labourpartij behoort. wordt (er komen onder hen een hoog aan tal zelfmoorden voor), blijkt het West duitse zakenleven geheel de geest des tijds te verstaan, zoals ook een groot deel van de bevolking van de Bondsrepubliek bij 'n bliksemenquête gisteren zich niet eens wist te herinneren wanneer de Sovjet- Unie Tsjecho-Slowakije binnenviel: en kelen veronderstelden zelfs, dat het al een kwart eeuw geleden was! JERUZALEM. (AFP) Het regerings gezinde blad „Jeruzalem Post" wist gis teren te melden dat .,de VS al concrete maatregelen hebben genomen om het machtsevenwicht te herstellen, dat ern stig in gevaar is gebracht door de instal latie van Russische luchtdoelraketbatte rijen in het gebied van het Suezkanaal." Het blad geeft geen nadere bijzonder heden. „Yedioth Aharonoth", een ander Israëlisch blad dat Amerikaanse bronnen citeert, is minder discreet. Het meent te weten dat de VS Israel raketten zullen leveren waarmee de Israëlische Phan toms en Skyhawks zullen worden uitge rust en waarmee de Egyptische raketbat terijen langs het Suezkanaal op afstand vernietigd kunnen worden. Volgens het blad zullen de Amerikanen Israel ook de modernste elektronische apparatuur leve ren die de Russische raketten minder doeltreffend kunnen maken. MONTEVIDEO, (Reuter) Leden van de Tupamaros, vier mannen en twee vrouwen, hebben gisteravond in Montevideo een radiostation overvallen. Zij hielden de negen aanwezige perso neelsleden in bedwang en zetten een ge luidsrecorder voor de microfoon. Een technicus wist hun uitzending echter on der muziek te bedelven. Na een minuut namen de indringers de vlucht, met ach terlating van hun bandrecorder. De politie wilde niet zeggen of de uit zending verband hield met de ontvoerde Braziliaanse diplomaat en de Ameri kaanse functionaris. De Braziliaan, Aloysio Gomide, werd op 31 juli ontvoerd; de 65-jarige Ameri kaanse bodemdeskundige Claude Fry op 7 augustus. Op 11 augustus schreven zij hun echtgenotes brieven. Sindsdienis niets meer van hen vernomen. Een pop, die een Russische soldaat aan de galg moet voorstellen, werd gisteren in Rome voor de Russische ambassade in Rome geplaatst tijdens een korte betoging in de Italiaanse hoofdstad ter gelegenheid van de tweede verjaardag van de invasie in Tsjecho-Slowakije. BRUSSEL, (Reuter) België is be reid steun te geven aan een ontwerp-re- solutie waarin wordt voorgesteld China toe te laten tot de Verenigde Naties. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken verklaarde gis teren in Brussel dat België al een aan tal VN-leden heeft gepolst om na te gaan of er voldoende steun voor een dergelijk voorstel zou zijn. Men zou Peking tot de volkerenorganisatie willen toelaten zon der Formosa uit te sluiten. Dit in tegen stelling tot vroegere voorstellen, waarin tevens werd gevraagd om uitstoting van Taiwan. Deze zijn steeds verworpen. Ook een voor de komende zitting van de algemene vergadering door verscheide ne landen ingediende soortgelijke ont- werp-resolutie maakt weinig kans. BERLIJN (Reuter) Oost-Duitsland heeft gisteravond In een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken be zwaar gemaakt tegen het voorgenomen be zoek aan West-Berlijn van de Westduits» president, Gustav Heinemann. Dit zou een schending betekenen van de speciale status van de stad, aldus de ver klaring, waarin verder wordt opgemerkt dat „dergelijke onwettige pogingen om een beweerde Westduitse verantwoordelijkheid voor West-Berlijn te demonstreren, de sta tus van deze stad als zelfstandige politieke WENEN/MtlNCHEN (DPA) Onweer met hevige regenval en bliksem heeft gis teren in Oostenrijk opnieuw zware schade veroorzaakt en in Beieren, waar het sinds donderdag onafgebroken regent, vreest men voor een herhaling van de overstro mingen van veertien dagen geleden. In Oostenrijk hebben de overstromingen al een slachtoffer geëist. Een boer werd door het water meegesleurd. Het water heeft stukken weg weggeslagen en ge huchten van de buitenwereld afgesneden en in Stiermarken ontstond brand bij ver scheidene industrieën door blikseminslag. MOSKOU. Een Russische fa brieksarbeidster die even was gaan zwemmen in de Zwarte Zee, is vijf dagen op zee gebleven. Aangezien zij niet goed kcm zwemmen, was zij met een autobinnenband om in het water gegaan. Door de wind dreef zij van de kust weg, zonder dat dit opgemerkt werd. Pas na vijf dagen werd zij volkomen uit geput door een sleepboot opgepikt. Tnnjinnnjinnwinfinnnnnnnniv'inrr'""""",*"»"< PRAAG/WENEN. (DPA) Op de tweede verjaardag van de invasie van 21 augustus 1968 door troepen van het Warschaupact in Tsjechoslowakije heers te gisteren in het gehele land volslagen rust. In tegenstelling tot vorig jaar zijn de anonieme oproepen tot stakingen en boycotacties niet door de bevolking op gevolgd. Naar de mening van politieke waarne mers heeft het huidige bewind onder aanvoering van partijleider Gustav Hu- sak de orthodox-communistische touwtjes blijkbaar strak in handen. In de Tsjechoslowaakse pers en radio is over het gebeurde van twee jaar gele den nauwelijks gesproken. Slechts het partijblad „Rude Pravo" verzekerde in een kort commentaar dat de invasie „geen ander doel" had gehad dan de be scherming van „de socialistische verwor venheden". De hulp die Tsjechoslowakije daarbij ontving was volgens het blad „de hoogste uiting van het internationalisme" De straten waren gisteren in Praag even druk als anders. In cafés en andere etablissementen kon men s avonds nau welijks een plaats krijgen. In anonieme nmnnrnr-nnnni"— Kern van het probleem is dat het Euratom-verdrag, dat op 1 januari 1958 tegelijk met het EEG-verdrag in werking is getreden, zelf reeds voor ziet in een uitgebreid en doeltreffend controlestelsel op het vreedzaam ge bruik van splijtbaar materiaal in de aangesloten landen. De Euratom-lan den zijn het erover eens dat zij geen dubbele controle willen aanvaarden, maar uitsluitend een verificatie van de Euratom-controle door het atoombu reau (IAEA) in Wenen, dat belast is met de uitvoering van het wereldwij de controlestelsel van het non-prolife ratieverdrag. Daartoe dient een over eenkomst te worden gesloten tussen Euratom en het Atoombureau. De on derhandelingen daarover dienen te worden gevoerd door de Europese commissie, het uitvoerend orgaan van EEG en Euratom. En de commissie heeft, om te kunnen onderhandelen, een mandaat nodig van de Europese ministerraad. Dit mandaat is tot nu toe niet tot stand gekomen doordat Frankrijk, dat het verdrag niet heeft ondertekend en bovendien als kernmogendheid toch niet onder het controlestelsel van We nen zou vallen, zegt bang te zijn dat het door een akkoord tussen Euratom en het IAEA toch op een indirecte manier onder toezicht zou komen te staan van het atoombureau. aan dit toezicht onttrekken. Uit een oogpunt van controle is daar in feite niets op tegen omdat het verdrag nu eenmaal de kemmogendheden het recht geeft in onbeperkte mate door te gaan met het vervaardigen van kernwapens. Zelfs als Frankrijk dit verdrag zou willen ondertekenen, zou er dus geen aanleiding zijn na te^ gaan of splijtbare materialen voor militair gebruik worden aangewend. En het Euratom-verdrag voorziet evenmin in controle, zodra er sprake is van ge bruik van dit materiaal voor militaire doeleinden. Maar dat neemt niet weg dat een aanzienlijke verzwakking van de Euratom-controle voor Wenen aan leiding kan zijn geen genoegen meer te nemen met alleen maar verificatie van de Euratom-gegevens. En die ver zwakking zou zich kunnen voordoen als bijvoorbeeld de Duitsers in navol ging van de Fransen ook het recht zouden opeisen bepaalde installaties te onttrekken aan het toezicht van Eura tom. De vraag is dus nu hoe men de Fransen gerust kan stellen zonder dat het Euratom-stelsel zodanig wordt on dergraven dat men zich een dubbele controle op de hals haalt (en in het voorbijgaan ook Euratom zelf nog ver der ondermijnt). schoond blijft van de Weense controle, maar ook het toezicht van Euratom op het vreedzaam gebruik van kern energie belangrijk weet te verminde ren, zal dit dan ook voor vele op nucleair terrein werkzame onderne mingen een reden zijn zich bij voor keur in dit land te vestigen. De Franse actie zit dus, zoals zo dik wijls, weer bijzonder geraffineerd in elkaar. Gebruik makend van de nood zaak van een akkoord tussen het atoombureau en Euratom, tracht Pa rijs zich ten dele aan de controle van laatstgenoemde te ontworstelen, waar door zijn partners het risico lopen dat zij een dubbele controle op hun dak krijgen, wat Frankrijk in het bijzonder ten aanzien van zijn grootste concur rent, West-Duitsland, zowel uit poli tiek als economisch opzicht maar al te graag zou zien, terwijl tevens de Franse politiek tot ondermijning van Euratom wordt voortgezet. Hoe gevaarlijk dit eng-nationalis- tische spelletje is, blijkt niet alleen uit het feit dat hiermee de Duitsers een handvat wordt geboden om ook instal laties uit Euratom terug te trekken, maar ook uit de gevolgen die de Fran se actie, als zij zou slagen, zou kunnen hebben voor de doeltreffendheid van het wereldwijde controlestelsel van het verdrag. Want het is wel duidelijk dat als de Euratom-controle ten gerieve van Frankrijk zou worden afgezwakt, ieder willekeurig regionaal blok aan spraak gaat maken op dezelfde soepele behandeling door Wenen als de Eura tom-landen. De enige rechtvaardiging van Euratom voor het afwijzen van rechtstreekse controle door Wenen en de enige reden voor het atoombureau om met verificatie te volstaan, is juist dat de Euratom-controle inderdaad tot nu toe goed heeft gewerkt. Daarom wil Parijs bepaalde instal laties, die tot nu toe wel aan de Euratom-controle waren onderworpen, Het zijn vooral de Duitsers die de controleurs van het Weense atoombu reau buiten de deur willen houden. De vrees voor industriële spionage speelt bij dit alles een grote rol. Als Frankrijk niet alleen volledig ver- innrnininrmnnm Als een akkoord in de EEG-minis terraad over het mandaat aan de com, missie om met Wenen te gaan onder handelen nog lang uitblijft, dreigt ten slotte het gevaar dat de vijf niet-nu- cleaire Euratom-landen in een positie komen waarin zij geen splijtbaar ma teriaal voor vreedzame doeleinden meer mogen ontvangen van de landen die partij zijn bij het non-proliferatie verdrag. Dit verdrag, dat op 5 maart van dit jaar in werking is getreden (nadat de drie kemmogendheden, de V.S., de Sovjet-Unie en Engeland, als mede veertig andere landen de acten van bekrachtiging hadden gedepo neerd). bepaalt namelijk in artikel 3, lid 2, dat iedere staal die partij is b(j liet verdrag, geen splijtbaar materiaal enz. voor vreedzame doeleinden zal le veren aan niet-kernmogendheden, ten zij dit materiaal wordt onderworpen aan de waarborgen van het verdrag. Voor-de aanvaarding van die waar borgen zijn bepaalde termijnen gesteld in lid 4 van hetzelfde artikel. Onder handelingen van staten of groepen van staten met Wenen moeten beginnen binnen een half jaar na het in wer king treden van het verdrag en de te bereiken overeenkomst moet uiterlijk anderhalf jaar later van kracht wor den. Voor landen die tot ratificatie van het verdrag overgaan nadat de genoemde periode van een half jaar is verstreken, geldt dat de onderhande lingen onmiddellijk moeten beginnen. Op grond van de verdragstekst krijgt men de indruk dat daarbij dan ook weer een termijn van maximaal an derhalf jaar hoort. Maar dan zou men er voordeel van hebben om zo laat mogelijk te ratificeren, omdat dan im mers landen die er vroeg bij waren na 1 maart 1972 aan controle onderwor pen zouden zijn en de laatkomers (nog) niet. Ook voor de Euratom-lan den, met uitzondering van de kern mogendheid Frankrijk, geldt dus, dat zij na 1 maart 1972 geen splijtbaar materiaal voor vreedzame doeleinden meer mogen ontvangen, als zij op die datum niet de waarborgen van het ver drag hebben aanvaard. Verwacht wordt dat het atoombu reau in Wenen dit najaar gereed zal zijn met het ontwerp voor een verifi catiecontract, waarover met de Euro pese Commissie moet worden onder handeld. Het is te hopen dat de Com missie dan ook haar mandaat zal heb ben. vlugschriften was de bevolking aange spoord thuis te blijven en geen kranten te kopen. Dit laatste was wel merkbaar. Een krantenverkoper op het Wenceslas- plein zei dat hij vergeefs had getracht zijn kranten aan de man te brengen. Wel hadden officieren en soldaten in onge kend grote hoeveelheden kranten ge kocht. Het enige incident was de arrestatie van drie jonge Oostduitsers, onder wie een geestelijke, die bloemen en kaarsen wilden plaatsen op het graf van Jan Palach, de 21-jarige Tsjechische student die zich in januari 1969 verbrandde uit protest tegen de invasie. WASHINGTON (Reuter). De auto industrie in de Verenigde Staten heeft het dringend verzoek gekregen om al in 1975 te beginnen met de levering van een auto die geen vervuiling veroorzaakt. Dit blijkt uit een wetsontwerp dat door de Amerikaanse Senaatscommissie voor luchtvervuiling is goedgekeurd. In het wetsontwerp worden hoge maat staven aangelegd om de lucht zuiver te maken. Het wil hoge eisen gaan stellen aan vliegtuigen en auto's en als men de wet overtreedt boetes opleggen die kun nen variëren van 10 tot 50 duizend dol lar. Ook zullen gevangenisstraffen tot twee jaar mogelijk worden. De wagen die volgens het wetsontwerp voor 1975 beschikbaar zou moeten komen zou dan vijf jaai eerder klaar zijn dan door de auto-industrie mogelijk werd ge acht. Senator Edmund Muskie, die de leiding heeft van de commissie vertelde op een persconferentie dat hoewel het wetsont werp het gebruik van benzine met lood niet uitbant het gebruik van ernstig ver vuilende nevenstoffen automatisch zal worden uitgesloten door de maatstaven die het ontwerp aanlegt voor zuivere lucht. De senator merkte op dat de wet gedurende drie jaar de regering de be voegdheid zal verschaffen uitgaven te doen tot een bedrag van omstreeks 350 miljoen dollar ten behoeve van het on derzoek van motorvoertuigen en brand stoffen. Hij riep de auto-industrie op al haar vernuft te gebruiken om een vervanging te vinden voor de benzinemotoren, die hij als een van de voornaamste oorza ken van vuile lucht beschouwde. FORT DE FRANCE, Martinique (Reuter) De orkaan „Dorothy" heeft tot dusver op het Franse eiland Martinique in de Ca- raïbische Zee 24 mensenlevens geëist. Er zjjn veel gewonden. De regering heeft Martinique tot ramp gebied verklaard en een grootscheepse hulpactie op touw gezet. Het weerkundig station meldde een regenval van 35 cm in 24 uur. De schade is groot.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3