De prijs van de welvaart Erger dan de kwaal Onthulling Westduitse correspondent MOSKOU ZOU SPIONNEN IN ZWEDEN WERVEN Onderzoek van Zweedse BVD Tito in oktober wellicht op bezoek bij de paus DANSLES Vauxhall Viva Poolse trawler gekaapt door vluchtelingen Komst Kosygin naar de VN bevestigd Al in 1964 verscheen rapport over handel in meisjes uit India voor Europese kloosters Danscentrum „Griek" op actuele zaken Duur gesnurk Ruim 1000 mensen overtraden wet op onzedelijkheid in Zuid-Afrika STUDENTENPASTOR HARRY HAAS: „DE BINNENKERKELIJKE TROEP WERD MET EEN VROOM SAUSJE OVERGOTEN" WOENSDAG 26 AUGUSTUS 1970 3 Grand Hotel Automobielbedrijf Heeremans van Leuven N.V. (Van onze correspondent) HEERLEN In 1964 heeft Harry Haas, studentenmoderator aan de Heerlense hogeschool voor theologie en pastoraat reeds een onderzoek ingesteld naar en rapport uitgebracht over de handel in Keralese meisjes, bestemd voor kloosters in diverse Europese landen. Haas kan op dit mo ment alleen maar oordelen over de Duitse toestanden van 1958 tot en met 1962 is hij werkzaam geweest in Ceylon: in een plattelandssituatie, die bijna identiek is aan die in Kerala. In 1963 werd hij studentenpastor voor buitenlandse studenten in Bonn en had hij bovendien een parttime baan als adviseur van de Katholischer Auslanderdienst, een katholiek beurzeninstituut in Bonn. Vroom sausje U itverkiezing Opdracht Tragische gevallen In Amerikaanse persberichten wordt de laatste tijd bijzonder veel aandacht besteed aan de mening van medische en ecologische deskundigen over de gevol gen van de luchtvervuiling. Terwijl de ecologie, de bestudering van de relatie van het levende individu tot zijn omge ving, langzamerhand de erkenning krijgt van een belangrijke tak van wetenschap in het kader van de reeds hoog in aan zien zijnde biologie, werkt de medische wetenschap zich ook in Amerika steeds nadrukkelijker op tot het ecologische ni veau, omdat zij bij de speurtocht naar ziekteverwekkers en ziekte-bevorderende omstandigheden zeer gevoelig is gewor den voor milieu-factoren. Daaraan is het dan wellicht ook te dan ken dat onlangs door medische onderzoe kers, deel uitmakende van een regerings commissie, het hoge woord is uitgespro ken waarvoor men tot voordien blijkbaar huiverig was, namelijk, dat luchtvervui ling als de eerste oorzaak van long kanker moet worden beschouwd né het roken. Jaren geleden reeds is van diverse, ook niet-medische kant de veronderstel ling geopperd dat men bij het aanwijzen van het roken als voornaamste oorzaak van longkanker te eenzijdig zou zijn af gegaan op statistieken, die het sigaret- tenverbruik illustreerden. Deze statistie ken vertoonden namelijk een opmerkelij ke parallel met de uitbreiding van het aantal longkankergevallen, maar zij ver klaarden niet waarom deze ziekte ook op grote schaal slachtoffers maakte onder niet-rokers. In sterk geïndustrialiseerde en dicht bevolkte streken van de wereld, waar de toenemende sterfte aan longkanker ongeveer parallel liep met het stijgende sigarettenverbruik, werd verzuimd énde- re statistieken met de oplopende lijn van de kankersterfte te vergelijken, namelijk de statistieken die een beeld gaven van de stijging der motorische verkeersmid delen en de vermenigvuldiging van de vuile industrie. Het lijkt erop dat nu het beeld wel ongeveer volledig is geworden: de luchtvervuiling, waarbij gevoegd de toenemende rookgewoonte, tast de longen aan. De ecologen en de medici komen met hun bevindingen nu terecht bij de economen, omdat zij in het economische proces dat „behoeftenbevrediging" heet een volkomen verwaarloosde factor heb ben ontdekt. Het is dezelfde factor waar van staatssecretaris Kruisinga in het blad van de N.K.V. „Ruim Zicht" onlangs ge tuigde, toen hij een artikel schreef waar in hij de eis stelde dat bij de kostenbere kening van de welvaart voortaan de kos ten van lucht-, water- en bodemzuivering zouden moeten worden ingecalculeerd. „Zuivere lucht is evenzeer een behoefte als elke andere behoefte van de mens die door de economie dient te worden bevredigd," zo ongeveer luidde zijn stel ling. Dat de volksgezondheid zo direct en zo intens met de milieu-sfeer samen hangt, is eigenlijk tot dusver nog niet onomwonden geformuleerd. Veeleer werd de luchtzuivering als een soort wense lijkheid bepleit. Nu is het al zover dat twee van de meest voorkomende geva ren voor de gezondheid, de longkanker en de hart- en vaatziekten, voor een groot deel op rekening van de luchtver vuiling kunnen worden geschreven. Want de Amerikaanse medici die zich over de luchtvervuiling als eerste oorzaak van longkanker uitspraken, gaven eveneens als hun mening te kennen dat het aantal lijders aan hart- en vaatziekten met tien tot vijftien percent zou kunnen worden teruggebracht als men erin zou slagen de luchtvervuiling in de grote steden tot de helft te beperken. Het ziet er nu inderdaad naar uit dat pioniers op het gebied van de brandmer king der luchtvervuiling, die vijf jaar ge leden nog aan dovemans deur klopten, gelijk zullen krijgen. Wat een Ameri kaans journalist onlangs over New York zei, geldt ook voor Nederland, West- Duitsland, Japan en andere sterk be zwangerd arealen: „De grootste crisis in het tijdperk der verstedelijking is aan gebroken. De mens is slachtoffer van zijn eigen techniek. Hij kan zo niet voortgaan zonder zijn hele bestaanswijze in gevaar te brengen. De prijs van deze soort wel vaart is de ondergang." Alsof de sfeer in de hoofdstad des lands nog niet genoeg was bedorven, hebben honderd domme jongens dinsdagavond het vuur nog wat opgestookt door een soort demonstratie van vaderlandse braafheid weg te geven en zich als een ordinaire knokploeg het air aan te meten van ge zagsdragers. Voor de tweede keer in de geschiedenis van de Amsterdamse moei lijkheden met de jeugd heeft de marine zich geblameerd. Het zal wel goed bedoeld zijn geweest, maar het kon niet onverstan diger. Er moet toch wat schorten aan de in doctrinatie die de mariniers in hun ka zernes ondergaan, als zij zo massaal in zo'n gevaarlijk misverstand verzeilen. Het is een misverstand waaraan trouwens niet alleen mariniers lijden. Er is in Ne derland een aantal lieden dat voortdurend praat over knokploegen en het uitdelen van een pak slaag aan „het tuig" dat zich niet volgens hun normen gedraagt. Dat zijn dan merkwaardig genoeg mensen die de mond vol hebben van „brde en gezag" en voortdurend komen aanzeulen met hun afkeer van „terreur". Helaas beseffen zij niet, dat het eigen rechter spelen en het ongevraagd buiten alle gezagsbevoegdheid om aframmelen van mensen die zij naar het uiterlijk beoordelen en als „groep" definiëren volkomen onder de noemer van „terreur" vallen en op zeer kwalijke wijze afbreuk doen aan orde en gezag. Zij introduceren de burgeroorlog, al is het maar met mond en pen, en zij applaudis seren voor een staaltje democratie-bederf zoals die honderd mariniers dinsdagavond in Amsterdam ten beste gaven. Het feit dat de hardhandige marine jongens natuurlijk ook nog precies de ver keerde slachtoffers hebben gegrepen, aan gezien de werkelijke aanstokers en rellen- makers dinsdagavond op de achtergrond bleven, doet niets terzake, al illustreert het wel de nutteloosheid van hun actie en de verergerende invloed op de sfeer. Pre mier De Jong en hoge marine-autoritei- ten hebben het gebeurde zonder voorbe houd afgekeurd en een onderzoek toege zegd. Van dat onderzoek zal men zich niet teveel mogen voorstellen. Ook na de ma rineactie in het Centraal Station in 1967 is nooit iets over de resultaten van het toegezegde onderzoek gebleken. Het is trouwens al vreemd dat de marine-leiding onkundig is gebleven van het feit dat een io grote groep mariniers op eigen houtje op charges uitging. De Amsterdamse po litie, die door dit voorval in haar hemd is gezet, is volledig in gebreke gebleven het publiek tegen de geüniformeerde knok ploeg te beschermen. Het gehele drama laat een bittere nasmaak achter, heeft niets bijgedragen tot een oplossing en heeft nog JJJMMMUWMMNWMNWWMNWMHMMNVHm meer schade toegebracht aan het gezag en de orde in Amsterdam, die nu door kwaadwilligheid aan de ene en onverstand aan de andere kant verder van herstel zijn afgeraakt dan ooit tevoren. (Van onze redacteur in Stockholm) STOCKHOLM Een in Stockholm woonachtige buitenlandse correspon dent verklaarde gisteren in een met zijn medewerking geschreven artikel dat de Russische ambassade in de Zweedse hoofdstad Stockholm bezig is een net van agenten te werven onder de in Zweden werkzame buitenlandse persvertegenwoordigers. Hans Holmer, die de leiding van de Zweedse BVD in handen heeft, verklaar de gisteravond desgevraagd dat de zaak nader wordt onderzocht. Foto's van de betreffende correspon dent in gesprek met de eerste secreta ris van de Russische ambassade Ivan Kiselev, genomen op een kerkhof in het centrum van Stockholm, werden bij het artikel gepubliceerd. Uit eigen ervaring kennen veel buiten landse correspondenten de wederwaar digheden die de 55-jarige Westduitse journalist in Stockholm ten deel zijn ge vallen. Een groot gedeelte van de in Zweden werkzame correspondenten wordt herhaaldelijk op de een of andere manier benaderd door Russisch ambas sadepersoneel. Het ziet er dan ook wel naar uit dat Den Haag zijn reputatie als broeinest van spionage-werkzaamheden nummer één in Europa aan het verliezen is. Stockholm is gedurende de laatste jaren vanuit spionage-oogpunt namelijk even belangrijk geworden. De neutraliteitspolitiek van de Zweed se sociaal-democratische regering heeft het land een unieke en erg interessante positie bezorgd om als bemiddelaar op te treden bij internationale politieke steekspelen. Ambassadeur Jarring be middelt in het Midden-Oosten-conflict, onderhandelingen over een erkenning van China door Canada worden in Stock holm voorbereid en de bemiddeling achter de schermen van Zweden voor Amerikaanse rekening met Noord-Viet- nam is nu ook bekend. Bondskanselier Willy Brandt heeft bovendien zelf beves tigd dat het de Zweedse premier was die bemiddelde in de Westduitse-Russische contacten over het onlangs gesloten vre desverdrag. Het Grand Hotel in Stockholm dat te genwoordig jaarlijks als verblijfplaats dient voor de Nobelprijswinnaars was overigens tijdens de tweede wereldoor log het grote trefpunt voor spionnen van alle landen en nationaliteiten. Anno 1970 beschikt zowel de Ameri kaanse als Russische ambassade in de Zweedse hoofdstad over een personeels sterkte die in geen enkele verhouding staat tot de diplomatieke werkzaamhe den. De bar van het Grand Hotel begint dan ook weer interessant te worden en blijkbaar niet alleen voor de buitenland se correspondenten. BERLIJN (DPA). - Een 22-ja rige mandie met zijn gesnurk in een Westberlijns* bioscoop boven bet kanongebulder van een oorlogs film uitkwam, is tot een boete van duizend mark veroordeeld. De snurker, die dronken was had twee politieagenten die hem kwamen ophalen bij zijn ontwaken met zijn vuisten bewerkt. Behalve de hoge geldboete heeft de man nog drie maanden voor waardelijk gekregen. Voor de rechtbank heeft een cas- sière van de bioscoop verontwaar digd verklaard dat de snurker ook nog zijn entreegeld had teruggeëist omdat hij niets van de film gezien had. PRESIDENT TITO ADVERTENTIE Dat is deelnemen aan een „fijne" dansgroep waar je de standaard en Zuidamerikaanse dansen op een on gedwongen manier leert op muziek die „in" is. Deelnemer zijn aan een onzer danslesclubs betekent, dat je direct het prettige gevoel krijgt „er bij" te horen! Er is iedere dag gelegenheid om je op te geven voor zo'n club! Natuurlijk stellen wij de groepen samen volgens je eigen leeftijd! Daarnaast zijn er ook leuke clubs voor „ouderen" en gehuwden! ZIJLWEG 49, HAARLEM, TELEFOON 32 69 06. (Van onze redacteur in Rome) ROME. President Tito van Joego slavië zal wellicht tijdens zijn staatsbe zoek in oktober aan Italië ook de paus be zoeken. Op het ogenblik reist een speciale pau selijke afgezant door Joegoslavië, die de zer dagen op het eiland Brioni zal aan komen, waar maarschalk Tito zijn zomer verblijf heeft. Men neemt aan dat de uit nodiging voor een bezoek aan de paus dan aan hem zal worden overgebracht. De afgezant reist door Joegoslavië in een poging om een regeling te treffen voor de teruggave van indertijd door het com munistische regime onteigende kerkelijke bezittingen. Dit gebeurde na afloop van de Tweede Wereldoorlog, toen maarschalk Tito de macht in het land in handen kreeg. De reis van deze afgezant, mgr. Agostino Casaroli, is weer het gevolg van het 14 augustus getekende verdrag, waarbij ban den tussen het Vaticaan en de Joegosla vische regering werden aangeknoopt. Het is opvallend dat dit akkoord, dat pas tegen het eind van dit jaar werd verwacht, ver vroegd kon worden afgesloten. Sinds juni 1966 bestonden er quasi-diplomatieke be trekkingen tussen de kerkelijke staat en Joegoslavië. Ze volgden op de periode van totale vervreemding tussen de beide mach ten. De vanaf 1966 in Vaticaanstad en Bel grado zetelende vertegenwoordigers van beide landen zijn tot de rang van ambas sadeur, resp. pro nuntius verheven. WENEN (Reuter) President Moboetoe van Kongo-Kinsjasa is in Boekarest voor een officieel bezoek van vier dagen aan Roemenië. Hij zal besprekingen voeren over uitbreiding van de vriendschappe lijke betrekkingen tussen Kongo en Roe menië. ADVERTENTIE Nieuwe Gracht 78 Tel.319245 Haarlem (excL BX.W. 5.620. RöNE (Bornholm) (Reuter) Vier vepi stekelingen en een lid van de bemanning hebben een Poolse trawler gekaapt en zijn ermee naar het Deense Oostzee-eiland Bornholm gevaren. Volgens de Deense politie zullen de kapers politiek asiel vragen. Het zijn vijf jonge Polen. Zij sloten de kapitein van de trawler in een hut op en maakten zich meester van het schip. Ook de drie overige leden van de bemanning werden overmeesterd. NEW YORK, (AFP). Premier Kosygin van de Sovjet-Unie zal op 16 oktober naar New York reizen om deel te nemen aan vergaderingen ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de volkerenorgani satie. Dit is gisteren in Russische kringen in de VN bevestigd. KAAPSTAD, (AFP). In Zuid-Afrika zijn van juli 1968 tot juli 1969 1.184 men sen ervan beschuldigd de „wet op de on zedelijkheid" te hebben overtreden. Dit heeft de Zuidafrikaanse minister van Jus titie P. C. Pelser bekendgemaakt. De wet verbiedt geslachtelijke omgang tussen personen van verschillend ras. Met zijn Ceylonese ervaring kreeg hij in laatstgenoemde functie te maken met de meisjes, die naar Duitsland waren verhandeld. De meisjes uit Kerala, Ko rea en Hongkong, van wie sommigen zelfs een universitaire opleiding hadden, maar in Duitsland als verpleegster of fa brieksarbeidster werkten, kwamen om beurzen bedelen. Toen Haas bepaalde praktijken ontdekte, heeft hij samen met pater Albert Otto SCJ, hoofdredacteur van Katholischen Missionen, een onder zoek ingesteld. De resultaten daarvan heeft hij destijds niet wereldkundig ge maakt, omdat hij toen nog in de veron derstelling leefde, dat deze zaak binnen kerkelijk kon worden opgelost. Ook is het rapport nooit in kringen van het Vaticaan terecht gekomen nu zegt Haas daarover: „Stom genoeg, dat we niet naar het Vaticaan zijn gegaan. In die tijd dachten wij met redelijke men sen te doen te hebben, die aan de hand van onze bevindingen de zaak wel zou den oplossen. Het Vaticaan inschakelen leek ons toen een autoritair middel, dat helemaal niet nodig was. En of het iets uitgehaald zou hebben?" De resultaten van het onderzoek van Haas en Otto werden neergelegd in een artikel in het tijdschrift Priester und Mission. Het artikel werd gestuurd naar alle bisschoppen in Kerala, alle bisschop pen in Duitsland en een groot aantal Duitse kloostercongregaties. De reacties daarop waren zeer emotioneel. Haas zegt „Al onze motieven van menselijkheid werden van de tafel geveegd. Wat zijn jullie voor priesters? Dit zijn toch roe pingen. Dat waren de reacties. Kortom: de binnenkerkelijke troep werd overgo ten met een vroom sausje." Naar aanleiding van de bevindingen van Haas en Otto mocht Haas van mgr. Daniëls in Keulen een officieel rapport opstellen. Een jaar later kwam de kwes tie ter sprake op de bisschoppenconferen tie. Daar werd bepaald, dat meisjes, die naar kloosters in Duitsland wilden ko men, in eerste instantie terdege voorbe reid moesten worden. Bovendien moes ten de meisjes de mogelijkheden hebben, als ze eenmaal in Duitsland waren, voor opleidingen en verdere ontwikkeling en zeker voor een eventuele terugkeer naar hun geboorteland. De bisschoppen in In dia en de kloostercongregaties in Duits land werden op de hoogte gesteld van deze richtlijnen. Haas: „En sedert die tijd is er kennelijk weinig veranderd. Want ik was stomverbaasd over de publi- katie in de Sunday Times." Dat er een soort handel in meisjes ge groeid is, is volgens Harry Haas te wijten aan de kleine diocesane congregaties in Duitsland, die geen roepingen meer had den en geen enkele interculturele erva ring. Zij hadden roepingen of werkkrach ten nodig voor hun vele goede werken in zieken-, bejaarden- en weeshuizen. De bisschoppen in Kerala hadden procura tors in Europa, die zogenaamd voor stu diedoeleinden India verlieten, maar in feite bemiddelaars waren tussen de meis jes en de kloosters. Haas: „Ik ken agen ten, die meer makelaar dan priester zijn en er weinig scrupules op nahouden wat misschien voortkomt uit een onvoor stelbare naïviteit. Ik kan namen van men sen noemen, voor wie wij destijds hebben gewaarschuwd. Bijvoorbeeld Jozef Vilan- gaden. Die heb ik in 1963 zien functio neren. Dezelfde man heeft opdracht ge kregen van het departement voor Ooster se Zaken in Rome om een onderzoek in te stellen naar de ronselpraktijken. De man, die zelf ronselde." Wat slavenhandel genoemd wordt vol gens Haas, was in feite voor de desbe treffende meisjes een uitverkiezing. Naar het Westen gaan werd enorm geromanti seerd. Hij zegt: „Als ik in Ceylon had willen ronselen, had ik er honderden kunnen krijgen. Maar laten we niet ver geten dat de meisjes vrijwillig gingen. Op een station in Duitsland kwamen op zekere dag zestig meisjes aan. Ze wer den opgepikt door vertegenwoordigers van drie congregaties, die de meisjes on der elkaar verdeelden. De meisjes zelf spraken vaak alleen maar een beetje En gels. Bovendien waren ze veel te jong ze moesten een bepaalde opleiding heb ben, maar daarmee en ook met de leeftijd werd natuurlijk vaak gesmokkeld om de meisjes toch een „kans" te geven. Als hier sprake is van rijpe vrouwen, die duidelijk kiezen voor een klooster- bestaan, akkoord. Van de andere kant konden de kloosters in India de roepingen niet aan. De ouders van de meisjes die naar Duitsland vertrokken, moesten ook een bruidsschat betalen. Maar dat kan ik niet bewijzen. Dat geld kwam bij de bis schoppen terecht, want de Duitse kloos ters verlangden geen bruidsschat. Als het om werkelijke roepingen zou gaan, zou er vanuit Duitsland geld gestuurd moe ten zijn om in India kloosters te bou wen. Dit bewijst dat het ging om ar beidskrachten. En ook nog goedkope ar beidskrachten. Ze loper immers niet weg. In gesprekken mei de verantwoordelijke mensen hiervoor heb ik vaak gehoord dat de meisjes zo volgzaam en gedwee waren." Kloosters in Duitsland gaven wel de gelijk opdracht aan ronselaars om meis jes te zoeken. De priester-agent kreeg dan geld van de kloosters, dat nodig was voor de reis en een Europese uitrusting. De meisjes werden dan goedkoop met een chartervliegtuig vervoerd. Volgens Haas bleef er veel geld aan de strijkstok hangen, dat ook weer naar de bisschop pen ging. En de bisschoppen in India wisten dat de Duitse kloosters rijk ge noeg zijn. Zij beschouwden dat geld als gaven. Er was sprake van een royaal spel: geen slavenhandel. De Duitse kloostermethoden vielen niet mee voor de tere meisjes uit India, meent Harry Haas. Ze mochten geen bezoek krijgen van vriendinnen en werden erg schuw. Zonder behoefte aan contact met de buitenwereld Met een ander eetpa troon werd in het klooster natuurlijk ook geen rekening gehouden. Dat de meisjes bijna uitsluitend poetswerk mochten doen was natuurlijk goed voor de nederigheid. Harry Haas vertelt dat hij eens enorme moeilijkheden heeft gehad met een kloos ternovicenmeesteres, die hij voorstelde om de meisjes uit India eens op vakantie te laten gaan. Dat mocht niet De meisjes, die verpleegstei wilden worden, deden het eerste iaai niets an ders dan poetsen. Daarna drie jaar lang een verpleegstersopleiding. Wilden ze naar huis, dan moesten zij de reis zelf terugverdienen. Harry Haas: „Over vrij heid gesproken. Je komt naar het Westen en je gaat terug als een mislukkeling. Daar komt veel menselijke ellende van. Voor velen was het psychisch en sociaal onmogelijk om terug te gaan. Bovendien zijn de huwelijkskansen in India dan miniem. Enkelen trouwden in Duitsland en daar waren wij zeer gelukkig mee. Ik ken een geval van een meisje dat door het klooster afgestaan was aan een arts. Het kind stortte regelmatig haai hart uit, omdat ze veel heimwee had en helemaal niet begrepen werd door de forse haaie- baaien van Duitse nonnen. Er waren tragische gevallen bij. Tegen de vice-generaal van Keulen., Jozef Peusch, heb ik dit soort dingen allemaal verteld, maar ik kreeg geen poot aan de grond. Ik heb hem gezegd' de moeilijk heden voor deze meisjes beginnen pas als ze 40 zijn. Als de tijd van romantiek en overgave afgelopen is. Dan ontdekken ze dat ze helemaal niet in de Duitse maatschappij zijn geïntegreerd. Aan Duit se nonnen heb ik gevraagd: zouden jul lie Duitse meisjes van 17 naar kloosters in Brazilië sturen? Het antwoord was natuurlijk neen." Harry Haas gelooft dat de corruptie niet in de schoenen geschoven moet wor den van de Indiërs De bisschoppen in India waren er van overtuigd dat zij de Duitse kerk hielpen door meisjes naar de kloosters te laten gaan. Hij zegt: „Die mensen waren naïef of dom en in zoverre is sprake van te goeder trouw. In zekere zin is het misdadig, objectief gesproken. Van de andere kant kan men het deze mensen vanwege hun onbekwaamheid niet kwalijk nemen. De pauselijke inter nuntius Knox, aartsbisschop van Mel bourne, de toenmalige apostolische dele- gaat in New Dehli die ik heb leren ken nen in mijn Ceylonese periode, was van de hele zaak op de hoogte. Hr had moe ten ingrijpen. Het H^kt e, nu op. dat iedereen iedereen de hand boven het hoofd houdt. Alsof er helemaal niets aan de hand is Er is wel degeiijk ets aan de hand. Daarom doe ik nu mijn mond open. De zaak moet niet langer meer in de doofpot worden gestopt.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3