Een beöin van de örond af Sirhan gooide met etensbord Nixon overweegt drastische stappen: MILITAIRE BEWAKING IN LIJNVLIEGTUIGEN Breken met Portugal en Zuid-Afrika" Chaos in totaal verdeeld Jordanië FORD-VERKOOPCENTRUM achtergrond Husak: „Misschien zijn vergissingen gemaakt bij de zuiveringen" V oedselconvooi op weg naar gijzelaars Opnieuw brand in Antwerpen Niet-gebonden landen: Brandbom naar Arabische winkel Tupamaros beroven Amerikaanse fabriek Tohn Kennis Jan Haasbroek weg bij VPRO Troef VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1970 3 Explosieven Waarborgen' Cambodjaanse officier terechtgesteld Houtplein - Haarlem - Tel.: 319265-315025 dagelijks 8.30-18.00 - 19.30-21.00 Zaterdags 9.30-18.00 U it gewezen lm (Van onze speciale verslaggever) AMMAN. Terwijl onzekerheid en menselijke ellende al lange tijd het leven in Jordanië bepalen is dit sinds zondag in de gehele wereld beeldend geworden door de aanwezigheid van de gekaapte vliegtuigen en passagiers op het „vliegveld van de revolutie." Het is nauwelijks voor te stellen dat met het tegemoet komen aan de eisen van de extreme guerril la's de toestand weer genormaliseerd zal worden. Nog minder geldt dit voor Jordanië zelf. Er worden weliswaar verdragen gesloten tussen de regering en de Palestijnse commando's, maar het oefent geen invloed uit op het beëindigen van terreur. De Jordaanse hoofdstad Amman lijkt er een stad der doden door. Eenheid trouwkostuums voor Hoe weinig houvast zelfs de meest ge niale futurologen ook weten te ontdek ken als het om de voorspelling van de toekomstige menselijke samenleving gaat, één ding staat vrijwel vast: de mens voorbestemd om „stadsmens" te worden Met andere woorden, parallel aan de zich snel ontwikkelende industrialisatie en mechanisering evolueert het woonmilieu onstuitbaar in de richting van steeds grotere, steeds compacter samengestelde woonkernen en naar een totale nationale verstedelijking, die in de Westeuropese lenden en vooral in kleinere landen als Nederland uiteraard binnen een mensen leeftijd al praktisch voltooid zal zijn. Ecologen, psychologen, theologen en so ciologen maken zich eensgezind zorgen «ver de gevolgen daarvan. Men rekent erop dat de verstedelijking gepaard zal gaan met een automatische mentaliteits verandering, waarvan de kwaliteit en de ethica zullen afhangen van de voorwaar den en omstandigheden die in de verste delijkte naties opgeld zullen doen. De planning van woonkernen, heden ten dage nog maar nauwelijks afgestemd op die toekomstige massificatie en voort durend in botsing komend met de wilde vestigingswoede van de industrie, zal bin nen niet al te lange tijd volkomen moe ten uitgaan van wetenschappelijke voor berekeningen op ecologische grondslag, wil de mentaliteit van de toekomstige stadsmens gunstig beïnvloed worden door de omstandigheden waaronder hij komt te leven. De grote gevaren van afstom ping en vervlakking, die het leven in een steenmassa met zich brengt, zijn niet van vandaag of gisteren. Zij demonstre ren zich reeds jarenlang en hebben de mentaliteit hier en daar al danig aange tast. De betrekkingen tussen het individu en zijn omgeving zijn van nature geworteld m de biologische eenheid en het biologi sche evenwicht. Nu die natuurlijke be trekkingen zijn afgesneden en vervangen coor relaties tussen individu en techniek, economie en kunstmatige recreatie, ont staat langzamerhand een ontaarde mens, die steeds minder gevoelig wordt voor de waarde van het werkelijke menszijn en steeds sterker gebonden is aan de kunst matige behoeften die zijn koopkracht uit buiten. Het bezit van allerlei artikelen is hem aangepraat als geluksfactor, maar er worden weinige woorden gewijd aan het enorme belang dat zijn oorspronkelijke gebondenheid aan het natuurlijke milieu vertegenwoordigt voor zijn levensgeluk zijn taakvervulling en zijn produktiviteit. Gelukkig wordt de laatste tijd in brede re kring beseft, dat die milieukwaliteit in elle opzichten maatschappelijk van grote betekenis is. De toenemende acties tot bestrijding van milieu-vervuiling hebben alle als uitgangspunt dat zo veel mogelijk de nog gespaarde biologische kwaliteit van het aardse bestaan moet worden be schermd. Zuivere lucht, goed water, scho ne zeeën, een goed gedijen van biologi sche organismen in bodem, waterlopen en plassen, beperking van het gebruik van spuitgiften op gewassen, bescherming van vogels, wild en natuurlijke flora in na tuurgebieden, veredeling van recreatie- vormen voor de stedeling buiten de steen woestijnen van zijn dagelijkse verblijf, kortom, dat alles is gericht op een herste' van de relatie tussen mens en natuur Daarbij is niet altijd alleen maar die re latie het doel, maar vaak ook het middel. Want ook de leiders van de economie en de techniek beseffen steeds duidelijker, dat de onontbeerlijke menselijke werk kracht op den duur kwalitatief slechts op peil kan blijven als de mens zowel bij zijn werk als in zijn vrije tijd een vreugde volle eenheid vormt met zijn omgeving, en niet verwrongen wordt tot een machine tussen machines of een steen klomp tussen muren. De doorwerking van dit besef wordt bevorderd door verschillende takken van wetenschap, ook de medische, waarvan de uitkomsten door overheid en particu liere maatschappelijke organisatoren ter harte worden genomen. In kleiner verband, bijvoorbeeld in pro vinciesteden en regionale eenheden kan in dat opzicht belangrijk pionierswerk worden verricht. Niet alleen moet de strijd tegen milieuvervuiling en geluids hinder juist daar krachtig worden ge voerd, maar tegelijk kunnen in die klei nere werkverbanden prachtige initiatie ven worden ontplooid, zowel door parti culieren als door bestuurders. Men behoeft ter illustratie slechts te denken aan het heilzame effect dat bij voorbeeld de aanleg van nieuwe bossen en groene oases in de directe nabijheid van de steden zou kunnen hebben. Het zou denkbaar zijn dat gemeentebestu ren het als een logische zaak zouden gaan beschouwen, een bepaalde oppervlakte van hun areaal te reserveren voor volks tuinen. Men behoeft slechts een kijkje te nemen in de nog bestaande en weer bedreigde! volkstuincomplexen van Amsterdam om te beseffen welk een on schatbare waarde aan echte ontspanning en lichamelijke zowel als geestelijke energie geleverd wordt door het bestaan van deze volkstuinvestigingen., waar flat bewoners en binnenstedelingen opnieuw de natuur en haar wonderlijke goedgeefs heid leren kennen, eigen groenten eten en zomeravonden in landelijke rust genieten. Zou men ergens willen beginnen, dan zou de beschikbaarstelling van volkstui nen voor stedelingen een prachtig begin zijn om een duurzaam tegenwicht op te bouwen tegen de verstedelijking die in de nabije toekomst als een benauwende en angstwekkende gevangenisstraf op de sa menlevende mensen in kleine landen af komt. m PRAAG. (AP) De Tsjechoslowaakse partijleider Gustav Husak heeft gister avond gezegd een tegenstander te zijn van „permanente zuiveringen." Hij deed daarmee opnieuw een stap tot een verzoe ning met de Tsjechoslowaken, die tegen een politiek van de harde lijn zijn. In een redevoering op een bijeenkomst van mijnwerkers in Ostrava gaf Husak toe dat zijn bewind de steun van belang rijke groepen zoals die van de technisch geschoolden, moest ontberen. Hij zei dat „er wellicht vergissingen zijn gemaakt" bij de zuiveringen in de communistische partij, die nu al een jaar hebben geduurd. De opmerkingen van Husak zijn voor namelijk bedoeld als waarschuwing voor extremisten die de zuiveringen gebruiken om hun persoonlijke rekeningen te ver effenen. SAN QUENTIN (Reuter). De bewa kers van de gevangenis van San Quentin In de Amerikaanse staat Californië heb ben woensdag traangas gebruikt om Sir han Sirhan, de ter dood veroordeelde moordenaar van senator Robert Kennedy te overmeesteren. Dit is gisteren door functionarissen van de gevangenis meegedeeld. Cipier Louis Nelson vertelde, dat de 26-jarige Pa lestijnse Arabier de directie van de ge vangenis wilde spreken. Nelson wist niet of dit verzoek iets te maken had met de Palestijnse vliegtuigkapingen. Er waren namelijk berichten geweest dat de ka pers ook de vrijheid van Sirhan wilden. De Arabier weigerde zijn etensbord te rug te geven en begon etensresten naar de bewakers te gooien. Daarna werd traangas in zijn cel gegooid. Sirhan bood toen geen verzet meer en kwam naar buiten. Asiel gevraagd. Een Bulgaarse luite nant-vlieger die acht jaar geleden met een Mig-17 bij een NAVO-basis bij Ba- ri neerstortte heeft nu politiek asiel in Italië gevraagd. Enige dagen geleden kwam hij illegaal de grens over en meldde zich bij de autoriteiten van Triëst. WASHINGTON, (Reuter, AP en AFP). Het Amerikaanse ministerie van Defensie is bereid militairen met passagiersvliegtuigen te laten meerei zen om kaping te voorkomen. Dit zou kunnen gebeuren als de regering en de Amerikaanse luchtvaartmaat schappijen hierom zouden vragen. Een besluit is nog niet gevallen, maar president Nixon is naar van welingelichte zijde in Washington verluidt, tot de slot som gekomen dat er drastische stappen moeten worden genomen om een einde te maken aan de golf van luchtpiraterij. Hij zou daarom besloten hebben machti ging te geven voor het gebruik van ge wapende bewakers op internationale Hjn- vluchten. Bij de Amerikaanse luchtvaartmaat schappijen verwacht men dat rond 4000 man van de militaire politie de Ameri kaanse verkeersvliegtuigen zullen gaan beschermen. De Amerikaanse regering zal vandaag of morgen hierover plannen bekendmaken. De gezagvoerder van het Britse vlieg tuig dat gedwongen werd naar de lan dingsbaan „Revolutie" in de Jordaanse woestijn te vliegen, heeft gezegd dat hij gelooft dat de Palestijnse guerrillastrij ders al een explosieve lading onder zijn toestel hebben aangebracht. Het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina heeft gedreigd om het BOAC- toestel tegelijk met de Boeing-707 van de TWA en de DC-8 van de Swissair op te blazen, als de guerrillastrijders, die in West-Duitsland, Zwitserland en Engeland worden vastgehouden, niet in vrijheid ge steld worden. Vandaag in uit Amman een convooi vrachtwagen vertrokken met meer dan vijf ton „val alles wat men maar be denken kan om het de passagiers aan genaam te maken". Het konvooi staat onder leiding van André Rochat, hoofd van de rode-kruismissie die ook met de Palestij nen onderhandelingen voert over vrijlating van de gijzelaars. De guerrillastrijders die de wacht hou den bij de drie gekaapte vliegtuigen die op 70 km van Amman staan, hebben niet alleen het ultimatum voor de vrijlating van de in Europa gevangen zittende com mandostrijders verlengd, maar ook „uit humanitaire overwegingen" aangeboden de vrouwen, kinderen en zieken in de gekaapte toestellen vrij te laten. Aan boord bevinden zich ongeveer 300 passa giers, onder wie 64 kinderen. Een woordvoerder van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina ver klaarde dat de guerrillastrijders hadden besloten het ultimatum te verlengen na dat zij bepaalde waarborgen hadden ge kregen welke zei hij niet van de vertegenwoordigers van het Internationa le Comité van het Rode Kruis. Een hoge diplomaat in New York die contacten onderhoudt met de Palestijnse guerrillabeweging heeft vertrouwelijk te kennen gegeven dat de passagiers van de drie in Jordanië vastgehouden vliegtuigen voor maandag zullen worden vrijgelaten. De diplomaat wiens naam niel onthuld is, geloofde dat Israel de twee Algerijnen die door de Israëlische autoriteiten zijn gearresteerd, en een aantal Arabische ge vangenen in vrijheid zal stellen en dat En geland, Zwitserland en West-Duitsland de eisen van de guerrillastrijders zullen in willigen. Israel heeft gisteren de onmiddellijke vrijlating geëist van alle passagiers van de vliegtuigen die in Jordanië worden vastgehouden. Inmiddels heeft de Palestijnse Rode Halve Maan laten weten dat er van de 11.000 Arabieren, die in Israëlische ge vangenissen zitten, maar 1.050 terecht hebben gestaan. Sommigen zouden blind zijn en anderen zou een arm of been zijn afgezet. In Israel zouden voorts 140 Ara bische meisjes gevangen zitten, voor het merendeel tussen de 14 en 20 jaar oud. Allen zouden „wreed behandeld worden". PNOM PENH, (Reuter). Een Cam bodjaanse luitenant-kolonel is wegens sa menwerking met de Vietcong, door een vuurpeloton terechtgesteld. Dit is in Pnom Penh vernomen. De hoge officier stond begin augustus met twintig ande ren terecht. Twee andere officieren wer den veroordeeld tot twintig jaar dwang arbeid. BRUSSEL, (ANP) Gisteren is op nieuw brand uitgebroken in een opslag plaats in de Antwerpse haven. Dinsdag en woensdag werden al grote partijen jute door het vuur vernield. Gis teren woedde de brand in een grote par tij katoen, opgeslagen in een loods die op het eind van de middag al over een lengte van 120 meter was volledig ver woest. LOESAKA (AP en AFP). Op de con ferentie van niet-gebonden landen in Loe- saka is gisteren besloten de diplomatieke betrekkingen met Portugal en Zuld-Afri- ka te verbreken, zolang deze twee landen zich niet houden aan het VN-besluit over de kolonisatie en rassendiscriminatie. Dit besluit maakt deel uit van een reeks maatregelen die zijn neergelegd in een al gemene resolutie over dekolonisering en apartheid. Aanbevolen wordt ook de han del met Portugal, Zuid-Afrika en Rhode- sië te staken en geen landingsrecht te ver lenen aan vliegtuigen die zich naar een van deze drie landen begeven. Aan de voorzitter van de conferentie wordt verzocht de betrokken westelijke ADVERTENTIE 'ij*"' - - 'JJ S' 'N*v- - staten te vragen geen hulp meer aan de drie landen te verlenen. President Kenneth Kaunda van Zambia heeft gisteravond deze derde topconferen tie van meer dan zestig niet-gebonden landen gesloten. Hij waarschuwde dat de „derde wereld" zich niet kan veroorloven te falen. De president riep de staatshoofden en regeringsleiders uit vier werelddelen op gezamenlijk op te treden bij het bescher men en waarborgen van de onafhanke lijkheid van de niet-gebonden landen. Voordat hij zijn slotrede uitsprak zong Kaunda samen met zijn medewerkers in de conferentiezaal een Afrikaans vrij heidslied. In een andere resolutie wordt „de ob structie van Israel van de vredespogingen in het Midden-Oosten betreurd". Aange drongen wordt op een „geschikte actie' tegen Israel als dat land blijft weigeren de bezette Arabische gebieden te ontrui- John Edlin, de 25-jarige correspondent van een nieuwdienst uit Zuid-Afrika, moet binnen twee dagen Zambia verla ten. Hij is sinds 1964 in Zambia werk zaam geweest. Een reden voor de uitwij- zin is niet gegevn. ifWVVVWVNAAIVVVVVWVWWWWVWWWWWWVPWWWVIfVWWWWWVWin/IAfWVWVWWVWIfVWWIAWWWWWWIAWinAfWVIAflIIAfWWWWIAflflflflfWMflflflfWIAAnflfWI^^ BW»»1 Inmiddels doet de affaire met de gestrande vliegtuigen in toenemende mate de noodzaak voelen tot een her stel van het centrale gezag, omdat voor koning Hoessein het erop of er onder nu absoluut nabij is. Door hun intensieve pogingen van de laatste week moet men geloven dat hij te zamen met Jasser Arafat op recht heeft geprobeerd de zo duidelijk gedemonstreerde anarchie te keren Maar menselijk gezien is de situatie allang onhoudbaar De guerrilla-organisatie „El Fatah" heeft de bewoners van Amman half augustus al opgeroepen ervoor te zor- gendat voor zeker één maand voedsel in huis is. Maar door bittere armoede kan dat advies niet worden opgevolgd. Grote groepen mensen gaan elke dag uit pure noodzaak de straat op om voedsel te kopen met de kans dat zij bij het uitbreken van plotselinge ge vechten de eerste slachtoffers worden Er bestaat daardoor een grotere be hoefte aan ziekenhuizen maar de ver pleeginrichtingen zijn zwaar bescha digd door artillerievuur en buiten ge- gebruik gesteld. DRIE JAAR van machtsstrijd tussen koning Hoessein en de Palestijnse guerrilla's hebben de haat tussen de bevolkingsgroepen naar een toppunt gebracht. Een diepe kloof gaapt tussen de com mando-organisaties. Het stagneren van de vredesonderhandelingen met Israel en dreigende muiterij in het Jordaanse leger maken de situatie nog meer complex. Hoessein en Arafat hebben weinig mogelijkheden tot een overeenkomst. Beiden zitten vast in hun- officieel ingenomen posities en kunnen daardoor de tegenstelling moeilijk overbruggen. Zij vinden George Habbash tegenover zich. die Arafat aan zijn afkeuring van het plan-Rogers wil houden. Habbash blijft verder Hoessein plaatsen in de hoek van de imperialisten. Hoewel getuige de vliegtuigkapin gen het verzet tegen de vredesplannen nog lang niet is opgegeven, spelen zij een grote rol bij de houding van de Palestijnen. Zij willen niet nog eens verlies lijden, zoals bij de acceptatie van de vredesplannen in wezen is ge beurd. Ondanks hun verzet immers gaat Nasser door met het zoeken van een vrede met Israel. In de afkeer tegen de Jordaanse koning staat bij de huidige gevechten de bestemming van de eventueel ontruimde westelijke Jordaanoever centraal. Duidelijk komt dit naar voren in de woorden van Habbash, de leider van de extreme guerrilla's: „Hoessein moet niet denken dat hij straks weer over de westelijke oever kan regeren. Hij kan straks alleen toestemming krijgen om in de El Aksamoskee in Jeruzalem te gaan bidden". Hoessein is daarom wel bereid tot concessies aan de Palestijnen wat zelfbestuur betreft. Maar het volledig afstand doen van het gebied, dat een groot deel van het nationaal inkomen op moet leveren gaat hem te ver. Hij probeert met het naar voren schuiven van Soeleiman Nabulsie, de vroegere nasseristische vijand van de koning en oud-premier, een nieuwe leider voor de Palestijnen te creëren die bereid is tot samenwerking met hem. DIT WIL geen van de guerrilla-or ganisaties aanvaarden, sinds ook pre sident Nasser van Egypte de vorming van een zelfstandige staat Palestina als zijn belangrijkste troef beschouwt Bij Hoesseins bezoeken kort na elkaar aan Caïro heeft Nasser met de koning en Arafat geen akkoord over de vorm ervan weten te bereiken. Aldus is de basis gelegd voor de eerste nieuwe ge vechten in Jordanië, ofschoon vóór de jongste moordaanslag op koning Hoes sein besloten was tot vreedzamer strijdmiddelen. De aanvankelijke bereidheid van het Centrale Comité van de commando's, dat nog steeds door El Fatah wordt gedomineerd, is nu geheel teniet ge daan door het optreden van extremis ten aan beide kanten. De strijd om de hegemonie in Jor danië en een mogelijk toekomstige on derwerping aan El Fatah heeft zich door de vliegtuigkapingen naar inter nationaal terrein verplaatst. Met de erdoor bereikte resultaten hopen de beide communistische volksfronten echter vooral binnenlands succes te boeken. Juist deze ontwikkelingen ma ken de kans op nog meer onrust in Jordanië groot en het 'ot van de ge gijzelde passagiers nog zwaarder. In gesprekken met vertegenwoordigers van de volksfronten wordt meermalen gezegd dat zij pas zullen rusten als de regering van Hoessein is verdwe nen. Als de spanning over de gegii- zelde luchtpassagiers geluwd is, staat er in Jordanië veel te gebeuren. ONDANKS beloftes soldaten naar de trainingskampen terug te sturen, zijn de afgelopen tijd meer troepen er tanks van het front naar plaatsen- rondom de steden gebracht. Of deze situatie voor de guerrilla's aanleiding is zich meer aaneen te sluiten, valt in de situatie van gesloten en verbroken overeenkomten nog niet te beoorde len. Zeker is wel dat hiervan het suc ces van Hoessein zal afhangen. Een Arabische winkel in de Deense hoofdstad Kopenhagen is volkomen uitgebrand nadat onbekenden er een brandbom in hadden gegooid. De win kel was eigendom van een Jemeniet. Volgens de Deense politie is het niet zeker dat er verband bestaat tussen de vliegtuigkapingen door Palestijnen en deze brandstichting. Op de foto: een overzicht van de geheel uitgebrande winkel. Kinderen zoeken tussen rom mel of zij nog iets van hun gading kunnen vinden. MONTEVIDEO. (Reuter) Negen le den van de verzetsbeweging der Tupa maros in Uruguay hebben een Ameri kaanse fabriek in Montevideo bezet en ongeveer 18.000 gulden geroofd. Zij verdwenen in gestolen auto's. De overval werd uitgevoerd op een onder neming van de Standard Oil Company van Uruguay. ADVERTENTIE bruidegom, getuigen, vaders, enz. Ook donker-en lichtgrijze jacquets. Smoking- en rokkostuums, enz. Voor dames: bontverhuur Vraagt gratis prospectus OUTSTANDING QUALITY HAARLEM Gedempte Oude Gracht 51 3113 88 AMSTERDAM Singel 482 233680 DEN HAAG Zoutmanstraat 24 335726 ROTTERDAM 1 e Middellandstraat 78 231815 UTRECHT Voorstraat 58 1 0053 ARNHEM Looierstraat 14 436882 NIJMEGEN Stikke Hezelstraat 19 20838 EINDHOVEN Leenderweg 108 1 4877 GRONINGEN Oude Ebbingestraat49 33112 ANTWERPEN BRUSSEL LUIK GENT (Van onze correspondent) HILVERSUM. Jan Haasbroek gaat de VPRO verlaten. Hij treedt per 1 ja nuari af als eindredacteur van Vrije Ge luiden, maar blijft ook na die datum free lance-medewerker van het omroep blad van de VPRO. Kortgeleden werden op een persconferentie zowel door Haas broek zelf als door VPRO-directeur S. J. Doorman de geruchten over een vertrek van Haasbroek officieel ontkend. Deze geruchten waren ontstaan naar aanleiding van de moeilijkheden over het standpunt van Haasbroek, dat in „Vrije Geluiden" ook kritiek mocht staan op de eigen programma's. Het verschil van me ning tussen eindredacteur en VPRO-lei- ding hierover bleek in de afgelopen we ken zo te zijn geëscaleerd, dat Haasbroek het beter vond te bedanken. Verliezen. Het Amerikaanse opperbevel in Zuid-Vietnam heeft bekendgemaakt, dat er in de afgelopen week bij ge vechten 87 Amerikaanse militairen ziin gedood. Volgens het Zuid Vietnamese hoofdkwartier zijn er in die week 469 Zuidvietnamese militairen om het le ven gekomen en 1067 gewond.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1970 | | pagina 3