VAN DAG TOT DAG
Kerk, overheid en samenlevini
El Fatah meldt weer Jordaanse aanval
UITVOERING AKKOORD
3anagoulis wil
jezoek van
Amerikaanse
vJongresleden
Leiders uit gehele
wereld naar Cairo
Vaufduttl
Viva
1
Bezoek Nixon aan Belgrado bedoeld om
Sovjet-Unie een halt toe te roepen
commentaar op actuele zaken
Cholera heerst in
vluchtelingenkamp
bij Amman
Aanval Wilson op
Conservatieve
regering
VOOR BEGRAFENIS NASSER
Zetelverdeling in
nieuw Zweeds
parlement
ANGST VOOR UITEENVALLEN JOEGOSLAVISCHE STATEN
NA DE DOOD VAN PRESIDENT TITO
Concierge bleek
miljonair
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1970
Automobielbedrijf
Heeremans
van Leuven N.V.
6.294,-
(exd. B.T.W. 5£20r-t
(Van onze redactrice in Belgrado)
BELGRADO Het bezoek van president Nixon aan Joegoslavië, waar
hij morgen in de loop van de middag zal arriveren, is het eerste dat een
Amerikaanse president ooit aan Belgrado heeft gebracht. Het is gebaseerd
op een oude uitnodiging van de Joegoslavische president en partijleider
Tito. De laatste ontmoeting van Tito met een Amerikaans staatshoofd
dateert uit 1963 in Washington met Kennedy.
Anarchie
Onafhankelijkheid
Niet minder dan drie ministers hebben
zich gebogen over het bejaardenprobleem,
met als resultaat dat uit de gezamenlijke
studie van de departementen van CRM,
Sociale Zaken en Volkshuisvesting een
vijfjarenplan geboren werd, dat ongeveer
driehonderd zestig miljoen gulden zal
kosten en dat zowel de huisvesting als de
verzorging van bejaarden in nieuwe, be
tere banen zal leiden.
Niemand zal eraan twijfelen dat deze
miljoenen voor een goed doel besteed
worden. Het betalen van belasting zou
een heel wat aangenamer aspect krijgen,
wanneer het geld in alle gevallen zo dui
delijk aan de verheffing van de maat
schappelijke normen en de verbetering
van de levensomstandigheden zou worden
uitgegeven.
Het schrikbeeld van oud worden is, af
gezien van de apart menselijke en strikt
persoonlijke tragedie die ermee gemoeid
kan zijn, voor velen onnodig frustrerend
door de onvolkomenheid van de sociale
situatie, waarin men bijna onvermijdelijk
verzeild raakt. Het is natuurlijk niet lom
ter een kwestie van geld. Recente onthul
lingen over misstanden in de behande
ling en psychologische benadering van
bejaarden door de VARA-medewerker
Marcel van Dam, die als „Ombudsman"
de benarden en verdrukten uitnodigt met
hun klachten zijn tv-rubriek te voeden
(en die er vervolgens iets aan doet om
recht en menselijkheid te doen zegevie
ren) hebben aangetoond dat ook bejaar
den die over voldoende eigen middelen
beschikken om zich goed te doen verzor
gen, niet altijd gelukkig zijn. Kunnen de
miljoenen van de overheid dus niet ga
randeren dat nooit meer bejaarden in het
hoekje worden gedrukt waar de slagen
vallen, wel is te verwachten dat een over
heid die zo veel geld uitgeeft ook terdege
zal opletten dat niet anderen op onrecht
matige wijze profiteren van de hulpbe
hoevendheid der bejaarden.
Dit brengt de gedachte naar voren, dat
een samenleving die zo goed en zo hu
maan mogelijk wil functioneren, toch wel
heel sterk behoefte heeft aan een neutra
le, onafhankelijke instantie als „Ombuds
man", een instantie die direct bereikbaar
is en volledig openstaat voor iedere klacht
en over bevoegdheden beschikt die het
haar veroorloven in te grijpen, aan de
kaak te stellen, recht en wet te doen ze
gevieren volgens de normen van een be
schaafde, tolerante en met belangstelling
voor al haar medeleden vervulde samen
leving.
Natuurlijk is de heer Van Dam geen
onafhankelijke en neutrale instantie, ook
al zal hij ernaar streven alles te doen op
een manier alsof hij werkelijk een
„Ombudsman" is. Het kan niet een om
roepvereniging zijn, die een „Ombuds
man" in de werkelijke betekenis van de
naam en de functie aanstelt, hoe goed de
bedoelingen van zo'n omroep ook zullen
zijn. Een echte „Ombudsman" (er ligt al
tijd nog een plannetje van minister Beer-
nink om zo'n bemiddelaar van regerings
wege in het leven te roepen) moet uiter
aard door de samenleving zelf worden
aangesteld en betaald, waarbij men „sa
menleving" kan vertalen door „regering"
indien van overheidswege de onafhanke
lijkheid van deze figuur kan worden ge
garandeerd, ongeacht het feit dat hij van
overheidsgeld leeft en met overheidsgeld
functioneert.
Een gedachtensprong van regering naar
geestelijk leven, ingegeven door het feit
dat het werk van een Ombudsman bij
uitstek dient te ontspruiten aan barm
hartigheid, zin voor gerechtigheid en
naastenliefde, brengt de idee op de voor
grond dat de kerken in deze aangelegen
heid een eigen, zeer voor de hand liggen
de taak zouden kunnen vervullen. Zij
zoeken naar nieuwe vormen, nieuwe ac
tiviteit op maatschappelijk gebied, nieu
we mogelijkheden van integratie der re
ligieuze waarden in de maatschappij.
Sommige theologen en kerkdienaren twij
felen aan de vraag, of de kerken nog be
staansrecht hebben. Zonder zich te men
gen in deze problematiek zou de samen
leving als geheel toch een beroep kunnen
doen op de medewerking en de initiatie
ven van de kerken om de overheid te
helpen, recht en humaniteit te doen gel
den in het maatschappelijke verkeer. De
kerken zouden zich een zeer bruikbare
gelegenheid scheppen hun principiële be
zwaren tegen de praktijk van het mate
rialistische regime der huidige maat
schappij metterdaad vruchtbaar te ma
ken, door in te grijpen waar het materia
lisme menselijke waarden en rechten
aantast. Niet door protesten of kreten van
afkeuring, maar door maatschappelijk
werk in optima forma, in overeenstem
ming met het gezag maar onafhankelijk
daarvan. Met andere woorden: waar blijft
de „Ombudsman" van de gezamenlijke
kerken?
Het geloofsleven is op de huidige dag
een steeds meer naar machteloosheid af
glijdende theorie, terwijl de wereld snakt
naar humaniteit, naastenhulp, uitroeiing
van corruptie en van formalisme. De ker
ken behoeven zich niet overbodig te voe
len, als zij zich belast weten met een
maatschappelijk „heilswerk" dat prakti
sche zin heeft, zowel voor de mentaliteit
als voor de welvaart.
Want zelfs een materialistisch georiën
teerde samenleving kan heden ten dage
duidelijk zien dat frustraties en onrecht,
of vermeend onrecht zelfs, remmend wer
ken op alle resultaten die zij nastreeft.
De mogelijkheid dat regering en ker
ken komen tot een werkzaam instituut
van „Ombud", zonder gevaar voor ver-
ambtelijking of bureaucratie, maar ook
zonder sectarisme, ligt in onze samenle
ving van vandaag voor het grijpen. Het
is eigenlijk heel vreemd, dat het er nog
niet van gekomen is.
Ibestandscommissie eist
AMMAN. (Reuter) In het vluchte
lingenkamp Wahdat bij Amman is cho
lera uitgebroken. Rode Kruis-functiona-
rissen hebben bevestigd dat verscheidene
choleragevallen zijn geconstateerd. In het
kamp hangt de stank van in ontbinding
verkerende lijken. Het Jordaanse leger
was dinsdag met een bulldozer bezig een
laagje aarde te schuiven over ongeveer
50 lijken, die in greppels verspreid lagen.
Wahdat, een vesting van het Volksfront
voor de Bevrijding van Palestina, is tij
dens de burgeroorlog zwaar getroffen De
meeste lijken in het kamp waren gekleed
in een guerrilla-uniform.
Ook het nabijgelegen ziekenhuis Ashra-
fiya is zwaar beschadigd. In het zieken
huis, dat gisteren werd bezocht door de
Tunesische premier Bahi Ladgham, hoofd
van de commissie van toezicht op de na
leving van het bestand, zijn geen dokters,
geen verpleegsters en geen patiënten
meer.
BLACKPOOL, (Reuter). De leider van
de Engelse Labourpartjj heeft gisteren de
Conservatieven beschuldigd van een „po-
litiek van hersenspoeling" en van het doen
van beloften, die zjj niet kunnen houden.
Op het jaarlijkse partijcongres van La
bour zei Wilson vervolgens, dat de Con
servatieve regering de economische voor
uitgang, die onder Labour was begonnen
wel eens te niet zou kunnen doen.
Over de voorgenomen wapenleveranties
aan Zuid-Afrika zei hij, dat een Labour-
regering nooit zou handelen tegen een
besluit van de Verenigde Naties in.
Hij beschuldigde er bovendien de re
gering van, dat zij de studentenproblema-
tiek wil oplossen door de zieke Rudi
Dutschke te hebben willen uitwijzen.
AMMAN (AFP) De Arabische commissie die is ingesteld om toezicht
te houden op het in Cairo gesloten akkoord, dat een einde maakte aan de
strqd tussen Palestijnen en Jordaniërs, heeft gisteren geëist dat alle Jor
daanse troepen en gewapende Palestijnse verzetsstrijders zich binnen vier
entwintig uur uit Amman terugtrekken. De Palestijnen mogen geen enkele
door de Jordaanse troepen in Amman ontruimde positie bezetten. Alle mili
taire bewegingen of demonstraties in de hoofdstad moeten worden beëin
digd, aldus de commissie. De terugtrekking van zowel Jordaanse militairen
als Palestijnse guerrillastrijders uit de steden is een van de belangrijkste
bepalingen in het akkoord van Cairo. De termijn is vanochtend om zeven
uur onze tijd ingegaan. De commissie, die naar Jordanië is gezonden als
onderdeel van het vredesplan, maakte dinsdagavond zes punten bekend als
de eerste fase van het plan.
maandag uit Damscus naar Noord-Jorda
nië gegaan voor een inspectie van zijn
troepen in de Noord-Jordaanse steden, die
krachtens de in het afgelopen weekeinde
gesloten overeenkomst van Cairo weer on
der burgelijk gezag gesteld moeten wor
den.
Jordaanse regeringstroepen moeten
zich binnen 24 uur terugtrekken op tijde
lijke posities, vijf kilometer buiten de
stsds^rsiizfin.
'üe Palestijnse guerrillastrijders moe
ten zich binnen 24 uur uit hun posities in
Amman terugtrekken en zich bij hun
onderdelen voegen.
De guerrillastrijders mogen geen mi
litaire posities innemen die door het leger
zijn ontruimd.
Elk „militair vertoon" in de hoofd
stad moet worden beëindigd.
Jordaanse veiligheidstroepen zullen
hun normale werkzaamheden hervatten.
Een al door de Arabische commissie
ingesteld militair bureau zal toezicht hou
den op deze fase van het plan, die morgen
om 8 uur ingaat.
De commissie trad niet in bijzonder
heden over de tweede fase, doch verklaar
de slechts dat deze een oproep aan de
Jordaanse troepen zou bevatten zich op
hun vroegere stellingen terug te trekken.
Het uitgaansverbod in Amman zal tus
sen 's ochtends 6 uur en 's avonds 6 uur
worden opgeheven. Premier Ladgham zei
te hopen dat het verbod binnen drie dagen
geheel zal kunnen vervallen.
Het in Beiroet gevestigde voorlichtings
bureau van de Palestijnse verzetgroep El
Fatah meldt vandaag, dat Jordaanse
troepen sinds vanochtend vroeg Palestijn
se stellingen aanvallen in de stad Irbid.
De aanval zou geschieden met mortieren
en machinegeweren.
De guerrilla-leider Yasser Arafat
Radio-Damascus heeft naderhand ge
meld, dat de Jordaanse troepen ook de
stad Ramtha, in de buurt van de Syri
sc-he grens, hebben beschoten.
WASHINGTON, (Reuter). De Griek
Alexandros Panagoulis, die in 1969 ter
dood werd veroordeeld wegens een moord
aanslag op premier Papadopoulos, heeft
uit zijn gevangenis een brief gesmokkeld
waarin hij Amerikaanse Congresleden uit
nodigt zijn levensomstandigheden In de
gevangenis te komen bekijken.
De uitnodiging is gericht tot die leden
van het Amerikaanse parlement die zich
onlangs scherp afkeurend hebben uitge
laten over de toestanden in een Zuidviet-
namese gevangenis, waar de gevangenen
in tijgerkooien waren gestopt. Als ze mij
in de Boghiati gevangenis bezoeken zullen
ze een indruk krijgen van de fascistische
methoden die in Griekenland worden toe
gepast, zo schrijft Panagoulis.
De Griekse regering had in 1969, nadat
vanuit het buitenland met aandrang was
gepleit voor gratie voor Panagoulis, ver
klaard dat hij niet terechtgesteld zou wor
den. De brief is gepubliceerd door een
Griekse uitgever die in New York in bal
lingschap leeft.
Kluizenaar. Op de enige kluizenaar in
Oostenrijk, de 73-jarige Karl Kurz, is
volgens het Weense blad „Kurier" zater
dag een aanslag gepleegd. Onbekenden
zouden op de kluizenaarswoning in de
rotsen bij Saalfelden in de deelstaat
Salzburg verscheidene geweerschoten af
gevuurd hebben. De heremiet bleef on
gedeerd, maar moest met een shock in
een tehuis voor ouden van dagen op
genomen worden.
NAPELS, (ReuterAP). De Ameri
kaanse minister van onderwijs en volks
gezondheid Elliott Richardson zal presi
dent Nixon vertegenwoordigen bij de be
grafenis van president Nasser in Cairo.
Oorspronkelijk zou Nixons adviseur Ro
bert Finch naar Cairo gaan maar gister
avond deelde regeringswoordvoerder Ro-
^^^VyyyyyVVVWVVXAAh/yWNAAAA/WWWtAAAA^WtA/VAAAA/SArtAAA/WWWtfWVWWWWWWWWIfWWVVWWXABAAWW
ADVERTENTIE
Nieuwe Gracht 78 Tel.319245
Haarlem
Gevangenisoproer. Dertien gevangenen zijn
bij een opstand in de Filippijnse ge
vangenis Muntinglupa doodgeslagen. Een
veertiende verkeert in levensgevaar. Dit
is gister door de gevangenis-autoriteiten
meegedeeld. De opstand was een voort
zetting van de rellen van maandag,
waarbij vier gevangenen om het leven
kwamen en tien werden gewond.
STOCKHOLM, (Reuter). Gisteren is
ook het tellen van de bij de Zweedse ver
kiezingen van 20 september schriftelijk
uitgebrachte stemmen voltooid. Het blijkt
dat de socialisten drie zetels minder in het
nieuwe parlement hebben gekregen dan
volgens de voorlopige uitslagen. Zij heb
ben nu zeven zetels minder dan de burger
ljjke oppositiepartijen.
De nieuwe zetelverdeling is als volgt
(tussen haakjes het stemmenpercentage):
Sociaal-democraten 163 (45.3 percent);
Centrumpartij 71 (19.9); Liberalen 58 (16.2);
Conservatieven 41 (11.5); Communisten 17
(4.8).
In totaal heeft 88.3 percent van de in
geschreven kiezers hun stem uitgebracht.
v
Een groep rouwbetogers in Cairo op weg naar het republikeinse paleis in de Egyptische hoofdstad waar de overleden
president Nasser ligt opgebaard.
nald Ziegler in Napels mee dat Finch
niet in staat is naar Egypte te reizen.
Nixon is van mening dat hij zelf on
mogelijk de begrafenis kan bijwonen om
dat de Verenigde Staten geen diploma
tieke betrekkingen met Egypte onderhou
den.
De Franse premier Jacques Chaban-
Delmas zal voor de Franse regering de
begrafenis bijwonen en niet, zoals giste
ren gemeld, minister van buitenlandse
zaken Schumann. President Boumedien-
nen van Algerije is gisteren al naar Cai
ro vertrokken.
De Syrische president Atassi zal aan
het hoofd van een Syrische delegatie de
begrafenis bijwonen. Paus Paulus heeft
in een telegram aan waarnemend presi
dent Anwar Sadat gezegd „diep geschokt
te zijn door de plotselinge dood van pre
sident Nasser".
De Britse minister van buitenlandse
zaken, Sir Alec Douglas Home zal de En
gelse regering bij de begrafenis van Nas
ser vertegenwoordigen. Hij vertrekt van
daag naar Cairo. Namens de Westduitse
regering gaat de parlementaire staatsse
cretaris voor buitenlandse zaken Karl
Mörsch naar de Egyptische hoofdstad.
De Spaanse leider, generaal Franco,
laat zich vertegenwoordigen door zijn mi
nister van buitenlandse zaken Gregorio
Lopez Bravo. In verband met het bezoek
van Nixon aan Spanje, dat vrijdag be
gint, keert de minister onmiddellijk na
afloop van de begrafenis naar Madrid
terug.
Namens ons land zal de Nederlandse
ambassadeur in Cairo, dr. Th. P. Bergs-
ma de uitvaart van Nasser bijwonen, zo
heeft het ministerie van buitenlandse za
ken meegedeeld. Premier De Jong heeft
dat een condoleancetelegram gezonden.
Minister Luns heeft zijn Egyptische col
lega ook een telegram van rouwbeklag
gestuurd.
De Joegoslavische president Tito zal,
zo werd gisteravond vernomen, niet per
soonlijk de begrafenis bijwonen.
Arabieren die in Israel of door Israel
bezette gebieden wonen, zullen als zij
dat willen naar Cairo mogen gaan om
morgen de teraardebestelling bij te wonen.
Honderdduizenden Egyptenaren hebben
de afgelopen nacht doorgebracht buiten
het Koebbeh-paleis in Cairo als laatste
eerbetoon aan Nasser. Sinds gisteroch
tend vroeg zijn alle wegen naar het pa
leis geblokkeerd. In de afgelopen nacht
trokken grote groepen jongeren door de
straten van Cairo onder het uitroepen van
Nassers naam. Via luidsprekers klonken
van de minaretten onafgebroken verzen
uit de Koran.
Hoewel Joego-Slavië in het algehele
strategische concept van Amerika, wat
betreft het Middellandse Zeegebied, toch
al een bijzondere plaats inneemt, heeft
Nixons bezoek hier een nog verstrekken
der betekenis gekregen, door de plotse
linge dood van president Nasser. In het
daardoor ontstane machtsvacuüm is het
voor de Verenigde Staten van eminent
belang, dat het krachtenveld in het Mid
den-Oosten zich niet nog verder ten gun
ste van de Sovjet-Unie verschuift. Daar
bij neemt Joego-Slavië, als mogelijke di
recte toegangsweg voor de Russen naar
de Middellandse Zee, een sleutelpositie
in.
Want sinds de breuk van Tito met de
Kominform en sinds Albanië zijn lidmaat
schap van het Warschau-pact heeft opge
zegd, heeft de Sovjet-Unie geen enkele
vlootbasis of militair steunpunt meer aan
de noordelijke oever van de Middellandse
Zee. Dat gemis weegt voor de Russen des
te zwaarder, omdat het Middellandse
Zeegebied en het Midden-Oosten de laat
ste jaren snel aan betekenis hebben ge
wonnen in de controverse tussen oost en
west. De stijgende militaire invloed van
de Russen in de Arabische landen en de
installatie van vlootbases aan de Noord-
Afrikaanse kusten, heeft hun drang om
zich ook op de noordelijke oever te in
stalleren alleen maar aangewakkerd.
Hier in Belgrado houdt men er dan
ook ernstig rekening mee, dat Moskou
zijn slag zou kunnen slaan, zodra de nu
78 jaar oude Tito komt te overlijden. Er
is immers geen opvolger, die het ver
mogen en de autoriteit bezit, om de dan
optredende anarchie in de kiem te ver
stikken. Een uit elkaar vallen van de zes
Joegoslavische deelrepublieken, die sinds
het bestaan van de federatie door natio
nalistische hartstochten en rivaliteiten
worden verscheurd, is in zo'n geval aller
minst denkbeeldig.
De Russische leiders zullen zich zo
redeneert men hier van een groep
Servische officieren, die als pro-Russisch
bekend staan, en van de oude verbitter
de groep stalinisten in de partij niet be
dienen, om het land te bezetten. De Brez-
njev-doctrine kan daarbij weer eens goe
de diensten bewijzen. De recente maat
regel van Tito, waardoor leger en bur
gerbevolking in paraatheid zijn gebracht
voor een eventuele partizanenoorlog, en
ook de benoeming van een collectief
staatspresidium vorige week voor Tito's
opvolging zijn erop gericht, een dergelij
ke catastrofale ontwikkeling te verhinde
ren.
Het bezoek van president Nixon is een
demonstratieve ondersteuning van deze
politiek van nationale onafhankelijkheid
Er bestaat geen twijfel aan, da de Ver
enigde Staten Joego-Slavië met wapens
en experts zouden bijstaan, indien er een
gewapend conflict met de Russen van zou
komen. Nixon wil met zijn enthousiaste,
overduidelijke aanwezigheid hier demon
streren, dat de Verenigde Staten bij een
verandering van de status quo op de Bal
kan niet werkeloos zouden zitten toekij
ken. Daarom moet dit bezoek ook worden
opgevat als het logische vervolg op het
bezoek, dat de Amerikaanse president vo
rig jaar augustus aan Roemenië heeft
gebracht. De hele ontwikkeling op de
Balkan draait om de as Belgrado-Boe-
karest, de twee die zich tot nu
toe met succes aan de hegemonie van
de Sovjet-Unie weten te onttrekken, en
die as komt Nixon deze week weer eens
even smeren.
Zo bekeken is deze reis dan ook een
waarschuwing aan het Kremlin, om zijn
expansionistische politiek niet tot aan de
kust van de Adriatische Zee uit te strek
ken, en om het huidige machtsevenwicht
in Zuidoost-Europa te respecteren. De
Russische strategen, die stapje voor stap
je van Cairo tot Casablanca zijn door
gedrongen, wordt hier in Belgrado een
duidelijk halt toegeroepen. Dat halt klinkt
des te onheilspellender, nu in Cairo ach
ter de rouwomfloerste schermen de strijd
om de macht al is ontbrand en Sabrj,
sinds jaar en dag de gunsteling van de
Russische leiders, daarbij niet de gering
ste kansen schijnt te maken.
NEW YORK. (DPA) De con
ciërge Morris Ocko heeft 30 jaar
lang de bewoners van een flat in
New York de helpende hand gebo
den en hun televisietoestellen ge
repareerd, zonder dat zijn mede
bewoners wisten dat zij met een
multimiljonair te doen hadden. Hij
woonde in het souterrain van de
flat, waarvoor hij geen huur be
hoefde te betalen. De flatbewoners
lazen gisteren in de krant dat Ocko
het afgelopen weekend als multi
miljonair aan een hartaanval was
overleden. Hij had in de loop der
jaren een fortuin van 14 miljoen
dollar vergaard door speculatie op
de beurs, waar hij al als jonge on
geschoolde arbeider zonder hulp
van derden mee was begonnen
•Jammer dat hij niets meer aan
dat geld. heeft", zei een van de flat
bewoners „het was zo'n aardige en
hulpvaardige man."
