DE GRUYTER WORDT HEEL ANDERS
Wellicht soort
zelfbedienings
warenhuis
Volledig
akkoord
Weinig groot nieuws op Photokina '70
Grossierderij van SHV geeft dé grote, broodnodige, impuls
Bouwopdrachten in
eerste helft 1970
5,4 miljard
DE „DENKENDE CAMERA" WINT OP ALLE FRONTEN...
W oonwa genwet
treedt morgen
in werking
Het kan verkeren
Zuiver pesterij
Het was een man
van de stomerij.
GOED DAT ER POLITIE IS.
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1970
11
Behoedzaam
Ideaal
Verklaring
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM. Eens in de twee jaar houdt de foto- en smalfilmindustrie
in Keulen wapenschouw. Die manifestatie, de Photokina, kent in feite
slechts een richtlijn: wat wil de amateur? Want deze is het, veel meer dan
de professionele fotograaf of filmer, die de trends van de ontwikkeling be
paalt. Wat zijn die trends op de Photokina 1970, die op 3 oktober van start
gaat.
Winst en verlies
Op zijn retour
Kleur in opmars
Smalfilm
Jeugdcamera's
Geluidsfilm
TV-projectie
Vorige week •i
Ik wou even wat weekbladen
en tijdschriften kopen. Jawel,
hoor,bumper aan bumper,geen
parkeerplaatsje te vinden. Wat
doet u dan? Nou, precies! Dat
deed ik óók: ik zette hem even
dubbel. Ik zwéér u: ik was zó
die winkel in en uit, pak weg
twee, drie minuten - en daar
staat een agent me al op te
schrijven! Ik zei: „Nou, u bent
óók een flinkerd, hoor. Wie hin
der ik nou, ik had er toch zeker
zicht op, die paar minuten?"
Hij zei niks, maar hij schreef
dóór. Ik zei: „Ga liever dieven
vangen." Maai die bon had ik
even goed.
Hij had zo'n bakfiets met zo'n
ploffertje achterop, en hij stond
netjes langs het trottoir - ik kon
het allemaal goed zien gebeu
ren, want ik stond achter hem
en wachtte op hem met weg te
rijden. Enfin, hij deed dat echt
wel voorzichtig.maar vóór hem
stond iemand dubbel gepar
keerd en hij moest dus een hé
le zwaai de straat op maken -
of die man in die bestelwagen
nou hard reed of niet, dat kun je
<(moeilijk uitmaken als iemand
je tegemoet rijdt, maar in elk
geval greep-ie die man van de
stomerij en slingerde hem voor
zich uit - dat is een ellendig
gezicht Wie ging er nou eigen
lijk heleméél vrij-uit? Dat zal
de rechter wel uitmaken, maar
ik vond, dat die agenten, die er
bij kwamen gelijk hadden: „Die
dubbelparkeerder is de hoofd
schuldige," zeiden ze, en ze
visten hem op in een slagerij,
drie huizen verderop. Ja, ik
moet straks getuigen, maar ik
heb ook het ziekenhuis opge
beld om naar die mam van de
stomerij te vragen. Die heeft
een heupfractuur. Het kon wel
eens méénden aanlopen, zei
den ze. Maar die dubbelpar
keerder komt voor de groene
tafel-
(Van onze correspondent)
DEN HAAG Wat gaat er gebeuren met De Gruyter, na de overneming
door de machtige Steenkolen Handels Vereeniging (SHV), die zyn naam
geving reeds ver te buiten is gegroeid met handelsactiviteiten op velerlei
technisch gebied, aardgas en olie, scheepvaart, bouwmaterialen, en groot-
handel in levensmiddelen en non-foods? Eén ding staat als een paal boven
water: De Gruyter wordt heel anders. En men kan er op rekenen dat de
veranderingen in het oude kruideniersconcern zich met grote snelheid zul
len voltrekken. Op een naar buiten duidelijk merkbare manier, wel te ver
staan.
slechts zo nu en dan een uitschieter, bij
voorbeeld in zijn publiciteit brengende
strijd tegen de minimum-broodprijs. De
Gruyter, staande temidden van een ach
tergebleven sanering van zijn winkelbe
stand, tegenover een publiek dat toch
hoofdzakelijk de oude imago van de zaak
bleef zien, en zwaar verlies lijdend, kon
eigenlijk helemaal geen indrukwekkende
zetten doen.
Dit is de situatie waarin de SHV zijn
nieuwe aanwinst aantreft. Wat kan er nu
allemaal gaan gebeuren? De Gruyter heeft
een sterke grossierderij-afdeling. De Gruy
ter heeft ook eigen fabrieken: een koffie
branderij, een theepakkerij, een bakkerij,
een soep- en vermicellifabriek, een cho
coladefabriek, nog wat levensmiddelen-
produktie, en een drukkerij voor verpak
kingsmateriaal. De SHV heeft in thans
vijf, goed over het land gespreide, vesti
gingen, zijn makro-grossierderij, een cash-
and-carry voor winkeliers. Integratie van
het werk van de grossierderijen is een
voor de hand liggende verwachting, die
door een gisteren uitgegeven verklaring
wordt bevestigd. Men koopt nu eenmaal
voordeliger in naarmate de massa groter
De Gruyters fabrieken vormen ook een
welkome aansluiting op het SHV-groot-
handelsapparaat. Voorzover die fabrieken
voldoende up-to-date zijn, is zelf produ
ceren er nóg goedkoper dan als grossier
ergens inkopen.
Tot zover de situatie op het moment
van de overname, en haar direct voor de
hand liggende mogelijkheden.
De S.H.V. stapt in een verlieslijdende
zaak, want het gaat De Gruyter zeer slecht
in de concurrentiestrijd. Maar tevens gaat
het om een grote zaak, met ongetwijfeld
grote mogelijkheden. De Gruyter heeft in
ons land op het ogenblik 86 supermark
ten, 43 (kleine) zogenaamde superettes,
244 zelfbedieningswinkels en nog zeven
ouderwetse bedieningswinkels.
De Gruyter behoort met Albert Heijn
en Simon de Wit tot de kleine groep
centraal geleide grootwinkelconcems van
ons land. (Althans, die groep is thans nog
klein. Doch er moet rekening worden ge
houden met een toenemende tendens tot
centralisering binnen de kring van nu
nog „vrijwillige" filiaalbedrijven, waaruit,
met grossiers aan de top nieuwe concern-
vormen gaan ontstaan. Hetgeen bij een
filosofie over de te verwachten SHV-
politiek een punt van belang is.)
De Gruyter is in elk geval op Albert
Heijn duidelijk achtergebleven. Werd
het woord „ouderwets" hierboven gehan
teerd voor de nog resterende zeven be
dieningszaken, het is evenzeer van toe
passing op een groot gedeelte van de 244
zelfbedieningswinkels. De Gruyter maakt
gewoon naar buiten een ouderwetse, ach
tergebleven indruk.
Natuurlijk heeft men dit bij het bedrijf
zelf ook wel onderkend, doch zeer laat.
De levensmiddelenhandel door concerns
vereist tegenwoordig een agressieve ver-
kooppolitiek via supermarkten. De Gruy
ter begon veel te laat met supermarkten
en toonde zich zacht uitgedrukt
weifelachtig op het punt van de vereiste
agressiviteit.
Tot voor enkele jaren bleef De Gruyter
de imago handhaven van een specialis
tisch gerichte kruidenierszaak met een
klein, doch goed assortiment. De oude slo
gan: „én betere waar. én tien procent,
alléén De Gruyter", typeert dit.
Dat vroeger zo geslaagde én tien
procent" deed De Gruyter in tijden van
toenemende prijsbewustzijn ook een beet
je de das om, want inplaats van dat het
zegelspaarsysteem voordeel suggereerde,
kreeg een deel van het publiek er de in
druk door, dat men bii De Gruyter eigen
lijk meer betaalde. En dan hadden de
winkels nog tegen, dat er alleen „eigen
merk"-artikelen te koop waren.
De Gruyter viel met zijn tien-percent
systeem door de mand, toen het werd af
geschaft. Want ook al stelde het concern
toen, dat het zijn prijzen met tien percent
verlaagde, het werd er op betrapt dat dit
in vele gevallen niet zo was. En bovenal:
dat het met zijn prijzen niet wezenlijk
lager was geworden dan de concurrentie.
Er kwamen meer merkartikelen in de
De Gruyter-winkels, en naar de mode van
de tijd ook in bescheiden mate zogenaam
de non-foods. Agressief in zijn prijspoli
tiek werd het concern echter allerminst,
toen het Zijn „nieuwe gezicht" ging tonen
onder de noemer: „bij De Gruyter kun
je zo langzamerhand alles kopen". De
Gruyter sprong veel te behoedzaam om
met prijsafslag, tornde zelfs nauwelijks
aan adviesprijzen van merkartikelen, had
hout en houtwaren, behang, meubelpa-
ketten voor doe-het-zelvers.
Kortom, een assortiment dat aardig op
dat van een warenhuis is gaan lijken. Al
thans, dat van een warenhuis met een
smalle sortering in de diverse branches
en ondiepe artikelenseries. Het ideaal van
de agressieve prijsconcurrent. En Makro
is agressief. Met keiharde „lokkers" in de
voor winkeliers maar er schijnt nogal
eens wat in wezen particuliere verkoop
tussendoor te glippen bestemde aanbie
dingenfolders.
In de laatste bijvoorbeeld, behalve o.m.
geluidsapparatuur met de belofte van
honderden guldens winstmarge plus ma-
kro-garantie, lage speelgoedinkoopprijzen
en schoenen voor de helft van de consu
mentenprijs, óók „De klop op de deur"
het verhaal van dit boeiende boek
verschijnt vanaf 29 september in 15 afle-
Nu de toekomst. De SHV-grossierderij
Makro vijftal vestigingen in Nederland,
twee in België, één in Engeland; voorlo
pig geen gegevens van SHV te verkrijgen
over omzetten heeft een geheel andere
opzet dan De Gruyters grossierderij.
Volgens gegevens van eind vorig jaar
voerde de Makro 35.000 artikelen uit 48
verschillende branches. Zoals: verse en
.droge" levensmiddelen, dranken, was
middelen, cosmetica, papierwaren, kleine
elektrotechnische artikelen, radio- en tv-
apparaten, koelmeubelen, was- en vaat-
wasapparaten, gereedschap, huishoudelijke
artikelen, verf, autoartikelen, fietsen,
speelgoed, sport- en campingartikelen
textiel, lederwaren en schoeisel, confectie,
meubels en tapijten, sieraden, fotografie
artikelen, sanitair, kantoorbenodigdheden
UTRECHT De besprekingen tus
sen de Steenkolen Handels Vereeniging
en P. de Gruyter en Zoon N.V. hebben
tot volledige overeenstemming geleid.
Besloten is, dat twee belangrijke groe
pen aandeelhouders, de familie De
Gruyter en Unilever die eigenaars zijn
van alle gewone aandelen De Gruyter,
deze aandelen zullen overdragen aan
de S.H.V., evenals de prioriteitsaande
len. De S.H.V. verwerft daarmee een
meerderheidsbelang van ruim 66 pet.
De S.H.V. brengt een openbaar bod
uit op de cumulatief preferente aande
len in De Gruyter.
veringen in kleur op de tv" winkelprijs
14,90, Makro-prijs 9,75 plus 40 percent
BTW, in prachtband).
Deze agressieve, zuiver op de meest
winstgevende artikelen gesorteerde Makro,
zal met gelijktijdige verdere sanering en
modernisering van het winkelbestand, via
De Gruyter het antwoord moeten gaan
geven op de acties van Albert Heijn en
Simon de Wit om zelfbedieningswarenhui
zen te gaan stichten. De „ouderwetse" De
Gruyter zal een heel ander gezicht laten
zien, weldra.
De SHV heeft dinsdag in een verklaring
meegedeeld, dat zij overweegt om naast
de voortgezette expansie van de super
markten van De Gruyter in het bijzonder
uitbreiding te geven aan de groothandels
functie van het bedrijf. Wat de detailhan
delsfunctie van De Gruyter betreft denkt
de SHV aan de mogelijkheid Nederlandse
filialen in de toekomst ter beschikking te
stellen aan zelfstandige ondernemers
(via huur, pacht of koop) voor wie De
Gruyter zelf de functie van groothandel
kan vervullen. Men denkt hierbij aan een
systeem van „franchising". Daarbij gaan
zelfstandige ondernemers een overeen
komst aan met een producent of groot
handelaar en wordt afgesproken, bepaal
de regels te volgen met betrekking tot
bijvoorbeeld prijspolitiek, personeelsbe
leid, reclamebeleid, vormgeving, assorti
ment en het gebruik van merken en
beeldmerken. Het personeel van De Gruy
ter zal in de gelegenheid worden gesteld,
zelf deel te nemen aan deze ontwikkeling
tot zelfstandig ondernemerschap. Het is
bijvoorbeeld mogelijk, dat een filiaalchef
er iets voor voelt, zelf de zaak te gaan
„runnen". In ieder geval zal overleg wor
den gepleegd met het personeel en de
vakbonden.
Nadere mededelingen over de herstruc
turering en reorganisatie van het groot
winkelbedrijf zullen worden gedaan als
de resultaten van de lopende onderzoeken
bekend zijn.
DEN HAAG. Uit gegevens van het
Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt
dat in het eerste halfjaar 1970 door ar
chitectenbureaus 5,4 miljard aan op
drachten voor woningen en andere ge
bouwen werd ontvangen. Tegen ƒ4,5 mil
jard in de overeenkomstige periode van
1969. Met uitschakeling van de geraamde
invloed van prijsstijgingen is dit een toe
neming van ongeveer 11 percent.
De opdrachten voor woningbouw belie
pen 2,7 miljard (le halfjaar 1969 ƒ2,2
miljard) en voor de overige gebouwen
eveneens 2,7 miljard (ƒ2,3 miljard).
Na prijscorrectie betekent dit een stij
ging bij de woningbouw van ongeveer 15
percent en bij de overige gebouwen van
6 percent. De omvang van de bij archi
tectenbureaus en dergelijke onderhanden
objecten van 100.000 en meer bedroeg
op 1 juli 1970 voor de woningbouw 5,1
miljard en voor de overige gebouwen
7,3 miljard, tegen respectievelijk ƒ4,6
en ƒ6,8 miljard op 1 juli 1969.
GEEN revolutionaire nieuwigheden.
Wel het streven om steeds meer „bedie
ningsgemak" in te bouwen in camera's,
projectoren, vergrotingsapparaten. Want
het heirleger der miljoenen amateurs wil
bovenal probleemloos fotograferen; hun
toestel moet hun alle denkwerk uit han
den nemen. Vandaar dat de kleinbeeld-
camera anno 1970 uitgerust is met auto
matische lichtmeting annex diafragma
instelling, een elektronische sluiter die
zelf „stufenlos" zijn belichtingstijden
kiest, een vereenvoudigd filminlegsvsteem
(met „quick loading-" of Instamatic-cas-
settes, waardoor het moeizame terug
spoelen van de belichte film overbodig
wordt) en vele andere voorzieningen.
Zelfs onscherpte door bewegen van de
camera wordt „automatisch" vermeden:
het toestel kiest in elke opnamesituatie
zelf de kortst-mogeliike belichtingstijd.
UITGERUST met zo'n denkende came
ra heeft de gebruiker niets anders te doen
dan zijn motief in het vizier te nemen en
af te drukken. En het enige dat nu nog
aan zijn geluk ontbreekt is een zoem-
signaal dat waarschuwt wanneer er een
mooi motief in zicht komt
HET KOMT er dus op neer dat iedereen
met zo'n apparaat moeiteloos scherpe en
perfect-belichte opnamen kan maken, er
go: dat de markt voor de fabrikanten
steeds groter wordt.
MAAR AAN de andere kant betekent
het verlies. Want wie met zo'n volauto
matische kleinbeeld of halfkleinbeeld-
camera opereert, die weet op geen stuk
ken na hoe dat nu allemaal werkt, ter
wijl ook de prikkel om zich daarin te
verdiepen ontbreekt. Tot zelf experimen
teren met afwijkende belichtingstijden
met tegenlichtopnamen, dubbelbelichtin-
gen en dergelijke zal hem de lust (en
meestal ook de mogelijkheid) ontbreken,
Te verwachten is dan ook dat hij tot in
lengte van dagen een soort „veredelde
zondagsfotograaf" zal blijven, een produ
cent van goed massafotowerk, zoals ook
zijn buurman en honderdduizenden an
dere huurlieden dat maken. De stimulans
om een eigen visie te ontwikkelen, om
zelf te gaan afwerken en vergroten, ont
breekt immers. En dus zullen de rijen
der zogeheten „serieuze amateurs" door
deze trend nog wel verder uitdunnen als
in de laatste vijf jaar reeds het geval
was.
HELEMAAL op zijn retour is het
mooie 6x6 formaat. De ontwikkeling van
de reflexcamera's van dit formaat is
dan ook wel bij die van de kleinbeelds
achtergebleven en men neemt dan ook
aan dat de Rolleiflexen, de Hasselblads,
de Mamya's Professionals e.d. hun afne
mers op den duur slechts nog in de cate
gorie der beroepsfotografen zullen vinden.
Voor de doorsnee-amateur zijn zij overi
gens toch (met prijzen van zo'n 1400 tot
3000 gulden) veel te duur.
EEN INTERESSANTE nieuwkomer in
dit formaat is de nieuwe Russische Ze
nith- eenoogs- 6x6- reflex met alle ver
wisselingsmogelijkheden, die wat gunsti
ger in de markt ligt (maar in Nederland
nog altijd ruim 1000 kost). Gezien het ge
ringe succes van de Zenith-kleinbeeldre-
flexen moet evenwel betwijfeld worden of
er veel belangstelling voor is.
prijsklassen, een duidelijk bewijs voor de
moordende concurrentie in deze sector.
NIEUWE, snellere kleurenfilms met
verbeterde kleurweergave zullen de op
mars van de color tegenover zwart-wit
nog versnellen; in Amerika werkt 60 per
cent der amateurs uitsluitend met kleu
rendia- of -negatieffilm.
In de smalfilmsector is het pleit vrij
wel definitief gewonnen door de in 1965
geïntroduceerde superachtfilm, die bete
re beeldscherpte, grotere projectie en
meer bedieningscomfort biedt dan het
oude dubbelachtformaat. Maar tegen
over deze voordelen stond een duidelijk
nadeel: omdat superachtfilm alleen in
cassettes verkrijgbaar is, verviel de mo
gelijkheid van het partiële terugspoelen
zodat men niet meer bepaalde scenes
„overblenden" (superimposing) kan.
Evenwel: ook daaraan is gedokterd en
op de Photokina 1970 worden nu enkele
superacht-camera's gedemonstreerd,
waarmee dergelijke effecten wel bereikt
kunnen worden.
DE PRIJZENOORLOG in de smalfilm
sector heeft ertoe geleid dat ook de ci-
né-kleurenfilms veel goedkoper gewor
den zijn. Zwart-wit wordt dan ook in
Duitsland nauwelijks meer aan ama
teur-smalfilmers verkocht.
VEEL EXPOSANTEN brengen eenvou
dige, speciale jeugd- en tienercamera's
in prijzen rond de 100 mark (met belich
tingsautomatiek) waarvoor stellig een
markt te vinden is. Een ander uitvloei
sel van de stijgende welvaart: rijke keus
in foto- en filmcamera's voor onderwater
fotografie. Ook op het gebied der dia
projektoren is de trend naar verdere
automatisering en meer bedieningscom
fort overheersend: zelfs in de laagste
ELKE ZICHZELF respecterende smal
filmcamera is vandaag de dag met een
vario-objectief (zoomlens) uitgerust,
waarvan het bereik wisselt van ÏVz tot 5
maal télé. Verstelbare „vlinders", „tijdloe-
pen" en afstandsbediening zijn in het al
gemeen alleen in de duurste uitvoerin
gen standaard. De eenvoudiger toestel
len worden steeds kleiner, tot „binnen
zakformaat" hetgeen het meenemen
van zo'n „optisch aantekenboekje" aan
zienlijk vereenvoudigt.
Smalfilmen met geluid, totnogtoe
voor de doorsnee amateur een onbereik
baar ideaal, wordt nu ook goedkoper, al
thans zover het nasynchronisatie via de
projektor betreft. Lipsynchroom opne
men blijft echter voorlopig nog voorbe
houden aan de dure professionele appa
raten, maar wat niet is kan komen.
EEN OPMERKELIJKE nieuwe ten
dens bij de smalfilmprojectie: wie niet
meer voldaan is met een projectie
scherm die kan zijn filmpjes nu verto
nen op het matscherm van een als tv-
ontvanger vermomd apparaat, om aldus
de illusie te wekken dat het om een ech
te televisie-uitzending gaat. Dat is de
voorloper van een nieuw procédé dat
projectie van superacht-films in kleur of
zwartwit via een elektronisch aftastap-
paraat op het echte huiskamer-beeld
scherm mogelijk moet maken. Dit ech
ter is, op de Photokina 1970, nog toe
komstmuziek.
DEN HAAG De nieuwe Woonwagen-
wet treedt op 1 oktober in werking. Dit
houdt in, dat over vijf jaar ons land 55
woonwagencentra moet tellen voor onge
veer 3600 woonwagens met een bevolking
van 18.000 zielen. Van dit aantal woonwa
gens waren er eind vorig jaar 141 in ge
bruik bij zigeuners.
Thans zijn 24 woonwagencentra gereed
en zeven in aanbouw. Totaal krijgen deze
centra 2.222 staanplaatsen voor wagens
van zo genaamde „reizigers" en 163 staan
plaatsen voor wagens van zigeuners. Be
halve de „reizigers" en zigeuners zijn er
nog ettelijke duizenden mensen in ons land
in woonwagens gehuisvest: wegenbouwers,
kermisexploitanten, gastarbeiders en wo
ningnoodgevallen. Totaal waren er in ons
land einde vorig jaar 8.121 wagens.
De woonwagenwet heeft ten doel het
maatschappelijk welzijn van de woonwa
genbevolking te bevorderen. De wet gaat
uit van trekvrijheid voor de bewoners van
woonwagens. Nu de wet van kracht wordt
zullen binnen drie jaar in de bestaande
woonwagencentra sanitaire voorzieningen
moeten worden getroffen. Andere voorzie
ningen die in het Besluit Woonwagencen
tra worden genoemd zullen binnen vijf
jaar moeten zijn gerealiseerd.
ADVERTENTIE
Van-de-week...
