VAN DAG TOT DAG
SPANNING IN ISRAEL EBT WEG
NA VERTREK VAN SYRIERS
Oorlogsgeweld in Amman
Palestijnen
zinnen op
wraak
Oppositie loopt weg
uit Bondsdag na
lasterlijke aanval"
Achtergronden van
een bloedbad
Wellicht politieke pressie van de Sovjet-Unie
Koning Hoesseins positie
lijkt nogal hopeloos
Vijf doden bij
schietpartij
in Albany
Amman ruïne
met groot
aantal
doden
bont- '~7CD
collectie V1
dick bartels
Onlusten in
Bolivia
commentaar op actuele zaken
„Lawaai bedreigt
mensheid in
ernstige
mate
„Desnoods zullen
wij Hoessein
vermoorden9
Demonstraties in
Napels tegen
bezoek Nixon
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1970
Westduitse en Deense
deskundigen:
Libanon
ir
AFTREDEN MINISTER MöLLER GEëlST
55
Ophitsing'
Wees Zelf Uw Mannequin
SPECIALE AANBIEDING
wagenweg
In het Midden-Oosten voltrekt zich op
dit ogenblik de ramp van de oorlog in al
haar verschrikking. Het is de meest vul
gaire, meest barbaarse vorm van oorlog
die men zich denken kan, omdat de strijd
wordt uitgevochten in dichtbevolkte ste
den die op geen enkele wijze waren voor
bereid op dergeliike gebeurtenissen. Ste
den waar zich bovendien omvangrijke
kampementen bevinden die propvol zit
ten met ontheemden in toch al primitieve
en gebrekkige omstandigheden.
Juist op deze kampementen, die tegelijk
de nesten van Palestijnse verzetslieden
vormen, richt zich de vernieling met zwa
re wapens van regeringszijde. Het vluch
telingenprobleem waarmee Jordanië sinds
jaar en dag worstelt, lost zich op deze
wijze op in bloed en onvoorstelbare men
selijke ellende. Men is altijd geneigd in
dergelijke situaties naar de schuldvraag
te zoeken. De gebeurtenissen in Jordanië
echter zijn het punt waarop die schuld
vraag belangrijk kon zijn, al ruim ge
passeerd. De wereld wordt geconfron
teerd met de gruwelijke uitkomst van een
gecompliceerd politiek conflict, waarin
zowel de grote mogendheden met of zon
der hun koloniaal verleden in dit gebied
als Israel en de Arabische landen hun
rol spelen.
Het probleem waaraan het Midden-
Oosten nu deze catastrofe te wijten heeft,
heeft duisterder achtergronden dan het
tamelijk eenvoudige evenement van de
Israëlisch-Arabische vijandschap. Het feit
dat de Arabische landen erop uit zijn
het voortbestaan van Israel te bedreigen,
is eigenlijk slechts een onderdeel van het
gehele vraagstuk Tal van dubbelzinnig
heden spelen hun rol in de ontwikkeling
van de situatie, waarbij zowel de bedoe
lingen van sommige Arabische landen als
die van de grote mogendheden in het
onherkenbare verdwijnen.
De onderlinge naijver tussen de ver
schillende Arabische landen, meestal ge
baseerd op belangrijke bronnen van in
komsten als de olie, heeft het beeld van
een verenigd Midden-Oosten onder Egyp
tische leiding al lang geleden tot een
luchtkasteel gemaakt. Een volkomen on
gerijmd verschijnsel is het, dat moham
medaanse volken zich gelukkig schijnen
te voelen in de positie van satelliet der
Sovjet-Unie. Het is nagenoeg uitgesloten
dat het communisme in deze landen zou
worden geaccepteerd als een maatschap
pelijke doctrine door de meerderheid van
de bevolking. Toch heeft de Sovjet-Unie
een grote invloed in het Arabische ge
bied, via de staatsleiders die zich als com-
munstenvrienden voordoen. Het is waar
schijnlijk alleen de toevloed van wapenen
en economische voordelen, die deze Rus
sische invloed welkom doet zijn, maar te
gelijk is deze invloed op zichzelf ook weer
een splijtzwam en een factor van onder
linge achterdocht tussen de Arabische lan
den.
Amerika en de Sovjet-Unie hebben
door hun manipulaties in het Midden-
Oosten de restanten van Britse en Franse
macht in dit deel van de wereld verwij
derd. Het bestaan van Israel geeft de
beide regeringen een welkome twistappel
om de schijn van hun rivaliteit voor de
buitenwereld op te houden, maar in wer
kelijkheid zijn zij ten aanzien van de
toekomst die het Midden-Oosten bescho
ren moet zijn niet van zo heel verschil
lend inzicht. Het merkwaardige is, dat
ook Arabische landen het bestaan van
Israel uitbuiten bij hun onderlinge
machtsstrijd. Zo dankt Israel zijn ont
staan, bestaan en voortbestaan aan tal
van factoren die niet openhartig door de
vrienden en vijanden van dit land wor
den geuit, maar wel degelijk aan de op
pervlakte komen nu in het hart van het
Arabische kamp de Jordaanse vuurhaard
is uitgebroken.
Koning Hoessein verwijt zijn Syrische
vijand dat deze met Israel samenspant,
„zoals hij ook tijdens de oorlog in 1967
Israel in de kaart heeft gespeeld." Syrië
verwijt Hoessein ongeveer hetzelfde, ter
wijl ook Irak van beide een veeg uit de
pan krijgt vanwege de dubbelzinnige hou
ding van het Iraakse leger, zowel in 1967
als in het huidige conflict.
De eventuele val van Hoessein men
moet er ernstig rekening mee houden dat
zijn rol is uitgespeeld, hoe ook de strijd
eindigt zal de vorming van een Pale
stijnse staat met instemming van Egypte
naderbij brengen. Amerika en Rusland
zouden de stichting van zo'n staat niet
per se willen verhinderen, als deze ten
minste tot een vreedzame overeenkomst
met Israel zou kunnen komen. Diverse
Arabische staten, wier inkomsten staan of
vallen met een stabiele toestand van rust
in het Midden-Oosten, zouden het zelfs
een ideale oplossing vinden.
Natuurlijk zal het Palestijnse ideaal
van vernietiging van het huidige Israel
nog enige tijd blijven voortleven, omdat
het een noodzakelijk fanatisme veroor
zaakt ten bate van Palestijnse nationalis
tische doeleinden. Maar wanneer de Pa
lestijnse staat, opgegroeid uit het huidige
Jordaanse spanningsveld, de Verenigde
Arabische Republiek van Nasser zou ver
sterken, zal Nasser tevreden zijn met een
betrekkelijk vredig samengaan met Is
rael, dat met zijn socialistische structuur
toch altijd op voet van gescheidenheid
met de Arabische landen zal blijven.
Als het zo ver mocht komen, zal de
communistische invloed in het Midden-
Oosten het hard te verduren krijgen,
want de Mohammedaanse levensbeschou
wing zal in een rustig en betrekkelijk
welvarend Midden-Oosten toch altijd
wars zijn van een zo consequent doorge
voerd materialisme. De kansen van Ame
rika zouden bij een dergelijke ontwikke
ling niet geringer worden, want om wel
varend te zijn, heeft het Midden-Oosten
rijke, vrijgevige vrienden nodig.
Tegen deze en dergelijke achtergronden
speelt zich de slachting in Jordanië af.
Men kan het gerust zo stellen dat juist de
ongecompliceerd denkende, toegewijde
idealisten voor de Arabische zaak op dit
ogenblik sneuvelen in de straten van de
Jordaanse steden. Met hen sterven dui
zenden vrouwen en kinderen in de kam
pen, voor wier materiële noden geen en
kel Arabisch staatshoofd ooit een vinger
heeft uitgestoken. Terwijl de mensen ster
ven, gaat het politieke pokerspel voort.
Het is de taak van de charitatieve wereld-
instellingen zoals het Rode Kruis en an
dere hulpverlenende organisaties om het
leed te verzachten en de stervenden bij
te staan. Opnieuw heeft de politiek haar
smerige karwei verricht. De schuldvraag?
Het is de sterke kant van de politiek dat
zij weet, dat doden niet meer kunnen
aanklagen.
EDINBURGH (AP) Deense en West
duitse geleerden hebben verklaard dat het
lawaai van supersonische vliegtuigen en
andere technologische ontwikkelingen een
bedreiging voor het gehoor van de mensen
In de gehele wereld vormen.
Dr. Per Bruel, een deskundige uit Dene
marken, vertelde dat hoorapparaten nog
gewoner dan brillen zullen worden en dat
de vensters van huizen drievoudig zullen
moeten worden om de supersonische knal
len buiten te houden.
Bruel vertelde op een internationale
conferentie dat er geen hoop bestaat het
lawaai van supersonische vliegtuigen bij
de start te verminderen tenzij vliegvelden
naar woestijnen zouden worden verplaatst.
Dr. H. Schmidt, hoofd van het departe
ment van Geluidstechnologische Ontwik
keling bij Grunzweig en Hartmann in
Ludwigshaven zei dat slecht gehoor als
gevolg van lawaai de industriële ziekte is
die in West-Duitsland de grootste jaar
lijkse stijging vertoont. Dit ondanks de
wetten om Tiet lawaai in fabrieken en hun
'mgeving te beperken.
(Van onze reisredacteur)
TEL AVIV Met het nogal onver
wacht vertrek van de Syrische troe
pen uit noordelijk Jordanië is de on
middellijke spanning in Israel enigs
zins weggeëbd. De Syriërs zijn ver
moedelijk op letterlijk het laatste mo
ment ontkomen aan een Israëlische
militaire expeditie die hun door de
Jordaniërs al aangeslagen strijdkrach
ten zonder uitzicht op een aftocht
richting Damascus onder de voet zou
hebben gelopen.
Met organisatorische perfectie hebben
de Israëliërs gedurende de laatste twee
dagen een aanzienlijke strijdmacht voor
deze operatie in gereedheid gebracht.
En omdat zij ook aan het verstilde Suez-
kanaal uiterst slagvaardig willen blijven
lijkt het voor de hand te liggen dat zij
zelfs uit hun militaire reserves hebben
geput om aan het noordelijk front te
kunnen toeslaan.
Ook al zijn de Syriërs dan nu wegge
trokken, in Tel Aviv blijft men de ont
wikkelingen in Jordanië nauwgezet ga
deslaan en de graad van hoogste paraat
heid die voor de troepen was bevolen
blijft óók gelden voor een situatie waar
in de Palestijnse verzetsbewegingen min
of meer permanent het noordelijk deel
van Hoesseins geteisterd rijk zouden
gaan beheersen. Bovendien staat het
nog te bezien in hoeverre de Syrische
aftocht een blijvend karakter heeft.
Het feit, dat in de afgelopen dagen
zelfs een kleine Libische strijdmacht
naar Damascus is overgebracht zou, vol
gens sommige Israëlische zegslieden,
„bijdragen aan de veronderstelling dat
de soldaten van het in het verleden poli
tiek nogal ongevoelige Syrië wellicht nog
zullen terugkomen".
Als de regering in Damascus inder
daad voor politieke drukmiddelen is ge
zwicht, dan zijn die voornamelijk van
Russische kant gehanteerd.
En omdat de Russen hun krachtigste
argumentatie doorgaans ontlenen aan
wapenleveranties, zou daaruit wellicht
de conclusie mogen volgen, dat de Sy
riërs vrij aanzienlijke verliezen hebben
geleden tijdens hun militair avontuur.
Koning Hoesseins positie lijkt, onge
acht de afloop van de Arabische broeder-
krijg, nogal hopeloos. Mocht hij inder
daad over de Palestij nen zegevieren,
dan maakt hem dat wèl voor Libanon en
Israel, maar geenszins voor de andere
staten in het Midden-Oosten, tot een aan
vaardbare en betrouwbare onderhande
lingspartner. Hoessein zelf zal ook niet
blind zijn voor het feit, dat zijn strijd
tegen de Palestijnse verzetsgroepen bij
de meerderheid van de Arabische lan
den geen enkele sympathie ontmoet.
Als Hoessein eventueel met Israëli
sche hulp on het zadel zou moeten wor
den gehouden, dan kan zelfs het merk
waardige Arabische talent om morgen
te vergeten wat vandaag is geschied hem
niet meer redden. Tenminste, als hij de
bedoeling heeft om koning van een toch
al gemutileerd Jordanië te blijven.
Het ligt voor de hand dat de Palestij
nen, nu Amman vrijwel vernield is en
zij in Jordanië tot officiële staatsvijan
den zijn verklaard, het centrum van hun
activiteiten zullen verleggen naar Liba
non een Arabisch „broederland" dat
in het verleden ook al te zwak is geble
ken om de onstuimige guerilla-strijders
behalve aan 's lands eer ook aan 's lands
wijs te binden.
Juist in zo'n situatie komen de Pale
stijnse initiatieven het beste tot hun recht,
omdat dan geen vrees behoeft te be
staan dat de verzetsbeweging in allerlei
opzichten aan banden wordt gelegd. Voor
Israel zou dit de toestand nauwelijks be
ter maken, maar naar mate de kloven in
de vooronderstelde Arabische eenheids-
wereld dieper worden, zouden zij zich
althans minder behoeven te bekomme
ren om de politieke gevolgen van enig
handzaam militair vertoon.
Voorlopig echter gaat het nog om Jor
danië. Zelfs al heeft Hoessein dan ge
zegd, dat hij bereid is om met vechten
op te houden als de Palestijnen zich te
rugtrekken naar de bestandslijnen met
Israel en beloven d e Jordaanse wetten
te eerbiedigen, dan is dat geenszins als
een compromisvoorstel op te vatten.
.tt
(Van onze redacteur in Beiroet)
BEIROET. „Nee, na alle gevechten
en alle doden kunnen we geen regering
onder koning Hoessein meer aanvaar
den", stamelde gisteren een in een zie
kenhuis in Beiroet opgenomen jongen.
Hij behoort tot de groep van 35 gewon
den die per vliegtuig waren overgebracht
vanuit Amman. Hij geeft toe geluk ge
had te hebben en toont zich blij uit de
hel verlost te zijn.
Verderop ligt een jongetje van nauwe
lijks vier jaar oud. Het kind kermt een
beetje en zijn kleine lichaampje valt
nauwelijks op in het grote ziekenhuisbed.
Zijn hoofd is bijna zwart van de brand
wonden. Een verpleegster laat hem
rechtop zitten. Om zijn armpjes zit ver
band. Hij kan ze ook niet bewegen. Zijn
ogen staan wild tussen de verschroeide
wenkbrauwen en zacht brabbelt hij:
„Honger". Hij kan dat woord niet duide
lijk uitspreken, omdat zijn lippen zijn
opgezet.
Tegenover hem ligt een vrouw. Haar
gezicht is zwart geblakerd. Zes dagen
geleden viel er een bom op haar huis in
Hasjemije, een vluchtelingenkamp aan
de rand van Amman. Zij moest drie da
gen gewond in het tot puin geschoten
huis blijven liggen voordat Jordaanse
militairen haar vonden en haar samen
met haar man en drie kinderen evacu
eerden.
Na lange aarzeling vertelt zij fluiste
rend dat zij een week tevoren* bevallen
was van een dochtertje, maar dat de ba
by dood was bij de geboorte. „Het kon
de napalmbom niet overleven".
Na het gestamel en gekerm is de te
genstelling met het kantoor van El Fa
tah in Beiroet wel zeer groot. Mannen
rennen opgewonden af en aan. Aan een
tafeltje zit een lid van de verzetsbewe
ging. Hij vraagt ons te gaan zitten en
vertelt dan dat het onmogelijk is nog
verder Hoessein te accepteren. Naar
zijn mening zal de koning over enkele
dagen wel proberen een nieuwe regering
te vormen, maar hij verwacht niet dat
daar dan ook Palestijnen zitting in zou
den hebben. „Dan slaan we terug, er
komt een nog groter bloedbad want wij
zullen winnen. Met Hoessein kunnen we
niet langer samenwerken. Die moet ver
dwijnen of anders moeten wij hem maar
vermoorden".
ALBANY (Reuter). Vier vrouwelijke
werknemers van het departement van Ar
beid van de staat New York zijn door een
in het wilde weg schietende man gedood.
De schutter sloeg de hand aan zichzelf
toen de politie kwam opdagen.
De identiteit van de man is onbekend.
Collega's van de slachtoffrs zeiden dat hij
verbonden was aan het departement van
Arbeid in Albany maar al enige tijd met
ziekteverlof thuis was. Volgens hen was
de schutter zoals gewoonlijk zijn geld ko
men halen. Waarom hij een geweer bij zich
had en er ook gebruik van maakte, is
niet bekend.
ADVERTENTIE
NAPELS (AFP). Een honderdtal stu
denten heeft gisteren op de terreinen van
de universiteit van Napels betoogd tegen
het komende bezoek van president Nixon
aan Italië.
De politie joeg de betogers uiteen. Pre
sident Nixon zal op 27 en 28 september
een bezoek aan Rome brengen en op 29
september naar Napels gaan. De „maoïs
tische" studentenbeweging in Rome heeft
eene commissie gevormd die betogingen
tegen het bezoek van Nixon moet orga
niseren. De Italiaanse Communistische
Partij heeft haar leden opgeroepen tijdens
Nixons bezoek te demonstreren tegen de
Amerikaanse politiek in het Midden-Oos
ten.
De secretaris-generaal van de Noord-
atlantische Verdragsorganisatie. Manlio
Brosio, zal op 29 en 30 september in Na
pels zijn om daar Nixon te ontmoeten.
Brosio wordt vergezeld van de permanen
te vertegenwoordiger van de Verenigde
Staten bij de NAVO in Brussel, Robert
Ellsworth.
Kapers. Tot vijf respectievelijk vier jaar
gevangenisstraf zijn woensdag in War'
schau twee jonge Polen veroordeeld die
op 9 juni vergeefs getracht hebben de
piloot van een Pools vliegtuig te dwm
gen naar Wenen te vliegen. Zij hadden
bij hun kaappoging een namaakpistool
en een scheermes bij zich.
Boven de Jordaanse hoofdstad Am
man waar nu al een week gevochten
wordt tussen het Jordaanse leger en
Palestijnse guerrilla's drijven rook
wolken. Overal in de stad hangt een
verstikkende stank. Het merendeel
van de half miljoen inwoners wacht
in de huizen verborgen op het einde
van de verschrikkingen.
AMMAN (Reuter) Na zes dagen strijd
Is Amman veranderd In een ruïne. Lijken
liggen overal op straat. Arabieren droegen
hoofddoeken voor hun gezicht tegen de
stank. In de stad worden soms nog schoten
gehoord. Dit heeft een Engelse correspon
dent bericht, die gisteren met de eerste
groep journalisten uit de Jordaanse hoofd
stad is vertrokken.
Volgens hem is het onmogelijk een exact
dodencijfer te geven. Hij schatte het aan
tal doden op 15.000.
In het centrum is vrijwel elk huis door
beschietingen beschadigd. Rond de stad
staan verwoeste en uitgebrande legerauto's.
De guerrilla's zijn nog goed voorzien van
ammunitie. Zij hebben de taktiek gevolgd
steeds dekking te zoeken achter gewone
burgers. Hun hinderlagen en posten waren
vooral in ziekenhuizen, op daken van be'
zette huizen en in voortuinen, plaatsen,
vanwaar zij moeilijk verdreven kunnen
worden wil men de bevolking niet in ge
vaar brengen. Het leger viel ze echter toch
aan, waarbij duizenden guerillastrijders en
burgers werden gedood, aldus de Britse
verslaggever.
De gevechten begonnen, toen de troepen
van koning Hoessein vorige week donder
dag vroeg in de morgen de stad binnen
stormden. Zij schoten op alles wat bewoog
in de straten en bij elke verdachte bewe
ging in een huis vuurden de soldaten met
ieder wapen dat zij op dat moment in
handen hadden.
(Van onze redacteur in Bonn)
BONN. Met een persoonlijke ver
klaring zal vandaag minister van Finan
ciën Alex Möller in de Bondsdag, West-
duitslands Tweede Kamer, moeten pro
beren een nieuwe basis voor een zake
lijk begrotingsdebat te leggen, nadat gis
teren de oppositie zijn aftreden eiste. De
fracties van CDU en CSU waren demon
stratief uit de vergaderzaal gelopen
(en niet teruggekeerd) nadat de sociaal
democratische bewindsman hen had toe
geroepen: „Zij, die de beide wereldoor
logen en de daarop volgende inflatie te
verantwoorden hebben, staan geestelijk
dichter bij u dan bij de SPD".
Door de scherpe kritiek van de opposi
tie op de financiële plannen voelde de
doorgaans zo zelfverzekerde Möller zich
duidelijk tot het uiterste getergd. De
helft van zijn rede over de recordbegro
ting voor het komende jaar (een stijging
van 12 percent, waarmee Bonn voor het
eerst boven de honderd miljard komt)
werd na zijn opmerking slechts door een
„waarnemer" van CDU en CSU aange
hoord.
De fracties der oppositiepartijen ver
gaderden buiten de zaal en besloten Möl-
lers aftreden te eisen. Een eis die bonds
kanselier Brandt au serieux zal moeten
nemen wil samenwerking tussen de
fracties in de Bondsdag nog tot de mo
gelijkheden behoren, aldus een CDU-
woordvoerder. Hij verklaarde dat tot de
demonstratieve uittocht was besloten
omdat de minister op lasterlijke wijze
tegen de oppositie tekeer was gegaan,
wat extra hard zou zijn aangekomen na
een voorafgaande felle verklaring van
SPD-fractieleider Wehner en na een uit
lating van bondskanselier Brandt die
over „ophitsing van het volk" had ge
sproken.
De vrees dat de regering in Bonn een
hete herfst" te wachten zou staan, is
al op de eerste dag bij een directe con
frontatie met de oppositie in het parle
ment bevestigd. De met een heel kleine
meerderheid regerende coalitie van SPD
en FDP reageert uiterst nerveus op de
scherpe kritiek der oppositie, die dank
baar profiteert van het opmerkelijke feit
dat de regering, ondanks voortdurende
prijsstijgingen, komt met een „mam
moet-begroting".
De nervositeit wordt niet slechts ver
oorzaakt door de vrees dat de oppositie
een beperking van de financiële plannen
en daarmee van de voorgenomen her
vormingen zal afdwingen. Ook de onte
vredenheid in eigen kring speelt een rol
Ir het voorjaar bleken door minister van
Economische Zaken Schiller bepleite
krachtige economische maatregelen po
litiek in de SPD-fractie niet „haalbaar"
te zijn. Möller en Schiller zouden elkaar
de laatste tijd liefst zoveel mogelijk uit
de weg gaan, hetgeen de onzekerheid in
het vorig jaar met zoveel elan begon
nen kabinet nog vergroot Deze ongeluk
kige situatie die grote publiciteit
krijgt bestaat enkele maanden voor
de verkiezingen in de grote deelstaten
Hessen en Beieren.
PAST U MAAR, want u heeft in
derdaad een keuze uit honderden
bontmantels, zowel in de meest
edele soorten als in de voordelige
prijsklasse.
3/4 Nertsmantels,
in diverse kleuren, vanaf ƒ1975
Lange Nertskoppenmantels,
in black diamond en range,
met nertskraag 1255.
Nertshoeden v.a. ƒ175.tot 202.50
Aangesl. bij Ned. Bond van Bontwer-
kerijen. Bij elke bontmantel een ga
rantiecertificaat.
HAARLEM
TEL. 316529
146
LA PAZ (Reuter) Het militaire be
wind in de Zuidamerikaanse staat Bolivia
staat voor een ernstige crisis. Er is een
massaal studentenoproer losgebarsten als
protest tegen de uitwijzing van vier pries
ters, die beschuldigd worden van onder
mijnende activiteit
Bij de onlusten zijn al vijf doden en
vele gewonden gevallen. Minister van De
fensie Lafuente Soto gaf als commentaar:
„In Bolivia is een stadsguerrilla begon
nen".
De onlusten begonnen vorige week in
provinciesteden, maar zijn inmiddels over
geslagen naar de hoofdstad La Paz, waar
het leger gisteravond in actie kwam tegen
honderden studenten die barricaden op
wierpen. President Ovando Candia kreeg
de laatste tijd al toenemende critiek te
horen van studenten en arbeiders, die hem
verwijten een scherpe zwenking naar rechts
te maken onder druk van reactionaire ge
neraals.
