VAN DAG TOT DAG
Jordaanse leger wilde korte metten
maken met Palestijnse guerrilla's
HOESSEIN MACHTELOOS
TEGEN EIGEN TROEPEN
Ik heb zelf nooit een
bloedbad gewild"
Dode bij rellen
N oor d-Ierland
m
Somber rapport over onlusten aan
de Amerikaanse universiteiten
De broeders van
liet Midden*Oosten
Zoeken naar
vermisten
gestaakt
Roofoverval op
abortuskliniek
Ky gaat toch
naar Amerika
Bosbranden in
Californië
rukken op
commentaar op actuele zaken
Vliegtuigongeluk
op Far Oer:
acht doden
FELLE STRAATGEVECHTEN
IN BELFAST
COMMISSIE-SCRANTON OEFENT VERHULDE KRITIEK
OP HOUDING VAN NIXON EN AGNEW
Bagage ontploft op
Heathrow en Orly
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1970
Bij mijnramp in Zambia
Niet aftreden
Spanning
Niet aanwezig bij „mars
van de overwinning
(Van onze redacteur in Washington)
WASHINGTON In een somber rapport dat er geen doekjes om windt,
zegt de commissie ter bestudering van het probleem van de onlusten aan
de Amerikaanse universiteiten, dat gevreesd moet worden voor nieuwe
uitbarstingen van geweld en een nog grotere verwijdering tussen de jonge
en oudere generaties. „Alleen de president, stelt de commissie, heeft de
macht en het prestige om alle Amerikanen aan te manen zich onmiddellijk
terug te trekken uit de gevechtslinies die nu door hen gevormd worden
En elders: „Wij dringen er op aan dat de president zijn verzoenend moreel
leiderschap uitoefent als de eerste stap om geweld te voorkomen en begrip
te creëren. Het is van het allergrootste belang dat de president ons bij el
kander brengt voordat nog meer levens verloren gaan, nog meer eigen
dommen worden vernietigd, en nog meer universiteiten worden uiteen
gereten".
staten kon vertellen wat zij moeten zeg
gen en doen.
Niet enthousiast
Indo'China
Kritiek
„Wij zullen voortslrijden tot de verra-
dei Hoessein, de slager van Amman, ver
nietigd is", aldus enkele dagen geleden
een officiële mededeling van het hoofd
kwartier der Palestijnse commando's in
Jordanië. De leider van deze comman
do's, Yasser Arafat, onder wiens fanatieke
aansporingen duizenden verzetsstrijders
hun leven riskeerden in het spervuur van
de Jordaanse regeringstanks, viel echter
zondagavond in Cairo breed glimlachend
in de armen van slager Hoessein.
Het is natuurlijk verheugend dat aan
de bloedige onlusten in Amman en in het
noorden van Jordanië een einde is geko
men door het in Cairo gesloten bestand,
maar men moet zich wel afvragen hoe
het met de frustraties der Arabische mas
sa's moet, nu doodsvijanden plotseling
„broeders" zijn gewonden en nu beloften
en aansporingen tot vernietiging van het
Jordaanse koningsbewind in een hand
omdraai worden vervangen door bevelen
om niet meer op „de broeders" te schie
ten. Bij dit bestand ontbreekt immers de
meest elementaire argumentatie, tenzij
men alle argumenten die tot de strijd aan
leiding gaven, naar het rijk der leugens
verwijst.
Het meest merkwaardige is wel, dat
Arafat zelfs tijdens de sluiting van het
bestand nog bedekte toespelingen ten
beste gaf op de verraderlijke houding
van sommige Arabische staten, terwijl
koning Hoessein van aanwezige Arabi
sche leiders te horen kreeg dat hij met
zijn strijd tegen de commando's volkomen
op de verkeerde weg was geraakt. Boven
dien onthulde Arafat tussen twee glim
lachjes door nog even dat de burgeroor
log in Jordanië een complot was geweest
tussen Hoessein en de Verenigde Staten,
met het doel niet alleen de verzetsstrij
ders maar ook de burgervluchtelingen uit
te roeien.
Niettemin, de „broeders" staan weer
verenigd naast elkaar tegen de oude
vijand Israel en het spel kan weer van
voren af aan beginnen, met dien verstan
de dat het iets moeilijker zal zijn gewor
den de Arabische volken ervan te door
dringen dat een vernietigingsoorlog tegen
NDOLA, Zambia (Reuter). De po
gingen om de 8» mannen te redden, die
vrijdag bij een aardverschuiving in de
kopermijn' „Mufulia" ten noordwesten
van de Zambiaanse hoofdstad Ndola wer
den bedolven, zijn gisteren opgegeven.
Minister van Binnenandse Zaken Lewis
Changoefoe maakte gisteravond bekend,
dat het niet langer verantwoord was, ge
zien het gevaar van nieuwe instortingen
de reddingsploegen hun pogingen te laten
voortzetten. 1
Naast het leed om de nu officieel als
opgegeven beschouwde vermisten, heerst
in Zambia grote bezorgdheid over de ge
volgen van de ramp voor de nationale
economie. De mijn is een van de gr0°t-
ste ondergrondse kopermijnen ter wereld
en zorgde voor meer dan een kwart van
de Zambiaanse koperproduktie. De in
komsten van Zambia komen voor ruim
- entig percent uit de opbrengst van ko
per.
resident Kenneth Kaoenda hield giste
ren een radiotoespraak, waarin hij zei
dat er geen hoop meer was op redding
van de op 487 meter diepte onder tonnen
modder, zand en water bedolven man
nen. Hij kondigde een week nationale
rouw af.
Een van de mijndirecteuren verklaar
de. dat het wellicht mogelijk zou zijn de
produktie voor een kwart van de vroe
gere te hervatten in de niet getroffen ge
deelten van de mijn.
Onder de vermisten bevinden zich twee
buitenlanders, onder wie een Nederlan
der, de 34-jarige W. Groothuis uit Utrecht
Israel het gezamenlijke streven van de
eensgezinde" Arabische leiders blijft.
Nu de vrede in Jordanië een pan-
Arabische zaak is geworden onder toe
zicht van een gemengde commissie, lijkt
het erop dat de afloop van Hoesseins
avontuur toch meer een nederlaag dan
een zege voor de koning betekent. Of
schoon het doel van de strijd, de verwij
dering van de commando's uit de Jor
daanse steden, een onderdeel van de be
standsovereenkomst is, zal de ontstane-
situatie toch een soort van Arabische
curatele over Hoessein zijn, waarbij diens
houding tegenover Israel scherp in de
gaten zal worden gehouden.
Ook de vriendschap van Irak met de
commando's is danig bekoeld, doordat de
Iraakse troepen nauwelijks iets hebben
ondernomen om de verzetsstrijders te
steunen in hun afweer tegen Hoesseins
leger. Een onoverzichtelijk spanningsveld
van nieuwe vetes is op deze manier bin
nen de Arabische wereld ontstaan en het
is niet ondenkbaar dat de grootste initia
tiefnemers in de vereniging van de Ara
bische krachten toch weer hun acties te
gen Israel als een ontladingsmogelijkheid
van die spanningen zullen gebruiken. De
haat tegen Israel is een van de weinige
factoren die nog tot een zij het oppervlak
kige en voornamelijk demonstratieve
Arabische samenwerking kunnen inspi
reren.
De reorganisatie en versterking van de
commando's zullen na de bloedige verlie
zen wel enige tijd in beslag nemen, maar
het zal niet lang duren voordat Arafat
weer nieuwe leuzen heeft bedacht om zijn
mannen en vrouwen opnieuw met het
„heilige vuur" te vervullen, dat een
beetje lager ging branden toen granaten
en napalm van Jordaanse afkomst hun
gelederen dunde.
Het zal wel te optimistisch zijn om te
hopen dat de grote mogendheden hun
wapenleveranties aan Jordanië en aan de
verzetsstrijders zullen staken. De fatale
politieke rivaliteitspositie van Amerika,
Frankrijk en de Sovjet-Unie in het Mid
den-Oosten is door de gebeurtenissen in
Jordanië op geen enkele wijze veranderd.
LONDEN, (Reuter). De onderwereld
van Londen heeft een nieuw arbeidsveld
ontdekt: De abortuskliniek.
Gisteren deden drie gewapende rovers
een overval op een dergelijk instituut in
Londen. Zij dwongen gewapenderhand een
secretaresse het aanwezige geld, ruim zes
tigduizend gulden, af te geven. Het waren
de ontvangsten die de artsen voor hun in
grepen tijdens het weekeinde in de kas
hadden gedeponeerd.
ADVERTENTIE
Bomaanslagen. In het centrum van New
York zijn zondagmorgen in een kwartier
tijd twee bommen ontploft. De eerste
explosie deed zich voor in de zetel van
de afvaardiging van Ivoorkust bij de
Verenigde Naties, de tweede in een
Franse bibliotheek.
(Van onze redacteur in Londen)
LONDEN Koning Hoessein van Jordanië heeft voor de Britse televisie
(in een interview niet de BBC-verslaggever Alan Hart) gezegd dat hij nooit
een bloedbad heeft gewald. Het was echter duidelijk, hoewel hij dat niet
wilde toegeven, dat hij bij het uitbreken van de burgeroorlog machteloos
stond tegenover zijn eigen leger dat korte metten met de Palestijnen wilde
maken. Er moet zich toen een diepe wanhoop van de koning hebben meester
gemaakt. Maar hij slaagde er in zoverre in zijn gezag te herstellen dat hij
tot een goede militaire coördinatie kon aansporen. Het kwam waarschijnlijk
neer op de uitspraak „als jullie dan willen vechten, zorg dan dat het goed
georganiseerd gebeurt". In een strijd tegen guerrilla's is zoiets ook voor
een normaal leger niet eenvoudig. Vandaar wellicht de ruwe artillerie-
methoden met fatale gevolgen.
Alan Hart is overigens van oordeel dat
zijn medejournalisten, die evenals hij
dagenlang in een hotel waren opgeslo
ten, schromelijk hebben overdreven wat
liet aantal slachtoffers betreft. Volgens
hem was het pure fantasie om van tien
duizend te gewagen. Zijn eigen schatting
is ruim tweeduizend doden, maar hij gaf
eerlijk toe dat ook hij er naast kan zijn.
In elk geval zagen wij toen we „langs een
omweg" naar een vliegveld werden ge
bracht geen doden in de straten van Am
man.
Hoessein zei dat de gevechten het erg
ste waren dat hij ooit heeft beleefd. In
de zesdaagse oorlog tegen Israel was er
tenslotte sprake van een zuiver militai
re slag. De Palestijnen hadden echter
als oogmerk een totale vernietiging van
de staat Jordanië. Hoessein was in het
verleden altijd voorstander van een com
promis. „Mensen die tegen mij waren
gaf ik verantwoordelijke posities". De
koning ontkende dat hij aftreden over
weegt. Hij acht zich verantwoordelijk
voor Jordanië, de Arabische landen en
de wereld als geheel „om een explosie
te voorkomen".
Met klem ontkende de koning dat hij
de Palestijnse bevrijdingsbeweging zou
willen liquideren. De eruptie was een ge
volg van het feit dat de guerilla's hun
eigen beweging niet meer in de hand had
den.
Op de vraag hoe hij reageei-de op de
door de Palestijnen geuite bedreiging
dat zij hem zullen vermoorden en dat
„de volgende kogel niet zal missen", gaf
de koning zoals gewoonlijk blijk van zijn
fatalisme: „Eens zal mijn uur slaan. Ik
heb al zoveel doorgemaakt dat ik niet
zal weglopen voor een kogel die mij
trouwens toch te snel af zal zijn".
Ondanks alles blijft Hoessein poseren
als de steunpilaar van de Palestijnen,
maar hij maakte duidelijk dat het zijn
doel is samen te werken met de gema
tigde elementen om de destructieve ele
menten te isoleren. Het zal echter moeten
blijken of Hoessein na het bloedvergie
ten niet het vertrouwen van de gematig
den heeft verspeeld.
Verder blijft er spanning heersen tus
sen het Jordaanse leger en de koning,
aangezien het leger de guerrilla s het
liefst helemaal zal uitschakelen terwijl
Hoessein hen alleen maar uit de steden
wil verwijderen om hen langs de grens
met Israel samen te brengen. Maar daar
aan zit het risico vast dat dit het con
flict met Israel zal verscherpen.
Interessant is ook dat de Syriërs hun
tanks zonder rugdekking lieten opereren.
Een theorie in Londen is dat de Russen
er voor zouden hebben gezorgd dat de
Syriërs hun vliegtuigen thuislieten omdat
Moskou dit te riskant achtte wegens een
waarschijnlijke algemene vererging van
de situatie. Daar tegenover staat dal
Iraakse troepen een Jordaanse luchtba
sis omsingelden om te voorkomen dat de
Jordaanse Hun ter-straal jagers konden op
stijgen. Op die manier werden de Syri
sche tanks op indirecte wijze toch ge
dekt,. Toen het Iraakse leger tot de om
singeling overging heeft naar verluidt ko
ning Hoessein Engeland om militaire
hulp verzocht. In Londense politieke krin
gen hoort men op het ogenblik de me
ning verkondigen dat het waarschijnlijk
nodig zal zijn helemaal opnieuw de on
derhandelingen over een bestand tussen
Egypte en Jordanië aan de ene en Israel
aan de andere kant te beginnen, op
grond van de nieuwe situatie, om op die
manier het plan-Rogers alsnog een kans
te geven.
PARIJS (Reuter). De Zuidvietname-
se vice-president Ngoeyen Cao Ky zal
volgende maand toch naar Washington
gaan, aldus een woordvoerder van Ky in
Parijs. De juiste datum van het bezoek
is nog niet bekend.
Zaterdag had Ky in een vraaggesprek
met een correspondent in Parijs van CBS
verklaard, dat hij zijn voorgenomen
reis naar Amerika had uitgesteld. Hij
was door de rechtse radiopredikant Carl
Mclntire uitgenodigd om op 3 oktober de
„Mars van de overwinning" bij te wo
nen. Op deze uitnodiging zal Ky in ieder
geval niet ingaan.
KOPENHAGEN (AFP) Een Rjnvlieg-
tuig van de maatschappij „Icelandair" is
zaterdag op het eiland Myggenaes een
van de Far Oer verongelukt. Van de
34 inzittenden kwamen er acht om het
leven, terwijl er vier ernstig werden
gewond.
Het toestel, een Fokker Friendship,
maakte een vlucht van Kopenhagen via
Bergen in Noorwegen naar de Far Oer.
Bij de nadering van het vliegveld Vagar
vloog de machine tegen de 500 meter hoge
berg Knukur. Als gevolg van de onbegaan
baarheid van het gebied duurde het tien
uur, voordat men de overlevenden in vei
ligheid had gebracht.
Vredesprijs. Het Zweedse echtpaar Gunnar
en Alva Myrdal heeft gisteren in de
Pauluskerk in Frankfurt de vredesprijs
1970 van de Duitse boekhandel ontvan
gen. Zij kregen de prijs voor hun ver
diensten op het gebied van het vredes
onderzoek. De 71-jarige Gunnar Myrdal
leidt een instituut voor vredesonderzoek
in Stockholm, zijn echtgenote is minister
voor ontwapeningsvraagstukken.
BELFAST (AFP en Reuter). in de
protestantse wjjk „Shankill Road' van
Belfast hebben zich gistermiddag opnieuw
ongeregeldheden voorgedaan. Gister
avond werd hier een man gedood en raak
ten 65 mensen gewond.
Enige honderden demonstranten tracht
ten een post van het Britse leger, die was
gevestigd in een bakkerij, aan te vallen.
Zij werden met traangasgranaten uiteen
gejaagd. Ook elders in deze wijk werden
Britse militairen met stenen bekogeld.
Voor een bijzondere rechtbank moesten
gisteren 34 mensen verschijnen die bij de
rellen van zaterdag waren gearresteerd.
Zeven van hen werden op borgtocht vrij
gelaten. De overigen blijven in voorlopige
hechtenis tot aanstaande vrijdag.
De gevechten in Shankill Road duur-
De studiecommissie werd op 25 juni
door president Nixon in het leven geroe
pen nadat aan de universiteiten van Kent
in Ohio en Jackson in Mississippi zes stu
denten in confrontatie met de nationale
garde werden doodgeschoten. De com
missie, die onder leiding stond van de
voormalige gouverneur van Pennsylvania,
IVilliam Scranton, hield een aantal open
bare zittingen in het land waar studen
ten en liun professoren werden gehoord.
Het rapport werd zaterdag aan de pre
sident overhandigd. Op een daarop vol
gende persconferentie bleek duidelijk dat
het Witte Huis weinig gelukkig is met de
nadruk die erin wordt gelegd op de rol
die president Nixon dient t.e vervullen om
aan de toestand aan de universiteiten
het explosieve karakter te ontnemen. Pre
sident Nixon had geen commentaar. Hij
had twee Witte Huis-adviseurs aangesteld
om zijn reacties te geven. Zij waren wei
nig enthousiast, in hun opmerkingen. Een
hunner, de voormalige minister van
onderwijs, Robert Finch, zei dat de pre
sident moeilijk de gouverneurs van de
Hij liet ook weten dat het Witte Huis
zich niet zou storen aan de aanbeveling
van de commissie om opruiende toespra
ken van politici (zoals vice-president Spi-
ru Agnew in zijn botte retorische aanval
len op d estudenten) aan banden te leg
gen. Finch zei dat iedereen in de regering
de vrijheid had om te zeggen wat hij wil
de. Ook was hij het niet eens met de
commissie dat de toestand aan de uni
versiteiten precair was. Hij zei dat de re
cente bezoeken aan de universiteiten had
den aangetoond dat liet klimaat was ver
beterd, dankzij krachtige leiding aan deze
instanties van hoger onderwijs.
Een uur na de opmerking van Finch
zei commissievoorzitter Scranton op een
andere persconferentie dat de president
en het Witte Huis zich niet ewust wa
ren van de gevaarlijke sfeer aan de uni
versiteiten. Scranton was ook zeer kri
tisch over het recente besluit van de re
gering om duizend extra agenten voor de
binnenlandse veiligheidsdienst te werven,
om hen te belasten met het onderzoek aan
de universiteiten waar bommen tot ont
ploffing worden gebracht en waar andere
vormen van geweld worden gepleegd.
„Dit geeft hun die verontrust zijn over
de onderdrukking (van het studentenpro
test), de indruk dat er nog meer zal wor
den ingegrepen", zei hij.
Het rapport zegt onder meer: „een
deel van het land is zo onderling ver
deeld, dat door een groot landelijk con
flict of door het impopulair initiatief in
de buitenlandse politieke beleidsvoering,
aan vele universiteiten verdere geweldda
dige protesten ontketend kunnen worden
en, in hun zog, gewelddadige tegenmaat
regelen en onderdrukking". Drie onder
werpen zijn volgens het rapport centraal
in het studentenprotest: de oorlog in Viet
nam, rassendiscriminatie, en de opzet van
de universiteiten zelf. „Een grote meer
derheid van de studenten en een meer
derheid van hun ouderen zijn tegen de
oorlog in Indo-China. Velen geloven dat
hij immoreel is. En wanneer de oorlog
fout is, dan zijn volgens de studenten ook
alle beleidsbeslissingen en praktijken die
de oorlog steunen fout. Deze oppositie
heeft geleid tot een steeds groler gewor
den golf van studentenprotest", aldus het
rapport.
De commissie analyseerde ook de in
tolerante houding van de ouderen, voor
wie exotische klederdracht en lange ha
ren al voldoende, ijjn «in de dragers er
van te vervloeken en te veroordelen.
„Wanneer deze tendens zich voortzet,
stelt het rapport, wanneer deze begrips
crisis voortduurt, zal zelfs het bestaan
van het land op het spel staan. Het land
dat er toe overgaat oorlogswapens op zijn
jongeren te gebruiken, is een land dat
aan de rand van de chaos staat".
Het. rapport veroordeelt de studenten
die terreur bedrijven sterk, en meldt dat
er aanwijzingen zijn dat aan sommige
universiteiten wapens worden verzameld
en dat studentengroepen bezig zijn om
het recht in eigen hand te nemen. Tege
lijkertijd wordt er gewaarschuwd tegen
dé gewelddadige onderdrukking van dit
geweld door de autoriteiten. „De geschie
denis levert het grimmige bewijs dat wan
neer met onderdrukkingsmethoden be
gonnen wordt, het zo goed als onmogelijk
is er mee op te houden".
Een belangrijk deel van de aanbevelin
gen van de commissie komt neer op ern
stige, zij het verhulde critiek op de presi
dent en de regering. De president wordt
dringend verzocht een eind te maken aan
de beledigende uitspraken van politici, en
stelt voor dat de president in de komen
de politieke verkiezingscampagnes en ook
in de daarop volgende jaren er op dient
te staan dat er geen politiek opportuun
misbruik wordt gemaakt van het pro
bleem van de onlusten aan de universi
teiten.
„Niets is belangrijker dan een eind te
maken aan de oorlog in Indo-China", zegt
het rapport in het hoofdstuk met aanbe
velingen voor de president. De presi
dent wordt verder gevraagd zich voortdu
rend op de hoogte te blijven stellen van
de gezichtspunten van studenten, hoog
leraren en negers.
In de afgelopen weken heeft president
Nixon verschillende malen toespraken ge
houden waarin hij de universiteiten zelf
verantwoordelijk stelde voor de onlusten.
Vice-president Agnew heeft enkele dagen
geleden nog de schuld gezocht bij de lak
se ouders van de studenten en in de per
fide invloed van het werk van dr. Spoek,
die een boek schreef met raadgevin
gen voor de opvoeding van kinderen, llit
deze diametraal tegenovergestelde visies
van Nixon en Agnew blijkt hoe groot de
kloof van het misverstand is tussen de
regering en de door haar zelf ingestelde
studiecommissie.
den tot diep in de avond voort. Een
woordvoerder van het Britse leger noem
de „de toestand ernstig". De demonstran
ten. wier aantal met het uur veranderde,
bestookten de militairen met molotovcock
tails en andere projectielen. Zij hebben
op verscheidene plaatsen barricades van
autobussen opgeworpen. De militairen die
zich verdedigen met traangasgranaten,
hebben de steun van pantserwagens ge
kregen.
Het is nog niet bekend hoeveel slacht
offers er gisteren zijn gevallen.
LOS ANGELES A(FP). De bosbran
den die sinds vrijdag in de omgeving
van Los Angeles woeden, hebben zich gis
teren uitgebreid in de richting van San
Diego, ten zuiden van Los Angeles en in
de richting van de Mexicaanse grens.
Ongeveer 50.000 mensen hebben hun wo
ningen moeten verlaten om zich in vei
ligheid te stellen tegen het vuur. dat op
rukt over een front van 50 kilometer,
dat reeds 15 kilometer is gevorderd.
Voor zover bekend zijn 3 mensen om
gekomen. Het vuur heeft op zijn weg
honderden telefoonpalen „verslonden",
zodat vooral geïsoleerd wonenden niet in
staat zijn geweest telefonisch melding te
maken van hun noodsituatie.
De in het zuiden van Californië gelegen
militaire bases hebben opdracht, de door
de branden getroffen mensen onderdak te
verschaffen.
Tot nu toe zijn tweehonderd villa's in
vlammen opgegaan.
LONDEN (AFP). Op het Londense
vliegveld Heathrow is gisteren een ta*
ontploft, die naast een bank stond in de
reizigershal. Er deden zich geen persoon
lijke ongelukken voor. Naar verluidt was
de tas bestemd voor een vlucht van een
toestel van Swiss-air.
De Zwitserse maatschappij evenals
trouwens de „British European Airways"
(BEA) was juist weer bedreigd met
kaping en sabotage.
Ongeveer tezelfdertijd deden zicti ontplof
fingen voor op de Parijse vliegvelden
Orly en Le Bourget.
Op het autobusstation van Orly was er
een betrekkelijk zwakke explosie, waar
door een employé licht in het gezicht
werd gewond. Op Le Bourget werd een
stewardess door de luchtdruk tegen de
grond geworpen. Zij bleef ongedeerd. In
dit laatste geval zou bet om bagage gaan
die bestemd was voor een vlucht van
de Spaanse maatschappij Iberia naar
Madrid.
BRUSSEL. De douane te Oostende
heeft de hand gelegd op een partij ge
smokkelde sigaretten van anderhalf mil
joen stuks. De contrabande werd aange
troffen aan boord van een vissersvaar
tuig, de „Pirate", eigendom van een 25-
jarige in Oostende wonende Nederlan
der, die is aangehouden.
