VAN DAG TOT DAG MANNELIJKE INZITTENDEN NOG GEGIJZELD DOOR PALESTIJNEN Nieuwe gevechten in Jordanië Gesprek tussen Husak en Italiaanse communist top form wnoncentrum Breestraat 74-84 Beverwijk Leila Khaled kaapte precies een jaar geleden ook een Boeing-707 Pers en etherreclame Oorlogsmisdaden Vrouwenkinderen en bejaarden naar Amman Ultimatum van guerrilla's loopt donderdagnacht af Schiphol wil geen enkel risico nemen Boek over de moord op Bernadotte Proces tegen Rus Makarenko IN WEEKEND 70 DODEN Onderwijzeres met grote technische kennis Vietcong waarnemer op conferentie van neutrale landen commentaar op actuele zaken natuurlijk naar DINSDAG 8 SEPTEMBER 1970 3 Literator beschuldigd van anti-Sovjet-activiteiten Strenge controle op Brussels vliegveld Bemiddeling Zijspoor' Schoenen VREES VOOR POLITIEKE PROCESSEN u ziet daar zoveel meer dan ergens anders Onderwijzeres Technische kennis Leider van joodse groep rechtvaardigt liquidatie Politie in Loesaka pakt twee journalisten op Vanmiddag zal in de Tweede Kamer «en bespreking plaatshebben van de nota, die de minister van Cultuur, Re creatie en Maatschappelijk Werk dr. M. A. M. Klompé heeft uitgebracht over het onderwerp „compensatieregeling voor de dagbladen wegens geleden schade door invoering van de ether-reclame". Het is geen geheim dat eigenlijk niemand ge lukkig is met de geldende regeling, ook al heeft het uiteraard bij de Nederlandse dagbladen voldoening gewekt dat na 1969 een verlenging van de regeling heeft plaatsgevonden, nadat oorspronkelijk be sloten was de compensatie geheel stop te zetten. Noch in het verslag van de interdepar tementale commissie Concentratietenden sen in de pers, noch in ministeriële uit spraken over de rentabiliteitsmoeilijkhe- den bij de pers en de schade door ether reclame wordt gewaagd van het kardi nale punt dat het vraagstuk van de eco nomische positie der Nederlandse dag bladen beheerst, namelijk de door de overheid volledig aan de pers onthouden rol in de exploitatie van de etherreclame. Wellicht zal in de Kamer vanmiddag dit punt wèl ter sprake komen, aangezien bij een aantal Kamerleden het besef lijkt te zijn doorgebroken dat een toestand is geschapen waarin de omroepen in een bevoorrechte positie ten opzichte van de pers zijn geplaatst en deze op een onzin delijke wijze beconcurreren. In het septembernummer van „Mede delingen", het orgaan van de Nederland se Dagbladpers, wordt in een weergave van het bestuurscommentaar op het rap port van de interdepartementale commis sie gesteld dat „de toegang van de pers tot de ether de sleutel blijft tot behoud van de verscheidenheid in het Neder landse dagbladwezen". In dit artikel wordt letterlijk gezegd dat het voor de Nederlandse pers een onaanvaardbare zaak is, dat de overheid de exploitatie van de etherreclame geheel tot zich heeft getrokken, ofschoon diezelfde overheid had kunnen weten dat zij daardoor een ernstige schadefactor losliet op de dag bladpers. De in het commentaar der NDP genoemde cijfers van de schade die de etherreclame aan de Nederlandse pers heeft berokkend en nog zal berokkenen liegen er niet om. Intussen is gebleken dat minister Klompé zich zorgen maakt over de voortschrijdende concentraties in de Nederlandse perswereld en de com pensatieregeling wil gebruiken om deze tendens af te zwakken. Het is de grote vraag of de wijze, waarop de minister met de regeling tot uitkeringen uit de STER-pot omspringt en vooral een geheel wegvallen der compensatie in het voor uitzicht stelt, die concentratietendens niet eerder aanmoedigt dan afzwakt. In ieder geval zal ook de regering bij een enigs zins diepgaande bestudering van het ge vaar, dat de verscheidenheid van de Ne derlandse pers bedreigt, tot de conclusie moeten komen dat zij een voor de hand liggende versterkingsmogelijkheid van de zelfstandige dagbladbedrijven heeft gene geerd, toen zij besloot de STER-reclame buiten de dagbladpers om te doen exploi teren. Er is nog een andere overweging die een belangrijke rol speelt bij de vraag of, en hoe, de overheid bij de rende- mentsmoeilijkheden van de dagbladen betrokken dient te zijn. Het is namelijk zo dat de omroepen, die in grote mate profiteren van de opbrengsten der STER- reclame, gedeeltelijk ook nieuwsmedia zijn. Nieuwsmedia die in geen enkel op zicht gehinderd worden door de belem meringen waaraan de dagbladpers uit hoofde van haar commerciële ondergrond bloot staat. Daarbij behoeft ter illustratie slechts gewezen te worden op de vennoot schapsbelasting, die nota bene ook nog een deel van de door dagbladen te ont vangen compensatie opslokt, zodat de overheid eigenlijk met de ene hand terug neemt wat zij met de andere hand zeer schroomvallig en tijdelijk wegschenkt. Deze situatie vraagt om opheldering en sanering. De toekomst van de Nederland se journalistieke voorlichting is nauw verbonden met het behoud van de scha keringen in de dagbladpers. Het behoud van de dagbladbedrijven is echter ook in andere opzichten maatschappelijk en cul tureel van het hoogste belang. Men zou er zelfs het belaste woord „democratie" bij kunnen halen. De belangen van het lezend publiek, uit welke overwegingen het ook aan „zijn" krant gebonden is, komen daarbij zeker niet in de laatste plaats aan de orde. De bedoelingen van de kaperstactiek, die de Palestijnse verzetsorganisaties uit voeren tegen de internationale lucht vaart, zijn de laatste uren heel wat dui delijker geworden: men verzamelt gijze laars in de personen van volkomen on schuldige en niet bij het politieke conflict betrokken passagiers, om dezen als een soort pasmunt om te wisselen tegen in Israel en elders gevangen zittende ver zetsstrijders. Het is dezelfde tactiek die in sommige Zuidamerikaanse landen door de guerrilla bewegingen wordt toegepast en die in het recente verleden niet onvoordelige resul taten voor deze verzetsbewegingen heeft opgeleverd. Afgezien van het immorele element in deze tactiek, moet men toegeven dat het een vernuftig en machtig wapen is, waar tegen praktisch geen verdediging bestaat. Het is natuurlijk niet nieuw In de ge schiedenis van de misdaad is ontvoering of „kidnapping" een voortdurend terugke rend verschijnsel In de Verenigde Sta ten, maar ook elders in de wereld, is kid napping om geldelijk gewin niet zeld zaam. Omdat het bij uitstek een immorele misdaad is, die speculeert op de ethische en morele maatstaven van de tegenstan der, krijgt een kidnapper in de Verenigde Staten nagenoeg altijd de doodstraf, al thans de hoogste straf die in de verschil lende staten mogelijk is. De Palestijnse verzetsstrijders hebben, door deze tactiek koelbloedig als een wa pen in hun politieke strijd te gebruiken, de oorlog verklaard aan de internationaal geldende morele normen. Dat is een ern stige zaak, die de sympathisanten van de Palestijnse verzetsbewegingen tot naden ken zal stemmen althans voor zover zij MOSKOU. (AFP) In Moskou is gis teren het proces begonnen tegen de Rus Michael Makarenko, voormalig voorzitter van een litteraire club in Akademgorok in Siberië. Hij wordt beschuldigd van „anti-Sovjet-activiteit" De 45-jarige Ma karenko werd in september vorig jaar in Moskou aangehouden. In zijn club exposeerden schilders, op wie van officiële zijde critiek is geleverd. Ook kwamen er op zijn uitnodiging in tellectuelen uit het buitenland. Aanleiding voor de arrestatie van Ma karenko kan, volgens zijn vrienden, de correspondentie zijn geweest, die hij „langs illegale weg" voerde met Chagall over een tentoonstelling van diens werk in zijn club. voor zichzelf de grens tussen het morele en immorele eerbiedigen. Het middel van ontvoering gepaard gaande met het scheppen van grote ge varen voor de vliegveiligheid behoort niet in de politiek thuis. Het behoort zelfs niet tot de regelrechte oorlog, omdat in de regelrechte oorlog ook niet alles geoor loofd is. De tegenmaatregelen die zullen moeten worden genomen, zullen op deze overweging moeten zijn gebaseerd. Men kan de levens van onschuldige mensen niet als koopwaar gebruiken of laten ge bruiken, zonder afstand te doen van een in de internationale samenleving geldende morele wet. Het is de vraag of de Palestijnse ver zetsleiders beseffen, welk kwalijk element zij in die internationale samenleving heb ben geïntroduceerd en hoezeer zij zich zelf brandmerken als misdadigers. Als zi;i beweren dat zij zich beschouwen als in staat van oorlog verkerend met de rest van de wereld, voor zover die rest niet hun zaak steunt, dan kenmerken zij zich bo vendien nog als oorlogsmisdadigers. Zi; zullen dienovereenkomstig moeten wor den behandeld. WWVWWWWWWWWWWWWWWIIWWIIWWVWWWWVWWWWV AMMAN (Reuter, AFP en DPA). De Palestijnse Verzetsorganisatie die verantwoordelijk is voor de vlieg tuigkapingen in het afgelopen week einde heeft gisteravond negentig in zittenden van een Zwitsers en Ame rikaans lijnvliegtuig vrijgelaten. Ze werden sinds zondag in Jordanië vastgehouden. Het zijn voornamelijk vrouwen, kinde ren en bejaarden, die met auto's van het Jordaanse leger naar een hotel in Amman werden overgebracht. De Palestijnen hebben laten weten op welke voorwaarden zij de overige van de in totaal 305 inzittenden en de twee (Van onze correspondent) AMSTERDAM. De veiligheidsdiens ten op Schiphol lappen internationale af spraken aan hun laars in pogingen om nieuwe kaperijen van vliegtuigen die van Schiphol vertrekken, te voorkomen. Men wenst geen enkel risico meer te nemen, zij het dat honderd percent zekerheid moeilijk kon worden bereikt. Internationaal is afgesproken dat tran- sit-passagiers niet worden gefouilleerd als zij op een luchthaven in een ander vliegtuig overstappen. In de commissie Veiligheid Burgerluchtvaart die sedert enige weken bestaat, is gisteren afgespro ken dat op de Nederlandse luchthaven ook doorreizende passagiers aan het lijf worden gefouilleerd en dat ook hun ba gage wordt nagekeken. De commissie heeft besloten dat de con trole op de toegangen van Schiphol zal worden verscherpt. Voorts zal strenge controle op passagiers en bagage worden uitgeoefend bij alle vluchten die door ka pers naar het Midden-Oosten zouden kun nen worden geleid. Aanvankelijk werden alleen toestellen voor intercontinentale bestemmingen extra zwaar gecontroleerd. De maatregel is nu uitgebreid tot een hele reeks andere vluchten. Ook op het Brusselse vliegveld dat als regel „Brussel-nationaal" wordt genoemd is de controle op de bagage van de rei- zogers zelf versterkt. De verantwoorde- zigers zelfs versterkt. De verantwoorde- over de aard van de controle, maar dat is begrijpelijk, aldus meldt onze redac teur in Brussel. vliegtuigen zullen vrijlaten. Gevangenge nomen kapers in Zwitserland, West-Duits- land en Engeland moeten worden vrij gelaten. Ook moet Israel de twee Alge rijnen die sinds juli in Tel Aviv worden vastgehouden in vrijheid stellen. Voor deze massale ruil is een ultimatum ge steld dat donderdag om zes uur 's nachts afloopt. Behalve passagiers van Zwitser se, Britse, Westduitse en Israëlische na tionaliteit zijn bij de eventuele ^ruil ook Amerikanen betrokken. Het Internationale Rode Kruis in Genève heeft besloten dat het in de zaak zal trachten te bemiddelen. Daartoe zal onmiddellijk een speciale missie naar Amman gaan om de daar al aanwezige delegatie van het Internationale Comité te versterken. Een mededeling van een Palestijnse woordvoerder in Beiroet, dat de Ameri kanen zouden worden uitgewisseld tegen Sirhan Sirhan, werd later door een zegs man van het „Volksfront voor de Bevrij ding van Palestina" in Amman tegenge sproken. De woordvoerder in de Libanese hoofdstad liet daarop weten, dat het hoofdkwartier in Jordanië het voor het zeggen heeft. Sirhan is de Arabische Pa lestijn die in de Verenigde Staten ter dood is veroordeeld wegens de moord op senator Robert Kennedy. Naar in Amman verluidt, zouden de Palestijnen bereid zijn alle inzittenden van de twee gekaapte toestellen in Jor danië vrij te laten, met uitzondering van de mannen uit de VS, Engeland en West- Duitsland. Volgens een Palestijnse woordvoerder zijn de kapingen bedoeld om te laten zien, dat de Palestijnse verzetsbeweging zich niet op een zijspoor laat brengen door het streven naar vrede op basis van het Amerikaanse plan-Rogers. Het opblazen van Jumbo van Panam in Cairo moest dan ook als een symbolische pro test tegen de aanvaarding van dit plan door Egypte worden gezien. De verzekeringsmaatschappij Lloyds heeft al meegedeeld, dat dit toestel voor ongeveer 86 miljoen gulden was verzekerd en dat dit bedrag zal worden uitbetaald. Zowel de inzittenden van de jumbo waarvan het merendeel nu in New York is gearriveerd als de vrijgelaten pas sagiers van de twee toestellen in Jorda nië hebben zich over het algemeen waarderend over het optreden van de ka pers uitgelaten. Gezagvoerder Priddy van de Jumbo verklaarde in Rome, dat de twee kapers van zijn toestel, die volgens de passagiers een bijna negroïde uiterlijk hadden, „zeer voorkomend" waren. Zij hadden toegestaan dat de stewardessen koffie brachten. De kapers hadden er echter nauwlettend op toegezien, dat de Jumbo naar de aangegeven plaats vloog. Zo hadden zij het toestel herhaaldelijk boven Cairo laten cirkelen, totdat zij bepaalde punten hadden herkend en zo wisten, dat zij werkelijk boven de Egyp tische hoofdstad waren. De kapers die in Beiroet er een derde man bij hadden gekregen, hadden zeer efficient de spring ladingen in het toestel aangebracht die in de Libanese hoofdstad aan boord waren gebracht. Na de landing hadden de inzit tenden slechts enkele minuten de tijd om het toestel te verlaten, voordat dit door middel van de tijdbommen werd op geblazen. Bij de landing van het gekaapte toestel in Caïro hadden de passagiers volgens de voor noodomstandigheden geldende voor schriften hun schoenen uit moeten trek ken en de aanvoer van ander schoeisel had nogal wat moeilijkheden opgeleverd. AMMAN (Reuter/AFP/AP) In de Jordaanse hoofdstad Amman en de voor steden zijn gisteren opnieuw gevechten uitgebroken tussen Jordaanse troepen en Palestijnse commando-eenheden. Er zijn slachtoffers gevallen. Hoeveel is niet be kend. Na de eerste salvo's gingen de meeste winkels dicht en zochten de men sen die op straat waren een goed heen komen. Een woordvoerder van de Jordaanse regering achtte de guerrilla's verant woordelijk voor de nieuwe vechtpartijen. Hij zei dat zij gisterochtend waren be gonnen huizen te doorzoeken. Verschei- WENEN/PRAAG, (DPA). Armando Cossuta, een van de leiders van de Ita liaanse communistische partij, die zich herhaaldelijk kritisch heeft opgesteld ten aanzien van de ontwikkelingen in Tsje- cho-Slowakije na de Russische inval, heeft in Praag een onderhoud gehad met de Gustav Husak. Volgens het Tsjechoslo waakse pers- ADVERTENTIE stoutenbeek vraag onze catalogus 1970 bureau Ceteka is de bijeenkomst verlo pen in een „kameraadschappelijke op rechte sfeer", en was het gesprek in het belang „van een nuttige gedachtenwisse- ling over de huidige situatie van de inter nationale communistische beweging". Waarnemers in Wenen menen dat Cossu ta waarschijnlijk onder meer heeft ge vraagd of de leiders in Praag van plan zijn de strijd tegen hun tegenstanders in eri buiten de partij alleen met politieke middelen te voeren, of dat zij ook poli tieke processen tegen hen willen aanspan- nen. Het Joegoslavische dagblad „Politika' heeft zich onlangs bevreesd getoond voor nieuwe politieke processen in Tsjecho- Slowakije. Zondag waarschuwde het Hom gaarse dagblad Magyar Nemzet de Tsje- choslowaakse leiders tegen politieke „ex cessen" en de „foutenzoekerij van dog matici". Het Tsjechoslowaakse partijblad Rude Pravo schreef gisteren dat ook uitgeslo ten leden van de partij recht op critiek hebben. Het blad keerde zich tegen „die partij-organen en kameraden, die ge rechtvaardigde kritiek op gebreken afwij zen met de bewering dat de criticus het niet goed meent met onze ontwikkeling, omdat hij uit de partij gestoten of ge schorst is". Het enige criterium voor de beoordeling van kritiek is de vraag of zij gerechtvaardigd is, aldus Rude Pravo. A A (Van een speciale verslaggever) LONDEN. Ondanks het ultimatum van het Palestijnse Volksfront besloot gister avond de Britse regering na rijp beraad met juridische deskundigen de 26-jarige Leila Ali Khaled niet vrij te laten. Terwijl de Westduitse en Zwitserse regeringen zich lieten intimideren door het in Amman geuite dreigement de Duitse en Zwitserse mannelijke passagiers van de gekaapte Boeing-707 van de Lufthansa en de DC-8 van de Swiss air te zullen doden als niet alle in Europa gevangen gehouden Palestijnse kapers (3 in Duitsland, drie in Zwitserland) werden vrijgelaten, toonde de Britse regering zich onvermurwbaar. „Juffrouw Khaled pleegde haar misdrijf boven Engels grondgebied en zal daarom in dit land terecht staan", aldus verklaarde een woordvoerder. Precies één jaar plus een week gele den kwam Leila Ali Khaled in het nieuws door samen met haar landgenoot Salem Essauri een TWA-Boeing 707 met 113 passagiers aan boord vanuit Rome te dwingen koers te zetten naar Damascus. Nadat de dodelijk geschrokken passa giers het vliegtuig mochten verlaten, liet zij het toestel uit elkaar spatten. Leila werd de heldin van het Volksfront in Jordanië. Deze verering ging zelfs zo ver, dat haar revolutionaire beweging postzegels in omloop bracht waar zij sa men met Salem en het brandende ge kaapte toestel op stonden afgebeeld. Leila werd in Haifa geboren en stamt uit een gezin met twaalf kinderen. Na het uitroepen van de staat Israel weken haar ouders uit naar Libanon, waar zij later een Amerikaanse school in Beiroet bezocht. Na het behalen van haar diplo ma was ze als onderwijzeres enige tijd werkzaam in het olierijkdom Koeweit aan de Perzische Golf. Kort na de neder laag van de zesdaagse oorlog in '67 ga Leila haar goed betaalde baan op omdat zij meende dat er vanaf dat ogenblik voor elke Arabier nog maar één ideaal bestond: de striid voor de bevrijding van zijn geboortegrond. Leila Ali Khaled vertrok naar Jorda nië en sloot zich aan bij het Marxistische Volksfront ter Bevrijding van Palestina. Een van de eerste dingen die zij ging doen was een vier maanden durende guerilla-cursus volgen. Daar leerde ze omgaan met automatische wapens, de methoden der „silent killing", en het ge bruik van explosieven „We hebben een bijzondere opdracht voor je", zei haar commandant op een dag tegen haar, „mogelijk zelfs een zelfmoordcomman do". „Het was een bevel", bekende ze la ter, „Ik kon er voor bedanken, maar daar heb ik geen moment aan gedacht" In de drie maanden die daarop volgden werd ze vertrouwd gemaakt met de Boe ing-707. Ze kende op het laatst alle in strumenten en kon ook de boordradio bedienen. Na de kaping van het TWA- toestel moest de Amerikaanse gezag voerder dan ook toegeven dat hij ver steld had gestaan van haar grote techni sche kennis. „Dat meisje kon ons zelfs vertellen hoeveel brandstof er nog in de tanks zat en ze wist precies hoever we nog konden vliegen" De zondag na afloop van de kaping als „beeldschoon" beschreven Palestijn se had zoals later bij fouillering bleek, brieven bij zich bestemd voor de passa- ••5 —5,. LEILA KHALED giers. „Ik wil onze actie uiteenzetten" luidde de tekst van deze brieven, „en spijt betuigen voor het ongemak dat wij u hebben aangedaan" Intussen is Leila ingesloten in een Oostlondense gevangenis in afwachting van haar berechting Na haar geslaagde kapingsactie van vorig jaar verklaarde zij nog voor radio Beiroet: Ik heb maar twee idealen in mijn leven: de vrijheid voor Palestina en de vrijheid voor de vrouw". dene soldaten van het Jordaanse leger zijn door de guerrillastrijders gearres teerd en meegenomen. Er is een aantal auto's gestolen. Op de gebouwen van de Jordaanse ra dio en televisie is tweemaal met raket ten geschoten. Ten noorden van Amman is een politiepost aangevallen. Van goed ingelichte zijde is vernomen dat drie guerilla's zondagavond de ranse consul in Jordanië, Philip de jaborie, hebben gearresteerd en ver- scheide uren hebben vastgehouden. Na veel heen en weer gepraat werd hij ten slotte vrijgelaten. Zijn auto werd echter in beslag genomen. Gisteren is bekendgemaakt dat de ge vechten tussen de guerrillastrijders en de Jordaanse troepen in de loop van het afgelopen weekend zeventig slachtoffers hebben geëist. Een zegsman van de Amerikaanse am bassade in Amman deelde gisteravond mee dat er zaterdag een Amerikaanse sergeant is ontvoerd die in het kader van de militiare hulpverlening aan Jor danië op de ambassade werkzaam was. De naam van de sergeant, die vermoe delijk door de guerrilla's is meegeno men, werd niet genoemd. De Jordaanse regering probeert hem vrij te krijgen. KOPENHAGEN, (Reuter). De leider van de joodse groep die op 17 september 1948 in Jeruzalem VN-bemiddelaar graaf Bernadotte vermoordde, heeft een boek geschreven waarin hij de moord recht vaardigt en een aantal raadsels ontslui ert die er altijd rond zijn blijven be staan. De auteur is Baruch Nadel, die nu als journalist bij de Israëlische krant Maariv werkt. Nadel schrijft dat hij en drie andere leden van de „stern"-groep verantwoor delijk waren voor de moord. Volgens de Deense vertaalster van het boek, Hanne Kaufmann, maakt het werk een einde aan de mythe van Bernadotte als on partijdig bemiddelaar. Hij zou anti-joods en pro-Arabisch zijn geweest, en al aan het einde van de tweede wereldoorlog van anti-joodse gezindheid blijk hebben gegeven. De Zweedse graaf had toen vol gens het boek de vrijlating van vijfdui zend joden uit Duitse concentratiekam pen kunnen bewerkstelligen maar die ver hinderd door te zeggen, dat zijn land niet geïnteresseerd was in het opnemen van de joden. Nadel schrijft dat ook de drie andere leden van het moord-commando nog in leven zijn. Zijn boek wordt komend na jaar in Denemarken uitgegeven. Israëli sche uitgevers hadden het geweigerd, zo deelde de vertaalster gisteren tegenover journalisten mee. LOESAKA (Reuter) Mevrouw Ngoe- jen Thi Binh, minister van Buitenlandse Zaken in de Voorlopige Revolutionaire Regering (van het Bevrijdingsfront) in Zuid-Vietnam, kan de topconferentie van niet-gebonden landen als waarneemster bijwonen. Zij zal op de bijeenkomst, die vandaag begint, het woord voeren, zo hebben conferentiekringen meegedeeld. Gisteravond zijn in de Zambiaanse hoofdstad twee correspondenten van in ternationale persbureaus om onbekende reden door de politie aangehouden. Het zijn Anthony White van Reuter en Ken neth Whiting van Associated Press. Zij waren voor de topconferentie overgeko men uit Zuid-Afrika.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3