VAN DAG TOT DAG
Een aanvechtbaar standpunt
Drinkwater
Enkele uren na bestand tussen
regeringstroepen en commando's
STRIJD IN JORDANIË
LAAIT OPNIEUW OP
Rapport stelt
vrij gebruik
marihuana
voor
Bij Amman wachten
178 gijzelaars
Londen neemt
vandaag een
beslissing
Frans-Russisch
overleg
Kapers intimideerden piloot met valse paspoorten
Nederlandse passagiers van gekaapte
Jumbo: „Inzittenden wilden vechten'
Klein pistool werd onder
oksel verborgen gehouden
commentaar op actuele zaken
Mevrouw Sirhan
niet naar
Jordanië
1
Zeldzame vis in
Mozambique
gevonden
'4
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1970
3
Bestandsovereenkomst
Dit is het recept:
Kaasfonduevan
Nederlandsekaas.
Parijs tracht verloren
terrein te herwinnen
Zwitserland
Hoop verdwenen
Niets gevonden'
Sokken
Brokken
Het Kamerdebat over de compensatie
regeling voor de dagbladpers in verband
met de schadelijke invloed van de STER-
reclame heeft uitgewezen, dat minister
Klompé juist bij de regeringsfracties mi
nus de K.V.P. weinig of geen steun heeft
gevonden voor haar aanvechtbare stand
punt, dat de dagbladpers van de exploi
tatie der etherreclame moet uitgesloten
blijven.
Afgezien van de nogal verwarde dis
cussies over de door haar voorgestelde
compensatieregeling en over andere vor
men van schadevergoeding is uit het de
bat een groeiend onbehagen gebleken
over het feit, dat de regering met haar
beleid in deze zaak subsidiërend is gaan
optreden, terwijl er andere, veel minder
of helemaal niet compromitterende we
gen zouden zijn om de dagbladpers in
haar commerciële noden tegemoet te ko
men. De verdediging van het ministerië
le standpunt was uitermate zwak gefun
deerd. Minister Klompé deed zelfs de
verbazingwekkende uitspraak dat de dag
bladpers niets met etherreclame had uit
te staan omdat zijgeen enkele tegen
prestatie levert. Men mag zich toch wel
afvragen of de minister de draagwijdte
van deze uitspraak voldoende heeft door
dacht, want het zou haar duidelijk voor
ogen moeten staan dat de invoering van
een geheel nieuw medium in de reclame,
dat gebruik maakt van overheidsappara-
tuur en -vergunning al heel weinig gele
genheid openlaat, voor wie dan ook, om
„tegenprestaties" te leveren. De Neder
landse dagbladen zouden indertijd maar
al te graag samen en in vereniging zend
gemachtigde zijn geworden en de tot
standkoming van een reclame-instituut
voor de ether hebben verzorgd, zo zij
daartoe de gelegenheid zouden hebben
gekregen.
Bovendien de tegenprestatie van de
omroepen, die nu in een bevoorrechte
positie profiteren van de STER-opbreng-
sten, bestaat slechts uit het samen verde
len van de zendtijd die voor de reclame
nodig is. De dagbladen, die sinds jaar en
dag niet alleen het gehele reclamewezen
in Nederland maar ook de (gratis) publi-
katie van overheidsnieuws hebben ver
zorgd, dat laatste dan in de vorm van een
uitgebreide en voor henzelf kostbare re
dactionele voorlichting, zouden alleen al
door hun ervaring en deskundigheid op
het gebied van de reclame de aangewe
zen exploitanten van de etherreclame zijn
geweest. Minister Klompé wenst met gro
te stelligheid haar standpunt te handha
ven, maar beschikt blijkbaar niet over
voldoende argumenten om duidelijk te
maken met welk recht zij dat standpunt
inneemt. Een zwakke positie voor een
minister, wat uit de reactie van de rege
ringsfracties der A.R., C.H.U. en V.V.D.
ook pijnlijk genoeg gebleken is.
Terwijl de algemene bezorgdheid over
milieuverontreiniging en diis ook over de
watervervuiling met de dag toeneemt en
tot acties zowel als wetenschappelijke
waarschuwingen aanleiding geeft, komt
een ander aspect van milieuhygiëne op
nieuw de aandacht vragen, namelijk de
kwestie van de drinkwaterfluoridering.
Een uitspraak van de Raad van State
naar aanleiding van klachten tegen plan
nen van drinkwaterbedrijven om over te
gaan tot fluoridering heeft nu een merk
waardige situatie geschapen. De beschik
kingen van de staatssecretaris van So
ciale Zaken en Volksgezondheid, waarbij
deze toestemming tot fluoridering gaf,
zijn vernietigd, echter alleen omdat in
die beschikkingen niet de voorziening
was getroffen waardoor ook niet-gefluo-
rideerd drinkwater ter beschikking zou
staan van degenen, die bezwaar hadden
tegen het gebruik van gefluorideerd
water.
De staatssecretaris heeft nu handig ge
bruik gemaakt van de overwegingen van
de Raad van State door de waterbedrijven
voor te schrijven, dat zij óók ongefluori-
deerd water moeten leveren. In welke
vorm dat praktisch zou kunnen worden
gerealiseerd laat hij in het midden. Dat
moeten de waterbedrijven maar uitzoe
ken. Aan de voorschriften zou bijvoor
beeld al zijn voldaan wanneer de bedrij
ven een voorraad „schoon" water zouden
vormen waarvan „bezwaarden" een hoe
veelheid zouden kunnen komen afhalen.
Het is natuurlijk duidelijk dat dit nooit
de bedoeling van „behoorlijk bestuur"
kan zijn, ook al zou het formeel niet met
de uitspraak van de Raad van State in
strijd blijken.
De staatssecretaris weet namelijk hele
maal niet, hoeveel mensen in Nederland
bezwaar hebben tegen fluor in drinkwa
ter. Als de overgrote meerderheid
„schoon" water zou willen hebben, zou
een „behoorlijk bestuur" er voor dienen
te zorgen dat dit water uit de huiskranen
komt en dat de op fluor beluste minder
heid zich op wat moeilijker wijze van het
gefluorideerde water zou kunnen voor
zien. Zonder zich te kunnen beroepen op
een gedegen onderzoek gaat de staatsse
cretaris ervan uit, dat niet-gefluorideerd
water een wat grillige wens van een
kleine minderheid is. Met andere woor
den, de dwang blijft bestaan maar de
dwingelandij is wettelijk en formeel af
wezig. De door de overheid te betrachten
zorgvuldigheid als beginsel van behoor
lijk bestuur is wel naar de letter, maar
allerminst naar de geest vervuld. Het
lijkt uitgesloten dat de voorstanders van
ongefluorideerd drinkwater met deze toe
stand genoegen zullen nemen.
NWMAIWtfMMIA/WVIflll#WW\/WIAiy\IIAIIIVtWWWW\IWIAMWWWWUWIAAfWlfWVWIAfUlfWtAAAIWIIWtAWWW\/IIIIWWVyWVWIAAM\MI/IA/
AMMAN (AFP/Rtr). By hevige gevechten tussen Jordaanse militairen
en Palestijnse guerrillastrijders hij Irbid, op tachtig kilometer van Amman
zouden gisteren dertig doden en veertig gewonden zijn gevallen. De meeste
slachtoffers zouden onder guerrillastrijders zijn gevallen.
n een verklaring van het centrale
comité van de Palestijnse bevrijdingsor
ganisatie werd gisteren gezegd dat de ge
vechten waren uitgebroken na de be
schieting van de guerillabases bij Irbid
door Jordaanse regeringstroepen.
In een verklaring van de commando
organisatie El Fatah werd gezegd dat de
NEW YORK (Reuter) De moeder
van Sirhan Sirhan, de moordenaar van
Robert Kennedy, heeft afgezien van haar
reis naar Amman nadat het Amerikaan
se ministerie van Buitenlandse Zaken de
paspoorten had ingetrokken van twee ad
vocaten die haar zouden vergezellen.
Mevrouw Sirhan wilde in Jordanië met
de Palestijnse verzetsbeweging spreken
over eventuele vrijlating van haar zoon,
en ook pleiten voor het leven van de ge
gijzelde inzittenden der twee gekaapte
vliegtuigen.
Aanvankelijk was in Beiroet meege
deeld dat een van de eisen van de ka
pers de vrijlating van Sirhan Sirhan be
trof, maar dit is later in Amman door
het Volksfront voor de Bevrijding van
Pelstina tegengesproken.
In Washington heeft het minsterie van
Buitenlandse Zaken bevestigd, dat de pas
poorten zijn ingetrokken. De maatregel
is genomen met instemming van minister
van Buitenlandse Zaken William P. Ro
gers-
40ste brigade van het Jordaanse leger
zich schuldig heeft gemaakt aan het ver
minken van Palestijnse gewonden en het
verbranden van slachtoffers. De gevech
ten werden door El Fatah „een nieuwe
misdaad door de Jordaanse gezagsdra
gers" genoemd in hun voortdurende po
gingen de „Palestijnse revolutie te ver
nietigen."
De gevechten braken uit enkele uren
ndat er een nieuwe bestandsovereen
komst was gesloten tussen de Palestijnen
en de Jordaanse regering. In de overeen
komst was een onmiddellijk staakt-het-
vuren en een demilitairsering van de
hoofdstad afgekondigd. De overeenkomst
was ondertekend door de Jordaanse pre
mier Alrifai en Yassar Arafat, leider van
het Palestijnse Bevrijdingsfront.
Ook vanochtend werd er in Amman
weer gevochten. Er waren zware ontplof
fingen te horen, kanonschoten en salvo's
van automatische wapens. Op de weg
naar het vliegveld stonden versperringen
in brand die door de Palestijnen waren
opgeworpen. In het centrum van de
hoofdstad werd met kanonnen en ba
zooka's geschoten. Mensen op straat lie-
WASHINGTON (AP). Door de „Na
tionale Commissie over de oorzaken en
het voorkomen van geweld" is een rap
port uitgebracht waarin wordt aanbevo
len het gebruik van marihuana niet lan
ger te verbieden. Men stelt voor dat ieder
een van 19 jaar en ouder marihuana vrij
mag gebruiken.
„Er bestaan geen betrouwbare weten
schappelijke bewijzen voor de veronder
stelling dat marihuana schadelijke gevol
gen heeft. Er is evenmin een bewijs aan
te voeren voor de bewering dat marihua
na een „voorportaal is tot „harde" ver
dovende middelen", aldus het rapport.
Door de strenge wetten tegen het ge
bruik van marihuana en gezien het feit
dat alcohol, dat wel vrij is, voor veel
meer vernieling aansprakelijk is, hebben
wij veroorzaakt dat grote aantallen van
onze jonge mensen over het algemeen het
respect voor de wet hebben verloren"
aldus het rapport, dat is opgesteld door
Donald Mulvihill een advocaat uit Wash
ington, Meivin Tumin een professor in
de sociologie aan de universiteit van
Princeton, en I.ynn Curtyiu, kandidate-
doctoraal in „Urban sociology" aan de
universiteit van Pennsylvania.
ten zich vallen of zochten dekking onder
geparkeerde auto's. Er zijn ook comman
do's verschenen in de wijk Djebel waar
de meeste ambassades en ministeries lig
gen. Deze wijk was tot nu toe gespaard
gebleven.
De voor gisteravond belegde bijeen
komst van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties over een Libanese
klacht tegen Israel is voor onbepaalde
tijd uitgesteld. De meerderheid van de
Raad was van mening dat een debat on
der de huidige omstandigheden de toe
stand in het Midden-Oosten alleen maar
zou verergeren.
De Sovjet-Unie en Egypte hebben gis
teren geantwoord op de Amerikaanse
klachten over de bestandsschendingen
aan het Suezkanaal zo is van officiële
zijde in Washington vernomen. Over de
inhoud van de antwoorden is niets be
kendgemaakt. Vorige week verschaften
de Verenigde Staten de beide landen ge
documenteerde bewijzen over de be
standsschendingen met het verzoek de
toestand aan het kanaalfront recht te
zetten.
BEIRA (AP). In de Indische Oceaan,
voor de kust van Beira (Mozambique)
is een zeldzame vis gevangen, waarvan
men aanneemt dat het pas het tweede
exemplaar is dat men ooit heeft gevon
den. Dit meldt het Portugese persbureau.
De vis, die de naam draagt „Haleutea
fitzsimonsi" heeft de bijnaam „badvis"
omdat hij zich graag ophoudt in ondiep
water. De vis wacht tot zijn voedsel voor
bijkomt.
Het dier lijkt op een rog, maar is klei
ner. Zijn maximumlengte is ongeveer 12
centimeter en hij ademt door het achter
einde van zijn lichaam.
ADVERTENTIE
Caquelon inwrijven met knoflook.
Dan 4 dl halfdroge witte wijn in
de pan verwarmen tot de wijn
gaat bruisen. Vervolgens 500 gr
fijngesneden jong belegen Goudse
toevoegen, goed roeren en weer
aan de kook brengen. Binden met
maïzena, op smaak
afmaken met
zout, peper,
nootmuskaat
en wat kirsch.
(Vervolg van pagina 1)
AMMAN (AFP en DPA) Gister
avond gaven de Palestijnen tientallen
journalisten de gelegenheid de plaats te
bezoeken, waar de twee gekaapte vlieg
tuigen en de 188 gijzelaars worden vast
gehouden. Deze plaats ligt op ongeveer
70 km ten noordoosten van Amman. Een
twintigtal gijzelaars mocht via een me
gafoon vragen beantwoorden van de pers
vertegenwoordigers.
Hieruit bleek dat de gijzelaars geen
klachten hebben over de behandeling.
Wel werden de sanitaire omstandigheden
moeilijk, doordat de toiletten van de
twee vliegtuigen niet konden worden
schoongemaakt. Gezagvoerder Woods van
de Amerikaanse Boeing-707 van de Trans
World Airlines verklaarde, dat er nog 178
passagiers 143 volwassenen en 35 kin
deren en tien bemanningsleden wor
den vastgehouden Van de volwassenen
bestaat ongeveer de helft uit vrouwen.
Hij zei dat de Jordaanse luchtvaart
maatschappij heeft toegezegd, voor het
schoonmaken van de we's te zullen zor
gen.
De journalisten werden door gewapen
de guerrillastrijders op een afstand van
de gijzelaars gehouden.
In Washington voerden regeringsfunc-
(Van onze redacteur in Parijs)
PARIJS. De zogeheten grote ge
mengde commissie van Franse en Rus
sische ministers en hoge functionarissen
die gisteren in Parijs een vijfdaagse zit
ting is begonnen, heeft officieel tot doel
de reis voor te bereiden die president
Georges Pompidou volgende maand van
af 6 oktober gedurende een week naar
en door de Sovjet-Unie zal ondernemen.
De Franse president heeft, om het be
lang van die terreinverekenning nog eens
duidelijk te onderstrepen, de Russische
vice-premier Krilline, die de Russische
delegatie presideert, voor de zitting ge
durende drie kwartier ontvangen, een ont
vangst waaraan ook zijn gast, bij zijn
vertrek uit het Elysée, een grote bete
kenis zei te hechten.
Officieel zijn de onderhandelingen die
gisteren zijn begonnen, van louter eco
nomische en commerciële aard, maar
maar daar achter gaan, zo als gewoon
lijk, ook weer gewichtige politieke belan
gen schuil. De Fransen kunnen het in
him hart nog steeds moeilijk verkroppen
dat de oostpolitiek van kanselier Willy
Brandt de Fransen in feite hun diploma
tieke voorrangspositie in Moskou heeft
gekost. Om dat verloren terrein, zowel
economisch als politiek, weer te herove
ren, is president Pompidou die het roer
van de buitenlandse politiek in zijn land
stevig in eigen handen houdt, bereid en
kele niet onbelangrijke concessies te doen
Zo weten diplomatieke kringen in Pa
rijs te verzekeren dat Pompidou nu niet
langer ongenegen is om de Russische in
vitatie voor een Europese veiligheidscon
ferentie te aanvaarden, als het Kremlin
van zijn kant het overleg tussen de Grote
Vier over Berlijn nu eindelijk eens op
gang zou willen helpen brengen.
Kosmos. De Sovjet-Unie heeft de
kosmos-361 gelanceerd. Dit heeft het of
ficiële Russische persbureau Tass bekend
gemaakt.
(Van onze Amsterdamse redactie)
AMSTERDAM. Had de kaping en het opblazen van de Jumbo-boeing
van Pan American zondag kunnen worden voorkomen, als de piloot John
Priddy beter was geïnformeerd? Dat is de vraag die gisteren is gerezen.
Over de radio werd Priddy zondagmiddag verteld dat h(j twee mannen
het Senegalese paspoorten aan boord had, die door „El Al" waren gewei
gerd. De Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al had de twee wel biljetten
voor een enkele reis Amsterdam-New York verkocht, maar men had de
twee geweigerd mee te nemen toen het op vertrekken aankwam.
tionarissen druk overleg met vertegen
woordigers van de andere landen die bij
de vliegtuigkapingen zijn betrokken. De
woordvoerder van het Witte Huis zei
dat president Nixon de gebeurtenissen op
de voet volgt. Van de zijde van het Ame
rikaanse Ministerie van Buitenlandse Za
ken werd verklaard, dat de regering
ijvert voor „de veiligheid en de vrijla
ting van alle passagiers en bemannings
leden van de twee vliegtuigen in Jorda-
nieë."
Zwitserland <.al de drie Palestijnen
pas vrijlaten als alle passagiers en be
manningsleden in vrijheid zijn gesteld.
Zo is van regeringszijde in Bern verno
men.
De Westduitse regering is bereid de
drie Arabische guerrilla's die in München
gevangen zitten op een vlieg+uig naar
Amman te zetten.
Naar de voorlichtingsdienst gisteren
meedeelde, neemt de regering aan dat de
Palestijnen in Jordanië de Westduitse
staatsburgers &ie zij in handen hebben,
gelijktijdig hun vrijheid zullen geven.
Onze redacteur in Londen tekent hier
bij aan: De Britse regering zal vandaag
bijeenkomen om een definitieve beslis
sing te nemen over het lot van Leila Kha-
led de 24-jarige Palestijnse terroriste,
die na mislukte pogingen een El Al-vlieg
tuig te kapen zich nog steeds in een cel
in Ealing nabij Londen, bevindt.
Hoewel de Engelsen nog steeds wach
ten op een rapport van de Rode Kruis-
commissie, die gisteren naar Amman
vloog, is vrijwel alle hoop op een verant
woorde oplossing verdwenen. Men ver
wacht in Londen, dat Leila binnen vier
entwintig uur vrijgelaten zal worden.
De twee negers waren toen overge
boekt op de kist van Panam. Een waar
schuwing aan de Amerikaanse maat
schappij ging pas uit, toen bekend was
geworden dat de machine van El Al was
gekaapt. De El Al-mensen, die het twee
tal toch al niet hadden vertrouwd, von
den het toen raadzaam Panam te waar
schuwen.
Captain Priddy was met zijn Jumbo al
op weg naar de startbaan. Hij liet weten
dat hij een onderzoek zou instellen. Men
sen die gisteren op Schiphol van de mis
lukte vlucht terugkeerden, vertelden dat
Priddy het tweetal fouilleerde^, maar dat
hij niet aan de handbagage mocht ko
men. De twee intimideerden hem met
(valse) diplomatieke paspoorten. Later
zou overigens toch nog gebleken zijn dat
de twee mannen een heel klein pistool
onder een oksel verborgen hadden gehou
den. In hun handbagage hadden handgra
naten gezeten.
Na tien minuten meldde Priddy dat hij
niets had gevonden, dat hij erkentelijk
was voor de waarschuwing „Dergelijk
soort boodschappen stellen we erg op
prijs" en dat hij klaar was voor de
start.
Drie kwartier later werd zijn machine
boven de Noordzee gekaapt. Misschien
was Priddy iets nauwkeuriger te werk
gegaan als hem gemeld was dat de El
Al-kist inmiddels was gekaapt. Panam's
staffunctionaris Fred. Berkhout: „Als
iemand anoniem per telefoon meldt dat
een bom in een vliegtuig is geplaatst,
wordt een machine al uren tegengehou
den en wordt alles grondig onderzocht."
„Het waren zo te zien keurige mannen,
die kapers. Op het vliegveld van Cairo
zei ééu van hen tegen me: „Ja, ik moet
ook maar". Ik kon haast niet lopen en ik
moest blootsvoets tussen al die stenen
door. Die ene kaper gaf me toen een paar
sokken die hij in plastic bij zich had."
Aldus mevrouw Thea Marchand uit
Hilversum gisteren op Schiphol. Samen
met haar man, luitenant-kolonel der in
fanterie Christiaan Marchand. hoorde zij
tot de zeven Nederlanders die van hun
reis met Pan American naar New York
hadden afgezien.
Zondag zaten ze in de Jumbo die een
drie kwartier na het vertrek van Schip
hol door de twee mannen met Senegalese
paspoorten werd gekaapt. Pan American
zorgde vanuit Cairo voor ander vervoer
naar New York, maar bij de tussenlan
ding zagen zeven Nederlanders en tien
Belgen er verder van af en gingen naar
huis.
Cor Smaling, een mecaniciën die uit
Rotterdam afkomstig is maar tegenwoor
dig in de Verenigde Staten woont: „Ze
zagen eruit als keurige jongens. Over de
radio, zo heb ik later gehoord, werd de
gezagvoerder voor die twee gewaar
schuwd. Ze werden ook naar voren ge
roepen en door de captain gefouilleerd
Maar hij mocht niet aan hun tassen ko
men. Daarbij lieten ze diplomatieke pas
poorten zien. De captain is er toen ook
niet aan geweest."
Gistermiddag kwam een groep Ne
derlanders, die in de gekaapte Ame-
rikaanuse „Jumbo" zaten op Schiphol
aan. Op de foto demonstreert luite
nant-kolonel Marchand hoe hij de
passagiers tijdens de kaping tegen
hield toen zij de twee Senegalezen
wilden bespringen. Omkijkend naar
hem de heer Smaling.
Een paar jonge Amerikanen wensten
zich niet bij de luchtpiraterij neer te leg
gen. Smaling: ,,Ze wilden er op los slaan,
maar dat zou zeker de grootste brokken
hebben gegeven. We hebben ze van een
veldslag kunnen weerhouden."
Tussen Beiroet en Cairo kreeg iedereen
zijn paspoort terug. Moest ook iedereen
zijn schoenen uittrekken instructie van
het cabinepersoneel dat er ook nog het
beste van probeerde te maken onder de
bedreiging met vuurwapens en explosie
ven. „Die mensen hebben zich prachtig
gedragen."
Op de luchthaven van Cairo schoot ie
dereen de glijbanen veel stijler naar
beneden lopend dan men bij een nood
landing op zee moet verwachten af.
Mevrouw Marchand, en niet alleen zij,
schoof nog een eind over het beton van
de landingsbaan Zij verwondde haar en
kel en haalde haar rechterbovenbeen
open.
Achter de wegvluchtende passagiers
klonk de eerste explosie. „Eerst de cock
pit", vertelt Cor Smaling. ,Toen de bar,
daarna de staart. Tenslotte de rest."
weest. Maar ook zonder dat zou de
Boeing in de lucht zijn gevlogen, want
tijdbommen stonden ingesteld. En die
zouden zijn ontp'oft, of de Jumbo nu ge
land was of niet."
